Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
2 articles on this Page
Y PARCH. H. BARROW WILLIAMS,…
Y PARCH. H. BARROW WILLIAMS, YN NHREORCHY. GAN Y PARCH. T. E. DAVIES. Gwyn fyd y wlad a'r geniedl y mae iddynt ddynion. uwchraddol yn arwein- wyr ac yn flaenoriaid' iddynt. O'r tu arall, gwae y .wlad neu'r genedl na byddo iddi neb teilwng i'w barwain a'i lliywodraethu—y wlad, fel y dyw. ed Eisaiah, y tynwyd ymai.th o honi y cadarn, y proffwyd, y siynwyrol, y tywysog deg a deugain, yr anThydedd- us, y cyngborwr, a'r areithiwr hyawdl, -y bobl y mae iddynt bliant yn dywys- ogion iddynt, a bechgyn yn arglwydd- iaethu arhynt. Un o mddiou pennar yr Arglwydd i'w bobl yw "bugeili,aid' wrth fodd eu calon." Dyrchafodd i'r uchelde.r fel y rhoddai r o ddi on i ddynion, a'i roddion Ef oeddynt "rai yn apostolion, rhai yn broffwydi, r'hai yn efengylwyr, a rhai yn fugeiliaid ac yn athriawon." U,n o,'r cyfryw roidd- ion gwerthfawr o'i eiddo i'n Cyfun- deb ac i'n cenedl oedd y diweddar Mr. Barrow Williams. Yr oedd, miael,n e:gllur, yn n,eilltued-i,g o'i ene.,dil- aeth i. doniwyd1 ef yn helaeth gan Ben maw,r yr eglwys i'r gwaith pwysig o bregethu yr efewgyl i bechaduriaid, ac i adeiladu'r saint yn y sancteiddiaf ) ffydd, a ehymhwyswyd1 ef gan natur a gras i fod yn arweinydd ac yn dywysog yn. Israel. Chwith yw moddwl am Gymru heb- ddo, cauySl nid oedd yn perthyn. i'n cenedl ond un Barrow Williams. Parodd y newydd am ei farw loes calon i IIU, a ohryn. giamp yw dygymod a sydynrwydd y diigwyddiad. "Ddoe"n heuJog ddydd anwylaf— heddryw blwng Dywydd blin- erchyllaf Mae gwylnieb-pry-d, hyfryd haf Wedi newid yn, auat. I I Nid e.in. hamcan ni yn y nodiadau brysiog hyn yw ceisio tynnu darlun ohono, fel dyn, Cristion, pregethwr, a darlithydd', Ilia son am ei wasanaeth amihrisiadwy i'w Gyfundeb a'i genedi, eithr yn hytrach craniclo ein hargraff- iadau am dano yn ystod yr wythnos olaf ym Mehefin, yn y Gymanfa Gvff- redinol ym Nhreorchy. Nid lieb sail y darnodiai yn, chwæreus yr vvy'hr.os hon fel wythruos fawr ei fywyd. Yn Bethlehem, yn ystod yr wythnos. yr enieiniwyd ef ynddi yr esgynodd i or- sedd anrhydedd uchaf ei enwad. Efe oedd Tywysog y Gymanfa, a llywodr. aethai gydag urddas. a dylianwia:d. Wirth edrych yn ol, ac atgofio am, daUlo yn ystod y dyddiau hyn, nisi gall- wn lai na phwysleisio. Ei Dduwiolfrydedd. Treulia.som rai oriau yn ei g-winni, a dyfnhawyd ein hargyhioeddiad1 am dano, ei fod yn ,,y I'ddiyn Duw." Yr oedd yn ddewised- ig gan. Dduw, yn IlesTr etholedil iddo i ddwynei enw gerbron cenhedloedd, a phllant Israel. Ni chjymerodd yr anrhydedd iddo ei hun.; eithr angen- rhaid a osodtwyd arno, i bregethu yr efengyl. A mwy, gadawiai yr argraff yn annileadwy arnom ei fod yn byw yn. agos, at Ddiuw, a'i fod yn Hwyr- gysegredig i'w wasanaeth. Tu ol i'w bregeth '(roedd y pregethwr, a thu ol i'r pregethwr 'roedd y dyn, a hwnnw yn ddyn Duw. Yr oedd yn rhydd oddiwrth bob coegedd ,ac ynu! mgos- iad ffug-sancteiddiol. Yr oedid yn onesit a dihoced,—yn ffyddlon i'w naturei hun, yn ogystal ag i Grist fel Argllwydd ei gydwybo-d. Ni ddarfu. i'w undeb a. Christ- ddiddymu ei asbri a'i arabedd-. 13wys ymawyddai am i'r Gymamfa fod yn llwyddiant yn yr ystyr uchaf. Teimlai yn angherddol t drois gadwraeth y Saboth, a dych-rynai rhag i Gymru ei golli. Credai yn gryf mewn gweddi, a dywedai wrthym gydag a,rddeliad- "0: what peace we often forfeit, 0 what needlessi pain we bear, All heoase we do not carry Everything to God in prayer." Yn ychwanegol at fod yn Dywysog yn y Pulpud, yr o-edd y gwr annwyl r,;¡vn yn freinin mrewn cywieriad. Ei Fmorfrydigrwydd. Egwyddor lywodraethol bywyd 1Iu o ddynion. yw hnnanigarvvoh. Edxychant ar bopeth o srafhwy hunanles, ac anghofient fod ereill yn byw yn yr un byd a hwynt. Y cwbl i ni, a'r gweddill i ereill, yw iaith pob gweithred o'u heiddo. Ond nid yn y dalaeth afiiach hon yr oedd ei yn byw, canys llywodraethid ef gan Y7sbryd ei Feistr, a gwyddai beth oedd oaru ei frawd fel ef ei hun. Gawsorn enghireifftiau o hyn yn ei hanes yn enig nyddiau'r Gymanfa. Anifoddlon yd- oedd i gymryd rhan mewn un o'r Cyf- arfodydd cyhoedd'us am ei fod ef eis- oes, meddai, wedi cael ei le, ac am y dym-unai i ereill gael rhan o'r fraint. Cawsom. enghraifft arall o',r un ysbryd ynglyn ag ymweliad Tywrysog Cymru. ICwbthawyd y trefniadau, ac nid oedd yn aros1 ond sel cymeradwyaeth y Ijlywydd. (Jian y,premethai yn y cylch y Siiill blaenoirol i'r Gymanfa, aethom i'w weled nos Sa.dw,rm, a rhoddwyd iidd'o, adroddiad Ilia win o'r holl driafoid- aeth ynghyd-ag enwau y personau a h 11 awgrymid i'w cyftwynio- i'r Tyw'ysog, set Swyddogion y Gymanfa, ynghyda. Llywryddion y ddwy Gyrmdeithasrfa, a'r cynitaf peth a ddywedodd oedd, "Ni crhymer y Llywydd gael ei gyflwyno i neb o'r teulu Brenhinol heb i weimi- dog yr egllwys gael ei gyflwyno hefyd, a mentraf ddiweyd y dywed fy mrodyr Amen." Ac felly y bu. Ni chafodd anihawster i sylweddoli ei ddymmniad, iond anhawster neu beidio, gwyddom y glynai wrth yr hyn a ddywedodd, cainys nid gwr i ffoi oedd gwr o'i fath ef. Yr oedd yn ddyn cryf meddai a,r nerrth argyhoeddiad, nerth cydwybod, a, nerth ewylilys,; a phrydferthid y nerth hWllr a.g harddweh miawirfrydigrwydd Y'Slbl'yd. Ei Foncddigeiddrwydd. Anodd yw deffiinio y gwir foneddwr, a mynegu betih yw ei hainfod. Ac eto hawdd yw 'ei nabod lie bynniag y mae, a sicr gen- nym fod pawb dda,eth i gyfathrach ,ag,o,s a Mr. Williams, yn, barod 1 iddweiyd am dano fel y dywedodd Arglwydd Halifax am Dr. Doddridge, "There goes a, true Christian gentle- man." Dyma dystiolaetih ei letywyr, a chyffelyb yw tystiiolaiet-h ereill. Gwnaeth ei holl waith gydag urddas, ac nid oedd pall ar ei ddiokhgarwch. Pan y cyflwynwyd i'w briod arwydd feehan o deimiliadau da'r chwiorydd yn Bethlehem, llwyr orchfyigwyd ef gan, ei deimladau, ac wrth geisrio cydnabod gWCllwyd Mr. Barrow Williams, am funud yn fud heb fedru yngan- gair. Ylsigrifennodd atom wedi iddo ddych- 'weliyd a,d,re un o'r llythyrau cyohesaf lallasai neb ei ysgrifennu, a dywedai y byddai iddü ef a'i briod, holl wedd- ill eu dyddiau, edrych yn, ol ar yr wythnos, hon fel un o wythnosau mwy- at a dedwyddaf eu bywyd. Ddychmygodd neb ohronom y byddai y diyddiaii hynny mor ychydig, a thrist gennym feddwl fod ei dalfod croew wedli oefi, ei jaig wedi distewi, ei ar- abedd wedi peidio, ei nwyf wedi ei golli, a'r pregethwr gwyoh yn fud yn ei fedd. Fy ngwiad, fy ngwlad, am- ddifadwyd ti o Blarrow, ond cymer gysur, mae ei D'duw yn. fyw. Y nefoedd a fyddo'n d'irion iaiwn o'i annwyl briod oedd idldo fel camaiwyll ei lygad', ac o'i fab cu, ac a lanwo yr adwyau llydain a wneir yn ein rheng- 'au, gan- roddi tan yng nghalon ac ar dafod. ei c-hen,had:cin., fel y delo Cymru fad yn Gymru lan.
Cymdeithasfa Bangor, .SVSEDl…
Cymdeithasfa Bangor, SVSEDl 2, 3, -4, 1919. I Jywydd JOHN OWENS, YSW., Y.H., Cacr;leon. DYDD MAWRTH. CVFA KM) I) CYNTAF AU DDAU O'R GLOOI YN Y TABERNACL. Declireuwyd; gan, y l'arch. E. I.. Roberts, Saltney Ferry. Galw'r Enwau. i. Swyddogion y Gymdeithasfa.— Llywyddi, Mr. John Owens, Y.H. Ysgrifenniydd,, ParCh. R. R. Williams1, M.A. 'Cyn-Ysigrifenmydd, l'arch. John Owen, M.A. Trysorydd, Mr. O. Robyns-Owen,; Ysgrifennydd Cyfarfod y Blaenoriaid', Mir. T. D. Jones, Y.H. Oyn-Ysgrifeimyddi Cyfarfod y Blaen- oriaid, Mr. John Owens, Y.H. (2) Cyn-E.ywy'ddion.—Piarchn. Oweft Owons (a), John Williams, D.D. (a) John, Huighes, M.A. (a) William Thos. John Williams (a), John Owen (a), Eliasi Jonesy Mr. Edward Jones, Y.1I., Parchn. E. James Jones, M.A., T. Crwynedd Robeirts., a T. Charles Williams, M.A. 3. Aelodau Ychwanegol o Gyfeis- teddfod' y Giymdeithasfa.—Mri. Wil- liam Venmore (a), Robert Roberts, Syr 'Henry Lewis. 4. 'Cynirychio'lwyr.—Mo-n. Parchn. J. J. Evans, Niwbwrch; John Jones, M.A., B.D., Liangoed Mri.. W. Hughes, Jones, Y.H., Cemaes, E. l. Roberts, Llangefni. Lleyn ac Einonydd.— I'archn. John Hughes, Edeyrn, J. W. jo,n,e:s,, B.A., Tydweiliog; Mri. Jonathan Davies, Richard Jones, Nefyn (a). A,rt,o,n,Il,arc,hn. J. E. Hughes, M.A., B.D., Caernarfon., R. H. Wat- kins, Diinorwig, W. Williams., Pentir Mri. R. J. Williams', Y.H., Princes l^oiad, G. Price Jones, Bethania, R. G. Jones, T'alysarn. Dyffryn Conwy.—Parchn. I-I. C. I-.ewis-j B.A., B.D., LlatuiiKii-.o, D. Morris Jones, M.A., B.D., M.'C., Tal- yeafn Mri. Edward Williams^, Colwyn Bay, Thomas Griffith, Llan.rwst. Dyffryn Clwyd.—-Parchin. J. D. Jones, Gellifor, Hugh Jones, Bont- ucihel Mri. John Williams, Rhuthyn, David Jones, Bontucne'l. Eflint.—'Parchn. Ciriffith Hughes, M.A., Caerlleon,, W. H. Roberts, Berthen; Mri. R. L. Jones, Coed-talon, John, Williams, Newmarket, (Ia). Dwyrain Dinibyoh.—Parch. J. T. Jones, B.A., B.D., Rhosddu; Mr. E. W. Jones., LlangO'llen. Dwyrain Yteirianydd-.— Parchn. John Owen Jones,, Llaniddterfel, J. Iienlyin Owen, Dinnnael; Mri. R. T. Vaughan, IJanfor, John Roberts, Cajpel Celyn (a). '(T'orllewin. Meirionydid. Parchn. Thomas Hughes, B.A., IZ,hi,w,,W. IZ. Jones, Llanfrothen.; Mri. Richard Jones, Dolgellau (a), John Roberts, Abermaw. Trefaldwiyn Gchaf. — l'arohn. D. Ynyr Hughes, B.A., Llanbrynmair, John Williams, B.A., Cairno Mri. J. H. Williams, Llanbrynmair, Gwilym Edmunds, Y :H., Lla:nidloes,. Trefaldwyn. Isaf.— l'arch. J. T. Jionies, Bethlelhem, Llantfair Mr. Thos. Edwards,, Llanfyllin. Montgomery and. Salop Presby- tery.—Rev. R. M. Roberts, B.A., B.D, Guilsfield (a) Mr E. H. Reeoe, Welsh- pool. Cheshire, Denbigh and Flint Pres- bytery.—Revs. W. Bayley Roberts, M.A., Rhos, E. L. Roberts, Saltney Ferry; Messrs. D. Morrisi, ].1). Flint (,a), John, Jones, Chester. Lancashire- and Chesihire Presby- tery.—Revs. S. O1. Morgan., B.A., B.D., Hoylake, J. Talog Davies, Cath- erine- Street; M.r Hugh Griffithsl, Catherine Street. Liverpool.—'I'archn. E. J. Evans Walton Park, G. R. Jones, B.A., B.D., Fitzcla,re-nce (a) Mri. John Hughes, Princes Road, (a), J. W. Rowland's, Newshani Park. Mancheslter-l'arch. T. Trefor Jones, B.A., B.D., Stockport; Mr. Eleazer Williams, Victoria Park. Lluindain. Mi-. William Jones, Wiliton Square. Penodwyd yn lie y cynrychiolwyr oedd yn absennol :)arclhn. Wellesley Jones, B.A., B.D., David Roberts, Albererch, J. Leis, Aberdyfi; Mri. W. Lewis, Llanaelhaiarn, Ed. Hum- phreys, l-'hosesmor, a J. T. Thomas, Liverpool. Cadarnhawyd Cofno,d,ion Cyiudeith- asfaj Dinibyoh wedi i'r Ysgrifennydd hyisbvsu y dylasai enw y l'alrch. ,R. Hugh es, Wesfton: Rhyn, fod ymysg y rhai y cyfeiriwyd; atynt yn Dinbych fel rhai wedi eu hordeimio, 40 nulynedd yn -01 yn y dref honnio1. Archwyd anfon llongyfarchiadau a chofion at Mir. Hugihes. Diolch am Roddion. Talwyd diolch am amryw roddion a ohymuinroddion. 'Carpet Carmon wedi dierbyn C50, trwy ewylly'si Mrs Roberts, Llwiynon; Carmel, Dolgellau," wedi derbyn 1, 100 yn: glir o doll ar ol Mr. (;. R. Jones a fu farw yn. garcharor rhyfel yn Germani yr un ffunud caf- odd Minffordd, yn yr un C.M. £20 yn jglir trwy law gweddw Mr. Morgan Jones. Cafodd Yale Rd., yn. Nyffryn Clwyd tua £ 140 trwyewyJlys chwaer garedig o'r enw Mrs. Wood1. Rhodd- odd un dienw dir i Lanfihangel yn Nwyrain Meirionydd, i adeiladu arno a chafodd. Preswylifa, Arfon, dir i ad- eila;du tai arno gan Mir. C. A. Thomas, Caernarfon. Llawenydd mawr i'r .(..i.yrndeithas'fa oedd derbyn rhod-dion mor werthfawr mewn a,rian.a. thir. Siaradodd amryw frodyr yn rhagorol t, wrth roddi'r manylion i'r Gymdeithas- fa dros y gwahanol (lyfarfodydd Mi sol. Cianiata.wyd i Garmel, Arfon, werthu t.ai a gerddi fel cyfleustra i'r achos, a chaed pob siorwydd y cedwir yr amod- 'au arferol ynglyn a gwerthiant eiddo Cyfundebol. Dyfod yn ol. Penodwyd slaith o frodyr yn Bwyll. gor i ystyiried. cais gweinidog o enwad araU am gael ei dderbyn i'n. Cyfundieb, -Poarrehn. J. Williams, Deganwy; Cwynedd Roberts, J. Owen, Caernar- fon. E. J. Evans, Walton Mri. Roberts, Llangefni; T. D. Jones, Rhyl Gwilym Edfcnunds, Llanidloes. Yn ddiweddaraoh yn y cyfarfod hysbys wyd' miai y Parch. E. Lt Williams, B.A., o';r eglwys Bresrbyteraidd Saes- nig oedd, y brawd, mab i'r diweddar Barch. Robert Williams, M.A., Glan Conwy. Gyda ni y dechreuodd Mr. Williams fel pregethwr, ac yr oedd yn ihapus, a llwyddialfnusl ia\vn, yn' ei waith gyda'r Saeson. 10-nid, cafodd ar ei gialoin, i droi y'n ol at ei bpbl ei hu.n, a dwyshawyd y teimlad hwn trwy farwolaeth ei annwyT diad yohydig fisoedd yn ol. Caifodd y Pwyllgor bob boddlonirwydd yn ei resymau a'i gym- hellion dros chwenyoh troi yn ol i'r C'yfundeb. (".of y'n wyd iddo gan y Llywydd y cwesit-iynau arferol o'r Gyffes Ffydd parthed ei fwriad i fod yn deyrngarol i'r Cyfundeb. yn. ei (atbrawiaeth a'i drefniadaiu, ac ate'b- odd yntau yn fodid'haol. Mewn dull urddasol rhoddodd y Llywydd iddo dros y Gymdeithasfa ddeheulaw cym- deithas. Derbyniwydi ef yn ffurfiol, a galwodd y Llywydd. air y l'arch.' Pulieston Jones, M.A., i arwain, mewn gweddi, ac yr oedd y rhan. hon o'r gwasanaeth o dan eneiniad, hyfryd. Wedi hynny gaIwyd ar Mr. Williams i ann.erch y Gymdeithasfa, a myne.g- odd yntau ei barch ma wr i'r enwad y bu dros. amser yn el weinidogaeth, gan ddiolch o galon am, y croeso a roddid iddio yn ol i weinidogaeth y Methodist- iaid Calfinaidd. Y Gymdeithasfa Nesaf. Rhoddodd y Parch. J. Williams, B.A., Carno, ar ran Trefaldwyn Uchaf wahoddiad cynnes iawn i'r Gyimdeith- asifa nesatf i Glaer, Tach. 4—6, gan siicrhau fod .yno bob cyfleuste.rau .anigenrheidio'l' a chariad o galon bur yn helaeth. Derbyniwydi y gwahodd- iad gyda sirioldeb a diolchga.rwch. ICylfiCiriodd Mr. 'Edmunds fod Caersiws o fewn, 3 milltir i Landinam, lie sydd yn annwyl yng ngolwg pob Methodist golieuedig am resymau pwysig. Athrofa'r Bala. Cyflwynodd Parch. J. Owen., Caer- narfon, adroddiad Colleg y Bail a, yn cynnwys gwybodaeth glir o bob man1- yliion o safle bresennol y Coleg yn aT- ianinol ar ol tymor dyrus amser rhyfel. Rhoddir ychwameig 0' da] o hyn allan i'r athrawon,, ac i b.awb sydd yj1 gwas- aniaethu mewn cysylltiad a'r Coleg, a "theimlai pawb. yin y Gymdieithasfa fod hyn yn deg a rhesiymol. Trefnir hefyd i roddi swm parchus, i ho ef- irydydd at ei gynhaliaeth ar y deall- twriaieth fod ei ymddygiiad a'i lafur yn rhoi boddlonrwyd.d i'r athrawon a'r Cyfeisteddfod,. Ychwanlelgir hefyd yng ngwerth yr ysgoloriaethau perth-