Y Cymro

ttewyddion Cymreig. I Hysbysir fod prif warder carchar Stafford wedi ei benodi i ofalu am garchar Rhuthyn. Mae cangen o'r Gymdeithas er Atal Creulondeb at Blant wedi ei sefydlu yn Llandudno. Mae dros 1,2 "Op eisoes wedi eu casglu ar gyfer Eisteddfod Genedlaethol 1896 yn Llandudno. Y mae Dr. Dale, y gweinidog poblogaidd o Bir- mingham, yn cymeryd ei wyliau eleDi eto yn Ny- ffryn Ardudwy. Ddydd Llun, yn Rihyl, dirwywycl Richard Hall- sal!, Southport, i 10s a'r costau am greulourieb at gefiyl. Yn Moreton flail, ger y Waen, y treulia Syr G. Osborne Morgan, A.S., a'i briod, (ly iiilior yr liydref. Ant yno ar y 10 o Awst Yn y Wyddgrug, ddydd Llun, gyrwyd Philip Dykins i garchar am fis am herwbela ar ystad Rhuallt. Hysbysir tod y Parch D. S. Jones, Chwdog, Pwllh-di, yn bwriadu cyhoeddi bywgraphiad o'r di- weddar Barch W. Williams o'r Went. Mae'r Parch J. Pritchard, Porthdinorwig, yn awr o Ysgol Walton, Llangollen, wedi derbyn galwad Eglsvys y Bedyddwyr Cymreig yn Moss, ger Gwrecsam. Yn Nghaernarfon, ddydd Sadwrn, gwneid casgl. iadau cyhoeddus hyd yr heolydd tuag at yr ys- bytty. Casglwycl 50p Is 7c—ychydig rhagor na'r llynedd. Yn Mhorthaethwy, ddydd Llun, gyrwyd Robert Roberts, Llanfair Mathafarn Eithaf, i garchar am fis gyda llafur caled, am adael ei wraig a'i blant ar bwys y plwyf. Mae Dr Lewis Vaughan Parry, Rockfield Road, Liverpool, wedi ei benodi yn feddyg Clafdy Sir Mint, yn lle Dr J. Davies, yr hwn a ymddiswydd- odd. Yn nghyfarfod Bwrdd lechyd Treffyuon, ddydd Sadwrn, hysbyswyd fod person wedi marw o glefyd y typhoid yn MaesJas nid oedd y trancedig yn frodoi o'r lie, eithr daethai yno Garston. -N Mae pobl Llandudno ya gwneud ymdrech i gael regatta yn y bau. Cynaliwyd cyfarfod i ystyried y mater nos Wener, ac addawyd haner can gini at yr achos. Yn Mwrdd Gwarcheidwaid Conwy, ddydd Gwerier, penodwyd y Parch W. Venables Wil- liams a Mr A. Borthwick i gynrychioli'r Bwrdd yn nghyuadledd Rhyl, ar yr 16eg o Awst. Yn heddlys Fflint, ddydd Sadwrn dygwyd Thomas Henry Hughes, porter yn ngorsaf y reil- ffordd, Fflint, i fynu tan y cyhuddiad o ladrata amryw bethau o barseli a adewsid yn swyddfa'r cludgelfi. Gohiriwyd yr achos. Cyfarfu nifer o Eglwyswyr yn Nolgellau ddydd L un, tan lywyddiaeth Esgob Bangor, i drafod pwnc addysg ganolradd, Penderfynwyd cario'r hen Ysgol Ramadegol yn mlaen, ac addawyd tros ¡ '"if fJhJvnyddol yn yr ystafell. Ad- -wo ArtU, uynaiioaa uncleb Ysgolion Snl Ann, by»«j-r Dyffryn Conwy c„ oyfartld bly„y«™" ISghonwy. Penderfynwyd cynal gwyl gerddorol o gorau ysgolion yr UnJeb yn Ngholwvn Bav I Mai y Swyddyn -™ ai hohadau crefyddol, a phenodwyd y Parchn D arholwjT.^ J,,n- Ch"le»' £ d>'SSfiHrtl-!BKh1W0lVe^ampfc0n' ddydd Llun, •"= Mr fL B: Hlll> cyfreithiwr, Wolverhampton gyngaws yn erbyn Mr W. Bostock, sugar ?e £ o Lerpwl yr hwn a drig yn Ngholwyn Bay, e/ca l y swm o 2op, sef comisiwn yr honai'r achwynydd eu bod yn daydedus iddo am chwilio am rai i suddo cy}a af yn ^ghwrnni Gknfa Colwyn Bay (cyfyng e g'' Rhoddwyd dyfaraiad o blaid yr achwjnydd am yr holl swm a r costau. J 1 ^.af J^-mos Jones, y bariton Cvmreio wedi bod yn llwyddianus yn y Royal Academy of Music, Llundain. Y llynedd, enillodd v bathodvn bronze, a dydd Mercher sicrhaodd y bathodvn arian, yr hwn a g.yfhvymvyd iddo yn y St.. James's Hall, gan Iarlles Ilchester. Brodor o Rhvl ydyw Mr Jones, a gwnaeth ei ymddangosiad cyntaf fel canwr yn Eisteddfod Rhyl, 1892. Byth er hyny, bu ei gynydd yn gyflym. y' MANCHESTER.-Yr wythnos ddiweddaf, cyfarfu'r Gymdeithis Genedlaethol Gymreig i drafod y cvn ygiad o uno'r gymdeithas hono a Chymdeithas Cymru Fydd au gilydd. Llywvddid gan Dr. Jimrys Jones. Siaradwyd gan Mr D. Rees, Mr Jotin Edwards Mr Samuel, Mr R. Williams, Mr • ,D- kvaus, a Mr Evan Roberts, yr oil yn barnn mai gwell ar hyn o bryd fyddai cario pethau yn f1 Mr Roberts, Ein bod o r tarn nas gailwn ond cario gwaith ein cymdeithas yn mlaen fel arferol y flwyddyn hon a chyn cytnewid, y bydd yn angenrheidiol cael mwy o o.euni ar weithrediadau Cynghrair Cymru Fydd Lariwyd y penderfyniad yn unfrydol. -0-

EISTEDDFOD GADEIRIOL LLANFAIR TALHAIARN. VDfD^fL1r' uhy1der,W1? y bydd bobl yn dylifo i'r Eisteddfod uchod o bob pj.rth o'r wlad. Mae lln aws o adgofion dyddorol yn gysylltiedig u't fair a r ardal yn un ramantus a phrydferth Heblawhyny, y mae'r pvvyllgor yn gweithro wn ddiflmo at gael Eisteddfod iwyddian?s. Yn' v bore am 9, cynelir yr Orsedd, pryd y bvdd Plww} fardd yr Archdderwydd yn bresenol. Llyw/dd cyfarfod y bore fydd Mr Lewis Morgan, a chyni^ y rhaglen luaws o gystadleuon dyddorol, cyatidleu aetj y corau plant, a'r brif gystadleuaeth gorawi yn eu plith. Llywyddir cyfarfod y nrvdniul rr Mr J. Herbert Roberts, A S., a'r ffi S?ndi> a phnf attymadau'r cyfarfod fydd cadeirio'r bardd buddugo ar yr awdl i Frwdfrydedd," a chvs tadleuaeth y seindyrf pres. Ya y c^gherdd llywyddir gan Dr G. W, Mould. Llongyftrchwu y pwyllgor ar amrywiaeth a rhagoroldeb en rbag- Ln. ivi r^dond envvi'r prif gantorion i ddangos y gellir bod yn Sicr y ceir gwledd o'r fath oreu Cenir gan Miss G. Thomas, Lerpwl; Miss E. Owen, ¡ Llanfair; Mr Gordon Williams, Bethesda; a Mr T. C. Jones, Dinbych. Cyfeilir gan Mr D, D, 1 arry, Llanrwst ac nid y peth lieiaf dvddorni xyuu y canu gyaa r i-anau gm Eos y Berth an An! Eos y Berth. Hyderwn y daw lluoeddT' wVl I y bydd dc Llanfair deg oil yn ferw a dan. j

Cynllun Addysg Ganolradd Sir Ddinbych- YN Nhy'r Cyffredin, ddydd Gwener, gofynodd Mr J. Herbert Roberts y cwestiwn canlynol i Is-lyw- ydd Pwyllgor Cyngor Addysg,—A ddywed ef6) pa beth yw sefyllfa bresenol cynllun addysg anolradd sir Ddinbycti a yw'n h) sbys iddo ddarfod i Dy'r Arglwyddi wneud dau gyfuewidiad ar y cynllun yn ddiweddar, sef gadael allan adran 87, isadran (b), yn darpt.ru nad gwiw defnyddio ffurflyfrau unrny w enwad crefyddol yn llettai ysgolion y sir, a gadael adan y rhan hono o'r cynllun a berthynai i Ysgol Ramadegol Rhuthyn a gawsai cynllun, yn ym- wneud a'r ysgol hon tan ddeddfau'r ysgolion g waddoledig, ei nurho a l basio yn 1886 gan Ddir- prwywyr yr Elusenau, ac a alwesid ei sylw ef at y cylchlythyr a gyhoeddwyd gan y llywodraethwyr yn 1888, yu (latga-) fod yr ysgol yn anenwadol, ac nad oedd yr ysjolorion ddim yn ddarostyngeaig i brawf crefyddol; a gyflwynwyd unrhyw ddoiseb yn gofyn brofi cyfreithlondeb unrhyw ddarpariaeth yn y cynllun i ymwneud ag Ysgol Rhuthyn, o flaen Pwyllgor Barnol y Cyfrin Gynghor a oedd yr awdurdodau cyfrifol am ffurfio cynllun sir Ddinbych wedi cydymffurfio a gofynion Deddf Addysg Ganolradd Cymru ac a all efe ddweyd p i gwrs yw'r goreu i'w ddilyn er sicrhau, heb gyf- yogiadau crefyddol, addysg eilraddol a chelfydd- yd d i enethod yn gystal a bechgyn yn rhanbaith ysgol ganolradd Rhuthyn ? Mr Acla-nd Y mae'r ysbaid o ddau fis yn ystod yr hwn y gorwedda'r cynllun o fiwn y Senedd, yu terfynu heddyw. Mae'r cynllun wedi ei gyfnewid mewn lie arall," fel y mynegir yn y cwestiwn. Y mae Ysgol Ramadegol Rhuthyn, tan gyllun a fIurf- iwyd t-m Ddeddf yr Ysgolion' Gwaddoledig ac a gymeradwvwyd gan ei Mawrhydi yn 1881, yn ysgol anenwadol. Mi a welais gylchlythyr a gyhoedd- wyd gan Esgob Llanelwy, Mr Cornwallis West Syr John Puleston, ac eraill, yn mynegu fod yr ysgol yn "anenwadol. Mne Dirprwywyr yr Elus- enau o'r farn fud gofynion y ddeddf wedi eu cyf lawni yn ffurfiad y cynilun, ac ni chyflwyuwyd unrhyw ddeiseb o blaid profi fod unrhyw ran o'r cynllun gerbron y Pwyllgor Barnol. Credaf mai'r cwrs goreu i'w ddilyn a fyddai i'r Cydbwyllgor Addysg, wedi y cafifo'r cynllun gy 'syniad ei Mawr- hydi, ymgynghot i a'r corph lly wodraethol a sefydlir tan y cynllun, gyda'r bwriad o ystyried pa gynyg- iadau pellach i'w gwneud, os gwneir o gwbl, i Ddirprwywyr yr E'usenau. 0 berthynas i ateb Mr Acland, a'i gyfeiriad at y cylchlythyr a ddywedai fod yr ysgol yn un an- enwadol, awdurdodir gohebydd i ddweyd nad ar- wyddodd Esgob Llanelwy erioed mo'r cylcblythyr y cyfeifiai Mr Acland ato, ac na ddywedodd y llywodraethwyr yn y cylchlythyr fod yr ysgol yn anenwadol yr hyn a ddywedasant (meddir) oedd y gweithid yr ysgol tan gynllun na osodai'r ysgol- orion tan unrhyw brawf crefyddol.

-0- Corsafoedd Cweinidogion Wesleyaid Cogledd Cymru. Parch. W H. Evans. Prestatyn, Parch. Thomas Hughes (C) Rhuthyn, Parch J. Felix. Corwen Parch. R. M. Hughes. Llangollen, Parch R Parch J E T J°peS^Uwchrif" Oefnmawr,' rarch. J. Evans (cj. Coedpoeth, Parch Robert Jones (D) Gwrecsim, Parch. David Jones (B) Brymbo, Parch. R. Hopvvood. Llanrwst, Parch.' Morgan"^ A). ]PLWYSBARH,ACPRRCH^ »« St SS. P^doteS: Evans Colwyn Bay, Parch. JohJ'Kelly 2kn Parchn J^R' IJ'||Lewis/«)-.Lerpwl (Shaw Street), Parchn. J. R. Ell^ a David Jones (D). Rootle Parch. W. Gaenog Jones; Parch. W. Jones ac o' Lloyd Davies, uwchrifiaid. Lernwl fVi S610" Parc!1; John Hughes (c). Birkpnh?' IJ- _1 11. Ir p v ^organ B). Ashtoa-iu-Makerfieid* Parch. M E. Jo.ies. Cenhadaeth Gymret Lan cashire, larch. Owen Hughes, Widnes ° Tre" pVn.0n' J arch- P; Marriott, Caerwys, Parch hihp luce. Llanasa, Parch. Moses Roberts' ParC' D" G- Jones. Bigdit, paich I nilxp VV llliams. Gaer, Parch Wilii«m tu Fflint, Pacoh. Thomas' R„b°t S w,0™"3' Paroh. Thonias 0. J„„es. c^dlUi, J ones; Parch. Thomas Jones fK) uwchrif K. maris, Parch, Henry Hughes. Llangefni", Parch k. Rowlands. Amlwch, Parch. T. N. Roberts' nnvfw' rch-'jew's Owen. Aberffraw, Parch A* KSFFLX PWJ W- ?HiAEL Parch. D. Thomas fB) p" Ric iards" Penygroes, jStr)a .MrrTk" JUftifpSSTfe Trernr h° P £ »• P' J°MS R°" P^VNI' T! ?#ARRH' PARCH- H-Jones (B). Bethesda Parch. T. Hughes (B). Rhiwlas, Parch. O. Madoc rv-ooerts. rwilheii, Parch. D. A. Williams rv.v, ciei.n, rarch. U. Morris Par^h T c p T rif. Porthmadog Parch H nt P"Sh. "woh- pS°k°gkrrTLSCSchri"G8h?- Dolgellau Par-h p,r 1< J°nss> uwchrif. p. S v » rn n Diivies- Abermaw Parch E. Evans (A). Towvn Pa^nhn i N J Vrarcn Aberdvfi Parph 5? AT T J* Cadvan Davies. ADerajn, larch. E. M. Jones. Llau yllin, Parch J.7 tierce. Lknfechain, Parch. Joseph Owen Joan Jones (F), uwchrif. Llanrhaiadr, Parch D. 0. Jones. Croesoswallt, Parch. W. 0. Evans Lkngedwyn, Parch. Thomas Davies. LlaS Caereinion Parch. Edward Jones (c). Meifod I u i ?• Sari>y- HaQ)ey' P^ch. Hugh Surrv' Parch jew.FThT' rchrif- Stockton^TeS,' Parch. J. Wesley Hughes. Llundain, Parch Hu^h Hughe. M.nceimJUi Parch T. Jo„cS H„mph7°,^

-0- HerWt Ge°rge, Frank Edwards, a J. Herbert Lewis, yn myned am daith ar y Cyfandir Gwrnni SoSVClo^'a^/Zth0 'vSt^ 3<-hinwyd yr achos tan ddydd Gwener ledddfdyStyrilfy' cwesti"^ 711 ?8bm*y Sy^d- |0% sLi y fnd ^0Taf -al,1;l11 !ir^) b'eidlcisio, eithr (fy^dlvvd fod penderfyniad wedi ei gario yn ffa'r c->dvv'r ur deh fod penderfyniad wedi ei gario yn ffa'r c->dvv'r ur deb rhwng y siroedd, a helaethu GwalJgofdy Dinbyd], I

Lleol. Bu ein cyd-drefwr Cyrnro GwyJlt yn lied wael yn ddi- weddar, ac aetli tan operation ddwywaith, ac y mae'n dda genym ddweyd ei fod yn gwella. YN un o lysoedd Llundain, yr wythnos ddiweddaf, cyhuddwyd y Parch. E. Fitzroy, o latrata bag lledr yn ngorsafEuston. Rhoddwyd tystiolaethau manwl gan gudd-geisbwl o symudiadau y carcharor yn mysg y hhf/gage yn yr orsaf, ac fel y daliwyd ef a'r bag, eiddo offeiriad arall o'r enw Mr. Heale, yn ei feddiant. Plediodd y carcharor yn galed am gael ei ollwng yn rhydd, gan ddweyd wrth y perchenog mai offeiriad I ydoedd yntau. Gohiriwyd yr achos yn mhellach gr gwneud ymchwiliad a oedd y cvhuddedig yn ei bwyll. Digon terfysglyd a fu ei weinidogaeth yn St. Jude, a chafodd ei atal am gryn yspaid un tro gan lys yr es- gob. Y mae yn ddyn o illii dianmheuol, a Ilwyddodd i gael esgob o Gymru i bregethu yn ei bwlpud, pan y methodd perchenog pwlpud arall yn y ddinas ei gael i'r eiddynt hwy..

-0-- Marchnadoedd. YD. Lerpwl, Gorphenaf 31. Gwenith o ic i ic y cental yn uwch ar y dechreu, ond o 4"C fc yn is ar y diwedd. Awstralaidd, 22s 3c Chiliaidd, 22s Ge; River Plate, 18s i 20s 6c Indrawn o Ic i 2c yn uwch ar y dechreu, eithr ychydig is ar y diwedd. Blawd yn araf, ond heb gyfnewidiad yn y prisiau. Pys tua 1C y cental yn uwch. Ffa yn sef- ydlog am brisiau llawn. Ceirch yn &awel am brisiau di weddar. a blawd ceirch yr un modd. Llundain, Gorphenaf 31. Gwenith yn fwy sefydlog, a'r prisiau yn well. Gwenith Coch Americanaidd o 3c i 6c drutach Aws- tralaidd, 22s; Califfornaidd, 22s 6c; La Plata, 19s 6c i 20s 6c; Crimeaidd, 20s 6c. Indrawn o 8c i 6c yn uwch Odessaidd, 18s 6c; Danubaidd, 19s 1-21c i 19s 3c. Haidd yn sefydlog, ceirch a ffa yn araf ac heb newid. Caer, Gorphenaf 23. Yehydig o brynwyr oedd yn y farchnad, a gwenith ac ydau eraill yn brin. Indrawn tua 6ch y 240 pwys drutach. Gwenith coch, 3s 8c y 75 pwys; haidd bragu, 4s y 60 pwys ceirch, 2s 8c i 3s y 46 pwys; ffa, 5s y 80 pwys; Indrawn, 10s 6c i lis 6c y 240 pwys. A-NIFEILLAID Caer.-Gorphenaf 26. Cyflenwad da o wartheg, a llnaws o brynwyr yn bresenol; prisiau braidd yn tueddu i fynu. Cyflen- wad helaeth o ddefaid, galw bywiog, a gwell prisiau am rai mathau. Gwartheg godro, 14p i 22p; cyfloion, 12p i 18p; hyspion, 9p i 14p; heffrod, 8p i 13p 10s defaid, 16s i 21s, a 26s i 30s y pen. Salford, Gorphenaf 31. Lleihad yn y cyflenwad o wartheg; galw cymedrol, a'r prisiau yn ffafr y gwerthwr. Cyflenwad llawer llai o ddefaid, a gwell prisiau am rai da. Gwartheg, 4^c i 65c defaid, 6|c i S^c wyn, 7^-c i 9c Hoi, 4|c i 6c y pwys. Birmingham, Gorphenaf 31. Cyflenwad prin o wartheg a chymedrol o ddefaid gwartheg yn gwerthu'n wael, defaid yn well. Biff, 5c i 6|c molltgig, 5c i 9c cig lloi, 5 i G y pwys. 2 Moch bacwn, 9s; pyres, 9s 3c i 9s Go; hychod, 6s 3c i 6s 6c y sc6r.

MANOErNION I Y METHODISTIAID CALEINAIDD moss Aide- Am 10.30, H WilUam?, Gorslwyd • am S R T N PemUeton-Am 10,30, E J Jones, M.A am 6 30 H WM,°Wen Heywood street-Am 10.30, E Hurophreys am fi\n w tJvjhcr Ardwick—Am 10.30, R J o«en am r l J J°nes Tyldesley-Am 10.30 a 6, W Jones, Lerpwl UMphre->"s Y WESLEYAID St. Davids-Am 10.30, Cyfarfod Gwedddio am 6, J Hughes. Coilyhurst st.-Am 10 30, W Lewis; am 6, R Roberts. Gore st.-Ani 10.30, J Hughes; am 6, W Lewis. Openshaw-Am 2.30, J Hughes am 6, W Jones. -0- CAERLLEON. Methodistiaid Calfinaidd, t. John Street-Am 10 30 a 6, W W Lloyd, Gwyddelwern. Annibynwi/r, Albion Park-Am 10.45 a 6, T Roberts, Wyddg-rug Bedyddwyr, Upper Northgate Street-Am 10-3) a 6, M F Wynne, Wesleyaid, Queen Street-Am 10-30 a 6, P Williams, Bagillt.

"0 Iesu,n'adGamwaith."yjy'Igodi'r Hen Wlad ynei hoi s "I EISTEDDFOD GADEIRIOL LLANFAIR TALHAIARN, Dydd Llun, Awst 6ed, 1894. BEIRNIAD CE-EIDOROL- MR. D. EMLYN EVANS. CYFEI iT)I)- MR. D. D. PARRY. ARWKINYDD MACHRAETH MON. CANTORION- Miss G. THOMAS, Liverpool. Miss E. E. OWEN. T.Lmf^V MR. GORDON WILLIAMS, Bethesda. MR. T. C. JONES, Dinbych. TELYNORTON- EOS Y BERTH AC AP EOS Y BERTH. Allan o'r Wasg" Awdl: "HUNAN-ABERTH," YR AIL OREU AR DESTYN CADAIR EIS. TEDDFOD GENEDLAETHOL CAERNARFON. I'w chael gan yr Awdwr: GWILYM ERYRI, PORTHMADOG. Pris 6ch. drwy y Post, 6c. Yr el w arferol i Lyfrwerthwyr, OL-RIFYNAU, hen a diweddar, o'r holl Gof- 0 nodolion Cymreig. Goheber â DAVID ROBERTS, Bookseller, Ffestiniog. ALLAN'S PINE TAR TABLETS, Remedy for Asthma, Bronchitis, Coughs, Hoarseness, and Throat Affections by a New Method. These T.nzenges !-»ct by applying the Vapour of Volatile -H.. j ii' „ v Whoteale; SotSt Co™18- Free by P08t for toon, 70, Hope Street. Telephone 570. Telegrams Nurses," Liverpool. Invalids received. S GLANHAU TAI. THE NORTH OF ENGLAND CARPET SHAKING & CLEANING Co. 22, UPPER DUKE STREET, LIVERPOOL. CARPETS called for T „ Shaken and returned T. Ul following day. T;1 Bed Blankets, Quilts, &c., TELKPITONR CLK.W'D. 2480.

GENEDIGAETHAU, PRIODASAU A MARWOLAETHAU. C°jiiC!!We'CiT09 ar,hob « ddanfonir tZltZtirZ: 'di'r « (BenetM'gaetbau. Gro™' Ev ANH-Gorph. 2G, yn 21, Berkeley Street, priod Mr Owen Evans, ar fab. JONES-GRIFFITH—Gornh 28 ™ TS,T„I J Dolgellau, priod B.Les-GriSh, IPnoDasau, H^h0» Oapten Robert ] I^d y lIZl (hvynedd, ac Anna, merch Parefi James Jarrett, y ddan 0 N efyn. °WBN—WmuAMs—Gorph. 26, yn Nghapel Dinas JohngCHffifh O7 'Yih-iH1' Hughes, cofrestrydd' John Griffith Owen, adeiladydd, Llewelyn Street ZAarwolaetbati. JONES-Gorph. 28 yn Mrynydon, Garth, Bangor Catherine gweddw y diweddar Robert Jones' plumber, &c., 28!), High Street, Bangor JONES-Gorph 29, yn ei phreswylfod, 44, Lome Street, Fairfield, yn 49 mlwydd oed, lVIary, allwyl briod P. Jones. OWEN-Gorphenaf 27, yn 81, Road, Liver- pool Blocliven, ftl),tn David R. a Al. E. Printed and Published by ISAAC FOULKES, at his I rinting Establishment, 18, Brunswick of wSter! °f L,™n?«ol, in the Countf