Y Cymro

ynol i'r Co-leg, a dyry hyn gyfle i'r rhai mwyaf dislglair i ddangos eu rhag- oriaeth. Cyffyrddiad tynesr iawn oedd yr hyabysrwydd fod Mrs. Lloyd Jonies yn rhoddi gwerth 65 o lyfrau i bob ef- rydydd fu yn gwasanaeth-u yn y fydd- in. Llwyddwyd hefyd, yn bennaf trwy ymdrechion dyfal Proff. J. O. Thomas, M.A., i gael oymorth sylw- eddol. oddiWrth Fw.rdd Addysg y Llywodrueth i efrydwyr osod-wyd. o dan anfantais gy-da'u cwrs: addys.g trwiy eu gwasaniaetih yn y rhyfel. Rhoddir hwy felly ar yr un tir ag a,thrawon, m eddygon, cyfr-eithwyr, lXC. Cafodd pob un ohonynt eu hawl- iau, ac wrth egiuro'r agwedd hon i'r mater, hysbyso-dd Froff. Tlhomas ein bod yn ddyledusl iawn i Barwn Clwyd am ei gyniorth a'i ddylan.wad i sicr- hau yr act hon o gyfiaw-nidier i efryd- wyr Vmneilhuol Cymru. Wrth gefn- ogi fod yr adroddiadyllt cael ei gym- eradwyo, cyfeiriodd Syr Henry Lewis at bwnc pwysig Cniad y Coleigau, a hysbysiodd yr Ysg-rifennydid' )d y ni.ater hwn i gael y'styriaeth lwyr y Pwyllgor yn fuian, ac nid oedd y De nar Gogledd yn datgam unrhyw farn ar hyn wrth benderfynu fod Coleg Aberystwyth ac un y Bala i wneud bob un ei waith hup: fel cyn y rhyfel y tymor niesaf. Rhoddir Slyllw hefyd yn ddioed i bwnc pwysig addiysg Ddiwinyddol yng Nlgholiegau y lirif- ysgol yn ei berthynas a'n Coleg Diw- inyddol ni fel Cyfundeb. Ymgyng- horir ag awdurdodau y BrirEysgot 111ewn amse,r cyfaddas. Rhoddasai Mr. J. R. Davies, Ceris, ei ymddiswyddiad. i men fel Trysor- ydd y Coleg. Amharod. oedd y Cyf- eis-teddfod i dderbyn ymddiswyddiad un fu mor ffyddillawm i'r Coleg, ac a wnaetih waith mor effeithiol drosto am flynyddau lawer yn ol e si aim pi ei dad o'i flaen. Cafodd Mr. Diavies brofed- igaetha-u teuluaidd tryimion, yn ddi- weddar. Y nxae efe yn wyr i'r d-iwedd- ar Barch. Henry Rees, ac yr oedd yn eglur fod yr holl Gymdeithasfa yn rhoddii Prisi uchel iawn, ar ei wasan- aeth, ac yn. teimk> yn dlynier ato fel un o'r caredigion. oblegid y tadau. Tyb- ir y bydd 18 neu 20 yn y Bala y tymor mesaf. Parch. T. C. Williams, M.A., a gynihygiai fod cenadwiri yn cael ei han- ton i Gymdeithasfa'r De ac i Aberys- twyth yn datgan ein; gwerthfawr-ogi-ad o'r ysb,ryd rhagOlrol a'r cydiweithrediad hapuSi yn .actios y ddiau Goleg. Parch. Ehais, Jones, a gefnogodd, a phasiwyd felliy. Mr. kobyns-Oweti a ddywedodd y credai ef mai piantais; ddirfawr fuasiai ii'n gweinidogion wneud. helaethach defnydd o'r llyfrfa yn y Bala trwy gael llyfrau oiddiyno trwy y post, yn enwedig gan y cwynir fod Ulentydd- iaeth ddiwinyddol yn ddrud iawn y dyddiau. hyn ac allan o gyrraedid llaw- er o weinidogion. Ymgeiswyr am y Weinidogaeth. Eglurodd y Parch. Thosl. Hughes, B.A., ygenadwrii, o- Orllewin Meirion- ydd yn datgan eu cred ma ddiyliid der- byin neb yn, ymgeiswyr am y weinid.og- aeth heb eu bod yn bwriadiu cyflwyno eu hunain yn llwyr i'r gwaith. Yr amcan yw amddiffyn gweinidolg,ioll sydd yn rhoddi eu holt da-lent a'u hamser i'r gwaitih san.ctaidd yn wyneb y ffaith fod tfhyw rai hyfion yn ym- Wlthio i'n pul|pudau heb awdurdod oddiwrth na Ohymdeitlbasifa na Ohyf- arfodi Misiol, a, gofalu hefyd am urdd- as y weinidogaeth. "Teimlid fod s:J.w- adtau amryw frodyr ar hyn yn amserol a theilwng iawn o siylw. Garf fod yr boll fater eislOes o dlan sylw Adran o'r Comisiwn, cynhygiai y Parch. Lewis W.iHianis, Bamgor, fod y g,enadwri i'w chyflwyno i'r Pwyllgor sydd yn ys- tyried yr agweddau hyn i'r weini- dogaeth. Llefarodd y Parch. W. Oiwen, Con- wy, yn gryf ar bwysigrwydd y gen- adwri hon, gan ddiangos yr angen- rheidrwydd o gadw aroliygiaeth ar frodyr ystyrir yn gymwys i gynghori cyniulleidfaoedd fel y gwneir er's blynyddau yn LerpwI. Parch. J. T. Jones, B.D., Khosddu. a gefnogodd y oynhygiad, a chyflwynir y genadwri i ofal adiran o'r Comisiwn. Arholiad Ymgeiswyr. Rhioddodd y Parch. T'. Hughes, B.A., adroddiad 0 waith yf ymgeiswyr am y weinddqgaeth yn yr arholiad. Ymgeisiodd 21, a llwyddodd 16. Dy- wedodd Mr. H uglhes, drosto ei hun a'i gyd-arholydd, Parch. E. O. Davies, B.iSc.fod Cymraeg amiryw ohomynt yn druenus o wael, ac fod amryw o'r ym- geiswyr heb roddi rpmwf eu bod yon sylweddoli fel y dylent bwysigrwydd yr Ariholiad. Rhaid hod yn effro. ac ys- tyriol heb feddwl fod y dirwsi yn agor- ed o led y pern i unrhyw un a phawb i feddwl myned. i'r weinidogaeth. Credai y Parch. E. O. Davies, B.Sc., fod graddau 0 ainwysedd yn: y modd* y trelnir y gwaith heb fod deallitwr- iaeth ddigon clir beth yw y gwaith ddisgwylir oddiwrt'h yr ymgeisiwyr. Dylid cael math o Prospectus' i ddeff- in.io'r gwaith. Ar gynhygiad y Llywydd, penodwyd Proff. llhomas, M.A., Parchn. R. eÍihwy Jones, M.A., John Owen, M.A., a T. C. Wil- liams, M.A., yn Bwyllgor i dynnu allan, gyn 11 un, i'r pe,rwyl hwn, i'w gyf- lvvyno e-to i'r Gymdeithiasfa. Bydd1 yr Arholiad. bw-n yn cael ei gynmal yn Iou:awr fel yn yr haf am beth amser, ac yn. agore-d i bob ymgeisiydd fydd yn barod yr adeg hommo. Maximum m,arks, 300 :—^Morris Rob- erts (Biaenau Ffestiniog), 239, Awstin Roberts (131. Ffestiniog), 226; J. H. Griffith (Ribydym.ain), 224; T. J. Jones, (Nevin), 22.3; James' Humphreys (Rhosesnior), 218; Thorn as. Parry, B.A. (Birynrefail, Mon), 209; John. Hughes fGiwalchmai), 197; J. P. Wil- liams, (Portdinorwic), 194; J. R. Rich- ards, (Fairbourne), 185; J. Wi.l.liams- Mo.rris (Sunderland),, 184; 13. W. Llugihes (L lana.rmon-yn-laJ ) 175 If. R. Williams (iCarmel, Arifon), 174 E. Goiponiwy Williiams (Leeslwood), 172; J. Williams (Bryndaionyn), 170'; J. Humphrey Williams (iC':aClatlhlla:w), 160; M. Wyn. WilliamiS (Llanrng), 153; Elias Hughes (Llandudno Junctioni), 150. 'fial-wyd dioHoh i'.r Parch. Thos. Hughes. am ei wasanaeth effeiitibiol fel arholydd am rai blynyddoedd. Cais am Gyflwyniad. Gwnaeth G. Jones, a'r Parch. J. E. Hughes, M.A., syiwadau tyner iawn am y Parch, R. J. Jones., Twr- gwyn, wrthgyflwynü cais am lythy.r trosglwyddiad iddo i'r Wladfa Gym- reig yn Patagonia. Rihoddid- tyisti ol- aeth uchel iaw.n idido fel brawd arnnwyl a gweiniidog rhagorol, a phen- derfynwyd rhoddi iddo lytihyr cyflwyn- iad gan ddatgan clhwithdod o'i golli a dyeiunio. ei gysiir a'i Iwyddiant: yn Patagonia. Ar awgrym, y Llywydd hefyd, pasiwyd i anfon, anerch y Gym- deitha,s,fa y!r un. pryd at y slaint a'r ffyddlawn frodyr yng Nrghrist yn y Wladfa Gymreig. Yniadawiad. Pienderfiynwyd rhioi tooyni cy fl w y u iad i'r Parch. E. A. D,avies,, B. A., B.D., Wepre., a,r ei ymadawiad oddi- wrthym i ymuno a gwieinidogaeth y Presibytieriaid Seising. Siaradwyd. yn y -y barchus, am dano, a dyrnMnid yn dda iddo yn ei faes newydd, er mai gofidus igemnym ei golli. -Parch. T. C. Williams, a grybwyll- odd y byddai y dnafiod:aeth rhwnjg brodiyr da; fel hyn a'r Presbyteriaid drosodd a'r m,ater wedi ei benderfynu cyn eu bod hwy fel Cyfundieb yn hys,- bys o';r ffeithiau. Feallai y gellid perslwadio rhai brodYir i ar-ols, gyda ni pe ceid cyflle i gyfnewid; mieddiyliau a hwy, er cysur idldynt hwy a budd y Corff. Ystyriai y dylai fod. rhy,w fath o ohebiaetli rhwng Ý Presbyteriaid a ni yng nghwrs' unrhyw drafodaeth o'r fath. Amlygodd y Gyimdieithasfa, ei barn ym mhliaid hiyn. Brodyr Ymadawedig Coffihawyd am Mr. Fdwal Davies, o I)refaldwyn Uchaf gan, y Parch. J. Williams, B.A., Cla.rno, a rboddai. air uohel1 iddo- fel pregethiwr nodedig o. addawol a. gwir dalentog a llawn o ys- 9 bryd y weinidogaeth. Gwnaeth y Parch. Talog Davies iSylwiadau am y Parch. B. Evans, Gla,rlslton, gan ei didesgriifio. fel gweith- iwr dlisltaw-inid oedd yn. od nac yn fawr, ond yr oedd yn dda ac yn llafur- us. Parch. T. J. Jones, B.A., B.D., a rw.niaeth gbffhad cryno a, chyfadidas iawn am y Parch. R. E. Morris, M.A., Wrexlham, gan, nodi allian, ei ddysg- eidiaeth uchel, ei didoethimieb, ei ddtyl- a iiwad yn y dref a'r wllad', ei lafu.r gwemidogaethol a llonyddol, ac yn ar- beninig ei bregethu goleu a nerthol. Parch. H. C. Lewis., B.A., B.D., a wnaetih siylwadau buddiol a phriodtol iawin am y Parch. Barrow Williffns. Dangosodd mo,r amirywiol, oedd ei ddoniau, ac mor adniabyddius ydoedd fel pregetihwr a darlitihydd.; yr oedd yn nodetdig inewn gweddi, ac yr oedd ,ei gymwyinasgarwch yn adinabyddus i 1awer. Gwnaeth y Pamh. W. Thomas.. hefyd syiwadau rhagorol am da.no fel gwei'thiwr a phregethwr. Galwyd hefyd ar y Parch. Gltyn Davies i siar- ad am ei wasianla;eth miewin. cysylltiad a dirwest. Galwodd y Llywydd ar y Gymdeithasfa i amlygu parcU- i'w coffadiwriaeth a cbiydiymdlcimlad a'u teuluioedd trwy i bawb 0,[ aelodan sefyll i fyny, a, c'ha.fwyd mUollud dwys ia.wn a Illawn o deimlad. Darllenwyd. llythiytr oddiwrth y Parch. J. Mellis, gweinidog amlwg gyda'r Presbyteriaid., s'ydd yn cyd- weithredu a ni ar Bwyllganau pwysig, yn datgan cydyimdeimJad1 a'r Cyifun- deb ym marwoiJiaeth Uywydd y Gyrn- anfa •Gyftredinol, sef y Parch. II. Barrow Williams. Or Gymanfa Gyffredinol. Cyflwynodd y Parch E. James] ones, M.A., bendcdyniadau oynihwysfaw-r oV Glymanfa Gyffredinol ar agwedda.u ih ilituol i'r pwnc dirwestol. Cyd- eyniwyd a hwy heb ddadl. Cynhelir Cyman.f.a Ddifwestoli Gwyinedd eleni yn Llanfair P.G., a phenodwyd Mr. R. J. Williams, Y.H., a'r Parch, I-I. Harris. Hughes., B.A., Bangor, i fyned yno fel cynrychiolwyr y Gyrndeithas- fa. Terfynwyd trvvy weddi gan y Parch. E. J. Evans, Walton. CYFARFOD CA IK )El)i)l'S. Mater y Cyfarfod Cyhaedd.us mos l'awirtlh oedd, "Hin Gyfundeb: Cl Diraddodiadau a'i Ragojygort," Llyw. yd Iwyd gan Mr. J. Owens, Y.H. Siaradwyd yn helaeth a diddorol ac effeithiol gan y Parchn. D. D. Wil- liams, M.A., Liverpool), a William Owen, Conwy. Ysltyrid y cyfarfod hwn yn un eithriadbl o lewyrchus, y siainadwyr wedi talu sylw dyfal. i'r pwnc, ac yn ei drafod yn -y in-odd mwyaf trwyadl a buddioT. Cymerodd y Parch. W. Owen ar fyr ry'budd' Ie y Parch. Wymn Diavies, yr hwn sydd yn wael ei iecbyd, ac yn ceisio adferiad ym Mon. (Vmdidengys Anerchiadau y cyfarfod hw.n eta yn y Cymro]. DYDD MERCHER. CYFARFOD Y PRiliXi liT HW.VfR. Yng Nghyfarfodi y Pregetliwyr yn Twrgw-yn 8.30 bore Mercheiv ymddi- ddianw-yd a Mr. Evan J. Jones, S-ych- nant, gan y Pa-rc-h. J. Pul-eston Jones, M.A., gan nad altlai fod yn. y Gym. deithasfa pan holid pro-fiadau y brodyr era-ill gyflwynid am ordeiniad. Ac yng Nghyfarfod y blaenoriaid yr un awr ymholwyd aim reoleidd-dra ei ddewisiad. Tifleuliwvdrhan o',r ddau gyf,arfod mewllI rnawl a gweddi, ac yr oedd eneiniad nefol air y gwasanaeth. C YF ARE OD ORDEIiNIO. Cynhelid y Cyfarfod Ordeinio yn Twirgwyn am. 101 bore Mercher, ac yr loedd golwg liardd, iawin ar y gyniull- eidfa astud, Llywydd, Mr. John Owens. Dechreuwyd gan. y .I'arch. J. ■CilyiL Davies. Darllenwyd, yr adran- mau. arferol o'r Gair Sianctaidd gan- y Parch. D. Roberts, Aiberercih. Ateb- wyd am reoleididt-dra dewisAad y Ibmodyr a gyflwynid i'w ho-rdeinio^— Siaith mewn nifer—igan" Mr. Edi. Wil- liams, Colwyin Hay. Mbn.—Mr. H. Pryse Jones, Niw- bwrc-h,—yn- awr B-urry Port, Sir Gaer- fyrddin Mr. Owen Roberts., Ilorth-, aetlhwy,—^yn a'W:r J'ortti, Sir Forg,a,n- nWlg. Lleyn ac Eifioniydid1.—IJIr. Thomas (>riffith, BryumellYln. Dwyrain- Dinbyoh.—'Mr. Lleiwelyn. Evans" Johnstown,—yn- awir Clydach- ar-Dfawe. Goirllewin. Meirioinyddi.— Mr. Evan Llewelyn Lewis, M.A., Blaen.au Ffestiniog—yn a,wir Middlesibfough. Tretfaldwyin Uchaf.—Mr. Evarn: John Jones, Peinegoes,—yn awr S-,ychniant. ;He!n:aduriaet:h Cae.r.—iMir. Thomas Davies, Wrexham. Lliollwyd hwy yn yr Aithrawiaeth isiydd) yn ol duwioldeb gan; y Parch. Talog Davies:, Liverpool, a chaed at- ebion boddhaol ganddiynt oil. Parch. D. D. WAMianjsi, M.A., Liverpool, a, draddododd yr Anaith ar -Natur Egllwys, ac yr oedd ym ol, tys,t- iolaeith rhai cymwys i farnu yn un o'r. Thai mwyaf rhagorol draddodwyid un amser ar gy-fryw achlysu-r. Yr Araith ar Natur Eglwys. Annwyl Flwdr a Th,a,dau,- Fe fydd- yr hyn a geisir ddweyd yn seiliedig, yn fwyaf arbennig, ar eiriau yr Apostol Paul y11, yr Epistol at y Philiipiaid, yr ail bennod. a'r bedwaredd a'r burned o'r- ad-nodau: "Nac edrvch well bob un ar yr eiddoc-h eioh hunain, e-ithr pob un ar yr eiddo era-ill hefyd1. iOanys. bydded ynnoch y meddwl yma, yr hwn oedld hefyd yng Nghrist Iesiu." Aingen penin-af eglwys iDduw bob am. ,F,e.r, ac yn ne-illtuol, ni gocliwn, yn yr argyfwng presennol yn ei haties. ydyw cael ei llanw a'r meddwl oedd yn vr lesu, ei bedyddiö o'r newydd a'i Ysbiryd, a cha-el teimlo ei gariad oddi- mewn iddi yn ei chy-mell i fywyd uwch. Y meddwl yma yn nerthol weithredu yn yr eglwys, a^thrwyddi, a'i gwna yn rym ysbrydol yn y byd, yn allu Ðtvw er iachawdw.riae'th, hwn a s-icrhai iddi ei phriod Ie, ac .a'i gwnai yn amho-sibl i'r byd ei hanwybyddu. Wedi ei llanw. a',r meddwl yma, fe',i gwel-id hi eto "fel y wawr, yn deg fel y lleuad, ym bur fel yr haul, yn ofnadwy fel llu bainerog. Dyma gapital yr eglwys: i wynebu pob anturi-aeth, dyma guddiad ei chryfder, ffynhonuell pob bendith a dawn iddi—y meddwl oedd VID,G Nghirist Ies-u. Ac un o'r petihau gwerthfawrocaf a fedd y ddaiear ydyw meddwl; cym- wynas'^Cyr pennaf y byd mewn gwa- han-ol .giyfnodau fu y rhai hynny daftas- ant ryw feddwl,—meddwl newydd, cyfoethog, ffrwythlon meddwl gymer afael 'mewn cvfniod gan ei weddne-wid, meddwl ddeffry genedl, a'i cwyd ar ei th.raed1, gan ei symby'lu yng nghyf- eiriad bywyd a chymeriad uwch. -Nid diwerth y lath feddwl pe nasi gellid. ei slyJtweddoli dros. diro, mae. a wndo ihwn lawer a hanes p-ethau goreu y byd yma. Ac yn fyiiych iaw.n yr oil a ga am- bell un ei wneud ydyw taflu allan feddwl, fe fydd yn rhaid i oe-s, neu ■oesoedd eraill w-eithio allan, y meddwl. Fe fydd- d'igon o enghr-eifftiiau o h-y-n yn ym-gynnyg i'ch meddwl ar un- waith ond goddefwoh un enghraifft o hanes ein gwlad. ein hunain, mae yr e-nighraiifft yn syml, mae y i bur wyb- ydaus. ac oherwydd hynny fe ateb ein ipw;rpas, yn well. Fe diaflodd un o d-dyniion mwyaf ein ceniedl ni allan ,feddwl mewn per. thy nasi i Gymru. Yr oedd am i Gymru fod yn' Gyrmru oleu, yn Gymru a'i chyfreithiau yn caeJieu gwneud- gan ei meibion ei .hu.nan., ac y-11 Gymru a'i heglwys yn cynrychioli yn lied deg ddly-head-au ys- brydol dyfnaf y genedl. Ychydig ia wn gafocld gvv-r yna ei wneud e-r tro-i y meddwl yn ffait-h, er sylweddoli ei gynllun, ond fe dd.angosodd y fford-d i enaill i'w ddilyn; fe gyflwynodd y meddwl i cesoedd eraill i'w weithio allan. Ac fe gymerodd y meddwl yna afael, fe fwriodd wiraidd, fe dyf-odd yn braff ac yn, gryf; ac erbyn heddyw mae rhan o'r meddwl vna wedi dod yn. ffaith a braidd na" chly-wn .ryw sw,n ym nnrig y morwydd yn awgrymu fod y rhannau eraill yn d-od yn y man. Petti pwysig iawn ydyw meddwl. A son' am,feddwl mae'r .geiriau- goff- 'hawyd—-hi-eddwl Crist. Y meddwl mwyaf, cyfoethoc-af, ffrwythlonaf, pell-af ei ddlylanwlad; y meddwl gyijier- odd ffurf yn yr yiingnawd'oliad. A dyma 'un gwirionedd bVvysleisir gan y meddwl yna-ei foOd ef yn beth mwy gogoneddus, mwy dwyfo-ll i fyw er mwyn, eraill, na byw er ein. mwyn ein hunain. Yr oedd dau gwrs. yn agored i'r Ies-u yr adeg hen, dyna oedd- un, dal ei afael yn dyn yn. yr oil a berth- ynai iddo fel Mab Duw, a dyn.a oiedd y Hall, ym-foddHoni i ym-waoau o'r pethau hyn er mwyn eraill, er y-m-aflyd mewn dyn a-r y 11awr, a'i godi a'r Duwdod yn iini. A'r cwrs- diweddaf gymerodd yr lesu. "Ni thybiodd yn dirais- fod yn ogyfuwch a Duw, efe a'i gwaghaodd ei hun gan gymeryd arno agwedd gwas. Fe'i caed mewn dull cl fel dyn, efe a'i diarostyngodd ei hun, gam fod yn ufudid hyd angau, ie, angau y groes." A thrwy hy.n fe fynmai. yr lesu ddysgu Tir byd ei fod ef y-n. beth. mwy dwyfol, mwy gogoneddus i feddiwi am eraill, na meddwl am danom ein hun- ain. A r.hyw siyniad newydd jawn oedd hwn yr adeg hon yn neilltuol, yr oedd yn c'hwyldroadol newydd, oblegid dyna oedd y syniad lliywodraethol,— Pob un drosto ei hunan, y trechaf yn treisio- ym mhob cyfeiriad, a'r gwanaf yn. gwaeddi, a neb yn. cynvryd sylw o'i waedd dlynia oedd y cwrs a ystyrid yn arvrhydedidus, yn arwrol.; ac os byddiSi rhywun yn gweithredu yin. wahanol. fe briodolid hynny i wendid, rhyw dApyn o feddalwch yn y carictior. Dyna oedd1 y ffasliwn 0 fed-dwl a gweith- redu. Ond fe feiddiodd yr lesu dorri ar y ff-asiiwin- Fe diaflodd feddwl new- ydd i gymdeithas. Fe os-ododd- i. fyny i'r byd. ddeHr'yd,id'e,al' newydd o. fywyd.—y bywyd uohaf i gyd, bywyd yn cael ei fyw er mwyn eraill, ac os bydd galw yn cael e,i, roddi i lawr, i lawr er miwy-n- eraill—bywyd 00 wasan- a:eth, o hunan-angof, o aberth. Ac yn fua-n fe ddechreuodd ymeddwl new- ydd yyia aflonyddu'r byd oedd vn ceulo ar ei sorod. fe ddechreuiodd ei Inewid er g well. A wna. dim llai na hwn yn ein diyddi,au niinnau wella'r byd, a gwneud trefn ar gymdeithas. "DTlwy b-oic,n," rneddai u,n o'n poetau 'ni ein- hunain., "drwy boen. y newidir byd." Ie, digon gwir; ond1 amcltn y llinell yna ydyw dodi bys ar un o'r pethau sydd yn. dilyni cyfn-od o newid,