Y Cymro

Cyfarfodydd Misol. Y CTymamfa GyffTeddnol—Lerpwl, Mai 18, 19, 20, 1920. Cymdeithasfa'r Gogledd — Caersws, Tiaohwedd 4, 5, 6. Cymdeithasf,a'r De—Bethany (S.), Aiberafon, Hydref 21-23. De Aberteifi—Twrgwyn, Hydref 7, 8. Dwyrain Dinbych-- Y Groes, dvdd Mercher, Medi 24. Dyffryn Conwy—Carme], Hydref 22, Glam. Presb. Bast—Cilfynydd, Sept. 18, at 10.301 a.m. Glam. Presb. West—'Bethel, Mansel- ton, Thursday, Oct. 2, at 10.30. Ooii'lle w:i n M organrnvg—Casllweh wr, Tachwedd 5. I (Uiechren a>m io o'r gloch. iHienaduriaeth Caer &c.Sandycroft, Hvdref 8. Manchester—^Stockport, Medi 27. Mynwiy—^Ebenezer, Blaina, Medi. 24. Sir Fflint—Queensferry, Miedi 15. Sir (lacrfyrddii!—Llanartbney, Medi 23. I ddechreu am 11 o'r gloch. Trefaldwyin Uchaf-T-landinam, Hyd- ref 1 a 2. Trefaldwyn Isaf-,Pontrobert, Medi 18 SIR B'ENF.RO.—Mamre, Arwst 19, 20. LlywyddWyd gaoi Mr. T. Meyler. Decihreuwyd gan Mr. Levi Morgan. 'Gadarn'hawyd cofnod-ion, y ddau gyfar- fod diweddraf. Enwyd y Parch. E. R. Davie s a Mr. W. R. Lewis, Din as-, i edrych dros: lyfrau'r eglwys. Yr oedd yn bresennol y Parch. D. Jones, T.11.t,ii,a-rth, cyn. weinidog. yr eglwys, a'r Parcih. J. W." Mathews. Pteris.ylva.nia. Trddraeth gynt, a rhiaddwyd iddynt groesaw cymmeis. Derwiswyd y IJy'w- ydd yn gyniryohiiolydd i G,ynhad,ledcl yr Eglwysi Sae'sineig1. Cenadwriaeth- au Tteinby yn hysfoysu ymddiswjfdd- iad y Parch. E. II. Marchant, B.A., B.D., ac yn gofyn, am un i arolygu'r ,achos, hyd nes YSiiarheÎr olynydd iddo. Derbyniiwyd y.r yrnddiswyddiad;, a phasiwyd i ofyn i'r Parch. T. Griffiths, 15.A., i gyn.orth,wyo'r eglwys yn y,cyL wnig' presienaiol. Eglwysi • Bethesda eisiau helaethu'r lynwent, ac yni cael amhiawster i sicrhau rhagor o dir i'r pw-rpas. » Piasiwyd fod, cais yn mynd ,ol.r C.M. at Mr. Vicheman Saunders- flOot am ddarn o dir at hynny. Ad. "roddiadati Y Paroh. T. Griffiths., B.A., yn hysbysii ei fod ef a: Mir. Lawrence, Pengel,ly, wedi ymweled a Tenby ynglyn a, gatw rhagor o- flaenor- iaid, a bod y brody:rxi canlyiiol wedi en de-wis yn Miri. A. Grahiam, Stephen flalc, A. S-nogsell, James Thomas a William Thomas. Mabwys- iadwyd yr aclpoddiad. Y Parch. :\lendus yn hysbysu ei fod dros y C.M. wedi prynuRhydygele am £75, a'i fod eisoes wedi casglu ^'43 13s. at liyniny, yn cynnwys 1.25 oddiwjth Mr. Davies, Rhosycribe. Diolbhwyd i Mr. Mend'us. am ei wasanaeth, a dewiswyd y brodyr canlynol yn ymddiriedohvyr ar yr eiddo- yn y lie: Parch. E. R. Davies, Mri. W. Davies-, Rhosycribe, Gough l.ewis. Tiy Llwyd, Henry Evans, Twryfelin, T. Meyler, Aber-- gwaun, a D. Prothero, Rhydygele. Rhoddodd yr Yisgrifen.nydd ychydig o hanes Cymdeithasfa Llanymddyfri. Pasiwyd ein bod yn. rhoddi llythyrau cyfliwyniad i'r .Parchn. W. Mendus a T. Enrfyl Jones- i TIenadnriaeth Dwyrain Morgannwg, ac i Mr. Phillip Jo/nesi, B.A., i G.M. Mvnwy, Dat- ganwyd ein teimlad o- go-lied: yn wyneb symiudiad1 y brodiyr hyn o'n plith.'a dyniuinwyd eu llwvddianl a'u hamis- rwydd yn eu meusiydd n,e,wycll. iwyd fod y Parch. H. Solva Thomas i ysgrifeninu no-diada-u i'r Bliwyddiadiir am y diweddar Barch. B. Evans Dav- ies. Cyflwymwyd y geinadwri o'r Gymdeithasfa patTthed v Gronfa Can. O'liQg, a dewiswyd y brodyr canlynol i vmweled a'r eglwysi er mwyn -ennyn. brwdfrydedd ynglyn ar Symudiad. Rhian (Tymraeg, Mri. T1. Meyler. H. W. Evans, Y.H., a J. M Griffiths, Tire- gwilym Rhan. Saesneg, Mri. B. Powell. Y.H., W. Llwelvn Thomasi, T. T. Griffiths., B.Sc., a T. G. Lewis, Et'holiadau Ysgrifenniydd y C.M. am 10201-22, l'arch. J. Martin Davies, Pen- fro Ysgrifenmjjjd T-rysorfa'r G'wein.i- dogioni, Parch. E. R. Davies Trysor- ydd Mr. W. B. Morgan,, Caerfarohell. Diolchwyd i'r Parch. W. Mendus am ei wasanaeth fel Ysgrifenniydd y Drys" orfa ho.n am 3 mlynedd. o.Harfod Ürdeinio arbennig Mr. Edwin Adams, B.A., cyn ei fynedifid allan i'r Maes Cenhadol. At bencdiadauc y Gym. deithasfa gwnawd y rhai canlynol. I o,ftrymiilr weddi agariadol, y Parch. W. M. Williams. I holil,r cwestiyn- au, Parch. D. H. Ltoyd. I ateb am reoleidd-d.ra yr Ordeiniad, Mr. B. Powell, Y.H. I offrvmu'r weddi ar y diwedd, Paroh, W. Evans, M.A. Pas- iwyd pleidlais. o gydymdeimlad a'r peTsonan canlynol: Mr. R. Phillips, •Cilgerraa, wedi colli mab, y Parch. T. Lamb 1 ysgrifenmu ato. Mrsi. Lewis-, gweddw y dawedda;r Mr. Titus. Lewis, Trefin Mr. Williams, Yr Hall, wedi- colli priod nuewini gwaele,d,d, "Ir. W. Thonnas Davies, Parch. J-. D. Sym- onds, a'r Parch. J. Jamie9. J'asiwyd dau benderfyniad ynglyn a'r Easnach Feddwol, a phenodwyd M.ri. H. W. Evans, Y.H., a J. Calvin, Thomas i gynrychioli y C.M. yng Nghymanfa Ddirwestol Deheudir Cymru. Cafwyd hanes Hied gialonogol am yr Achos yn y lie. Hydlerwm y gwelir yma cyn hir un yn cymryd i fyny y gwaith adawyd gan y diweddar weinidog ieu. anc gymerwyd ymaith mor-sydyn o ganol ei ddefnyddioldeb. Y C'. m. nesaf i fod. yn Glamrhyd. Yr amseir heb ei benodi. Pregethwyd gan v Parchn. D. Jones, W. P. Jones, M.A., B.D., W Mend-us, W. Evans, M.A., T. ,Lamb, J. W. Mathews, A. H Rogers-, aC It. Solva Thomas. UVFFRYN CIYVYD.— Llansannan, Awst 14. Llywyddion, y Parch. R. P. Hughes, Dyserth, a Mr. Griffith Jones, Eglwys Wen. Dechreuwyd y cyfarfod cyntaf gan Mr. Peter Roberts, Ffyn, honnau. Cadarnhawyd y cofnodion. Hys'bys\%d fod Ilytbvraii wedi eu derbvnf oddiWTt-h nifer o bersonau yn d'iolch ,am ddatganiad o gydymdeimlad a hwy mewn crsiudd a phrofedigaeth. Cyflwynwyd! ce.nadwViaeth.au oddiwrth '(1) Y sgrif ennydd y (?omis,iwn drefnu, (2) Ynglyn a'r efrydwyr sydd ar dir i.dderbyn galwad, (3) Ynglyn a'r efrydwyr a'ti cynhaliaeth. Cyflwvn- yd y mater diweddaf i ystyriaet.h ff.yfr- iolt y Pwy):'gof' Ariarrtiol. DarPenwyd Lly'thyr cyflwyniad y l'arch. K. Wil- liams, B.A., o Ilenaduriaeth Drefaldwyn, ar ei symudiad i'r c:\lch ymgymeryd .a gofai bugeiliol eg'wys Clwyd Street, RhyJ. Rhoddvvyd iddo d'derbyniad cynnes ar ei ddychwe!iad yq ol i'n plith. Hefyd, hysbyswyd foci y Parch. H.. L!oyd J;:dwards, Tymawr. I.^eyn ac. Eifionyd-d, we-cli derbyn vr alwad i fuigeiMo eglwysi Nantglyti a Soar, ac fod Pwypgor v C.M. wedi cadamhau'r alwaid. C'adarnh.awyd ga 1w,ady Parch. K. M. Griffiths, Two Mil's, Caer, i fugeilio eglwvs S.aesneg Prestatyn. Cadarnhawyd ceisiadau nifer o eglwysi am grant o gronfa'r di- weddar Mr. Diav'd1 Jones. Enwyd y Dr. Jones Parry a Mr. T. P. Roberts, Prion, i arohwilio cyfrifon Cymdeith- asfa Dinbych. Pasiwyd fed y gweddi'M mewn. llavv i'w rhannu rhwng Gwynfa ac egl wys s'aesneg Dinbych. Hefyd. diolchwyd yn gynnesi i'r Parch. D. P. Jo'nes a Mr. Roht. Owen, Y.H., ysgrif ennydd a thrysorydd y pAvy'lgor lleol. am eu gwasanaeth gwe-rthfawr ynglyn a'r tref'niadau. Penod\vyd nifer o frodyr i ymigynghori a swyddogi-on eg- lwys Llannefydd lnewn cysylliiad,"I ch.ais ynglyn- a'r Ysgoldy Isaf. Ym- ddiriedwyd mater ynglyn ag Adeilad- au'r Ysgol Ddyddio! yng Ngellifor i'r pwyllgor ,adeiladu mewn ymgy.n^nor- i.ad a swyddogion eghvys- Gei-ifor. Hehd, cyflwynwyd cais am werthu eiddo o eglwys Saron i ystyriaetl) y I)Wyi.nr a(-,Iei,arlu. \Vrth grfiwyno'r. gad-air i'w o'ynydd, cyfeiriodd y Parch. R. P. Hughes at y gwaith mawr a wneir gan y C.M., llawer p hono o'r golwg, megis gan bwyllgorau, &G. Llawer o frodyr yn rhoddi eu hamser < yn ddirwgnach ynglyn a gwaith y Deyrn.as. Pasiwyd fod v nifer arferol, sief deg; 0 Gyf.arfodvdd Misol i'w cyn- a flynyddol o hyn allan. Awdur- no-lwvd yr Yserifennydd i argraffri Trefn y Cyfarfodydd Misol, am 1921 —1925, ac anfon coipi i'r eglwy,S'i|;y-da Rh.aglen v nesaf. Dar'Tenwvd Ilvthyr odd):wrth v parch. Evan Jones, Dinbych, yn hyshysru ei fod yn ym- rvddhau o ofalaeth bugeiliol eglwvs y Caoe} Mawr, a chadarnhawyd eivul cHiswy-ddiad. Dewis-wyd 'nifer o frodvr yn bwyl'.gor enwi. Hysbyswyd Tod Mr. D. E. Hughes, Elton House, wedi ei ddewis yn flaenor yn, eglwys y Tabernaci, Rhuthyn. Daeth cais o nifer o eglwysi am genhadau i'w cvn- prfhwyo i ddewis rhagor. o swyddog- ion, a threfnwyd hvn'ny. Dewiswyd v Parch. Robert Williams-, Tywyn, a'r Etvwydd, M'r. (Griffith Tones, asvmrv-1 Pais- eglwys1 y Caoel Mawr, Dinbvch, ynglyn a symiud ymlaen i aw brawd i'w gwasanaethu. Hvsbvsiwvd fod v dliweddar Mrs. Martha Wood. Print s St., RhyI, wedli gad-ae, v swii-i 0 ij r tuiag at yr achos yn Warren Road, l'asiiwvd i anfo'n d-atganiad o'n diolch- g.arAvch i'r cymim-wekivddwyr, v Mri. Lewis Jones (cyfreithiwr), a David Salusbury, am eu gwas.anae.th ynglyn a hyn. ac i hysbysu'r Gymdeithaafa am v rhodd. Galwvd svlw at Araith v Cyn-T..ywyddl. y Parch. T. C. Williams,

Masnachu gyda Germani. Erbyn hyn y mae y eyif),ti-iad- au ar fasnach wedi eu syrniud, a'r dorauwedi eu hagor i nwyddau ddod o (iemani i'r wlad: Hon, er mawr ddyehryn i ddoisbarthiadau neilltuol. Proffwydir y bydd i hvn lindagu gwahanol ddiwydiannau yn ein gwlad. Modd bynnag, mae; dwy ochr i'r cwestiwn. Bydd prisiau l'lawer o'r nwyddau d'daw o Germani yn llai o'r han- ner na phrisiau yr un math ar nwyddau a gynhyrchir gennvm nil. Y ddadl yw ai colled ynte ennill i'r vvtad. fydd hyn. Mae y cri yn gyffredtnol fod gor-elwa ar bopeth, a dylai hyn gael effaitfi, er gwell o'r safbwynt honno. Yr ydym hofyd wedi gosod iawn drom ar Germani, ac os na chaiff G'enDani fasnachu pa fodd y dis- gwvliwn ideli allu talu vr iawn honno. Arwydd iach yn y Llyw- bdraeth ydoedd fod Syr Auckland •( 'icddes yn. ateb cynrychiolwyr diwydiant telgannau mor gadarn. Nid oes un' perygl, meddai, i ddylif o degannau ddod o Ger- mani yn fuan. Pan y gwelir v perygl, gall y Llywod'raeth gyf- ryngn. Pe y gwaheirddid adfor- iÛln o Germani am dair blvnedd tarawai hynny Germani yn, d'rwm; ond tarawai ftrydain hefyd vr un mor drwm. Hyd v v gwelw<n, y cri mawr ddvlai fod, at hyn svdd yn bwysig yw fod eymaint o nwyddau a, chynnyrch yn myned o'r wlad hon ag sydd yn dod iddi, h.y., cyfnevvid, a dylai pob dosbarth sylweddoti y ffaith bvvysig yna yn ddiymdrtfi. Yr Arlywydd a'r Cytundeb. Bellach gwylia y wladi hon N'ti, fanwl gwrs yr Ymgyrch gych- wviiwvd gan yr Arlywydd Wilson- yn yr America o blaid Cyfamod -Cyngra.ir y Cenhedloedd. Mae ganddo blaid1 gref i'w gwrthw'yn- ebu, yr horn, sydd er ys tro wedi bod yn ceisio egluro gwendidau y Teilerau Heddwch; a gwaith y Gynhadledd. Bu siarad brwd am y cytundebau ynglyn a Shantung- a Persia, ac wrth gwrs am yr Iwerddon. Gofyna'r Arlywydd pa drefniant gwell sydd gan ei wrth%vvnebwyr i'v, gynnyg er sicrhau heddwch y bvd, a chred- wii y califf ei areithiau^teg a* syn- hwyro-l y dylanwad a haeddant, ac y bydd presenoldeb Arglwydd 'Grey yno ar ran Prydain yn at- gyfne,rthiad nid bycham iddo.

Gbrchfygm y mwnwyr eithafol. Credwn mai arwydd er daioni i'r wlad yn gyffredinol, ac yn ar- beinnig i'r Blaid LJafur ei hun, yw fod y dosbarth eithafol yn gradd- ol gael ei orchfygu. Yr oedd v bygythiad o streic gyffredinol yn peri ansefydlogrwydd a niwed mawr i fasnach y wlad, a llawen- ydd yw; sylwi fod cynghorion ar- Hveinwiyr fel y M^i. Barnes, Clynes; Brace, Thomas a Rob- erts, yn cario'r dydd. Tynodd pwyllgor gweithiol U ndeb y Mwnwyr benderfyniiad! allan, i'w osod gerbron yr. Undeb yn Lluti- dain, yn1 condeiminio polisi v Llywodraeth ynglyn a'r mwn- feydd ac yn galw am genedlaeth- oli, pna yn awgrymu na ddylid cymryd y cwrs eithafol i sicrhau hynny. Yn y cyfarfod yn Llun- d'ain cytunwyd a'r pendeirfyniad, ond gwanhawyd ef gryn dipyn Hrwy ycbwanegu ato fod pleidlais ¡i'w chymryd gyda golwg ar streic yn orbyn gorfodaeth ac yn erbyn ein polisi yn Rwsia. Yn ddivveddarach, mewn cynhadledd lawn o'r Cyngrair Triphlyg, gorchfygwyd yr ychwanegiad hwnnw gyda mwyafrif mawr. Yr wythnos hon cynhelir y Gyn- hadledd fawr yn Glasgow, a bydd y wlad yn di d'ilyn gyda hyder cryf v gwrandewir a,r gynghorwyr doethaf v Blaid Llafur. —

Osgoi Streic y Tramffyrdd. Yil1, ystod yr wythnos bu agos i, streic arall dorri allan, yr hon lalljlasaii brofi yn d'ra difrifol. Gofynnai gweithwyr y tramffyrdd yn gyffredinol am ychwanegiad yn: eti cyflog o 12/- yr wythnos. Ar y cychwyn gwrthodaii yr aw- durdodau wrando ar y cais, ond Vn ddiweddarach ffurfiasant eu barn dan pedwar pen: -]. Nas gellid codi'r cyflog heb godii cost- au y teithio ne:u godii y trethi lleol i gyfarfod a'r draul; 2. Fod yr amgylchiadaui yn amrywio mewn g-wahanol ardaloedd fel nas gelird gosod un safon gylTredinol o gyflog i lawr; 3. Os eiid' i gyfl :i- fareddu,, rhaid gwneud hynny yn unol a Deddf Rheoleiddiad y Cyflo'gau 4. Y cytuneinl i gyfll- fareddiad gan Weinidog Llafur. Wedi hynny penderfynodd pob ochr osod y mater i Lys Cyflafar- eddiad. Sylwasom ar rai new- yddiaduroti: yn dvveyd—"Gadaw- er iddynt streiicio; gall paw!) gerdded fel y gwnaent cyn bod tramffyrdd." Ond y drwg (neu'r da) yw fod y gweithwyr hyn yn perthyn i 'Gynghrair (iwo'-thwyr y Transport, a galleint hwy ddod allan i gwyr y. train- ffyrdd, ac nidi peth bychan fyddai hvnny. -+,