Y Cymro

Cymanfar Pasg, Llundain, EBRILL 18, 19, 20, 21. ..1. 1 --+--+- CYFARFOD Y BOBL IEUAINC. Nos Sadwrn yn- Charing Gross Road', cynhaliwyd Cyfarfod y Bob! Ituainc. Dechreuwyd y cyfarfod g,an y Pa.roh. T.T.retor Jones, B.A., B.D. Mater "Apel Crist at arwr- i,a,e-th ''a brwdfrydedd pobl ieu- ainc." Siaradwyr—Parcbn.. G. H. Hav- aird, M.A., B.D.; J. H. Howard (Yn Saesneg); p. Ho skims, M.A. Y Parch. G-. H. Havard, M.A., B.D. Mae Mir. H. G. Wells- gwr beth byrinag feddyliwn am dano, al'n rneddwl ni am dano yw ei fod yn fwy o Gristiion nac y gwyr ef ei J hun ei fod, ac yn: ysgrifennydd at y genhedlaeth hon—wedi sylwi 'that the true God is not a spiritu- all troubadour wooing the hearts of men and women to no, purpose. The true God goes through the world like fifes and drums, calking: fo,r recruits to bring in. His Kingdiom,. Diau fod Mr Wells yn beiraiadiu Cristionogaieth, drwy y r sylw, am y portreadir Duw mewn i oylcboedd Crist iionogol—yn o>l tyb Mr. Wells-feI yn ein caru ni heib faw'r pwrpas i'r eariad. Hwyrach fod lie gan Mr. Wells v feirniadu fel hyn adranivau o'r Eiglwys Grist- iioniogol air faes hanes dSwieddar—a barnu oddiwrth en haneffekhiol- rwydd cymharol i symiid drygau cymdeithasol sydd yn ff ynnu wrth ei throthwy. "For our social en- "iironment," meddai y Dr. Russell Wallace," is, iin relation to its possibilities, the worst the world has ever seen. Ond anbeg yw dal yr eglwys fel cyfangorff yn gyf- f riifol aim yr argraff adlewir gan, ym- ;• ddyg^iad rhai yn yr eglwys nad yd- ynt mewn gwiirionedd o'r wilr eg- lwy:s. "For," ys dywed Canon Burroughs, "the only place where you can quilte locate 'the Cihurch' is in the hearts of individual Chris- tians, who are personally united to God as revealed in Jesus Christ. Ac niellir caiel argrafi or fath gan gymeriad y wir Egl wys -mai Duw a yog Nghrist y;ni oa,ru i. ddim pwr- pas bendithiol ac ymarferol yw Duw Crist ionogaeth. Yn siicr, nil elltir cael argirarff o',r faith yn yr Ysigrythyr Lân-yng ngoleuni yr hwn. yn. y pend raw y dylid barnu Criistionogaeth. Os yw deffiniacf Mr. Wells o'r gair Duw o saf- bwynt arbennig yn ago, is i'r gwir- ionedd, nid yw amge-n, na'r des- grifiad ohono gynhwysir yn dleig; yn natguddiad Crist o Dduw yn y Testament Newydd a rhagor. Mewn, gair, nid oes dim yn ym ylu a;r feddalwch, ar eiddilwoh, ar fyw- yd d'iamcan, ar "effeminacy/' y "Troubadour" 0 gwmpas Crist yr Efengylau, a'i Ysbryd yn Actau'r Apostolion a'r Epistolau. Fel nad oes angen ofni v teimki'r dewr a'r brwdifrydig* yimblith eiin iieuenctid yn bierffiiith gartiref 01 yn ei awyr- gylich; Ef. Purion fyddaii: sylwi. ar enghraifft neu ddwv i gadarnhau thyn. ''Canys pwy ohonoch chwi, a'i firyd ar adeiiladu ty, nid ersltedd yn: giyntaf a bwrw y draul, a oes ganddo a'i gorffeno 1 Rhag wedi' id do osod y sail, ac heb alilu ei orffen, ddechreu o bawb a'i ,gwel- ant er watwa.r ef. Gan ddywedyd, y dynhwll a ddechreuodd adeil- adu, ac mi aillodd ei orffein." CyP eiirio ato ei hun y mae'r Iesu yma ei fad. ef ynta,u wedi eistedd i kiwr a bwrw y draul o waredu y byd, a dwym i fewn y Deymas. Ac, e,r maint y draul, gwyneba .ar ei waith gyda pheinderfyniiad1 digymar. Beth yw'r cymihwysi!aid ? 'Fod ei ddis- gyblion i eisitedd 1 lawir a bwrw y draul, cyn ei ddi.lyn Elf? Na. Mae'.r draul wiedi, e,il, bwrw gan Grist iddio ei Hun a'i ddisgybliom. DilIyn Cr,i,st bellach, cos tied hynmy a g:as60, yw dyledswydid a braint y gnvir ddisgybl. "Felly, hefyd," 11 y rueu yn gywiraich, "Oheiiwydd pa- ham, gian fod y draul wedi ei bwrw, pob un oihonooh chwithau Did ymwrthodo a cihymaiinst oil ag a. feddo, ni aHflod yn. ddislgybl ii mi." A dyna eto, yr alwad i'ir arwriaeth uchaf sydd yn y gaiir hwn. "Os daw neb ataf fi, ac ni, chashao ei1 dad, a'i fam' a'i, wraiig, a'i blant, a'i frodyr, a,'jl chwioiryddi, ie, a'i eimioes ei hun, hefyd, ni aill efe fod yn ddiisgybl i mi' Fel pe dywed- ai wrth filwyr diewr y Rhyfel Fawr. Cofia rhai ohonach beth oedd gor- fod ysgwyid i ffwrdd! wirthwyinebiad tad a mam, gwraig a phlant, brod- yr, chwiorydd, ie, ofn am each heinioes eich hun, i chwi fyned i'r gad, ond galwad gwlad' mewn. cyf- yngder ddistewodd eu hapel hwy i chwi., ac ymaith a chwi i'r drin mawr. Ond ar y cyfan, cawsoch fwy i,ch cefnoginac i'ch gwrthwyn- ebu, gliried yrnddangosai cyfiawin- der yr acbos. Ond fy nilyn, i, medcT yr Iesu, fydd myned yn nan- neddl gwrthwynebiad pendant rhai yn y cylch nesaf atoch; lie, nii fydd amheuaeth berth gyst fy nidyn i i'ch heinioes chwi." Ond, heb fy inilyn i felly, ni all neb ohonoch fod yn ddiiis.gybl i mi. Nid oes am- heuaeth am arwriaeth. y bywyd Cristionogol yima, fel yr egluriir ef yn ysbryd yr Athraw. ac y glofynilr am dano yn y disgybk Enghraifft gyffelyb, os nad mwy ta,rawriadol fyth yw'r Swper Sanetiaidd, os yr awnnit tu ol i'r boll ddiwinyddiaeth a'r debongliadau sydd wedi ym- gasglu yn: deg o gwmpas yr Ordlin- had, art y sefydliad cyntaf, a cheis- io dial Ysbryd Cristyn y Swper, a'r ysbryd hydreiddia'r awyrg-ylch yno. Cawn Ef—yn afllglerddüI iawn, eil deimlad, wrth fwyta am y tro olaf g, d'a,'i, ddisgyblion, yn y 6y cymiryd baira, ac iddo ddweyd mai hwnnw' oedd oil g!orff: iddo ddiolch am dano, ac iddo ei dbrri, ac iddb ei roddi iddynt, gan ddy- wedyd, Gw:n,pwch hyn er cüffa am danaf." Cymerodd y bara, am yr hwn y dywedodd maieii gorff oedd, "Hwn yw fy nghorff" fel yr wyf yn gwneud a'r bara, y gwnaf a fy nghioirff: a,c efe ai ddywedcdd, Gwnewch hyn a.'ch cyrff chwithau —eich bywyå-rhoddwch ef, tor- weh ef, cyflwynwch ef er lies e rail I —Gwnewch hyn, os y dymunwch ddangos eich. bad yn fy nghofio i. A thiro arall—Dywedwch mai fi yw'r Messiah: a diislgwyliwch y caiff y Messiah orymdaith i'w ddwyn: i orsedd er Dad Daifydd. We-i-mi, fydd yna ciymdaith Fes- siianaidd. Ond gorymdiaitih, wahan- oil i.a,wrll i'r un. ddisgwylir giennych fydd bon.no. Ys dVwed y Dr. Temple "It will look like a pro- cession of condemaTied criminals." "Os myn nieb didyfod air, fy Oil i, ymr- waded a,g ef ei hun, 'cancel self' (Moffatt) a choded ei groes a chan- lynied fi." "Wholesale crucifix- ions were not so very uncommon at that time," meddai hanesydd. Tyrfa felly fydd gwir ddisgyblion "Y Cnst ymhob oes. Hawdd fyddai miyned yn fanwl drwy hanes ym- ddygiadi"Cri.st tuag at gais yiGroug- iaid hynny yin, loan xii. Gethse- maine Efiengyl loan," chwedl Dir. Monro- Gibson., a, gnveled yr un peth, arwriaeth yr Atihraw, a'r: cyf- le i arwriaeth sydd mewm bod yn ddisglybl yn wir kldo Ef. Ond amscr a balla I: ni 1 wneud hyn, ac hefydli olrhain yr un ysbryd d,rwy",r Actau a'r Epistolau. Ys dywed- odd Cris,tion yn Nha.'(tih y PrereriiI1 By what they said, I perceived that he had been a great warrior, and had fought with and slain him that had the power1 of death (Heb. i1. 14), but not without great danger to himself, which made me love him the more." Ac ys dyw- edodd awdur yr Heb. gain dde- hongii ysbryd ei ganlynwyr ymhob oes, "Ni. wrthwynebasooh eto byd at waed, gan ymdrech u yn enbyn pechod"-f,el cyfundriefn ond gan, awgrymu, cy fund re fn y w pechod na Oirchfyglir mo boni heb ymdrech hyd at waed. Dyna: Grist y T. Newydd—Duw Gristionogaeth, a dyna ysibryd ei wasanaeth Ef-- cylch yr a1"wriaeth uchaf. Nid oes arngiem, felly, i'r milwyr dewr, er Cymaiint y seibiant haeddant ar ol eu profiadau tan!lyd—i adael i'w harwriaeth fYlned i gysgu, o elsieu arweinydd all ei werthfawirogi1, a gwasanaeth sydd yn galw am d'ano i gyd a rhagor. Ac nid oes angiem "glorious, war, chwedl Bernhardi, i gadw yn fyw arwriaeth ein, hieu- enctid. Ys dywed y Dr. Fordike, "0 war, I hate you, most of all, because you lay your hands upon the finest qualities iin human life, qualities that rightly used would make a heaven on earth, and' you use them to make a hell on earth instead." Mae gyda Christ a Cbristionogaeth hwythau eu rhyf- el, ond eu harfau, nid yn rym, ond ffydd, a'i chymbelliad nid yn drachwant am aur a thir, oin-d car- had at eneidiau a lie y treiddia y rhyfel hon, ys dywed un yn ddia— "it leaves behind it not broken homes, and shattered lives, and wasted wealth, but the enrichment of humanity in all its relations, with the grace and fulness of God. Os oes munud eto yn weddill oni, carwn, awgilymiu, athrwy hynny, r-hioi,.rl-ia,i, ohonoch ar eich gwyliad- wriaetih rhagi perygl arbennig beth yw"r Fenter neu'r Groesgad y 'geilw Crist ei ganlynwyr i daflu iddi holl gynniwys eu dewrder a'u hegnion. Posibl yw i gymhwysiad 0 ffigyrau milwrol at y bywyd Cristionpigol wneuthur diirfawr niw- edl, oddieiithr i ni eu diefnyddio yn ofaiiis iawn. A da y gwna Mrs. Hermann ein ihatgofio ni am hyn yn ei llyfr gWYlch-Cihristiani,ty in the New Age' -c.yn enwediig yn y pen- odau air "The Call for adventur- ious Discipleship" and "The Call for the adventurous Church." M,me'ndd,Í:glon gwir y dylai'r Eg- lwys ddieffro i fod yn rhywbeth gyd- ag arch, lie y mae y rhai sydd' at ei bwrdd yri- mwynhau eu diogelwch, ond mewn temtasiiwn i anghofio1 y cannoedd sydd yn y ml add am eu bywyd .yn y- diluw dinistriiol sydd o'n cwmpas. "'U-boat philoso- phy" eglwys sydd o dan ymddyg- iiad hun.anol o'r fath, i'w gymhiairu a dim gwell nac ymddygiiad annyn- 01 Almaenwyr ar fwrdd eu "sub- marines," pan yr edrychent ar ror- wyr Prydieinig yn boddi, hieb estyn Haw i'w hachub. Byddin, yn hytrach, yw'r eglwys yr, Eigilwys Filwriaethus yw hi air y ddaear a dyliasai eihaelodau roddi o'u güreu i gefniogii yr achos a'i, dygodid i fod, gwaredigaeth y ddynoliaeth, heb feddwl am na diogelwch nac elw personJII, ac ni' all fforddio ymlon- „ yddu, tra y ffynnia drygau yn ei hymyl sydd yn gwneudJ bywyd yn amddifad o'r hyn a'i gwna yn ar- uchel, yn bur, ac yn brydferth. Ond, pan yr eir mor bell, wrth bwysleiiisio yir oohir filwriaethus i Gristionogaeth, a gwatwar y syn- iad am iaohawdwriaeth bersonol-, a dal, ma.Í'r' oil sydd yn eisieu, yw cymryd bob un ei lie yn "unit" yn y fydclin, fawr, ac maii'iIl¡ dyled- swydd yw, nid gofalu am amgyff- rediiad a phrofiad o "be thau nad adnabu'r byd," end "gwneud ein „ rhan," "do our1 bit," yr ydym yn mro Cristionogaeth ymosodiol mewn perygl o wneud y fath gam a gwir Gristionogaeth nes amddi- fad u ein ihunain yn y diwedd o'r ychydig Gristionogaieth bur sydd gennym. Galwad gynitaif a. la oil bwysig Crist i'w galnlynwyr yw ar i bob un. wrthio ei hun geiiisio prof- jiad ar ei law ddiaw agef i aidnabydid iaeth a heddweh a Duw. Ys dy- wedai yr hen Gyfrinwyr, "ai flight of the alone, to the alone." Gol- Vga hyn nid ycihydig o benderfyn- iiad, o arwriaeth, ac o frwdfrydedd. Ond o'i gael nid oes derfyn ar ei ddigonedd i'r enaid, nac ar ei ddylanwiad, ar era ill. 'Rydym yn ofni profiadau mawr, unig yr enaid giyda Duw, rhag', meddem, inni drwy hynny golli ein dylanwad ar ddynaon: tra ni bu aideg erioed, pan y bu ein dylanwad fel unigol- ion Cristionogol yn eiddiilach. Ag etc, tystiolaeth hanes yr eglwys yw mai persoinoliaiethau 0. ddwyfol or- ffeniladi yw'r cyfryngau effeiiithiolaf i ddwyn i fewn Deyirnas Nefoedd. "How- did Christiani,ty rise and spre.ad amotig men? "Wa,s it by ia> stutiitions aind establiishmients and well-arranged systems of mechan- ism? No, it spread by simple, al- together natural, individual eff- orts: and flew like hallowed fire, from heart to heart, till all were illuminated and purified by it" (Carlyle). "Religion is-caught, not taught." Fe yir add'awyd y byddai 10 cyfiawn yn ddigon i sicr- hau gwaredigaeth Sodom, dyn«. antgen mwyaf "urgent" ein gwlad ninnau yw diigonedd o gymeriadau 01 Dduw. i ddwyn ein gwlad at Dduw drwy eu dylanwad • anwirth- wynebol hwy. He that feeds men serveth few He serveth all that dares be true. Galwad am yr arwriaeth a'r brwdfrydedd mwyilf heddyw ym- hlith ein; hieuenctid yw galwad Crist am dyst-dclisigyblion' idldo. ei Hun "er mwyn yr e,fengyl"eir cadwedigaeth eneidiau lawer. Yr ail alwad am arwriaeth a, brwdfryd- edd arbennig yn ein hieuenctid yw galwad Crist atynt i gydweithio ag Ef i) gael Eglwys. all ddlwyn ii fewn Deyrnas Nefoedd ar y ddaear. Beth am am can sieifyd,liu Teyimas Dduw, mid trwy gyhoeddi y deyrn- as ar air, yn gymaiÏnrt a thrwy elg- luroi y deyrnas. drwy enghraifft o hoMii ym mywyd yr Eglwys ei Hun. Tystiolaethu i ymarfero.ldieb y Deyrnas yn holl giynnwys ei bywyd cyfoethog" yw neges yr Eglwys.— teyrnias Dduw fel yr egluriir ef yn y bywyd unigol, teuluol, a chym- deiithasoil. Goddefer air, wrth dewi, ar y wedld olaif, am mai hwn yw'r wedd ar y deyrnas elwir gym- jaint am ciano heddlyw, ac yr apelir mor uehel aim arwriaie)th a brwd- frydedd ein hieuenctid' i'w seifydlu. Ond unig obaiith dyfodiad Teyrnas Dduw yn yr ystyr yma, ywdnvy i"lf Eglwys ddyfod yn enghraifft ei