Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
2 articles on this Page
IMARWOLAETH ' WRTH Y FFYNHONNAU.…
I MARWOLAETH WRTH Y FFYNHONNAU. Y PARCH. H. BARROW WILLIAMS ? GAN NANTLAIS. Llywydd y Gyrnanfa Gyffredinoi. ———— Gyda gofld dwys yr hysbysir am farwolaeth y Parch H. Barrow Williams, Llandudno, Llywydd y Gymnfa Gyffred.no], yr hyn a ddigwyddodd ddydd Saboth di- weddaf, Awst 24, yn y Royal Southern Hospital, Lerpwl. l'ara- wyd ef yn wad pan yn pregeithu ym Mhenmachno, a symudwyd ef i L.and!udno, lie v bu yn. gorwedd yn bur wad am beth amser. i),-teth y meddvgon i'r pe-nderfyn- iad fod vn rhaid iddo fyne,d dan driniaeth lawfeddygol, ac i'r pwr- pas hwnnw aeth i'r ysbyty vn Liverpool. Ganol yr wythnos aeth dan y driniaeth lawfeddygol. a daliodd cystal a'r disgwyliad ond vn b'lygeiniol fore Sul on farw, gan adael priod a mab a chvlch eanig o berthynasau a ehvfeillion mewn galar a hiraerh d'wys. 0 Cymer yr angladd le vn-g N'gwrecsam ddyd'd lau nesaf. GynheLr gwasanaeth yng nghnpel Zion am hanner awr wedi un, a chle,ddir VIn mvnwent ayhoeddus y dref. Yn v CYMRO am Gorffennaf r6 eyhoeddwyd erthygl yn rhoddi cipolwg- ar hanes Mr. Barrow: Williams, ac yn y rhifyn nesaf bydd un 0'1 lie,ii ,yfe,illion yn tain teyrngcd 0. barch goffad'wr: iaeth. Cyhoeddir, hefyd, adrodd- iad evflawn o'r angladd. Prif Symndiadau. ei Pywyd. Mab vdoedd Mr. Harrow Williams 1 Mr. a Mrs. Wi'liam Williams, a gan- wvd ef yn yr Aberroaw yn 1850 Caf- odd ei adclysg yn yr Vsgol Genedl- aethol vn yr Abermaw, ac yna yn yssol Mr. Lewis- Jones yn y Dyffryn on ] ivsrai. ei fod yn fwy dyledu's i Mr Morris Williams, ei athr.aw yn yr Ysgol Sul, nac i -ieb.arall o'i athrawon bore. Dechreuodd bregethu yn 16 oed Aeth i Athrofa'r Bala yn 18, ac ymhen tair biynedd yr oedd. yn athraw cyn- orthwyol. Oherwydd gorfod myned dan d'ritaiaeth lawfeddygol ar y llvgaid. methocld a myned yndaen i Brifvsgol Rhydychen, ac yn 1S74 d eirbyi-i i c) "w,ad i fugeilio eglwys Saesneg Ber- riew. Ordieiniwyd ef yng Nghvm- deithasfa'r Bala, LATeh, 187=;, a'r ivn flwyddyn galwyd ef i fusreil'o eglwys Gymraeg < Gwrecmsn. We-i gweithio Y',10 vn llwyddiiarmus iawn am 14 nilyneid, derbyniodd aTwad i fusreilio eghvys Shiloh, Lllandudno, vn IRSq, a phärhaodd ei gvsylltiad a'r eglwvs yno hyd' 1907, pryd yr vmneiP- tuoeTd o'r fugePiaeth. Dewiswyd ef yn Oywydd y Gyrnanfa Gyffredinoi yng NghoJwyn Hav, Mai 23, IQT6, a chymerodd v gaclair vn Nhreoroi vn G ymanf a ddiweddaf.
MEIRION A'R GLANNAU.
MEIRION A'R GLANNAU. A barnu oddiwrth yr arwierthiant fu yn Nol.gell.au ddyldd: lau, nid yw y rhaib am brymu tir a thai wedi cyr- raedd i Feirion. Cynihygiwyd ar werth gan Mr. F. C.-Diig,ory rannan 0 ytadi.an H.engwrt, a. Penmaenucha; Hrynffynon,-paktsd.lY \rdiweddar Dr. J. E. Jones, a Cefnmaes, Brithdir, ac ni wefthwyd ond dwy lot, Tanycelyn. Tdiamelltyd, am [1,500 Mr. W. A. C;,illmore, y tenant; a Tycoch, ty bychan a gardd ger Arthog, am [150 i Mr. Ilagon. Ar ol yr arwerthianrt deallwrn i Mr. William Wynne brynu siop a nifer o dlai yn Arthog. Ym- hlith yr 28 o lotiau a gynlhygiwyd ar wertih yr oedd amryw ffermydd,— Arthog Hall, Buarth Will, Tanygraig, Merddyn, CrcHgenan., Ganthyfog, Llwyniarth, Maesigarnedd, Bryndu, Dolfach, C'aerbe.udy. Maesimawr, Felin nevvydd. Pena,rddwl),ion Fach, Maes- ne-uadd, Caenhedvvydd, a Cae'nycoed.; a thai yn ArthiOg a Lfeinielltyd. Oiicl ni werthwyd ond y ddwy lot a nod- wyd. Da gennyf bob aniiser am lwyddiant plant yr hen dref, yn eu plith Miss Jennie Evans, Artro House, sydd wedi gorffe-n ei 'training' fel Queen's Nurse, ac wedi ei henodi yn District Nurse yn Llangefni.. Dymumaf ei Hwyddiant yn y dyfodol. Y mae wythnos yn Llandrindod yn ble.se,rus ar unrhyw adeg, and y mae bod yno ar wytibnos y Gynhadlledd Elynyddol i ddyfnihau y bywyd ys- brydol yn fraint i'w ohwenniych. Cynhali wyd y cyfarfodydd eleni fel arifer ar yr wytlmos: giyn-taf yn AwiS't. .Y Wytknos dddddorol a phwysig i Gym- ru, oherwydd yng Ngihorwen yr oedd yr Eisteddfod Genedlaethol, ac yn LlaiTymddyfri yr oedd y Sasiwn. Er hynmy, ni ymddanigioisiai bod yr at- dyniadau pcblogaidd ac henafoi hyn wedi cwtogi dim a,r y cynulliadau yn Llandrindod. Idenwid y Babell faw,r ■ean.g bob nos, a phrofwyd hefyd m.ai Cyniry pur oedd vn gwneud i fyny y dyrfa hon, er mai Saesneg oedd iaith v Gynihadlledd o'i deehreu i'w diwedd, gydag eitlirio dau gyfaIlföcl yn Gymraeg. Heblaw nerth y oynulliadau, yr oedd nerthyshrydo1 v cyfarfoclyldd yn gvf- artal i ddim a deimhvyd er's Uawer blwydclyn. Profwyd hyn,ny yn. nifer ac yn naws, y cwrdd diolcbgai wch am 7.30 y bore olaf. Hyfryd o-edkl gwel- ed oy'nifer o Samariaid yn dychweliyd y y bore hwnniw i gyfl.wy.no diolohigar- wc.h i'r Arglwiydd am y bendi.thion dd'erbiyniwyd yn ystod yr wythnos. Buasai y cyfarfod hwnnw yn unig yn ddigion i gyfneathlomd cytahaliad y Gynhadledd. Pwy nia theinilai ei galonyn cynihesu at y G waredwr wrth Aveled cymaint yn codi i'w ganniol ? Y fath amry wiaeth oedd yino Hen ac ieuanc, gwyr a gwragedd, Sanson a (,i I Chymry, a phob nn a ',i dystiolaeth ei hun, a'r oil yn cynnes gyÜmo j dystio fod yr Iesu yn parhau yn Gc-idwad i'r colledig, ac yn Feddyg i'r gwywedig rai. Wele chwaer oedjranmus ar y dde yn codi i ganmol ei ffyddliondeb iddi mewn ami a blin gystuddiiau; wele chwaer arall yn y cefn yin ty-sti-O i'w diÚondeb yn agor y ftordd iddi ddod o Fjerpwl i'r cyrddau welte hen frawd o'n blaen yn dweyd am yr hiraeth oedd wedi dod iddo yn y Gynhadledd .am fy.nd yn ol i fod yn, well pregethw.r a dynta chwaer yn ei ymyl yn codi ac yn tvsitio bod baicih gofalion amgylch- iadol fu'n gwasigu ami am flynydd- oedd wedi e,i, symiud yn llwyr yn ystod yr wythnos a dacw hogynl ieuanc yn torri allan i ddweyd bod ei enaid yn IVifo drosodd gan lawenydd yr Arg- hvydd—ac onid oedd ysbryd gorfo- eddus y Cadeirydd wedi cerdded fel Gwanwyi) trwy'r cyfarfod? Hawdd oedd caaglu bod gwiaith dwfn wedi ei wneud yn y Gynhadledd hon ac ni chawsom dclianc o'r cwrdd ollaf ychwaith heb ein hatgofio o'n rhwym- ed'i'gaeth i gyplysu diolch a gwaith, nid g-waith oyffreditu ein oylohoedd ar- ferol, ond y gwaith y 'n, galon pob 1 lwyddiant ysbrydol, sef eyd-uno i gyd- ddeisyf am adfywiad ysihrydol dros yr boll dir. Os yr lesu oedd yn y golwg yn y cwrdd claf, gallwn dd'weyd hefyd mfli Efe oedd yn y golwg ar hyd yr Jv f iynihadledd. Os portreadwyd Ef wedi ei groeshoelio o flaen, llygaid dyaiom erioed, fe wnaed hyainy yn I.landrindod! yr wythnos gynt.af o A.wst. Efe oedd oil yn oil. Efe yn syliawoder, ond yn bennaf oil Efe yn 8ancteiddnvydd: oherwydd C'ynhad. ledd: i Ddyfnihau Hywyd Ysbrydol y saint ydoedd—i ddangos ffordd sanct- eiddrwydd i'r rhai sydd wedi eu c-f- iawnhau. Tystiai yr holl siaradwyr bod yr lesu nid yn unig yn ddirgelwch ein cymod a Duw, ond hefyd yn ddir- geliWdh ein tebygolrwydd i Dduw. Efe yw ein Gwaredwr rhag euogrwydd pechod, a'n G waredwr hefyd rhag llywodinaetih pechod. Efe yw ein Cyf- iawnhad, Efe hefyd yw',n Sancteidd- had; ac os yn y cyfiawnhad i'w sybveddoli trwy ffydel, bod sancteidd- had hefyd i'w siylweddoli yn yr un modd—trwy ffydd j hynny yw, bod y credady'n mor ana11uog i sianiCleiddio ,ei hunan., ag yw y pechadur i gyf- iawnhau ei bun y mae'n. rliaid edrych allan am faddeuan.t, y mae'11 rha-i'd edryoh allan i'r un man hefyd am gal-on Ian; ac oherwydd mai trwy haeddiiant Oen Calfaria, a thrwy ei glwyfau rhad y mae pob gronyn o burdeb yn dod, yna nid oes. un ffordd i'w feddiannu ond trwy ffydd—trwy ffydd yn. y Person sydd nid yn unig ag awdurdod ganddo i faddeu pech- odau, ond sydd wedi ei ordeinio hefyd i buro ein e,alonnau trwy ffydd. Y fath ogonianit y mae'r lesu yn gael trwy yr Efengyl gyflLaw-n hon! a'r fath igysur cryf i'r galon. sy'n hiraethu am sancteiddirwydd ydyw'r gwirionedd! Nid rhyfedd bod cymaint wedi dod i ddiolch i'r cwrdd y bore olaf wedi clywed a phrofi y fath Efengyl gyf- oethóg ar hyd yr wythnos. D!an,gho.swyd hefyd: yh mai nid rhywbeth meddal, a masw yw'r Sancteiddirwydd y mae Crist yn ei roddi a'i feithrin. Pwysleisiwyd gan amryw o'r sariadwyr bod y Sancteidd. rwydd hwn fel Crist ei Hun (oblegid Crist ydyw'r Sancteiddrwydd) yn gryf, yn eanig, yn gyflawn, yn. ymarferol. Mewn gair, yn fendith y gellir ei gwisigo yn ddiigywilydd ymhob man yn fendith all ddal un-rhyw bra, wf. Cyn y metha y Slancteiddrwydd hwn, rhaid i Grist ei Hun fethu. Pregethic1 yr holl arweddau hyn gyda dwyster a difrifweh, eto gyda nerth a goleu.ni a 1 lawenydd mawr. iCedwid nefyd yr ameran mawr yn y golwg ymihob cyf- a.rfbd, o;:ef cael y credinwyr i wneud y can: miawr i fywyd o ymigysegriad a Ffydd. Credv/n. bod carinoedd wedi croesi'r ffin yni y Gynhadledd, ac y bydd yr arwyddair "Sancteiddrwydd' i'r Arglwydd'' yn ysgrifenedig ar lawer o ^vwydau mwy. Diolch i'r Anglwiydd am fiyinhadledd 1919- Beth bynnag ddsfw o'r heddwcih rhyng- wlactwriaethol, fe wnaed heddwch rhwn.g llawer a Dm yn Uanàrindod ntas -all dim ei derfysigu. Heblaw y gwaith pwylsiiia o arw'ain a diyagu y saint yn ffordd Sancteidd- rwydd, y mae'r Gynthiadledd hefyd yn rhwymyn tan.gnefedd i bmvih sydd yn caru'r Arglwydd lesu mewn purdeb. Y11. wir y mae y sefydliad mwyaf eang a diogel yn y byd i uno'r saint. Y mae'in ddigon eanig i gymryd i mewn gredinwyr o bob lliw a Hun. Nid oes wahaniaeth yma. "All on'e'in Christ Jesus" yw'r arwyddair argraffedig ar yr esgynlaiwr, ac yr oedd yn ddiddor- oi sylwi eleni gymaint oedd yn bres- ernol wedi danganfod eu Irunoliiaeth yn,g Nighrist. Yr oedd yno; Iddewon a Chenhedloedd; ac o'r olaf drachefn gwelid Japaniaid, Dutch, GwyddeJod, Saeson, Cymry, &c., frc. Cynrychiol id yno hefyd bob enwad efengyla,idd. Sonir llawer y dyddiau hyn am undeb crefyddol a League of Churches; y mae'r Undeb eisoes wedi ei siylwedd- oli ar esgynlawr llydan. Cynhadlecld Llandrindodi. Y mae hwn hefyd yr unig Undeb dioigel, oherwydd os yw yn ddigon llydan i gymiryd i mewn bob. eniwad a. chenedl, y mae yn ddigon dioigel hefyd i beidio cymryd neb i mewn, ond y rhai siydd yn proff- esn ffydd syml yn yr Arglwyidd lesu. Nid yw yn honni bod yn fwy cul na llydan na' r laohawdwriaeth. Y mae'n llydan: fel y mae Crist yn llydan, ac yn gul fel. y mae Crist yn gul. Ois oes. uno j fod o gwbl, rhaid iddo i fod yn 'effeiifchiol, gyinryd lie ar linellau eang, diogel, ysbrydol Cynhadlledd Idandrin- diod. Orfer fydd pob undeb allanol anysgrythyrol a bydol. Yundoddi i'r un ysbryd yw'r gamp, a bod yn cidyfal i gadw undeb yr ysbryd er gwahan- iaethu mewii enwad a gwlad. Toiinlem hefyd y tro hwn yn ar- bennig mai. v Gynbadledd hon yw'r iinig gartref yng Nghymrn i boll gen. hadon Efengylaidd y byd. NisI gwyddom am un man araH yn y Dyw- vsogaeth lie y galla-i pob cenhadwr dÓmlo. yn gartrefol. Ym mhle yng Nghymru y geHid cael cyfarfod cyff- I y elyb ag a gaf.wyd -prynh,awn dyd-.l- Mercher yn Llandrindod ? Yno gosod- id gerbron alwadau Cenhadaeth Fedd- ygol yn y Punjab gan I-adv Hughes, a Ohenhadaeth Heart of Africa gan Miss Chapman, a'r Zenana gan. Miss Hill; a chenhadaeth ymysg gwahan- i.gleifi,o,n India gan y Parch. W. Powell a chenhadaeth Canoldir Affrica gan Mr. Mbrris, M.A. a chenhadaeth yn Japan gan y Parch. Sh. Takeda a Brynilau Khasia gan y Parch. Huxley Thomas a'r Iddewon gan Mr. Birnbaum a Chanada gan y Parch. J. Aldenvood; a ohenhadaeth Deheudir Affrica gan 1\Irs" Albert iHead. Wytih munud oedd v mesur i bob siamdwr ond pwy na theimlai Tierth aru'throl diawel y cwrdd P a llawenydd anrhaethadwy wrth weled ger ein bron gynrychiolwyr apostol- aidd Crist yr ugeinfed ganrif? Teim- lai yr holl genhadon hyn bod aelrwyd iddynt yng Nghymru yng Nghynhad- ledd Llandrindod. Ac heblaw bod yn aelwyd i'w derbyn, yr oedd hefyd yn ffynihonnell o nerth ac ysbrydol iaeth i'r holl genadaethau peUenig ihyin. Nid diod yma i roi yn unig wr.elai'r cenhadon amrywiol, ond dod yma i dderbyn. Wedi treulio bliym- vddoedd yn ddigwmni a diSlwcwr yng nghanol caledwch y byd paganaidd-, onid oedd eu henaid yn brefu fel hydd am yr afonydd dyfroedd:? Onid am adfywiad vsbryd y gwaeddent? Dyna dysiÍiolaeth un cenhadiwr wrthym, bod byw i roi allan yn ddidor am flynydd- au wedi bod yn dreth fawr arno, a'i fod yn sychedu am ffynhoninau Cyn- hadltedd fel.hon o'herwydd teimlai mor sych. Y fath adloniant i'r cenhadon blinediig oedd yr holl gyfarfodydd! Wedi gorffwys dan y palmwydd yn I .landrindod a drachtio o'r grisialaidd ddyfroedd, hawddach fydd dythwelyd i gyfarfod gofynion y cylchoedd pell. Teimlir effeithiau y Gynihadledd hon eto ym mhellafoedd yr India, a Japan, ac Affrica, ac yng ngwastatiroedd Canada. Pan bycLd gwres y dydd yn danbaid daw atgofion am Llandrindod' i oeri'r awel, i lonji;ilr ysbryd, ac i gadarnhau'r ewyllys yng ngwaith yr Arglwydd. Amihos,ibl mewn ysgrif fel hon yw cyfleu y degwm o'r hyn a welsorn ac a glywsom. Carem pe bae gofod yn caniatau i ni roddi crynihodeb o 'Bible Readings' y Parch. A. Daintree, M.A., hen w,ron efengvlaidd o South Africa, cydweitihiwr i'r enwog Andrew Miurray. Oydla delheurwydd specialist y. dadlennai bob bore sefylilfa'-r gwrth. giliwr, a ffordd' D'inv i'w adfer. Car- em hefyd pe gallem roddi ryw syniad am anerchiadau rhyfeddol y Parch. G. C. Grubb, Llunidain, Gwyddel, a ehryd- weithiwr i. Moody; gwr sydd yn am- lwg yn byw yng nghyfrinach y Meistr, ac fel. Barnabas yn llawn o ffydd ac o'r Ysibryd Glan. Teimlem bod yr awyrgylch yn newid bob tro yr agor- ai ei enau. Ac am y Parch. D. H. Dolman, yr oedd ef ar ei ben ei hun, mior slyml a deniadol a gorchfygol a phlentyn. Dutch yw efe, ac wedi ei garcharu yn Germani am dair blyn- edd a hanner yn ysltod y rtiyfel. Er yn gelllhadlWr dros Gymdeithasi yr Iddewon, Llundiain, er's blynyddau, y mae wedi methu ymryddhati o'i acen drarnor. Am yr Anrhydeddus Canon Tialbot Rice, M.A., y mae efe yn fwy hysbys na llawer i'r Cymry; wedi disigyn o hen deulu Dynefwr, ac wedi treulio blynyddoedd yn Vicar Aber- tawe y mae wedi gwneud enw iddo ei hun fel iefentgylwr pybyr a diofn. Twy all anighjofio ei anerchiad grymus