Y Cymro

Unfrydedd y Gynhadledd. Gwnaeth Mr. Lloyd George i ffwrdd1 a'r chwedleuon disail a daemwyd o bryd i bryd fod perygl i wahaniaetih balrnl ar y cwestiynau pwysicaf beri i'r Gymlbadiledd doriri. i fyny. Er cymaint y gwahanol gwestiynau llosgaiwl oedd gerbrom, a dhymaint y pleidiau oedd a budd- ianniau personol i'w hamddiffyn, dywedai yn ddifloesgni fod per- ffaith gydglord rhwng y gwahanol bIcidLau æ"Î gilydd. COindemniiodd yn y modd ll^maf yr ymgalis. a wnaed gant bersonau neillduol drwy wasiglar ambeuaeth i greu atgasedd yn y naill genedll, at: y Hal, a thrwy hymny ddlyryisu lafur y Gynihad- a, w ledld bwysicaf mewn banes. -+-

Dim ymyryd a Rwsia. Treuliiodd ran helaeth o"i araiith i ddelio a Rwsia. Un o'r anbaws- terau mawr yw fod tair Ymher- odraeth fawr yn deilchinn ger ein broin.—Rwsia, Twrci, ac Awstria. Gyda golwg ar Rwsia, ,carai ef ofyn Vw feirniaid pa gwrs a gym- erent hwy i ddelio a hi. Gwniewdb beddwch a lii, raedd rhai. Ond Ihawdid; yw dweyd bnny. Un an- hawster yw nad oes yr un Rwsiila; nid oes yno Lywodraietb alliai siar- ad dros yr oil! o Rwsia. Xis gell- ir cydniabod y Llywodfraeth Fols- hefaidd, ac yn gtroes i'r chwedlau, nii fu y bwriad o'i ohydnahod ger- bron y Gynbadledid o gwbl. Defn- yddiwch rym, ac ainfonwc'h filwyir yno, medd erailll. Hawdd dweyd hynny hefyd. Synai'r wlad hon pe y dywedai faint o filwyr fuasai raid gael i orchfygu Rwsia, ac o ba le yr oed'dynt yn mynd i ddod 1 Gwell oedd gjanddo weled Rlila Folshefaidd na, Pbrydain yn feth- dalydd. Dywediali; yn etgilur y buas- ail oeisiio ymyirydi a Rwsiiia yn filwr- ol y ,weitthred ynfyltaf bosibl i! uni- rhyw Lywodraeth. Yr unig ddyl- lediswydd alinomydoedid sefyill wrth ochr y rhainnau o"r boblogaeth oedcl ym gwrthod1 Bolsbefiaeth. Credlaii ef fod. arwyddion fod Bolshefiaeth yn gweithio ei' bun allan, ac y denai yr amser priodol i wneud heddwch a Rwsia, ond nid yw yr amser hiwnnw eto.

Y Telerau a'r Addewidion. Penderfynodd y yn untfirydol i beidlio, cyhoeddi y teler- ? lau hedtlwch hiyid nes y ceid trafod- atstth atmynt gjyidia'r gelyn. Ni foddloniir pawb gan unrhyw deler- au, a byddai beirniadaeth, hollol onlest hwyirach, yn sliter 0 ddilyn, eu cyhoeddiad, grydia,r canlyniad na wnai1 hynny les' i neb ond yn uiniig i'r gelyn:. Cyfeiirioddi at ei adid- ewidiion ar y ddati bwtnc a iawn a chospi y Caisar. Pe y gwelsai, meddai, y buasai wedi ymrwymo y wltad il unrhy w be tb ag y methodd ei glario allan, deuai >"11 ol i'r Ty i ddweyd hynny yn aigored, a bu- asai y Ty yn rhyddi i. gymryd y cwrs a fyninai. Ondl yn lite diod felly, diaelthai i'r Ty i ddweyd fod pob addie-wild ac ymrwymiad a wnaeth yn gyttwysedig yn y telerau hedd- wdh. Disgwylid gaillu cyflwyno y telieirau i Germani erbyn diiwedd: yr wythnos hon. -+-

Ffydd Ffrainc yn Mr Lloyd George. Mae newyddiaduron Ffrainc yn ucbel yn eu canimoliaeth i'r gwaiith i a g>"flawnwyd gan eiiH Prif Weini- dqg yn y Gynibad'Hedd. Priiodol- ant ddiiifodiant giorfodiaeth filwrol i'w lafur ef yn neilltuol. Dywed- ant hefyd fod gallli Mr. Lloyd George well dirnadaetih beth yw anghemion Ffrafmc na.'r un o wlad- T weinwyr y gwledlydi,d eraiill. Y mae ei ysbryd Celtaidd yn dteiall dyheadau y wlad, ac mewn cyd- gord a cleM rydau y werin-lywoidr- aeth. Dyna farn arweinwyr Po- land hefyd o"i) lafur drostynit hwy. Eir mar bwyllog a dloeth yw yr Ar- !lywydd Wilson, ac er mor danbaid yw M. Clemenoeau, amlwg yw mai Mr. Lloyd George oedd y gwr a f.edk:la,i' y ddawn. i uno bob adran foddlonrwydd cyfEredinol. Bydd ei egilurhiad yn ei araitlh bwysiig ddydd Mercher yn rhwym 0 dawelu y wlad ac o uno'r pleidiau e:to i sefyll wrth ei gefn nes y bydd h'eddwch cyfiawn a glan wedi ei Siiiorhiau. -+-

Anfoddlonrwydd yn yr India. Gwaet'h nag1 ofer yw i ni geisio cau ein llygaid ar dd'ifrifwoh y sef- yllfaynyr Indna. Mewn amser- oedd cyffredin mae yn wybyddus fod teimlad cudd yn bod'oli mewn rhiai oykhoedd yn yr Indiia yn er- byn dyl,anwadau Iwropeaiidd; ac yn awr yn yr amaeroedd eiithriadol hyn, achosir sianelau newydd yno, fe!l yn mhob gwl,ad, i'r teimlad o wrth ryfel i dorri aillani. Un o''r aehosion hynny yw y Mesur bas- i wyd gan y Llywodraeth ac a elwilr y Rowlatt Act,Miesuir a'i amcan i sicrhau heddwch a rhoddi I; Lawr gynihyrfiadau allent giodi. Mesiur teg (ldigon ynddoei, hum, tebyg if Fesur Amddiffyniad y Goron yn y wlad hon. Ond y mae cymaint o fesurau o nodwedd Doriaidd wiedi hod yn yr India fel y mate y trigol- ion yn drwgdybio amcan y mesur hwn, ac yn codi fel protest yn ei erbyn. Daw adroddiadau am gyn- wrf o wahianol fannau, ac nid gwiw ameu nad yvy y sefyll fa yn ddifrif- ol. Dwy axlran grefyddol fawr sydd bob amser yn elyniiaetbus i'w gilydd yn yr India yw y Moslem a'r Hindw, a pban y gwelir y ddwv blaid hyn yn 11[10 yn erbyn uniihyw beth, fel y mae yn yr amgylchiad presennol, ,gellir bod yn sicr fod perygl. Nidi oes ond hydieru y ca 'ar I,lywodraeth y dd'oetbineb ang'en- rheidial i gymiryd rhyw gwrs i ar- graffu ar y wlad nad oes bwriad o gwbll i s,a,thru a;r yr India id, ond eu caiel miewn trefn i ddatblygu eu ;gu gwLad' drwy eu cydweitbrediad hwy eu hunaia

NO DION O'R DE, Clynihaliiiwyd gtwyl bxegethiu flyayiddlbl eg'Uvys y Dyffryn, GeHi., Cwm Kihom- dlda, nos S-adwrii, y Sul, a'r LILiin. y 12, 13, 14 o'r nus! hwn. Y giweinidogioin oiedd yn traddoda1 y ge-n,adwri oeddyiat y Parch. D. Jouies, Crynant, a'r Parch. J. Parry Jones, B.A., Ystrad! Rhionddia., Oafwyd gweinidiagaeth. merthoil, iawn. Yn yr etholiad diweddar, dychiWiel- wyd dau 0. flaenoriaid selojg. a giweith- gar Sitoh, Ysitradmynaah, fei gwarch- eiiid,w,a,id,-Mir. Riohard Da vies i Fwrd!d P,o,n.tiyp-ridd, a, iMr. Tlhiomas Humph- reys: i Fwrdd Merthyr. Eididiuniwn i'r ddau frawdi rhiagoiroll hiyin hir oes i wini&ud daioni. Un a',r brodiyir mwyaf gweiilthgar yn y Trinity, Aiberdar, oedd y diweddar Mr. Diarr Jioin.esi. Dyichwelodid ei fab gartwe ym ddiweddair yn iach a dianaf o faieis y gad. Cymietfrwyd: ef yn sal gan y ffliw, olir hwn glefyd y bufalrw. Tra yn croiesi i'T byd arall yr oedd y tad ym ei. gyfliym ddiliyin, 0' ystafell araill. B;roidior a Giliyicwon! ydoedd mab i Mr. John Joinesi, y Rhiw. '.Daeth i Aberdiar flynyddoedd yiIl' ol, a, liliwyddiaait yn ei ddilyn fel dililbdydd. Yr oedd yn fliaenor parcihns a ffyddlon, ac yn gerddor gwyclh, a piherffiOrmiiwyd gweiithiaiu pwysig o tan ei larweiniad. Bu Miilsisi Mary Roberits, chwaer yr ein.wog ddiwygiwr^Mr. Evan Riobert;s yn N'hr eh arris yn rhioddi darlith dddddor- ol gyda dalrillunilau yr wythno's ddi- weddiafalr y giw&iith ceinlhadol yn Affrica. Bydd yn ddT lwg, gian liaws ddeall fod y Parch. J. M. Daviies., Aberfan, ar ol bod yn abil i briegeith;u air ol ei selni blaenoiroil weidli: ei gaethiwo eto gan igystadd. HdelrQlr y ca adiferiiad- buan. Cynhaliwyd cyfatfod pregethu Eg- lwys Noddta, MoiUfntaiti Asih, Saboth, Ebrilil 6ed, pryd y gwaisiainaethiwyd gan y Parch. M. H. janes, B.A., Ton, Pen- tre. Wedi bod o tan gyifiairwyddid. y goi- ofn am, amisier maith yn, pabelLu ym Mhbnuel, Potypriddi, y maei C..M. Dwyrain Miorgaiiinwig, a Mr. J. T. Llewelyn yn. adeig pfinder wedi llwyddo i hel manna i'r saint a, ddelai 0 wahanol gyfeiiriadiau yno. Y mae'.r gioliofin, yn symud bellach, ia rhiadd ei diLyn y tro. fiteisaf diebiyig if llan, y mioir. and n,j ohliywais- neb, yn dweyd, eu bod am groesi y mor. Gydymdeimlwyd yn yma,rfeml a Mrs. E. Evanisi, gweddw y diweddar Mr. Evan Evans, S«ar, Cwmaman a'i thri phlehtyn trwy i barti ol,r eglwvs ymgymeiryd1 a piherffoirmio' drama,, "Y Ferch o Cefaydia." Y herwydd meth- iant y bobil i, fynidi i fewn. i'r rueuadd y nos gyntaf, bu raid a.i1 berfformioi y nos caailynol, o tan, arweimiadi Mr. D. Owen, a gwnlaeidJ ew o tros £ 60. Mr, John LllÙ laJ lywyddai y noisom gyntaf, a'r Parch. Wiallter Dlainieli, T'rehafod yr aiil, nioson. Parbau i daki dtyled y capelau yw hanes eiglwysi DwymalinIMlolrlgalnnlwg. Bethlehem, Mountain Ash, wedi tallu £150; Aberfan, £100; Biadwas,, lo _^nao Bliaenclydach ^'150 Ebenezer, Maerdy, ^150; Cefn, ^50', ac Abercain- ,aid £4'0. Cynigor byw, biuadiiioil, ac adeiladlol oedd eiddo Mr. Abraham Rees, Bethle- hem, Treotci, i'r bliaemoriaid newydd- ion a dd'erfoiyniwyd ym aekxlau 0'r C.,M. ym iMIhemuel, Ponltyprildd, yr wythnos ddiiWeddiaf. Peinderfyniodd Egl^wys y Taibernacl, M.C. Tlrimisaran,, nios Sul, Ebriiltl 13, gydag unfrydedd, eu bod yn myned i fewn. am fugail ym wyneib fod y Parch. D. Geler Oiwem wedi methu gan, hem- aint ag afieohiyd;, yr hiwn sydd wedn bod yn gwasianaetlhu fel bugail ar yr egliwyS uchiod lam yn' agios i ddieugain inlymedd.

DWYRAIN DTNBYCH. Yrnig I Nghyfairfodi Miisol. y Cymau, pe/niderfynwyd coddl y gydmabyddiaeth (Sabotihol1 i fugeiliaid a'r rhai fiu yn fugeiMaid) ypg nghylich, Ciyfarfod' Mis- 01. Dwyrain DiiinbycSh i ddeuddieg swllt ar hugain. a. chwech. Cynhygiai, blaen. oriaiild o ddrvy eglwyisi fach ei godi i 9 bymttibeg swillllt ar hugaita, ac y bwriad- I emit, hwy wneud, hyn, oinid y Ulalll gaiI- J iwyd rhag ofn i'r cynilliuo: fyned i brof ediigiaetih. Geilllir gwmeudi hyn eto, os cainiiata'r cylillid. Pwy ddywed iiad, yw' Dwyirain Dinbycih yn. gw,ele;d, ac yn ymdeimlo ag angen yr amserau. Daeth ad,roddia,d! Capel Maiwr, Rhos, am 11 1918, i'm Haw y dydd o'r blaen, ac y maeln, ddiddorol ac yn ardidlangos haelioni miawr. Oawsant Jiwibili tialu eu dylied ym, yr Hydlref diweddiaf, a thrwiy hyn gyflwymo aidenjliadau gwierth Zio,ooo y,n ddiddyHed i'r Cyfundeb. Casglwyd ^3.000 tuag at y ddyled y pum mJiynedd diiwieddaf heb gymioirth o'r tu allam, Rbiagorol Capel1 Mawr. Addawantt wneud yn well belHiach tuag at bethau Oyfundjebioli, a diilau y t igwnant. Yr unig fanl ar yr adrodidiad yw ma byddai :ei Giymiraeg ym .gywirach, purach. ac estwythach. One! er hyn Mae "Llytbyr A,o,red"I y Gweinidog yn ddiddiorol iawm, ac yn. werth ei ddiarllilen. Hir oes i Capel, Mawr, Rhos.

NODION 0. FALDWYN. Biydd ym dda gan gammioiedd' ddeall f'Oid1 yl giweiniidloigi hott, y Parch. G. 01. j Evanis, Goedway, yn gweillla'm ffafriol dawn o'i liesgedd. Nidi oeisi gronyn. o saili i'r chwedliau tnst a, daemwyd ytma ac acw am dano,. GioibeithAa fod. weda hybu digon, i! aid: afaiel) yn ei waith ym- ihem Sni. neu ddau. Y m¡a,e'n amheus ,a oes weinidlog mwy cymexadiwy na 'Mr. Evans-, ac, nid. yw'm fwy oymer^C adiwy yn uinmam na clhydiali; gdAan ei < bum, iac y mae Mris. Evans, hithau, yin1 bob cymorth idd,o. Y mae eglwysi Henaduriaeth Mii.- dwyn yin "vffredi.nol' yn cynmal cyfar- ? fodyidid ooffa i'r diweddlar Barch. Ed- < ward1 Parry, M.A., y Dreifnewydd, Y mae Uinl peth yn weddol sicr am y gwr a gaMuog hwn-pie buasailedi I igweiilnidogaeth'U yn Sir Fom nieu Sir ■ iGaernarfon, buasai, wedi cael edsitedd ying nghadair y Sasiwmi er's llawer dydd. Y mae'r teimlad yn cynyddu yn yr ardialoedd hyn. fod y Cyfulndeb I ym eu hesigeuluso, a, phwy a wad nad 'J yw hynny'r. wir? Y mae ym. y oylfch-;j oeddi hyn weimidogitm, a lleygwyr gailS- uog, eitihr cym, byth y dterbynianit un- g rhyw amlrbydedid' gan y Ciorff rhaid; iddymt symud i igylfchoedid exiaidil. Bu- r asai'n gwneud lies, difrfawr i lawer o| weiniidoigioin cylchoedd' mwyiaf Cym- j reig y Cyfunidieb pe baemt ym treulio yidhydig flynyddiau ar1 y Goror yrna i c wyibod am anawsterau gweinlidiog Yim- j. niedililituol ym y cyxhoedd hym. Cafwyd diilweddgl0 rhaigoral i'r Biainid, of Hope yn. y Groes y nos O"r blaen: ( IC yr Henadur David Pryce, Y.H., ^n y ■gadailr, Mr. J. P. Griffiths yn, arwiain, iM.ri. Humphrey J'oneisi, y Trallwng, a ,a Mr. Davidi Rowilianidis, ysgoiifeistr, Q Llianymymech, yn oloriainniu'r cystad- leuwyr, a'r Parch R. M. Roberts, H A. r B.D., y gwednidog talentoig a gweith-, n gar yn gefn ac yn gynlilmmydd i'r cyf- ig an. j u Y mae'r Parch. ,R. Pryce Jones, JJ H. A., yn cart re fa'n rhagorol yn| v Nghraesioswallt, a'r aohos yin Albeit Road yn bludt-uo a chynyddu o dafl J v eii ofal. j,

BIRMINGHAM. Bu Mr. D. Timothy Davies, B.A., ym hymiod 0 wasamaethgar ymgliyn a'r a Acihos. Cymmeg ym Suffolk Street, a'r 5 Ysgpl Sul yn Small Heath, yn ys'tod <j ei arhosdad yn y'rhan hon a'r wllad tra J ymg ngwasanaeth, y Llyiwodraeth. J e Yisigolifeistr ymroddedig a Itu,yiddian,n-tis iawn ydyw Mir. Davies yn Aberdar, ac ,'it y nnae erbyn hyn: wedi troi yn ol 1 hemi gynefin. Nid yn ami y byddis yll | gweled teistimomiali ym c'ael ei roddi 11 | Ysgol Sul yn y dyddiau hyn. Dymaj fel- yr ysignfemnla Mr. Davies at Mr. J. 1: D. Davies, Arolygwr gweithgar ac, > effro yr Ysgol yn Small Heath:- ti "Teimlaf fiy nyled ym fawir iawn t y chwi am y Suli.au hapus. a gefais gydta p chwi. Yir oedidlycih yn serchog bolb arn- f; ser, a chenmych y igallu a'r medr 1 a galionogi eriaill, tra, ymg migihamioil prof- fu eddtgaethaiu eiich hiunaim,—Duw yi> ir; nhiwydd i chwi, a bydded! i'w weinail d aros ainocih. Y mae eich Ysigol, Suj gi yr oreu y bum yinddi eriiioed. Ni4 nife,r siyidd ym gwneud Ysgol, and y ysbryd a fodola ymddi. Y mae Robert ei. Road ytm fendith i bawb a gymer fan- c. taisi ohoni; mae hechgyn; DiuW iii, ynla, rhaii a':r tine iawn, a'r peith iawin-1 yi Y mae ym werth gweithdoi i gadw hcKOij S i fyny, ac yn wir nid yw yr ysgollioty mawr yn debyg iddi. D'iolch, i Ddu meddaf am yr yisigiol fach., a bydd'ed Rhiaigluniaeth yn dyner obonoch oil. Bydd yn bliese.r i mi os dieuaf i Bir- mingham i ddod d'eh pldth, Cofiwch fi ym gymnes at y brodyr. Daeth Y ilyfr prize i Meimna fach i law yn ddi- idgel, a d'yna. falch ydoedd ohomo, ac os pery rhodd fel yrnia .gymaint Tilawevi- i ydd i bliamt eraill, mae'm werth cad^ yr arferiad dda i fyny. Dymuma y, arnoch ddierbyn y deg siwllt amgaueidiiK a tuiag at Fund y g,w)o,brw,yion;. ArhosfiO 1) Diuiw giydia chwi, a bydded yn gynoirttt- d, 11 Ir wy i chwi i biarhau ym ffyddlan Hgiwaith dia, sef ei wiaith bemdilgiedig i' 'a rhodded mertlh i chwti i arwain y d isiyidld ym: codi ar y ffordd iawrn, fel Y byddamt hwytha;u ym oleuadau i ddaufi* os y ffordd, i eraill." Cynhaliwyd cyfarfod pregethu S«J- "y folk Street, Birmingham, nos Sad^ni M a'r Sul diweddaf, pryd y g,wasam,ae't(h-|p wyd gam y Piarcfe. T. F. James, Shir^[ land Road, Liluhdaim. Cafwyd cymuH'l ;u land Road, Liluhdaim. Cafwyd cymuH'l iadau Ihiosog, a, pregethau grvmus aC|j amserol. 'll'