Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
9 articles on this Page
-+-Llym ond Cyfiawn.
-+- Llym ond Cyfiawn. Nis gall yr un ad ran yn y wlad hon ddweyd nad yw y telerau yn ddliigon Hymi Germani, ac o'r ochr arall nis gall neb ddweyd eu bod yn anghyfiawn. Ni fuasai teleralUtrymach yn anghyfiawn, oble,gid yr oedd trosedd' Germani a'r colledion a achosodd yn anfes- ■uradiwy; onld rhaid oedd eu ffurfio yn ol galliu Germani i'w cyflawnii. Dyna ydoedd addewid ein Prif Wieinidog, a daw y telerau i fyny a'r addewid hanna. Y cyotaf peth yn y telerau yw fod Cynghrair o'r Cemhedloedd i'w sefydhi. Yna:, ymysg: petliau erail 1, mae Ffrainc i ad'-feddiannu Alsaoe-Lorrairue. Dyffryn y Saia:r i gael ei. lywodr- aetihu am bymtheng mlynedd gan 'Gomisiwn, dani y Gynghrair, a Ff rainc i gael meddiant o'r mwn- feydd. Ymhen y pymtheng mlyn- edd cymerir llais trigolion y dyff- ryn pa un ai dan Germani: ynte dan Ffradnc y dlymuilIanrt fod; ac os dan Germani gall Germani brynu y mwnfeydd oddiar Ff rainc. Bel- giium ,a Poland i gaiel tir oddiar Germani. DantzAg i fod yin ddinas rydd o dan Gynghrair y iCenihedloedd. Oadarnle Heligo- land ii gaeil ei dddinistrio. Germani i golli ei: holl Drefedigaethau. Ei1 Ibyddlin i'w thynu i lawr i 100,000 o wyr. Difodir gorfodaeth. Tynir ei llynges i lawr i'r niifer lleiaf pos- ibl. Gosodir y Caisar a'i gyd- droseddwyr ar brawf. Rhaid i Germani: wneud iawn am y difrod i eiddo a niwed anghyfiawn i ber- sonau. Ni pihenderfynir y swm dldisgwylir fel iawn, rhyfel hyd Mai 1921, a rhaid i hynny gael ei dalu o fewn 30 mlynedd. Rhaid iddii modid bynna,g daIu jQi, 000,000, coo cyira pen dwy flynedd. Dan y polisi o dluneil am dunell rhaid 1 Germani gyflwyno drosodd' bob Hong* dros 1,000 tunelil, hanner y rhai rhwnig 1,000 aI, 600 tunell, a chwarter ei chychod pyisgota a'i ha, erlopgau. bychain; 4aic adeiladu ntifer fawr o longau mals,n,ach iiir Cynghreiiriaid mn y pum' mlynedd nesaf. Camlas Kiel i fod yn rhydd I warantu y cerir allan y telerau, meddliennir y tir gorllew- inol i'r Rhine perthynol i Germani Igan yi Cyogbreiiriaid' am bymtheng milynedd. Caniateir pymthieng niwrnod i Germami i dderbyn neu wrthod y telerau. Ciyflwynir tel- erau ar wahan cyn hir i Awstria, Twrci a Bwlgaria.
-+-Barn Germani.
-+- Barn Germani. Ar y cyfan boddhawyd pob ad- ,ran o'r Cyinghreiriaid, ond fel y Igallesid disgwyi tarawyd Germani a syfrdandod pan gyihoeddwyd y telerau. Bytiheir,ia,i ei harwein- wyr, a daroganai eii hol-I newydd- iaduron mai amhosiibl arwyddo y Ifatíh delerau trahaus, creuloiv, a diialgar. Wrth gwrs., ni wrandew- ir ar y gydgan hon,—yr hyn ddyw- ,ed Llywodraeth Germani sy'n bwysig. Os na arwyddir y telerau, mae y cynllunilau yh barodi ddelio ymheliach; a hi On-a yn hyt- Irach na, hynny, credwn y gwel y gelyn mai derbyn y ddedfryd yw ei obiaith. Cyhoeddbdd ei Llyw- lodraeth broclamasiwn eisoes, yn dweyd fod y telerau yn annioddef- ol ac anymarferol, a'i bod yn gyntaf yn myned rgyfiwyno cyn- hyigiion eraill i sylw f Cynhr-eir- liaid, a danghosir awydd m:awr i gadw at Gynghrair y Cenhedl- oedd'. Ond cwesitiwn arall yw a oes glan: Germani: hawl i ddod ag unrhyw gynhygion eraill. Euog a gorohfygedg yw hi, ac ni' ddylai icael -cy,fle ond i dderbyn neu wrthodi telerau y Gynghreiriaid. Fforfetiodd hi bob hawl hefyd i ision am Gynghrair, a rhaid' iddi gymhwyso1 ei hun cyn y derby nir hr i'r oyl,ch- aruchel hwnnw. An- fonodd Llywodraeth Germani ddau nodyn drwy law Count Ranitzau i M. Clemenoeau, un ynghylch llymd'er y telerau, a'r Mall yn cynnwys rhaglen 'German- laidd i Gynghrair o'r Centhedloedd, ac yn gofyn paham na ofynwyd i Germtani uno a'r Gynigrhaiir. At- ebwyd hwy yn briiodiol a diymdroi nas gel lid agor d;adit a,r y telerau, ac fad admn yng Nighytamod y Cynghrair oedd yn trefnu ar giyfer derbiym cenhedloedd eraill i mewn.
NOiDION LEiRjPWL.
NOiDION LEiRjPWL. CRÜESAWU'R BEIGILGYN.—Yng ragihapel Edge: Lane, nos Fexcher, Ebrill 30, cymbal iwyd1 cyfaifod, croeso i'r milwyr dan lywyddiaeth y gweini- dog y Parch. David Jones,. Nid ar- ibedodd y chwiorydid- ffyddlon- dddin itrafferth na ohost er mwiyn darparu gwledd o'r fa-th, oreu i'r bechgyn. Gymerwyd rhan merwn adrodd a chanu gan Miss, Gwennie Williams, IMiss Eluned, Jones, Miss Blodwen Owen, Master Lloyd jlones,, Mr. Teg- Wiyn Jones, Mr. D. Roberts, 'Mr. Ieuani Jones, a Mr. J. Ceiriog Jones. Yn ys- tiod y cyfaifod cyflwynodd y llywydd '■wallet' i bob un o'r bechgy'm ar ran yr e,il,w,yA P.rynhiaw-,n. a nosi Sadwrn y bu cyfarfod Stanley Road, Boocre. G'wledid am 5.30, ac ynla cyfarfod llawien a hwyliog. Ganiwyd g.an Mri. O. W. Francis, Torn Owen, Arthur Hughes ad.rodd<wiyd gan Miss Myfan- wy Hughes; cafwyd, sketch dri o'r plant, a cihainwyd y dei'iym gan, Mi'ss Enid Parry. Ciged anerchca.dau croes- awol gan Mr. Lewis Roberts, Mr. R. Vughan Jones, a'r llywydd, y Parch. W. Diavies, M.A, oedd braidd ym ddi- eithr i'r bechgyn: meddlai ef, gan iddo gymryd yr hyfdiva i ddod yma pan oeddymt hwy i ffwrdd ond gweliai oddiiwrth eu hwyneibau eu bod yn holJol foddlon iddo. ddod (cymeradwy- aeth gynnes). Rhoddent hw^'fel eg- lwys y croeso cynhesatf i'r bechgyn, a chredai; fodi ganddiynit hwy wedi'u pro-fi,ad,au tan 11yd, rywhe,th i'w roi i fywyd ,yr egilwys. Wnewch chwi sef- yll dros eglwys Ddiuwl fel y safasoch mor ddewr dros each giwlad? Nos Fercher, Mai 7fed, bu cyfarfod Doug- las Road, tan. lywyddiaeth y Parch. IG. Wynn Griffith, B.A., B.D. Bu t'e, rhyddymddiddian-, a chystadleuaethau amrywiol. Gyimerwiyd than gan Mri. A. D. Thomas, Sam Evans, W. Jones, Arfonwr, a Mrs. Mostyn. Hefyd, darLLeniwyd eniwau y rhai Slyrthiodd yn y frwydr ciofEa cu am damynit. DeaH- wn fod eglwysi eraill wedi cael cyrdd- ddau cyffeliyb, ondi nd chafwyd y man- ylion.
NODION O'R DEHEUDIR.
NODION O'R DEHEUDIR. Ugain mlynedd o wasanaeth gwerth- fawr feil, ysgrifemnydd yr eglwys Feth- odistaidd yn Senghenydd oedd yn cyfrif am yr oiriawr aur a chadwyn o'r un def-nydd a gyflwynwyd gan y fiawdoliaeth i Mr. John Davies, yr hwn. siydd hefyd yn. fiaenor ffyddlawn ac ymroddedig. Er cario cnhono- yr oriawr, y tebyg ylw y parha i weithio nid yn undg mewn. ams-er ond. all-an o arnser gyda'r achos da. Amrhegwyd, Eiglwys Bethel, Hir- wwin a set o lestri cymundeh hardd a chostus gan, Mr. Tom Davies, Grocer, aeliod ffyddllion o'r eiglwys. Hefyd, Mr. Thom,as Jones, Gefndon Flarm, a lanrhegodid y gweinidog, y Parch. D. Teify Da.vies, a set i fynd 0 gwmpas i weimyddu. ar y cleifio,n,. Gwei,thf-,awr- ogi-r yn gialonmoig garedigiwydd y ddlau frawd. hyn. B.u rhiend1 yr olaf yin igoliofnau i'r achos am flynyddoedd lawer. Y mae'r eglwys hon droion, yn ystod y rhyfel' wedii. con;o''r gwedni- dog, ac wedi codi yn sylwieddiol yn. ei gyfiog yn. ogysbal a chodi'r tail Slahoth- ol. Dywed yr 'Aberdare Leader' m,ai cywillydduis o isel ydyw oyflosg rhai o aelodiau urdd y cadacih. gwyn.. Bydd- ai llyfr cyfrianiadau rhai eglwysi yn llytr datgudid,1ad rhyfeddol pe bydldlai i ryw "Gaius" fynd gam ym- heliach trwy diorri y seliiau a dinoethi i'r byd griinifcachrwydd rhai sy'n pro<ffesu bod, yo. aelodau crefyddol. Ym Jerusalem, Ynysybwl, y cynbal- iwyd Cymanta Glanu'r Plant rhan isa' dosb.arth Aberdar eleni. a Mr. J. Ed- win, Jones, Abercynoni, yn arwaim. Canwyd unawdau gan niifer ü rai ieu- ainc. Darparwyd, holwyddioreg gaji y Parch. Isaac Morris. Adroddwr a dynwaredwr tan gamp yw Mr. Llewelyn. Morgan, wedi astudio' areithyddtiaeth ac wedi cyr- raedd safon uche.1 yn ddiweddar trwy alholiad. Eife yn. ei gartre ei hun, i foddlonrwydd. ciyffredinol a chwaraeai ran Jac Martin, yn y ddmma berfform- dwiyid gam gwmni, Hm-eih M.C. Cymer, Porth, yr wythno.s o'r blaen. Ai yr elw i 'gyn:orthwlylÛ' brawd anghienais. Ganmolir pob un o'r cymeriadau a ymddangosodd ar y lliwyfan. Tlan mawdd Undeb Ysgolion, Saboth- oil y cylch, cynibaliwyd. Gymanfa Gan,u y Pasc yrr Llanbradach, eagobaeth y Parch. T. P. Thomas a'r cerddJor melus a gwych M'r. Harry Lewis, Nelson, yn arwaim. Y Llywyddion am y dydd oeddynt, Mr. D'. liowen, Senighenydd., Parcih. T. E. Davies,, Bedwas, a J. R. Evans, Ystrad- mynacih. Holwyd y plant gian Mr. Wm. Williams, Aibertridw.r, a Mr.' Thomias -Iluiiiipiireys, Ystradmynach,. Ganiwyd yr offieryna-u gan Miss A. Hadley, Nellson, a Mr. Penry Davies, AbeTitxddwr. G!yfarfu brodyir y weinidogaeith 'Niantiymoeli, ddyddi Mawrth diweddaf, yn nihy y Parch. J. E„, Rie,es (Ap Nath- an), lie y darllenwyd papur meistrolj gar gan y Parch. H. R. Byiatt ar "1 pu,itpud, a phroblemiau. yr lien, Desta- ment," a diljvnwyd ef gan y gweini- dogion eraiM. 'Wedi cael gwledd, o'r ifath oreu i'r meddwil, darparwyd. un i'r corff gan Mrs. Riees, hithau yn ferch yn oigystal a pihriod i fardd.
-Cyflvvynolr Telerau.
-Cyflvvynolr Telerau. IJydd Mercher, yn Versailles, cyflwynodd y Galluoedd Cyng- rh-eiriol i gynrychiolwyr Germani y Telerau yn ol y rhai y gwnant heddwch a. Germani. Aed d'.rwy y gorchwyl mewilI dutll syml, ond o dan y cwbl yr oedd yr ym- deiimlad yn amlwg o bwysigrwydd yr amgylchiad. Traddododd M. Clemenoeau araith fer, gryno ac i'r pwrpas, oyin cyfhvyno d'rosodd y gtyfrol yn cynnwys y telerau. Yna ar ei derby mad sdaradodd prif gynrychiolydd Germanii, y Count Brockdorff Rantzau. Pan y cofir ei fod yn si.arad d'ros genedl orch- fygedig* a chond'emniedig- yngwydd y byd, anodd deaill ysbryd mac ystyr yr hyn a ddywedodd. Han- ner y cyfrifoldeb a gymerai am gychwyniiad y rhyfel; a ,cheisiiodd fychanu y cyhuddiiad am y dull y •cariwyd y rhyfet yimlaen, trwy ddweyd mai adeg rhyfel ydoedd, ond fed' y Cynghreiriaid Wiedi newynu a rhoddi. i farwolaeth fil-, oedd ar ol y Cadoediad. Edrych- ai i fyny air Gynighrair y Cenhedl- oedd fel gobaith y byd, ond all- esid' meddwl ar don y siaradwr mal] ei ddyfais. ef ydoedd. Wedi iddo orffen ei a,raith, gofymodld M. Clemenoeau a ddymunai rhywuti ,arall siarad, ac wedlii distawrwydd hyr, arwyddodd fod eu ta,sg ar ben.
-+-Croesholi yr Arglwyddi.
-+- Croesholi yr Arglwyddi. Gerbron Comiiisiwn y 0110 yr wythnos ddiiweddaf croesholwyd nifeir o Arglwyddi ar y modld y id,ae-thian,t i fedddant o'r tir a'r tnwnfeyidd,a:c i ba raddau y buont yn bur i'w hymddiTiedaeth. Ar run olwg gwastraffwyd wythnovs o emiser y Comisiwn, oblegid gyda chwestiwn oenedlaethoH nid yw o nemor bwys pa fodd y daeth y tnawrion i' feddia;nit o'r tir. Os y penderfyniir cenedlaetholi, oni fydd gan y Llywodraeth hawl i'w gymryd, pwy bynnag a'i piau, a sut bynnag y cawsiafnt ef ? O.nd' o'r ochr arall, bu y croesiholi byw a gal.liu,o!g!gl,ani y Mri: Smillie a H^dge yn fodd ion i agor llygaid y wlad, ac i, roddi ychwaneg. oi bwysau yn y giloTian o blaid aenediaetholi. Da.nglOswyd mor anheg y daeth iliawer o'r tir i: feddiant rhai o'r mawrion, ac fel yr adeiladwyd eu pala.sau gan elw wnaed drwy chwys wyineb y gwedthiwr, pan niad oedd gan y gweithiwr le giweddus i roddli ei ben i lawr. Yn sicr, y mae dydd gorthirwm ac anwastad- rwydd yn tynu at ei' derfyn, » dylai y wlad, ddioioh i a.rweiinwyr lafur am y rhan. a chwaraeuanit.
NODION 0 DDYFFRYN CLWYD.
NODION 0 DDYFFRYN CLWYD. CYiMANFA GANU .Cynhaliwyd Gymianfa, Dosharth AJbergele a Rhudd- laii dydd lau diweddaf yng nghapel Clwyd' St. Rhyl, a bu yn llwyddiant amlwg. ILlywydd y prynhawn, Mr. J. JoneSl (Glasalaw), Rhyl. Y plant yn ibennaf gaent fwyaf o ran, yn y cyfar- fod: hwn, a chianmolid hwy gan yr Ar- wieinydd, Mr. R. iHlarrisi Jones, a'r Parch. R. P. Hushes, a'u holai yn y 'Rhodd Mam.' Yr oedd y lie yn or- lawn yr hwyr. Llywydd y P'arch. T. W. Thomas, Llandulas, a, cihaed canu bendigedig. Axweiniwyd am y tryd- ydd, tro yn olynol, Mr. R. Harris Jones', a mynegwyd dymuniad am ei weled etc y fiwyddyn; niesaf. Diolch- wyd yn arbennig i'r foneddiges. ieuanc iMiss, Doris, Edwards, iHarewood, am ei gwasanaeth g-w-erthfawtr gydalr or- gian,, ac i'r Ysigrifenmydd bywiog Mr. D. O. Wiill'imsi, Brodaweil, ac eraill a gymerasaat ran.
MANOHiBSTER. '■'•••" '
MANOHiBSTER. '■'•••" CAPEL M.C. MOISS SIDE.—Nos Sadiwrn diwedldaf, cafwydi ymgomwest ddifyr i'r aimcan. a groesawu y bech.- gyn yn ol. Decihreuwyd am 6 o'r gliooh, dan arweiniad y gweinidog, Parch. J. H. Liloyd Williiamsi, B.A, Oainwyd droion gan, y cor dian arwein- iad Mr. J. Hamett Jlones. Caed ad- roddiiadau gtan Miss Robertsi a Mr. R. Morris Williams. Datganwy-d gan Madame Walker, a chianwyd peniIlion teilyn gan Mr. J. G. Jones. Gwasam- aethwyd wrth y berdoneg gan Mrs. Florrie M. Jbnes. Diddorwyd y dorf hefyd gan: Mr. Walter Roberts gyda'i magiiical pr;,QbJ!ems,' a chafiodd igymeradwyaeth miawir. Cafwyd an- erohiadau gan) y Parch. J. H. Lloyd Williams, B.A., Mr. E. P. Thomas, Llywydd llafurua y cyl'ch cymdeiith- asol, a Mr. Phillip Hughes,, ac anierch- iad barddonol gan, Erjeddion. Cyfeir. i,wyd yn diynier at y brodyr gollasant eu bywydau yn y drin erchyll. Di- olchwyd ar ra,y. mitwyr gan. Mr. Ernest Jones, M.Sc., a Mr. R. H. Williams. Darparwyd lluniaeth ysig- afn yn. ysitod: y ayfarfiod. DarEenwyd telegram oddiw'rth Mr. Hiugh Lloyd, Lerpwl, yn g:OThÔio',i absenoldeb. Qofidus i bawh oedd absenoildeb Mr. J. R. Edwards drwy broifeddgaeth mior drist, sef colili ei briod. Llafur- iodd y cytaifll hwn yn» ddiwy^ '.jgyda g-Waith y cylch er ei. ddcehreuad. Gaf- wydi siketch—no.son liawen, yn Llwyn y Werm, a chymerwyd rham gan amryw o bobl1 ieuainc yr eglwys. Diwedd- wyd giyda ''Hen Wlad, fy Nhad'au,' dianii alrweinadr Madia,m,e W^alkier.
FKRNDAI-E.
FKRNDAI-E. Ebriil 2,6, yn Penuel, cynhaldwyd cyfarfod: croesawol i filwyr a jnorwyr perthynol i'r eglwys a'r gynullieidfa, a, chwaer fu allan, yin gweini ar y clwyfedig. Y-n, y prynhawn gwahodd- wydi hwy i arlwy oeddi wedi ei pharo- toi yn garedig gan chwiorydd yr eg- lwys.. Yn yr hwyr cynhailiwyd cyfarfod cy- hoed'ius i'w an,rheg-u, a drueth cynull- iad lluosog ynighyd1. Lilywyddwyd igan Mr. J. T. Davies, un o flaenoriaid yr eglwys yn absenolde.b y Parch. B. Watkins. Ciafwyd anerchiad: croes- a WioI gan y Hywydd; cam agoriadol gan Mr. Edward, Rees, adroddiad gan Mr John Thomas, can gan MislSi fahel Lewis, Mr. Ameiurin Lewis a Mr. Ben. Davies. Yina deuwyd at y prif waith, sef cyflwyno rhod-dion, yr eglwys. Glalwiodd. y llywydd ar Mr. David Bunnell, un o flaenoriaid yr eglwys i anrhegu y dewrioUi a r'hodd ü arian. Rhoddodd ddatigandad clir o'i laweai- ydid o wd,'d y brodyr a'r chwaer wegi dychwelyd, yn ol. Daeth 28 ohonynt ymllaen i dderbyn y rodd. Yma caf- wyd anerchiadau gan: y beirdd, 1. Mri. James Evans, J. Lloyd Evans, J. T. ,Davies-, a Jonah Howells; can gan ,Luther Lew-is.; adroddiad gan T othn Thomas. Rhoddodd1 coir nieibion Penuel ddatsganiad o 'Crosisimg ;the pJlam. Diolchwyd ar ran y mrlwyr a'r gynulle:itdofa gan Mri. Tom Jenkins, Hubert Lewis a'r Cynghoiwr Abel Jacob.