Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

2 articles on this Page

Y PARCH. H. BARROW WILLIAMS,…

News
Cite
Share

Y PARCH. H. BARROW WILLIAMS, YN NHREORCHY. GAN Y PARCH. T. E. DAVIES. Gwyn fyd y wlad a'r geniedl y mae iddynt ddynion. uwchraddol yn arwein- wyr ac yn flaenoriaid' iddynt. O'r tu arall, gwae y .wlad neu'r genedl na byddo iddi neb teilwng i'w barwain a'i lliywodraethu—y wlad, fel y dyw. ed Eisaiah, y tynwyd ymai.th o honi y cadarn, y proffwyd, y siynwyrol, y tywysog deg a deugain, yr anThydedd- us, y cyngborwr, a'r areithiwr hyawdl, -y bobl y mae iddynt bliant yn dywys- ogion iddynt, a bechgyn yn arglwydd- iaethu arhynt. Un o mddiou pennar yr Arglwydd i'w bobl yw "bugeili,aid' wrth fodd eu calon." Dyrchafodd i'r uchelde.r fel y rhoddai r o ddi on i ddynion, a'i roddion Ef oeddynt "rai yn apostolion, rhai yn broffwydi, r'hai yn efengylwyr, a rhai yn fugeiliaid ac yn athriawon." U,n o,'r cyfryw roidd- ion gwerthfawr o'i eiddo i'n Cyfun- deb ac i'n cenedl oedd y diweddar Mr. Barrow Williams. Yr oedd, miael,n e:gllur, yn n,eilltued-i,g o'i ene.,dil- aeth i. doniwyd1 ef yn helaeth gan Ben maw,r yr eglwys i'r gwaith pwysig o bregethu yr efewgyl i bechaduriaid, ac i adeiladu'r saint yn y sancteiddiaf ) ffydd, a ehymhwyswyd1 ef gan natur a gras i fod yn arweinydd ac yn dywysog yn. Israel. Chwith yw moddwl am Gymru heb- ddo, cauySl nid oedd yn perthyn. i'n cenedl ond un Barrow Williams. Parodd y newydd am ei farw loes calon i IIU, a ohryn. giamp yw dygymod a sydynrwydd y diigwyddiad. "Ddoe"n heuJog ddydd anwylaf— heddryw blwng Dywydd blin- erchyllaf Mae gwylnieb-pry-d, hyfryd haf Wedi newid yn, auat. I I Nid e.in. hamcan ni yn y nodiadau brysiog hyn yw ceisio tynnu darlun ohono, fel dyn, Cristion, pregethwr, a darlithydd', Ilia son am ei wasanaeth amihrisiadwy i'w Gyfundeb a'i genedi, eithr yn hytrach craniclo ein hargraff- iadau am dano yn ystod yr wythnos olaf ym Mehefin, yn y Gymanfa Gvff- redinol ym Nhreorchy. Nid lieb sail y darnodiai yn, chwæreus yr vvy'hr.os hon fel wythruos fawr ei fywyd. Yn Bethlehem, yn ystod yr wythnos. yr enieiniwyd ef ynddi yr esgynodd i or- sedd anrhydedd uchaf ei enwad. Efe oedd Tywysog y Gymanfa, a llywodr. aethai gydag urddas. a dylianwia:d. Wirth edrych yn ol, ac atgofio am, daUlo yn ystod y dyddiau hyn, nisi gall- wn lai na phwysleisio. Ei Dduwiolfrydedd. Treulia.som rai oriau yn ei g-winni, a dyfnhawyd ein hargyhioeddiad1 am dano, ei fod yn ,,y I'ddiyn Duw." Yr oedd yn ddewised- ig gan. Dduw, yn IlesTr etholedil iddo i ddwynei enw gerbron cenhedloedd, a phllant Israel. Ni chjymerodd yr anrhydedd iddo ei hun.; eithr angen- rhaid a osodtwyd arno, i bregethu yr efengyl. A mwy, gadawiai yr argraff yn annileadwy arnom ei fod yn byw yn. agos, at Ddiuw, a'i fod yn Hwyr- gysegredig i'w wasanaeth. Tu ol i'w bregeth '(roedd y pregethwr, a thu ol i'r pregethwr 'roedd y dyn, a hwnnw yn ddyn Duw. Yr oedd yn rhydd oddiwrth bob coegedd ,ac ynu! mgos- iad ffug-sancteiddiol. Yr oedid yn onesit a dihoced,—yn ffyddlon i'w naturei hun, yn ogystal ag i Grist fel Argllwydd ei gydwybo-d. Ni ddarfu. i'w undeb a. Christ- ddiddymu ei asbri a'i arabedd-. 13wys ymawyddai am i'r Gymamfa fod yn llwyddiant yn yr ystyr uchaf. Teimlai yn angherddol t drois gadwraeth y Saboth, a dych-rynai rhag i Gymru ei golli. Credai yn gryf mewn gweddi, a dywedai wrthym gydag a,rddeliad- "0: what peace we often forfeit, 0 what needlessi pain we bear, All heoase we do not carry Everything to God in prayer." Yn ychwanegol at fod yn Dywysog yn y Pulpud, yr o-edd y gwr annwyl r,;¡vn yn freinin mrewn cywieriad. Ei Fmorfrydigrwydd. Egwyddor lywodraethol bywyd 1Iu o ddynion. yw hnnanigarvvoh. Edxychant ar bopeth o srafhwy hunanles, ac anghofient fod ereill yn byw yn yr un byd a hwynt. Y cwbl i ni, a'r gweddill i ereill, yw iaith pob gweithred o'u heiddo. Ond nid yn y dalaeth afiiach hon yr oedd ei yn byw, canys llywodraethid ef gan Y7sbryd ei Feistr, a gwyddai beth oedd oaru ei frawd fel ef ei hun. Gawsorn enghireifftiau o hyn yn ei hanes yn enig nyddiau'r Gymanfa. Anifoddlon yd- oedd i gymryd rhan mewn un o'r Cyf- arfodydd cyhoedd'us am ei fod ef eis- oes, meddai, wedi cael ei le, ac am y dym-unai i ereill gael rhan o'r fraint. Cawsom. enghraifft arall o',r un ysbryd ynglyn ag ymweliad Tywrysog Cymru. ICwbthawyd y trefniadau, ac nid oedd yn aros1 ond sel cymeradwyaeth y Ijlywydd. (Jian y,premethai yn y cylch y Siiill blaenoirol i'r Gymanfa, aethom i'w weled nos Sa.dw,rm, a rhoddwyd iidd'o, adroddiad Ilia win o'r holl driafoid- aeth ynghyd-ag enwau y personau a h 11 awgrymid i'w cyftwynio- i'r Tyw'ysog, set Swyddogion y Gymanfa, ynghyda. Llywryddion y ddwy Gyrmdeithasrfa, a'r cynitaf peth a ddywedodd oedd, "Ni crhymer y Llywydd gael ei gyflwyno i neb o'r teulu Brenhinol heb i weimi- dog yr egllwys gael ei gyflwyno hefyd, a mentraf ddiweyd y dywed fy mrodyr Amen." Ac felly y bu. Ni chafodd anihawster i sylweddoli ei ddymmniad, iond anhawster neu beidio, gwyddom y glynai wrth yr hyn a ddywedodd, cainys nid gwr i ffoi oedd gwr o'i fath ef. Yr oedd yn ddyn cryf meddai a,r nerrth argyhoeddiad, nerth cydwybod, a, nerth ewylilys,; a phrydferthid y nerth hWllr a.g harddweh miawirfrydigrwydd Y'Slbl'yd. Ei Foncddigeiddrwydd. Anodd yw deffiinio y gwir foneddwr, a mynegu betih yw ei hainfod. Ac eto hawdd yw 'ei nabod lie bynniag y mae, a sicr gen- nym fod pawb dda,eth i gyfathrach ,ag,o,s a Mr. Williams, yn, barod 1 iddweiyd am dano fel y dywedodd Arglwydd Halifax am Dr. Doddridge, "There goes a, true Christian gentle- man." Dyma dystiolaetih ei letywyr, a chyffelyb yw tystiiolaiet-h ereill. Gwnaeth ei holl waith gydag urddas, ac nid oedd pall ar ei ddiokhgarwch. Pan y cyflwynwyd i'w briod arwydd feehan o deimiliadau da'r chwiorydd yn Bethlehem, llwyr orchfyigwyd ef gan, ei deimladau, ac wrth geisrio cydnabod gWCllwyd Mr. Barrow Williams, am funud yn fud heb fedru yngan- gair. Ylsigrifennodd atom wedi iddo ddych- 'weliyd a,d,re un o'r llythyrau cyohesaf lallasai neb ei ysgrifennu, a dywedai y byddai iddü ef a'i briod, holl wedd- ill eu dyddiau, edrych yn, ol ar yr wythnos, hon fel un o wythnosau mwy- at a dedwyddaf eu bywyd. Ddychmygodd neb ohronom y byddai y diyddiaii hynny mor ychydig, a thrist gennym feddwl fod ei dalfod croew wedli oefi, ei jaig wedi distewi, ei ar- abedd wedi peidio, ei nwyf wedi ei golli, a'r pregethwr gwyoh yn fud yn ei fedd. Fy ngwiad, fy ngwlad, am- ddifadwyd ti o Blarrow, ond cymer gysur, mae ei D'duw yn. fyw. Y nefoedd a fyddo'n d'irion iaiwn o'i annwyl briod oedd idldo fel camaiwyll ei lygad', ac o'i fab cu, ac a lanwo yr adwyau llydain a wneir yn ein rheng- 'au, gan- roddi tan yng nghalon ac ar dafod. ei c-hen,had:cin., fel y delo Cymru fad yn Gymru lan.

Cymdeithasfa Bangor, .SVSEDl…