Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
8 articles on this Page
Itali a'r Gynhadledd.
Itali a'r Gynhadledd. Yn ei araitth bwysig ddiwedd'ar yn 'y Ty dywedtodd Mr. Lloyd George fiod y Cyngoir,o, Bed war- sef yr Arlywydd Wilson ac yntau, M. CIemenceau at Signer Orlando -yn unifryd unfarn ar bob mruter o bwys. GeHw rhai ef i gyfrif eis- oes, yn wyneb yr argyfwng a gyf- o-dbdd yngilyn a:g ltalii ar ol hynn)". Ond diaineu mai cyfeirio yr oeddi y Prif Weinadog at bopeth ynglyn a'r telerau heddwch, a, theg yw mynegi na effei thiia yr argyfwng presenriiol yn y radd leiaf ar y draf- odaeth heddwch a Germani. Un o'r tasgau anoddlaf i,'r Gynihadiledd ydoedd trefnu terfynau y gwahanol wledydd yn lwrob eWiydd y dyfod- ol, ac ynglyn a; therfynau Itali y cododd: yr anighydwelediad presen- nol. Hawlia ItaH borthladd Fiiuime, a chred fod gauiddii hawl -gyfiawin iddo, ynghyda! glannau Dalmatia, yn ol cytundieb 1915. Y ddadl yn ei hetby-n yw nad oedd Fiume yn dod i1 mewn dan y cytun- deb hwnnw,-dddo Croatia yd- oedd; a phe buasai, y mae y cyf- newidiadau diweddar yn gwneud y cytundeb hwnnw yn holliol ddi.- angenrhaid. Ni raid i Itali wrth y glannau hynny, na Fiume, i'w hamddiffyn rhag ymosodiadaiu ibeWach, oblegid nidi oes, ac ni bydd yimosodydd. Nid yw Aws- tria-Hyngari mwy, ac ni bydd perygil ii Itaili, 051 y ceri-r alliain ddel- frydau y Gynhadtedd Heddwch. Ychwaneg, dylali Fiume fod yn fynedfa at y mor i'r man genhedl- oedd newydd a sefydlir yn y gwliedydd' hynny, ac egwyddor fawr y Cynghreiriaiid yw sicrhau tegwch i'r centhedloedd Heiaif. E,glurodd yr Arlywydd WMsonWr perwryil uchod yn gyhoeddus, er iddb wllleud hynny heb gydsyniad Mr. Lloyd George 'na M. Clemen- ceau, a digio cynrychiolwyr Itali yr un pryd. Aeth Signer Orlando yn Oil i Rufain i osod y saflie ger- bron ei senedd. Bygytbia ad-ran. o waisig Itali y bydd iddi, d-orri oddi- wrth y Cyn-gthreiriald. Hysbysir o'r tu arall, os vr ymneillitua Itali o'r Gynhadiledd, yr 3Irwyddilr heddlwch a Germani hebddi. Hyd- erir yn gryf y gwel Iitiali mad glynu wrth y Cynghreiriaid yw y ffordd iddi sicrhau ei buddiannau uchaf. ac na bydd iddi bwyso mor eithaf- ol am ei hawl i borthladd Jtium.
5 ER COF.
5 ER COF. M:R. WILLIAM OWEN, CAEDU, LLANEGRYN. ( Bu fiarw y brawd annlwy l' uchod bore d'dydd Iau, IM.'awr.th 20, ac efe yn 70 mlwydd oed. Mab ydoedd i 'r di- weddar Mr. WiUiianii Owen, Bodygad- fan, Rhos'l,e,fain. Treuliodd ein cyfaill felly ei oesi ar ei hyd yn yT ardal lie y ganiwyd ac y magwyd ef, gan amaethu iCa,edu-ffe,rm ar llan. y mor yn a;gots i Tion-y-.fanau. iG-wr tawel, diab-sien, a thangnef-eddus oedd ein hrawd. Yr oedd iddo air da gan, bawib a chan y gwirioned'd ei hun. Llanwodd y swydd 0 Fiiaemor yn ÐglwYiSl M.C. y Bwlch am 28 miliynedd, a gwasanaeth- odd fell! bliaemoir y gan yn yr un egilwys am droSl htanner canirif. Meddai ar lais, cyfoetbog, a rhoddodd ei dalent gerddorol: yn. gyfangwbl ar alilior gwas- anaetih y Meistr mawr. Bu yn arwain y camu ynig N:g hyman fa oed d Ysgolion y Dosbarth amlw weithiau, a chyf- liwanai ei waitih bob amsier i fodd'lon- rwydd cyffredinol. Gwr ag oedd yn, hoffi yr encilion oedd efe. Gweithiai yn ddistaw, a mawr oedd ei ofal rhag tramgwyddo a phieri briw i deimlad neb. Byiwyd igwastad ar ei hyd oedd ei fywyd ef, ac aeth a'r gwys i',r pen yn undawn. Daeth y diwedd yn syd- yn. Dychwelodd 10 Gy far fod Misol y Dyffryn, Mawrth 17, a. chiyn pen yohydig ddyddiau ar ol nynny yr oedd w-edi eh-edeg i'w orffwsfa fry. Ergyd o'.r parlys. Y dydd LInn canilynol, daeth tyrfa ltuosog ynghyd i osod yr hyn oedd farwol, ohono- i orffwys hedd ym mynweiiS Llanegryn. Gwasian,aethw'yd: a,r yr taohtlysiur gan y Parohn. D. Jioneis (ei weinidog), O. Lloyd Owen, Bontddu, E. G. Jones, Pennal. a T. G. Roberts (W.), Towyn. iCydymdeimIir yn ddwys a'i weddw a'r pbant-yir oil o ba rai sydd wedi tyfu i fyiny ac mewn sefyllfaoedd cys- urus yn y byd-yn. eu trisitwoh a'u hiraeth. Nawdd y nef fyddo drostynt. MRS. J. R. EDWARDS, 40, SCARS- DALE RD., VICTORIA PARK, MANCHESTER. Amgylchiad barodd1 fraw a thrist- wch i gylich eang iawn 0, gyfeilliion a ohydnabod ydoedd mar-wolaeth an- nisg.wyiiadwy y chwfaer annwyli, uchod. Bu fa,rw 0, 'peritonitis' ar ol ychydig ddyddiau o gystudd. Yr ydoedd yn enedigol 6 Ddol'gell- au, merch i Mr. a Mrs. William Jones,, Eldon Row, a nith i'r diweddiar Did'r. Edward Jones. Cyn priodi trigiannaii hi a'i chwaer ym Maingor, a thra yn byw yno yr ydoedd yn aelod ffyd'dlon o eglwys Twrgwyn. Ymbriododd a Mr. J. R. Edwards, mab i; un o ddi- aconiaid eglwys Moss Side, Mianches- .9 s ter, ac y ma,e ei phriod yn adnabydd- us yng nghylcho^id Cymreiig a Saes- neg y ddinas un o'r gweithwyr mwyaf egniol gyda phob achos da. Ystyrid Mrs. Edwlards, yn un o'r a-elodau goreu yn yr egliwys ym Moss Side, "yn barod bob am,ser i weith- redoedd da. Emllodd Ie dwfn yn iseichiadau pawb oedd yn ei hadnabod. Yr oedd yn am>lwig ei bod yn byw gydia Duw, obiegid yr oedd Ei ddylaniwad yn ddigamsyniol ar ei holl fywyd. Yr oedd ei llawenydd a'i sirioldeb yn Iheintus, ac nid oead balil ar ei char- edigrwydd. Yr oedd ei ohydymdeiim- lad a phawb oedd mewn proifedigaeth a chaledi yn eithriadol1—igwehvyd ei llygaid yn llawn o ddagrau llawer tro wrth son hyd yn oed am ddieithriaid fyddai yn dioddef. ICrüeslOdd i'r "tawel anmeddau" yn ddidrwst. Prin y ca-fodd wybOtd am ymc.hwydd.yr Iorddonen, ac yr oedd igwawr gobai th gwiell yn goteuo ei .gw-,edd. Erys ei Lie yn wrug aim amser miaith, a bydd ei chO'ff,adrw:ri,a.eith yn fendigedig. Rhodd-wyd ei gweodiillion i orwedd yn y Southern Cemetery, Manchester, dydd lau, Ehrill 10. Gwiasanaethwyd yn y ty gan yr ysigrifennydd, a'r Piarch D. D. Williams, Lerpwl, ac wrth y bedd gan y Parchn. J. H. Lloyd Wil- liams, B.A. (ei gweiniidiOig), Edward Tlum,p,h-r.,eys, Rochdale, a Robert Wil- liams, Pendleton. Derbyniwyd 2'7 o wreaths' pryd- v ferth i'w dodi ar ei harch, a nifer lu- asog iawn o lythyrau cydymdeimilad. Y perthym asau agosaf oedd yn bresen mol yn. ei hangladd ydoedd, ei phriod; Miss Mary Jones a Mots. MacdionaM (ei ohwiorytdd); Mri Hugh Jones a W. Elilis Jones, (brodyr) Mrs. Reudle (imodryb) Mr. D. Maodonald (brawd- yng-ngihyfraith.), a Mr. H. W. Ed- ward's (brawd-yn,g-nghyf raith). R, J. JONES.
Bolshefiaeth yn edwino.,
Bolshefiaeth yn edwino. Pa, beth bynnag yw ystyr y gaiir Botshefiaeth, y mae yn golygu i ni heddyw yr ihyn sydd yn gwbl groes i bob deddf wlaidol a, moesol. Naturiol yw i bob gwlad oleuedig ei ofni megis pe bai bla neu haint dindstriol. Daw arwyddion erbyn hyn ei fod yn dechreu caHf tir. yn Rwsia, He y rhoddodd gyntaf et, droed i lawr, ceir y wlad yn dech- reu blino arnio, gan sylweddbli: nad yw efengyl Lenitn ond yn) eu dwyn i warth a: chaethiwed. Bron yn yr honlieoedd ym Rwsia y miae ei filwy,r daw hanes eu gorchfygiad, a thry Ilawer eu cefnlau airn-o gan ymuno i g'odi arf i'w erbyn. Una y Serbiaid a'r Czechiaid hefyd gyda Rwmania yn erbyn Soviet newydd Hyngari. Yn ychwaneg- ol, daw newyddion mwy cysiurlawn am edn, byddin. yn Archanigte'l. Cafodd. ein gwyr oruchafiaeth bwysiig a:r y gelyn, ac ymddengys fod y mor yn diechreu ymryddhau o'r ia a'i c-loai,, ac y bydd y tywydd JiÐ ffafriol bellach i gael adgyf- nerthion, ac i, wneud ymosodiad terifynol ar y igelyn, sydd eisoes yn colli tir.
Camisiwn y Q-lo.
Camisiwn y Q-lo. Rihoddodd y mwinwyr foddhad cyffrediniol drwy bIeidleisLo gyda mwyafrif mawr o blaid derbyn tel- erau y Llywodraeth. Dydd Merch- er deehreuodd y! Comisiwn ar ail ran eii yimgymeriad, sief trefnu ad- roddiladerbyn Mehefin 20, ar gwestiwn, cenedllaetholi y mwn- feydd. Cafwyd eisoes dystiolaeth- au pwysig: o bobtu. Wrth fyfyriio arnynt, gwelir yn amllwg mor ani- odd ydyw penderfynu air y mater dyrus hwn. Tystiai Proffesw,r Pigou o Gaergrawnt i fuddioildieb cenedlaetholi, tra y dialiai Syr W. J. Asihley, Profteswr o Brifysgol Biirmingham, dras uno';r gweith- feydd heb roddi; baiioh y cyfrifol- deb ar y Wladwriaeth; eithr barn y Proffeswr Cannan o Brifysgol Llundain ydoedd na byddtaii cen,- edlaetholi yn unrhyw fantais i'r trethdalwr na'r prynwr. Yn erbyn. hefyd yr oedd Mr. Harold Cox, yr economyidd hysbys, ae yr oedd ei ddadl eif yn draJ argyhoeddiad'ol. Profa yr hyn a ddywedwyd ger- bron y Comdsiwrn fod y mater hwn yn gahv am y pwyll a'r doethineb mwyaf, a theimlwn mai un 0 ber- yglon mawr y gweithiwr yw gwaeddi am genedlaethoK heb wybod ohono y dd'wy ochr i'r mater.
-4-. Yr Eglwys yn treinu.
-4- Yr Eglwys yn treinu. Oynhaliodd Corff Llywodraethol yr Eglwys yng Xghymru eisteddiad o dfri diwrnod yn y Rhyl yn ystod yr wythnos ddiweddaf, pryd y caed trafodaeth ar amryw faterion pwys- iiig yn ym wneud a'r sefyllfa new- ydd ddygir odd'iamgylch gan y Dadigysylltiad. Drwy y gweith- rediadau yno, a'r siarad a fu u bob tu, hawdd can'fod y bydd yir Eglwys yng Nghymru yn fwy gwerinol, ac yn nes at y: genedl Gymreig, wedi ei rhyddhau oddi- wrth y Wladwriaeth. Y ddau brif ifater y caed trafodaeth arnynt yd- oedd, y dull o ethol Esgobion, a. ohwesti-wn y nawddogaeth. Yng- lyn a'r cyntaf, pend'erfynwyd, pan el esgobaeth yn wag, fod y pen- odiad v gael ei, wneud gan goleg a. ffurfir i "r pwrpas arbennig hwnnw, yn cynnwys yr eSlgloibion fydd mewn swyddi Ylllighyda nifer o eth- olwyr lleyg a chileriigoil o'r esgob- laeth fyddo'in wag. Bu dadl fwy brwd ar gwestiwn nawddogaeth, rhai yn dangos tuedd at orgeidwad- aeth, ac eraisll yn, galw am fwy o ryddid. Yn y diwedd penderfyn- wyd fod yr hawl i; bemodi i fywiol- aetihau eglwysig yn cae.1 ei gjydf- ddwyn gam yr Esgob a'r Bwrdd Nawddogaetti.
,.... Y rhai a anrhydeddwyd.
Y rhai a anrhydeddwyd. Wedi disgwyl maith cyhoedd- wyd nhestr1 y rbai1 a anrhyd'eddwyd gan y Brenini, yr hon oedd i ddod aMan ddoohreu "r flwyddyn. Y mae yn. rhéstr faith, ac nid oes ynddi nemor ddim i beri syndod. Bydd Cymru yn falch o'r anrhyd- edd1 a ostodwyd at Syr J. Herbert Roberts, Barwnilg, d'rwy ei wneud yn Farwn. Os oedd nhywun yng Ngihymru yn haeddu ei urddo Syr Herbert Roberts yw hwoow. Gwel- ir enw Syr J. D. Rees, A. S., a Mir. S. J. Waring, Uchel Siryf Dipbych hefyd yn y ibegtr.
MARWOLAET'H Y PARCH. OWEN…
MARWOLAET'H Y PARCH. OWEN JONES WIGAN. GAN Y PARCH. EDMUND GRIFFITH. Gwaith anhawdd iawn ydyw ysgrif- ennu. am ddyn heb iddo feddiu nod- weddion arnlwg iawn' yn ei gymeriad, a digwyddiadau hyrnod. a chyffrous yn ei fywyd. Ganwyd- y Parch. Owen Jones yn Penmachnoi, yn 1854. Caf, odd y fraint, fawr o'i fa,gu yn grefydd- ol. Declhreuodd bregethu yn i&uanc, a meddlir fod rhai yn credu fod iddo ddyfodol disglair. Ni chafodd gorff cryf, a'i llais yn wlan. Ychydig sydd yn credu yn y lief ddistaw fain. Bu hefyd yn llafurio ar hyd ed oes ymhel.1 o'i hen wlad. GiaTwyd ef i fod yn Genhadwr y'n Spennymoor1, a dechreu-, odd ar ei waith yno yn 1886, ac or- deialiwyd ef yn 1887. T'reuldodd wyth milynedd 11 wyddiannius yno. Canmol- ir ef yno hyd heddyw. Di:au iddo1 wneud gwaith da iawn yno. Yn 1895, igailwyd arno i fod yn Genihadwr yn Wigan, ac yno y treuliodd y 24 mlyn- edd olaf ei oes. Gwnaeth waith da yno hiefydi. Rihyw ddwy flynedd yn ol, gwanihaodd yn ddirfawr', ac yn ei gartref y treuliodld y ddwy flynedd cliaf o',Í. oes. Dyn hynod o wyllaidd, pur, a goistyngedig ydoedd a Duw wedi prydferthu ei enaid, Itednaisi a iachaw- dwtiaeth. Yn, araif, distaiw, a sicr tyf- odd yn sant. Ie, Slant oedd Owen -Jones Bydd yr hyn ydoedd yn arOi yn etifeddiaeth werthfawr i bobl ei ofal. Maent eisoes- yn dechreu gwel- ed gwerth ei gymariad a deuan-t i'w wel,ed a'i werthfawrogi yn fwy-fwy eto. 'Casrglodd eglysi C.M. Lerpwl (a-c yn ieniwedd,g eglwys Wigan) ^70 0 dys.teb iddo, fdl arwydd o'u parch iddo a'u gwerthfawrogiad o'i wa.sanaeth. Nos Sabo-th diweddiaf cyflwynwyd hwynt yn, y oapel i'w briod, a'r noson honno Thoddodid hithiau hwynt yn ei law; a'r un wythnos penderfynodd y Pwyllgor yni Rhyl roddi blwydd-dal o 450, iddo tra. y byd-dai byw. Rhaigorol yn wir! Ond ehedodd enaid sanctaidd Owen Jones i wlad y goleuni pur-i wisgo Cioron Ie, coron i'r gwas ffyddlon,. Dydd Sadwrn. daeth tyrfa fawr i dalu y parch olaf id-do; ac yn eu mysg y blaenoriaid canlyno!fiMri. John Wil- liams, John Edwards, a David Rees, Wigap Samiueli .Roberts, St. Helens-; R. Parry, Roger Jones, Hugh Jones, ac R. Hughes, Ashton-in-Mak-erfield IAlwis Roberts, Bootle Griffith J-ones, Douglas Road Robert Evans, Princes Rd., a John Evans, Fitzclarence 'St. Arweiniwyd y gwasia;n,aleth gan Mr. John Williams, b'.aenor hynaf Wigan. Gwasanaethwyd yn y caipel ac wrth y bedd gan Mr. John Evans, Eitzclar- ence, -a I rParch,n: Enoch Rogers, AiShton-in-'Makerfield, R. Parry Jones, Warrington, Edmiund Griffith, a D. D. Williams, Lerpwl. Nos Saboth, daeth' cynull,eid,fa luos- Og i'r gwastanaeth coffa, pan. y pre- gethodd y Parch. Edmund Griffith oddiar 1 Pedr i. 23. Barnwr y weddW a Tihad yr amdd-ifaid fydidloi yndyner iaWn o'i weddw drist, a'i ddwy ferch hinaetihus.
COLEG Y BRIFYSGOL, ABER,YSTWYTH.
COLEG Y BRIFYSGOL, ABER- YSTWYTH. Dydd' Iau, Ebrill 24, oynhaliwyd ynig Nghole-g y Brifysgol!, Aberysitwy-th, dan arweiniad yr Athro David Wil- liams, M.A., gyfarfod ,croffa am y myf- yrwyr a syrthiodd yn y rhyifel. Gan fod. yr wytbniQsi hon yra 're-union week,' yr oedd ndfer fawr o'r hen fyt- yrwlyr ar ymweliad. ag Aberystwyth, a chymaint oedd nifer y rh-ai a ddaeth yn!ghyd, f'el nad oedd o liawer ddigon o le i'w cynnwys yn Nemadd yr Arhol- iaidau. Yn ystod y gwasanaeth fe ganwyd emy-niau Cymiiaeg a. Saesnieg. Darllenodd yr Athro E. D. T. Jeinkins, M.A., ran o'r Ysgrythyr, ac arwein- iwyd mewn gweddi gan y Parch. E. L. Mendus, B.A., a chafwvd gan yr Athlro David Will-iam-s ainerchaad oedd yn wir deil-wn-g ohomo ef ei hun ac q'r amgylchiad. O'R YSTWYTH I'R DDYFI. Y GYMANFiA. Cynhaliwyd y Gymanfa flymyddol nos Fawrth (i. dydd Meroh-er diweddaf. Yr arwein- ydd oedd Mr. J. Benjamiin, A.C., cod- wr Glanu Siloh, a ohafwyd cymanfa lied- Ihiwyliojg a clhynuHiadau rhagorol. Cad.eiriwyd nos Fawirth gan Mr. J. Arthur Jemkinsi. Perffomiwiyd Salm Gobaith (Dan Prothero). C'ymierwyd yr unawdau gian Mr. Harry Lewis, Nelson, Tteno-r; Mi-ss Mary Hughes, Soprano; a Madamj Evans Lewis, Bangor, fcbntralto. CyfedilSiwyd gan