Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
2 articles on this Page
Advertising
ESTABLISHED 1853. OWEN ROBERTS, ESTATE AGENT, 24, Netherfield Road South, Has large and small Dwelling-houses to Let in various parte of the town. G. H. EDWARDS & Co., 16, LORD STREET, ESTATE AGENTS, Have Cottages to LET in various parts of the town, renting from 2/6 to 8/6 per week, clear of taxes. Also larger houses a.t higher rents. H" E" WILLIAMS, 10, CONYERS STREET, ESTATE AGENT, IT AS large and small Houses To Let in various parts of ttoe il city and suburbs. Houses bought and sold. Afortgagee arranged, die. R0B E RTS & E~DWARDS, ESTATE AGENTS, 64, Kirkdale Road, Liverpool. All classes of House and Shop Property carefully and economically managed. R. ANTHONY THOMAS & ¥, Estate Agents, &c., 28, LOW HILL, LIVEI?POOL DYMUNWN hysbysn ein cydgenedl ya y dref a'r wiad eta D bod yn caeglu rhenti t*i a si.pau "IJI yn ol ti y cant. Yr ydym wedi caei blyuyddau o brofiai gyda'r gwaith ac os bydd angen, rhodchrn bob glorh <5 ast ddvegelwch yr «iddo a'r arian a gesglir genym. Bydd yn dda genym elafou rhtete o'r tai a'r siopau fydd genym ar worth 11- w 0Hd. Cyfeirier pob gohebiaeth- 28, LOW HILL, LIVERPOOL. DAVID WILLIAMS, COAL MERCHANT, Office and Yard:- 199, CROWN STREET. LIVERPOOL. Residence—i>7, KINGSLEY ROAD JONES & LEWIS, COAL MERCHANTS, 197, CROWN STREET, (Late of 253, FALKNER STREET), LIVERPOOL. Agents for BREEZES. House Coal a speciality. JOHN THOMAS, —Photographer,— 47, hVERl ON ROAD, LIVERPOOL. Llenyddiaeth a Cliercidoriaeth Gymreig HUGH EVANS, 444, STANLEY RD., KIRKDALE Cedwir y gwahanoi Ganeuon a Darnau Cerddorol Cymreigmewa Rtoc. Telir sylw prydlawn i bob Archebion gyda.'r Post. NSWYDD DD'OD I LA W. Profeligaethau Enoc Buws," 3/6; "Esboniad Kitto," gan Dr O. Thomas-pri4 gostyngol, 12/6. Hughes & Son, Wrexham. "Mjn' wi^jn Cyfjstyron y Gymraeg: Sef y Casgliacl BlIddugol (allan 0 5 Cyfansoddiad) yn Eisteddfod Genedlaethol Gwrecsam, 1888. GAN GRIFFITH JONES (Glan Menai.) Wedi ei rwymo mewn Llian-Byi-ddau Cryf, ac wedi ei argraffu ar bapur da a phurhaol. Pris 2/6 yn Ritad trwy y post. :J My Yn barod y mis hwn (Tachwedd)- Profedigaethau Enoc Inws: e5 GAN DANIEL OWEN, WYDDCJKUO. Y mae y gwaith, fel y dywed yr Awdwr yn ei Ragymadrodd, yn fath o Attodiad i RHYS LEWIS." 3/Q mewn Llian. I^T^YGIAF^eillduol. Yr ydym wedi ponderfynu cynyg y cop'iau sydd ar law o'n hare raff- lad preHcnol o'r ESBOiTIAIj G-'WEETHB'AWE Gall y iliweddar 2 arch. 0, THOBIAS, D D-, set Y Beibl Darlaniadol (Testament Newydd) (KITTO,) AM Y PRIS GOST YNGOL 0 12/6. Sir ydym yn rhwymo y Oopiau sy'n Ngweildill yn DDWY GYF- EOL HYLAW (meuin Llian hardd), a byddant yn barod jr mis hwn (Tachwedd.) Ar dderbyniad P.O. am 12/6 anfonir y Ddwy Gyjrol yn ddidraul gan y Cyhoeddwyr, wu gellir rhoddi archeb am danynt trwy eu Goruchwylwyr. COFIATSTT Y Parchedig Henrv Rees: YN CYNWYS CASGLIAD HELAETH 0'1 LYTHYRAU, &C., Gany diweddar Barch. 0. THOMAS, DD. Yn Ddwy Gyfrol; Haner-rhwym. 18/ Llian, 15/- Rhestr o'r "GWEDDILLION." ZTODIAI) —Rhwymir y Llyfrau hyn mewn Amleni Papyr Cryf, a ohynygir hwy am lai na haner en prisiau oyhoeddedig. PBEQETHAU ■ Y PABCH. ED. MOF.GAN, 1 llian, 3A. 6o- DYFFEYK. Yr Ail Gyfrol yn unig j (Pris oyhoeddedig, 7s. tic.) HAKES PBYDAIN FAWB: gan j Parch. \$apyr OryJ, Is, 6c. Thomas Levi »(Pris cyhoeddedig, 3s. 6c.) MYFYSDODATT ESGOB HALL } (Pris cfhoedd^g, ll'6V?) BHYFEDDODAU NAIUE A CHELI-YDD- Papyr Cryf, Is- 60. YD | (Pris cyhoeddedig, 3s. 6c.) GWIBIONEDD A CHTVAILIOBNAO gan Papyr Cryf, Is. Dr. Bonar J(Pria cyhoeddedig, 2s. 6c.) SWPKB YB ABGLWYDD gan Dr. King } (Pris cyhofdfflg^ 6cl I PEKOETHWE A'B GWEANDAWK gan Pajpyr Cryf, la. „ y Parch. E, Wiiliaras, Lerpwl.. j (Pris cyhoeddedig, 3s. 6c.) Cnsss Y BAND OF HOPE gan y S Papyr Cryf, 6ch Parch, Thomas Levi j (Pris cyhoeddedig, Is. 6c.) I TAI A SIOPAU AR OSOI). Trnefjmer a HUGH JONES 376, X^etherfield Road, North. ADVICE to those about to Marry, A and who are Married. If you want SUBSTANTIAL HIGH-CLASS & STYLISH HOUSE FURNISHING GOODS, AT ECONOMICAL RATES, COME TO GRIFFITHS & DAVIES FOR CABINET FURNITURE. COME TO GRIFFITHS & DAVIES FOR CARPETS. COME TO GRIFFITHS & DAVIES FOR FLOOR CLOTHS. OOME ro GRIFFITHS & DAVIES FOR BEDSTEADS. TT GRIFFITHS &DAYIES, General Drapers aqd House Furnishers. 392, 394, 396, 398, SCOTLAND RD., LIVERPOOL. BENSON EVANS' GASTROCYNE ( Gofrestredig). y FEDDYGINIAETH FAWR RHAG DIFFYG TREULIAD, CurynyPen, Poen ar ol Bwyta, Cyfog, Penysgafnder, Dwfr Poeth, Llosg Oylla, Gwynt, &c. CJywir MUoedd yn cwyno o dan yr anhwylderau hyn yo ddyddiol, ac eto heb dderbyn un rhyddhM. V MAE 'GASTROCYN E' Y Feddyginiaeth neillduol at yr anhwylderau uchod Fa rmig, ac nid ydy w yn gwella pob peth, fel mae rhai cyfferiau yn n6ni gwead. GWBITHRBDA 'GASTROCYNE' Yn wahanol i ddim erioed a gynygiwyd i sylw y cyhoedd hyd yn hyn. Y mae yn myned at wraidd y DRWG, ac yn effeithio yn uniongyrchol ar y BWYD yn y cylla, a thrwy hyny yn lladd elfenau DIFFYG TKEULIAD (yr hwn sydd yn achosi yr holl anhwylderau eraill). Canoedd o Dystiolaethau o bob rhan ov wlad. Dywed un.Eamwythaodd y dose gyntaf y boen fawr oedd arnaf." Un arallY mae eich 'Gastrocyne' wedi rhodd mwy o ryddh&d i mi nag a gefais gan un physygwr er's wyth mlynedd." OK yn Ddyoddefwr, iETTREIWCH UN BOTELAID. MEWN POTELAU (13 doses), lB. lie. a 2s. 6e. yr un (40 doses). PERCHENOG T. BENSON EVANS DINBYCH WHOLESALE AGENTS— EVANS, SONS & CO., LIVERPOOL. JOHN THOMPSON, DAVID JONES & CO., „ FRANCIS NEWBERY & SON, Lotroorf. HORENDEN & SONS, 91) OLDFIELD PATTISON, MANOHBSTBR.
'Teulu Min y Morfa.'
'Teulu Min y Morfa.' Gan ISALAW. PENNOD XXIX.—UN 0 YSBRYDION Y MOR. DRANOETH Benja oedd ar ei draed gyntaf yn yr ogof. Yr oedd wedi twtio y lie a gosod pethau yn drefnus, cyn i'w gymdeithion dd'od allan o'u celloedd. Cyn hir, dangosodd Pitar ei drwyn. Wed'yn, daeth Jos a'r Hen Grafwr i'r golwg, ac yn ddiweddaf Wil. Buan iawn y gwelwyd hwy yn gwneud cyfiawnder a'r boreufwyd a roddwyd o'u blaen gan breswylydd yr ogof. Nid oedd yno ddanteithion, mae'n wir, ond rhoddodd Benja iddynt arlwy fwy sylweddol a llai niweid- iol i rai ar haner newynu, canys dyma'r pryd cyntaf a gawsant er pan adawsent y Hong an- ffortunus y Seagull. Gwir eu bod wedi cael tama'd er tori eu cythlwng y diwrnod cynt, ond dyna'r cwbl. Yr oedd yn bryd blasus ac ambeutbyn, a gwnaed cwbl gyfiawnder ag ef. Ac wedi ciirio'r bwrdd, tynodd pawb ei getyn, a dechreuasant ysmygu, gan basio'r amser ac ymddifyru, a dweyd, yn ol eu harfer yn y fore- castle, hanes eu mordwyon ar hyd a lied y byd. "Digri' o'dd dy glywad ddoe, Wil, yn ei stretsho hi hefo'r dyn diarth hwnw o'dd yma gyda Benja. 'Drychai wel dyn pren ond yn ol pob golwg, yr o'dd yn llyncu y cwbwl heb ama dim," meddai Jos, dan wenu. Ddeudis i ddim ond y gwir," ebai Wil. Hwrach mod i wedi gorliwio petha. Peth arall, ddaru mi ddim gofyn ichi, hogia, os oeddwn yn deyd y gwir, a dywed'soch chitha fy mod bob tro yr oeddwn yn apelio atoch ?" "Pob peth yn iawn, was. Nid oes neb yn dy ama and-" Ond be 1" ebe Wil, a hyny braidd yn gyn- hyrfus, eto cadwai ei dymher yn dda, gan y gwyddai na fyddai gwell er ei golli. Ond be ?" "Wel byn. Sut gebyst y gallai dwy long gwarfod eu gilydd bovj on, a'r ddwy yn rhedeg o flaen y gwynt ? Dyna be' ddeudis di, Wil, ac yr oedd yr hogia 'ma yn dy wrando fel fina. Wn i ddim be o'dd yr hen gono larall yn 'i feddwl. Chwarddai Jos a'i gymdeithion, oddigerth yr Hen Scratchan. Chwara teg i Wil, hogia. Peidiwch bod yn rby galad. Mi welis i beth felly unwa'th." Taw, Jacan Do, gyma llw 'munyd 'ma Yn mh'le, dwad ?" Wel mi ddeuda i chi. Flynydda'n ol, pan oedlwn ya llawer iengach, yr oeddwn yn brentis hefo Captan Pryddarch." 0, 'rwyf yn ei gofio ar gora. Hen foi clen ofnatsan oudd o," medda Wil. Priododd rwfun o'r ardal 'ma, rho'th gora i'r mor, ac a'th i gadw tipyn o fusnas mewn rhyw le yn mhen arall y sir." Beth o'dd y rheswm iddo roi i fynu'r mor ?" gofynai Benja. Colli ei iyd ddaru o drwy golli aelod. Yn fuan 'rol priodi, yr oedd hefo'i long yn afon Llundain. Yr oedd o ar y pryd yn gaptan ar frig yn cario o ddau gant i ddau gant a hanar o I dllnelli. Pan oeddan nhw yn dadlwytho y 'long i'r barges oedd wrth i hochor, fe syrthiodd un o ddynion y barge i'r afon, a basa wedi boddi oni- bae i Captan Pryddarch neidio o'r llong i'r barge a chaei gafa'l yn y dyn gerfydd ei war. Rywsut, cydiodd y dyn yn sownd yn mraich y captan ac ni ollyngai, er fod eraill yn ymyl i gynorthwyo. Yr oedd y t,ide yn rbedeg yn gryf, a'r barge yn gwasgu ar y llong. Gwelodd y captun y peryg' -nailt ai byddai'n rhaid i'w fraich gael ei dryllio, neu i ben y dyn gael ei falurio. Gwnaeth ei feddwl i fynu mewn eiliad. Gwthiodd y dyn yn is i'r dw'r rhwng y barge a'r llong, a tborwyd ei fraich yn dipia o'r arddwn i'rpenelin. Achub- wyd y dyn, dringodd y captan rywsut i'r llong Ag un Haw, ac aeth i'r caban gan alw ar y met yno i'w helpu. Ond nis gallai hwnw 'neud dim, gan fod ei galon mor wan. Gorfu i'r captan dynu ei siaced i ffwrdd ei hunan. Ar ol gneud hyn, aeth i'r Ihn ac i'r hospitol." Sut y buo bi wed'yn, Wil1" "Dywedodd y doctor y byddai'n rhaid ei thori i ffwrdd. Torwch hi 'ta,' ebra'r captan. Felly g'nawd. Dyna'r rheswm iddo ada'l y mor." Dyn nobl oedd o, yntê, hogia 1" meddai Benja. la," meddai Wil, un o'r dynion dewraf wn i am dano. Gallaf dduall dyn vn medru sefvll tan a bwledi miawn rhyfal ar for neu ar dir, y mae rhyw gynhwrf yn peri hyny. Ond gwelad dyn, miawn gwaed oer, yn aberthu ei fraich, wel byn sy'n rhwbath nas gallaf fi ei sponio." "Nafina chwaith," meddai Pitar. "Ydi y captan yn fyw 'rwan, Wil V Na, y mae wedi marw ars rhai blynyddau bellach, gan ada'l gweddw a thri o blant ar ei ol." Ar hyn trodd Wil at yr Hen Grafwr, gan ddweyd 'Rwan, Jacan, allan a dy stori, was." "la, flynyddau'n ol, yr oeddwn yn brcmtis i hefo y captan y soniai Wil am dano, a gallaf sicrhau fud yr hyn a ddywedodd Wil yn reit wir ond ni wyddwn hyd 'rwan ei fod wedi colli ei fraich, byw ar y lân, a cha'l y fraint o farw â'i ben ar obenydd ei weiy gartref. Hwyrach "At y stori, Jacan bach. Paid a cholli amser," plediai Pitar. "Wel, fel y de II dais eisioes, yr oeddwn yn brentis hefo Captan Pryddach pan oeddwn hogyn. R'wbryd ar voyage o Valparaiso am Loegr, yn ngauaf y flwyddyn 179-, pan allan i Gape Horn gwelais rywbeth a gofiaf byth." "Dyna ragymadrodd go lew," meddai Wil. Piti na fasa'r dyn pren hwnw oedd yma ddoe, yma heddiyw, i wrando ar Jacan yn deyd i stori. Ymlaen k ti, mach'an i." Bora Sul oedd hi, a bora oer. Pawb &'u danadd yn rhincian ar eu gilydd. Y rigin' yn rhew i gyd drostyn a'r dwylo yn cerddad ar byd y dec tan guro'i traed er mwyn cynesu eu hunain. Nid oedd rhyw lawar o friahyn ond digon ini fyn'd o'i flaen yn gyffyrddus. Diolchai y dynion ynddynt eu hunain fod y gwynt yn deg gan obeithio y daliai felly hyd nes cyr- haeddent y line. Ofnent i'r gwynt godi, rhag y byddai raid iddynt fyn'd i dynu'r hwylial i miawn, a job fasa hyny gan fod y rhew wedi dal arnynt." la, job fasa hyny," ebai Jos. Yr ydw' i'n coho yn y cwartar yna, i ddyn fyn'd dros v bwrdd miawn llong 'roeddwn i'n pertbyn iddi. Ni welwyd na migwrn nag asgwrn ohono, er ini yru cwch allan. Wel, i chi, y bora hwnw, gan fod y gwynt yn deg a phobpeth ar fwrdd y llong yn srtug, nid oedd gan y d'ylo ryw lawar i'w neud. Tyrai rhai at y ewe i'r galley, y lleill yn cerddad neu yn rhedag ar hyd y dec er mwyu poethi. Oerach, oerach, r oedd hi'n myn'd o hyd yn wir, teimla pawb fod ei waed yn fferu yn ei wythienau. Fel y deudais, yr oeddan' ni allan i'r Horn, a dyma'r look-out yn gwaeddi fod Hong fawr yn yooyl, ao yn gneud am danom." J "Sot na fasa'r look out yn ei gwel'd ar's meityn ?" gofynai Benja. "Dyna sy'n rhyfadd, gan fod yr awyr yn glir. Dim niwl. Yn wir, yr oedd mor glir fel y gallai pawb welad fylltyroedd lawar o'u ewmpas. Ond befchbynag, dyma long fawr yn ymddangos yn ein hymyl, ac yn edrach fel pe yn gneud am danom. Gofynwyd i'r look-out syt long oedd hi. Cyn iddo ateb mai full-rigged ship, tyrodd y criw i fynu ar dop y forecas', ac, wrth gwrs, eis ina yno hefyd. Dyna lie yr oedd hi yn cyflym dd'od atom a'i hwylia'n llawn ac yn dangos ei bod hitha yn rhedag o flaen y gwynt fel nina "Wyt ti'n deyd y gwir, J«Ln!" gof^ai Pitar iddo. Ydw, was Ni raid iti ama. Daethom yn agosach at ein gilydd, ac, erbyn hyn, gellid sylwi yn fwy manvvl ar y Hong. Yr oedd ei bow yn isal o'r dw r, a'i starn yn uchel. Gwelwn y criw wedi gwisgo yn wyhanol i griw ein llong ni, ac fod t u gwallt yn hir, ac yn hongian hyd eu hysgwydda. Nid oedd dim llawar yn hyny, gan fod yr un peth yn amal genym nina. Yn y wisg yr oudd gwahaniaeth. Ryw frills mawr o gwmpas y gwddw, a rhyw blu neu 'nialwch welly yn eu hetiau. Yr oeddant yn debyg i hen bobol ar's stalwm. Yr oedd golwg hên, hen, ar y Bong-. Ryw round-tops mawr, a dau neu dri o'r criw yno yn udrach yn ddigon didaro. Daeth y llong yn 'gosach atom. Yn wir, edryehai wel pe bae am ein rhedag i lawr. Treiodd ein captan fyn d o'i ffordd, ond nid oedd yn bosib gneud hyny. Yr oedd rhwbath yn peri i'n llong ni fyn d yn mlaen yn ei chwrs, beth bynag 'naem ni iddi." Gwrandawai cymdeithion Jacan arno yn astud. Fel morwyr yn gyffredin yr oeddynt yn ofer- goelus, a chredai pob un ohonynt unrhyw stori os byddai ysbryd neu dylwyth teg yn nglyt, & hi, a disgwylient rywbeth cyffelyb y tro hwn tyn y diwedd. Daeth y llong fawr mor agos fel nad oedd ond 'chydig o wrhydau rhyngthi a ni. Bloeddiai y dyn oedd ar y forecas' Ship ahoy P nerth esgyrn ei ben. Nid oedd neb yn apad. Gwaedd- odd drachefn, a dwedodd ar 'i beth riiffath ynta y byddan ni'n siwr o redag i'n gilydd. Treiodd yn deg iddynt droi trwyn y llong, ond ofar oudd y cwbwl yn mla'n yr oedd yn dwad wel ryw gvvmwl mawr. Yr oedd pawb wedi dychryn yn ofnadwy. Am danaf fy hun, teimlwn ryw iasau oerion yn myu'd trwy'm holl gorph. Digwydd- ais udrach i fynu ar hwylia'n llong ni, dyna lle'r oeddan' nhw yn Ilawn a'r iardia'n sgwar. 'Run fath oedd y llong arall. Yr oedd y ddwy wel pe baent yn rhedag o flaen y gwynt; ac eto yr oedd un yn myn'd un ffordd a'r llall ffordd arall." Hwda, yr hen ddyn, a wyt ti'n disgw'l ini gweilio hyn'a ?" gofynai Wil. "ns daru mi ddeyd gormod ddoe wrth Benja a'r 'gethwr hwnw, yr wyt ti, Jacan, yn fy ngburo o ddigon. Ond dos yn dy flaen, machan i, a chawn nina wed'yn ddeyd pa un ai gwir ynta celwydd ydi dy stori di." Coeliwch chi ne' beidio, hogia, ond y mae'r hyn ydw i'n ddeyd yn hollol wir ac os ydach chi'n dewis, holwch rai o griw y llong. Y mae rhai ohonyn' nhw yn fyw ac iach yn yr ardal 'ma. Dyna "Twt, lol, dos yn dy flaen," gwaeddai Wil. Lie r oeddwn ni dwad, Pitar ?" Yn y fan Ile'r o'dd y ddwy long yn agos i'w gilydd." ° "0, ia! Toe ichi, dyma jib-boom y Hong ddiarth heibio'n un nina. Disgw'liais y basant yn ffowlo. Ond ni ddigwyddodd hyny. Yr oedd pawb erbvn hvn ar v frtrp.cn PoT rTinrlHi aI .1" .u naid (rai o'r rhaffa yn nglyn a'r bowsprit, a gadawyd y llyw i gym'ryd ei siawns. Dyma'r ddau fow yn twtsiad 'u gilydd acarhyn, rhqdd- odd y look-out naid er cael gafa'l yn y rhaffa, a disgynodd i'r dw'r. Ni feddyliodd neb am ei achub-pawb drosto ei hun o'dd hi. Treiodd un arall yr un peth, ond gan nad oedd ei naid mor bell a'r llall disgynodd i'r dec yn ol. Erbyn hyn, gwelid rhaffa y Hong yn ymyl, a hawdd oedd gafa 1 ynddynt. Gwnaed hyny, ond nid oedd gafa 1 arnynt. Yr oedd y bysadd rwsut yn myn'd trwy y rhaff, wel trwy we pry copyn." y el, dyna gelwydd, os deudwyd celwydd rioed," meddai Benja. Gadawyd i Jacan fyned yn mlaen ar olgweled wrth ei wyneb gwelw a phrudd ei fod ef ei hun, o leiaf, yn credu yn ddiysgog yr hyn a ddywedai. Fedra I ddim disgrifio yr hyn a ddigwydd- odd," meddai, "ond trwy ddweyd fod y naill long wedi myn'd drwy y llall; ac fod ogla brwmstan i'w glowad pan gymerodd hyny le." "Gyma llw fod yr ogla hwnw yn y fan 'ma rwan 'ta. Ar f'ena'd i, wel, yr wyt yn gena c'lwyddog," meddai Pitar. Creda di neu beidio, y mae yr hyn ydw i'n ddeud yn hollol wir. Hola di y rhai hyny oedd yn y llong ar y pryd." "Wyt ti'n meddwl deyd, Jacan, fod y ddwy long wedi myn'd trwy'u gilydd, wel tynu cyllall trwy fenyn V Eitha gwir, mach'an i. Aeth y llong trwy- ado ni, neu ni trwyddyn' nhw. Ni wn pa 'run i sicrwydd, gan fy mod wedi dychryn cymaint. Ond digwyddais udrach am rai o bob! y llong ddiarth yr oeddynt mor ddigyffro a phe b'asa°