Y Cymro

-0-- Y Pab a'r Beisiol. MAE y Pab, yn ei raslonrwydd, wedi rhoddi cania- tad i'w offeiriaid arfer y beisicl i ymweled a'u plwyfolion. Yn y cylchlythyr a anfonodd, dywed: Yr ydym yn rhoddi y drwydded hon yn fwy ewyllysgar, oblegyd mai dyfeisydd cyntaf y peiriant cyflym ydoedd yr Abad Pranton, yr hwn, yn 1845, arferai y cyfryw beiriant i fyned i'w ymweliadau gweinidogaethol." Ychydig a wyr marchogwyr y beisicl am yr Abad Pranton a'i hawliau, ond y mae yn ffaith anwadadwy fod peirianau cyffelyb i'r beisicl, yn cael eu gwneud, ac mewn arferiad gan bersonau dinod, yn mhel! cyn iddynt ddod i arferiad cyffredinol. Diau y bydd caniatad y Pab yn llawer o gymhorth i'w marchogaeth. -0- Yn Llys Bettwsycoed, ddydd Sadwrn, gerbron y Mil. Wynne Finch ac eraill, cyhuddwyd Alfred Thomas a Wm. Edwards, hen droseddwyr, o bysg- 11 ota yn annghyfreithlon am eogiaid. Dirwywyd hwy i 5p yr un, neu ddau fis o garchar.

Nodion o Fon ac Arfon. Nos Lun. CymRy AMERICA YN YR EISTEDDFOD. DYWED y Cambrian-misolyn a gyhoeddir yn Utica-fod nifer fawr o Gymry America wedi dyfod drosodd i Eisteddfod Caernarfon. Ym- ddengys na fu erioed gynifer o'n brodyr o'r Gor- llewin drosodd yr un amser. Bwriada amryw o Gymru hwylio yn lied fuan dros y Werydd, ac eu plith y cyfaill llengar Gwyneddon. Nid ydyw efe eto wedi penderfynu ar ba ranau o'r wlad i ymweled, ond y tebygolrwydd yw mai y Talaethau hyny lie mae mwyaf o'r hen genedl yn cyfaneddu. Bwriada aros yn America tua deufis. CLYWED YSTORM YN YR HAUL. Mae y rhai a glywsant Mr Preece, boneddwr sydd yn byw mewn palasdy ger tref Caernarfon, yn traddodi ei anerchiad yn nghyfarfod y Cymmro- dorion nos Lun yr Eisteddfod, yn sicrhau mai dyna un o'r pethau goreu a glywyd yn ystod yr wyth- nos. Llanwa Mr Prees y swydd o chief electrician y Llythyrdy yn y cwr yma o'r wlad. Y mae wedi gwneud trydaniaeth yn brif efrydiaeth ei fywyd. Y mae wedi darganfod ffordd i bellebru heb wifrau, ac nid ydyw yn annhebyg, medd ef, y gwelir y dydd pryd y gellir anfon cenadwri trwy'r sain bellebrydd i un o'r planedau, ac hefyd y gellir, trwy foddion y pellebyr, alluogi daearolion i glyw- ed ystorm o fellt a tharanau yn yr haul. Mae nhw yn son hefyd am gael relwe i ben y Wyddfa, a'r peth nesaf a glywn fydd fod yr hen ddyn a'r baich drain ar ei gefn wedi cael promotion, a'i wneud yn stationmaster y lleuad. CYDNABYDDIAETH SABBOTHOL. Dyna bwnc yr ymddiddan yn Nghyfarfod Misol Clwtybont heddyw, a Gwyneddon oedd i agor y mater. Rhaid oedd cael gwr o ddylanwad, ac un eofn a dewr, i ymgymeryd a mater mor ticklish. Y mae yn sicr fod llawer iawn i'w ddweyd arno, oblegyd y mae yn bwnc ag sydd yn peri cryn bryder i lawer o ddiaconiaid y cyfundeb. Dyddor- ol fydd gwel'd beth fydd gan Mr Davies i'w ddweyd arno, a pha gynllun a gynygia i gyfarfod Ilawer o anhawsderau sydd yn nglyn a'r ffordd bresenol o dalu degwm y cil dwrn." ARAITH YR ARCHDDIACON HOWELL. Fel hyn y dywed y Carnarvon Church Monthly am araith yr Hybarch Lawdden yn Eisteddfod Caernarfon Yr oedd araith yr Archddiacon Howell yn hyawdl a nodweddiadol, ac, fel yn Ngwrecsam, bu raid i'r gynulleidfa gael arddangos eu teimladau trwy dori allan i ganu emyn. Gwell genym beidio traethu ein syniad am y priodoldeb o gynhyrfu teimladau crefyddol ar achlysuron o'r fath, ond yr oedd Mabon yn adnabod y gynulleidfa ddydd Mercher pan ddywedodd, Nid oes genym ddim neillduol i'w wneud, a beth fyddai i ni ganu emyn ?' Y cwestiwn yw hwn,—a oes genym ni hawl i ganu emynau i'r diben o ddyddori ein hun- ain neu eraill ?" 0 ran fy hunan, Mr Gol., bydd- wn yn barod iawn i ateb cwestiwn golygydd parchus y Church Monthly trwy ddweyd Oes "yn bendifaddeu. Ni woa canu Bydd myrdd o ryf- eddodau ddrwg i unrhyw gynulleidfa o bobl, ac fe ddichon wneud llawer o les. EGLWYS LLANBEBLIG. Y mae yr eglwys hynafol hon wedi bod am fis- oedd o dan adgyweiriadau mawr, a disgwylir y gellir cynal gwasanaeth Sabbothol ddechreu y mis nesaf. Y mae nifer o ffenestri lliwiedig ysplenydd wedi eu rhoddi o'r newydd, ac y mae gweithwyr Mri Halinshaw & Son, Birmingham, wrthi yn brysur yn adeiladu organ sydd i gostio rhai can- oedd o bunau. Dywedir nad ydyw Peblig a Beuno -y rhai yr edrychir arnynt fel nawdd seintiau Caernarfon-yn "seintiau gwirioneddol, am na dderbyniwyd hwynt i'r calendar Rhufeinig,—hyny ydyw, mae'n debyg, ni seintiwyd hwynt gan Bab o Rufain, ond gwnaed hwy yn seintiau gan lais y werin bobl. Ni chafodd Dewi chwaith ei ganon- eiddio hyd bum can mlynedd wedi ei farw. CASTELL CAERNARFON. Mae llawer o siarad wedi bod yn ddiweddar gyda golwg ar y traddodiad mai yn Nhwr yr Eryr y ganwyd Iorwerth yr Ail. Ond 'dydyw o yn gwneud dim mymryn o wahaniaeth i Iorwerth nag i'r Castell yn mha Ie y ganwyd eich dyn." Go- fynwyd i hogyn bach y dydd o'r blaen, "Pwy ad- eiladodd Gastell Caernarfon, machgen i ?" "Syr Llewelyn Turner," meddai yr hogyn, heb gymeryd munyd i ystyried y pwac. Yr an arholwr a ofyn- odd gwestiwn arall i'r un hogyn, "Pwy a anwyd yn Nghastell Caernarfon, machgen call i?" Dau o gwn bach yn perthyn i Sergeant Watkins" (ceidwad y Castell), atebai y Solomon bach. Teg ydyw dweyd mai nid mewn Ysgol Sul v gofynwyd ac yr atebwyd y cwestiynau uclod. YR ENW BUDDUG. Y mae lie i ofni fod awdurdodau Gorsedd Caer- narfon wedi rhoddi eu troed yndai trwy roddi yr enw Buddug i ^yWySOges Victoria, tra yr oedd boneddiges arall. sef mereh i'r diweddar lenor Gweirydd ap Rhys, wedi cael ei hurddo o dan yr enw hwnw yn Eisteddfod Dinbych yn y flwyddyn 1860. Beth sydd i'w wneyd yn ngwyneb y fath drychineb, wn i ddim. Tybed a fydd raid cynal "Court Martial Gorseddawl ar yr Hybarch Arch- dderwydd, a'i Secretary of State, Eifionydd, ac a raid dyfod a'r Dywysoges dirion i 'Steddfod Llan- elli i'w difreinio ? Y gyfraith, sef Cyfraith yr Orsadd," ar y pwnc ydyw un person, un enw," ac y mae Cyfraith yr Orsedd fel "Cyfraith y Med- iaid a'r Persiaid, yr hon ni newidir." Nid ydym yn gwybod ond am ddau fardd yn y byd yn gwisgo yr un ffugenw, sef Gwilym Eryri Cymru a Gwilym Eryri America. Buom yn ysgwyd llaw efo'r cyntaf o'r ddau y dydd o'r blaen, ond ni ddaeth i'm meddwl ar y pryd ofyn i'r cadeirfardd pa un o'r ddau oedd gan yr hawl cyntefig. Beth a ddaw o'r ffrwgwd BUDDUG-O1, wn i ddim. Mae pethau yn dechreu gwisgo agwedd ddifrifol iawn," tybed a fydd raid cael Royal Commission ? CASTELL Y PENRHYN A GLYNLLIFON. Del yr hysbysrwydd heddyw fod yr Aift-hydeddus Fred Wynne o Glynllifon yn myn'd i briodi yr An- rhydeddus Miss Pennant o Gastell y Penrhyn. Dyddorol ydyw gwel'd dau hen deulu o'r un sir fel hyn yn ymuno mewn glan briodas. Mae llawer yn cofio y ffrwgwd a fu rhwng y ddau hen arglwydd flynyddau yn ol pan fu farw Mr Picton Jones, Pwllheli, ac y penodwyd Mr Walter Jones, Cric- cieth, yn drysorydd y sir yn ei le. Galwodd Argl- wydd Newborough y peth yn jobbery, yr hyn a achosodd gryn gynhwrf yn mhlith yr ynadon sirol. Galwyd ar yr hen Lord i dynu ei eiriau yn ol, yr hyn ni wnai, ond ymddiswyddodd o gadair y chwarter sesiwn. yr hon swydd oedd wedi ei dal er's chwarter cmrif. Bu cryn oerfelgarwch rhwng y ddau arglwydd tra buont byw, a pharodd yr an- nghydfod i Arglwydd Newborough bleidio Mr Watkin Williams yn Ebrill, 1880, pan ddaeth allan yn erbyn yr Arglwydd Penrhyn presenol. Da ydyw gweled y ddau deulu wedi dyfod yn gyfeillion- eto. Cymer y briodas le yn mis Hydref nesaf, ac y mae yn ddianmheu y bydd rhialtwch mawr ar yr achly- sur yn Mangor a Chaernarfon, lie y mae y ddau deulu yn hynod o boblogaidd ar hyn o bryd. CYMRO GWYN.

--0-- Y Mesur Wyth Awr yn y Senedd. YN Nhy'r Cyffredin, nos Lun, ffurfiwyd yn Bwyll- gor ar Fesur yr Wyth Awr, yr hwn oedd dan ofal Mr Roby. Cadeiriwyd gan Mr Mellor. Ar ol i Syr J. Pease wrthwynebu dygiad yn mlaen y mesur yn bresenol oherwydd fod y sesiwn bron terfynu, ac hefyd am mai nid Mesur y Llyw- odraeth ydoedd, cododd Syr W. Harcourt, a dywedodd fod y mesur dan sylw wedi myned drwy ei ail ddarlleniad gyda mwyafrif mawr, a dylai y rheswm yna fod yn ddigonol dros fyned yn mlaen gyda'r mesur yn bresenol. Yr oedd pawb a deimlai ddy- ddordeb ynddo wedi cael hysbysrwydd er's talm y dygid ef yn mlaen y noson hono, ac nis gellid cwyno felly ei fod yn anamserol. Byddai yn achos o siomiant a syndod i luaws mawr pe gwrthodai y Ty ymdrin a'r cwestiwn. 0 ganlyniad, nis gallai gydweled a chynygiad yr aelod anrhydeddus i'w I ohirio. Mr D. A. Thomas, A.S., a gondemniai agwedd y Llywodraeth fel yn ansefydlog, ac nad oeddynt wedi ymddwyn yn deg at eu cefnogwyr. Nid oedd ef am fod yn un o'r blaid i orfodi y Llywodraeth i dori ei haddewidion. Mr Rathbone a ddesgrifiai y mesur fel un hollol groes i draddodiadau y Senedd, oherwydd mai nid mesur y Llywodraeth ydoedd. Gofynid i Dy'r Cyffredin, yr hwn nad allai wneud ei waith ei hua yn briodol, i fyned i fewn i fanylion y mesur bron ar adeg terfyniad y Senedd-dymhor. Gydag adran gyntaf y mesur, yr hon a esyd allan y gelwir y mesur yn Fesur Oriau Gwaith y Mwnwyr, Mr D. A. Thomas a gynygiodd adael allan y gair I., gwaith," gan fod hyny yn gamenwad,- yn gy- maint mai o dan y mesur, ni w, i thiai y dynion wyth awr ond o chwe i chwe awr a haner. Derbyniwyd yr:adran gyntaf, gyda'r ail adran, yr hon sydd yn darparu na chaiff person mewn un- rhyw un dydd o 24 awr weithio dan y ddaear mewn unrhyw fwnglawdd am unrhyw gyfnod dros wyth awr o'r adeg y gadawa wyneb y tir i'r adeg y dy- chwela i'r wyneb, ond mewn achos o ddamwain." Derbyniwyd yr adran. Mr Wortley a gynygiodd fod parhad y mesur i'w gyfyngu i ddiwedd y flwyddyn 1899.-Cydsyniwyd a'r cynygiad. Mr D. A. Thomas a gynygiodd welliant nad oedd y mesur i'w fabwysiadu mewn unrhyw sir os nad oedd mwyafrif y gweithwyr gyflogid yn ei ffafr. Yn ffafr ei welliant, dyfynodd farn Mr Gladstone, oblegyd nodai y byddai y farn hono yn help i ben- derfyniad y pwyllgor. Mr Gladstone oedd tad y syniad o ddewisiad Ileol. Achosai y mesur yn ei ffurf bresenol ostyngiad amrywiol. Mewn rhai siroedd, ni byddai gostyngiad o gwbl, tra mewn eraill parai ostyngiad o leiaf o 20 i 25 y cant. Dan- gosai hyn y byddai i'r mesur ymddwyn yn annheg at wahanol ardaloedd. Nid oedd ef yn erbyn yr egwyddar o reolaeth Seneddol, ond gwrthwynebai y mesur yn ei ffurf bresenol. Yr oedd yn ffaith, nad ellid ei gwadu, y gweithid yn swydd Fife, Midlothian, Worcester, dwyrain Stafford, a dwy- rain swydd Yore yn awr wyth awr o fane i fane, fel na wnai y mesur yn yr ardaloedd hyn unrhyw wahaniaeth. Hawliai fod yn iawn i bob ardal benderfynu y cwestiwn ei hunan heb ymyriad y Senedd. Rhaid cofio hefyd fod y c&is am y mesur hwn yn dod o'r ardaloedd hyny oedd yn codi glo at wasanaeth teuluaidd a gweithfaol. Nid oedd gan yr ardaloedd hyn gydymgais fel yr oedd gan- ddynt hwy yn Neheudir Cymru, ac yr oedd gan hyn ddylanwad neillduol ar y dewisiad lleol, Dy- wedid, er i'r oriau gael eu lleihau, na leiheid y cyflenwad a chyda mwy o ymgais, y byddai y dynion yn alluog i godi cymaint o lo ag y maent yn awr gydag oriau mwy. Yr oedd ef ei hun wedi rhoi prawf ar y dydd o wyth awr o fane i fane gyda shifft dwbl, ac ar ol prawf o 13 mis, dymunai y dynion gael newid ir hen otiau yn ol gyda un shifft, i'r hyn y cytunodd. Yr oedd yn llawer mwy anhawdd i gyflenwi mesur penodol o lo mewn oriau neillduol yn Neheudir Cymru nag mewn un- rhyw le arall, oherwydd safle neillduol yr haen. Cymerai bedwar dyn yn sir Forganwg i godi cym- aint ag a wnai tri dyn yn sir Nottingham yn yr un amser. Gan fod pethau felly, yr oedd yn afres- ymol ac yn anymarferol i osod i lawr yr un oriau liaiur i bob ardal fel eu gilydd a chredai fod yn well gan fwnwyr Deheudir Cymru weithio oriau hwy a chadw safon y cyflog presenol. Mr Roby a ddywedai fod yr ymdrafodaeth ar ail ddarlleniad y mesur wedi cyfarfod a holl ddadl- euon y boneddwr anrhydeddus. Ni roddai dim fwy o foddhad iddo ef na derbyn gwelliant a fodd- lonai bob plaid yn y Ty. Nid oedd anmheuaeth nad oedd llawer o lo Deheudir Cymru yn cyflenwi masnach dramor, ond yr oedd glo i wledydd tramor yn dod o leoedd eraill hefyd. Nid oedd y mesur yn cynwys un eithriad o gwbl. Os deddfir wyth awr i un rhan o'r wlad yn unig, byddai iddynt gylymu dwylaw meistri a gweithwyr y rhan hwnw yn erbyn y rhanau eraill. Daliai fod yr aelod an- rhydeddus i raddau, efallai yn anfwriadol, wedi camarwain y Ty. Siaradai yn barhaus am Dde- heudir Cymru a sir Forganwg a rhoddodd rhai ffigyrau, ond nifer y mwnwyr tanddaearol yno yd- oedd 70,000. Maloa: 110,000 Mr D. A. Thomas: Mewn un lie y rhoddwyd prawf ar y mesur, yr oedd mwyafrif o bedwar i un yn ei erbyn, a thybiais y byddai yn debyg mewn manau eraill. Mabon oedd o'r farn y byddai mwnwyr Deheu- dir Cymru yn alluog i godi cymaint o lo o dan y drefn newydd ag o dan yr hen. Y ddadl gryfaf a allai ei gyfaill anrhydeddus ei dwyn yn mlaen yn ffafr ei welliant oedd fod cyfran o fwnwyr Deheu- dir Cymru o blaid dydd o wyth awr o fane i fane. Yr oedd y ddadl hon, fodd bynag, y tu allan i'r cwestiwn, ac nid oedd ei gyfaijl anrhydeddus yn alluog i ddwyn yn mlaen un arweinydd y gweith- wyr yn y Deheudir yn ffafr ei welliant. Wedi i amryw aelodau eraill siarad, gan mwyaf fel cynrychiolwyr Ilafur, cododd y Cadeirydd am haner nos, a gohiriwyd y gwelliant hyd nos k awrth.

Anathema Deon Bangor. ANHAWDD i'r mwyaf pruddglwyfus beidio gwenti tra'n darllen haues gweithrediadau Cynadledd Unedig Cymdeithasau Esgobaeth Bangor, ac yn neillduol ymfflamychiadau y Deon Lewis. Pwoe un o'r cyfarfodydd ydoedd, Cysegredigrwydd y rhoddion a roddir i Dduw a chrefydd drwy yr Eglwys, y pechod o'u neillduoli at ameanion eraill a'r canlyniadau niweidiol sydd yn debyg o ddilyn hyny." Yr oedd y mater yn rhoddi cyfleusdra. rhagorol i amryw o'r gwyr sanctaidd ddangos eu mawr sel dros gadw'r degwm a'r gwaddoliadau, ac ni buont yn fyr o gyhoeddi anathema uwchben pob Dadgysylltwr a Dadwaddolwr o fewn y wlad. Ond diau mai yr araith fwyaf cynhyrfiol o'r oil ydoedd eiddo y Deon Lewis. Yn mysg pethau eraill, sylwodd, Gelwid y pechod o gyflwyno gwaddol- iadau yr Eglwys i ameanion eraill yn gyffredin yn gysegryspeiliad, yr hyn sydd yn gyfystyr mewn perthynas i'r Eglwys a. lladrad mewn perthynas ag eiddo. Yr oedd cysegr-yspeiliad yn sarhad ar Dduw Hollalluog, ac yn ymgais uniongyrchol i rwystro amcan Dwyfol mewn iachawdwriaeth dyn. Pwy bynag a all fod sydd a'u bryd ar wneud y camwedd hwn, poed hwy ychydig neu luosog, tlawd neu gyfoethug, yr oedd i'w ofni nad oedd eu proffes a'u sel dros grefydd yn dda ond i amlygu eu rhagrith ac i fwyhau eu heuogrwydd. Yr oedd Duw ei hun wedi cyhceddi meildith ar gysegr- yspeiliad." Er fod lluaws eraill wedi cyhoeddi melldithion, nid oedd yr un ohonynt mor llawn a eiddigedd sanctaidd a'r deon brwdfrydig. Yn nghanol y melldithion i gyd, offrymodd yr Esgob ei fendith ar y Cynghorau Plwyfol; ac efallai ei fod yn gallu gwneud hyny gyda mwy o ryddid yn ogymaint ag yr hysbysai'r gwrandawyr ei gredin- iaeth na cheid dadgysylltiad am lawer blwyddyn eto.

O Dyffryn Clwyd. Yn y rhifyn am Awst o'r cyhoeddiad a elwir Fire and Water, misolyn at wasanaeth tan-ddiffoddwyr, ceir darlun cywir a thlws o Capt Theodore Rouw, Rhuthin, yn nghyda hanes cryno o'i gysylltiadau a'r fintai y mae efe yn gapten arni. Er yn dwyn y cyfenw dyeithr o Rouw, Cymro o waed eoch cyfa ydyw'r capten, ac y mae tan-ddiffoddwyr Rhuthin tan ei ddysgyblaeth yn cael eu hystyried yr allu- oca. o'r holl frigadau Cymreig, Hi a enillodd y ewpan Gymreig yn yr Agriculture Hail, Llundain* y llynedd. Y mae Capt Rouw yn un o wyr blaen- llaw Rhuthin, ac yn aelod o Gynghor y Dref. YNADON NEWYDD I DREF DINBYCH. Y mae pum' boneddwr wedi eu dyrchafu i faine yr hedd- weh yn y fwrdeisdref hon, sef Syr Horatio Lloyd, barnwr y County Court, a Mr Mellard- Toriaid y ddau hyn. Hefyd y tri Rhyddfrydwr, Dr. David Lloyd, a Mr R. Owen (Methodistiaid) a Mr John Davies (Annibynwr). MARWOLAETH DR. TURNOUR, DINBYCH. Er's llawer blwyddyn bellach, yr oedd enw y meddyg medrus yn dra adnabyddus trwy Ddyffryn Clwyd a pharodd ei farwolaeth sydyn fore ddydd Mawrth, yr wythnos ddiweddaf, syndod a gofid yn mysg ei luaws cyfeillion. Yr oedd y Dr. yn 75, oed, daliai i ymhyfrydu yn ei broffes, ac i arfer ei ddawn a'i fedrjimeddygol hyd y diwedd yn wir, tra yr oedd yn Nghlafdy Dinbych yn hwylio tori aelod ymaith er mwyn arbed bywyd truan claf, y daeth angau yn ddisyfyd at y meddyg galluog ei hun. Syrthiodd mewn math o lewyg, ac er fod y pedwar meddyg arall gerllaw, sef y Drd. Hughes, Lloyd Roberts, Morris ac H. O. Hughes, ar y pryd, methwyd a gwneud dim i'w ddadebru o'r llewyg farwol y syrthiodd ef iddi. Deilliai y Dr. ymadawedig o hen deulu urddasol, oblegyd yr oedd yn wyr i larll Winterton (Edward Tumour). Treuliodd wanwyn ei oes yn Edinburgh, lie y dygwyd ef i fynu. Cafodd ei addysg feddygol yno, a gwelwyd ar unwaith ei fod yn meddu gallu- oedd disglaer. Ar ol myn'd trwy ei gwrs gydag anrhydedd ac enill y gradd o M.D., ei fwriad cyntaf oedd ymsefydlu yn Lerpwl, ond newidiodd ei feddwl, a gwnaeth Ddinbych yn drigfan arosol, gan ymsefydlu fel meddyg yno yn nechreu y flwyddyn 1844. Felly bu yno am dros haner can' mlynedd, ac enillodd iddo ei hun, drwy ei allu a'i gymeriad, safle anrhydeddus. Yn y flwyddyn 1861, etholwyd ef i'r Cynghor Trefol, ac yn 1862, llanwodd gydag urddas y swydd o Faer, a chym- aint oedd parch y trefwyr tuag ato fel yr ail ethol- wyd ef y flwyddyn ddilynol. Yn 1853, dyrchaf- wyd ef i fod yn ynad heddweh, a gwasanaethodd ar fainc y llysoedd sirol a bwrdeisiol. Efe oedd yr hynaf ar y fainc fwrdeisiol, ae yr oedd yr ysbryd uniawn a nodweddai ei holl weithredoedd yn dod i'r golwg yn neillduol yn nglyn a'i ddyledswyddau fel ynad. Llanwodd safleoedd pwysig hefyd gyda. Chyfrinfa y Seiri Rhyddion yn Ninbych. Daliai gysylltiad â bron bob sefydliad yn y dref, a bydd ei farwolaeth yn golled drom i lu ohonynt, oblegyd yr oedd yn noddwr a chyfranydd hael. Cymerodd ei angladd le nawn ddydd Gwener yn yr Eglwys Wen, a dodwyd ei gorph i orwedd wrth ochr ei briod. Er mai cynhebrwng preifat ydoedd, yr oedd llu o wahoddedigion yn bresenol. Gwasanaethwyd yn yr eglwys ac wrth y bedd gan Arglwydd Esgob Llanelwy a'r Parch J. Morgan, rheithor y plwyf. LLYS HENAFOL.-Dclydd Sadwrn, yn Neuadd 1 Cynghor, Dinbych, agorwyd llys dyddorol gyda'r amcan o gyhoeddi am etifedd ystad. YmddengyS fod un, Dr. Bage o Gaer, wedi marw, gan adael. eiddo yn Ninbych, Llannefydd, Bettwsycoed,, Abergele, &c., a chan nad ellir dod o hyd i etifedd- ion cymerid meddiant ohono gan y rhai ag yr oedd yr eiddo yn gyfreithiol ddychwelyd iddynt. Yn yr achos presenol, yr hawiwyr oeddynt Dirprwy* aeth y Coed a'r Fforestydd, cynrychiolwyr y Frell" hines fel Arglwyddes y Faenor, a'r rhan neillduol o'r eiddo y gwneid ymchwiliad iddo yn awr yd* oedd Amaethdy y Llwyn Isa, ger Llanrhaiadr, tenant yr hwn ydyw Mr Thomas Ellis.-Y Milwr- iad Hughes, Ystrad, fel goruchwyliwr Maenor Dinbych, a weinyddai fel barnwr Mr Gold Ed- wards fel ymddiriedolwr y tir-wystlwr, a Mr Owen fel beili. Agorwyd y Uys, ac aed drwy y gweith- rediadau gyda holl seremoniau y llys henafol. Gan na ddaeth yr un etifedd yn mlaen i hawlio yr eiddo, terfynwyd y llys, ond rhaid gwneud dau ymchwiliad cyffelyb eto eyn y geliir trosglwyddo yr eiddo i Arglwyddes y Faenor, Yr wythnos ddiweddaf, rhoddwyd i orphwys yn Mynwent Eglwyswen, clawr, neu case, yr hen lpr* rwymydd diwyd Mr Andrew James, yr hwn a yn gweithio hefo'r Mri Gee am agos i haner can mlynedd, ac a dderbyniai bensiwn o ddeg swllt y1^ yr wythnos gan y ffirm er pan aeth yn analluog J ddilyn ei waith tua naw mis yn ol.