Y Cymro

GORFFENNWYD. Goiganuant byth i Frenin nef, I Am ddoilef buddugo'liaeth; Ar ben y Bryn o dan y gwawd, t, Gorffe nnwyd i achawdwri aieth, Arfaethau gras air Gal.fa.ri, Drwy'r llenni dorrodd all an A gwaed y cymod, digon yw, I hawliau Duw Ei hunan. Gorffennwyd dioddef a thristau, Y croesau a'r trywanu; A'r garwaf lid yn hedd a. droes, Yn ymyl croes yr Iesu. Fe gry nod d oreigiiiau d a e ar lawr, Dan bwys Ei fawr ochenaid: A thalodd: air y mynydd IIwm OfyniulIl trwm fy enjaid. Pan fyddo'r byd yn cilio draw, A bre-nin braw'n dynesu, Mi gpfiaf yn. y garwaf bin, Unigrwydd bliii yi iesu. Gorff enarwyd; ffordd a'r ania.1 fyd, I ddwyri ynghyd y tenlu; Ond ni orffetmir oanue mwy, Am farwol glwy yr Iesu. jJYFED. Clywais nad oedd cylchrediad un o brif gykhgronaiu Cymru ar rldiwedid 1918 dros 400. "Tynnu Chwyn a Gwersi eraill i blant" ydyw enw cyfrod fechan brydferth o w,aiith T. Salsbri Jones sydd wedi ei dwyn all an gan Hughes a'i Fab. Er nad oes yndtto gyfeiiriad at olygfeydd na phrofiad rhy-fe.dd y, rhyfel,, mae'ii ddiddorod oiherwydd y dywedir kldo gael ei ddarhmio a'i ysgrif- ennu gan FLlwr Cymreig rhywle yn Ffrainte. Llyfr rhagoroil. fel an- rheg NadoHg i blentyn. Nis gwn a geir oofiant i'r Parch. T. J. Wbeldloo a."ii I ddfegiwyl aim hynny bydd ysgrifau- rhagorol y Parch. Hugh Ellis, Maeotwrog, yn y 'Dirysorfa' yn gosod, ar giOiÍ a chad'w brif ffeiith- iau bywyd uo o weiniidogion mwyaf yrnroddediig ei oes. Nis gwn am un gweinidog gyda'r Method- istitaid yn y Gogledd oedd mor feoblogakld ymhlith ei gyd-weini- dogioo ag oedd Mr. Wtoeldon. Daeth rh'ifyn olaf y flwyddyn o bedwa-r cylchgrawn i, law'n bryd- lon—'Cymru"r Plant,' 'Y Cerdd- or, 'Y Gyinr'aes,' a'r ■'Lladmer- ydd. Mae'r pedwar yn cychwyn yn wrol a, diedwydd wedi cael heddwCih, ,a,c yn disgwyl am ostyng- iad ym mhris y papur! Gyda llaw, dywed yr awdurdodiau nas gelli'r diisgwyl rfoagor o gyflenwad na gO'Stynigiad yn y priis, am, wyth neu ntaw mis. Haws fydd pender- fynu beth i'w wneud a'r Kaiisar nta sut i gad giwared1 (JI'r nythod 0 swyddogion sydd yn rheoli, pethau. "Pregethau i'r Amserau" ydyw un o nodweddiion newydd yr Eurgrawn Weslieaadd. Anhawdd cael pregethau felly i"w hargraffu. Collled i breigiethwr yw cyhoeddi .pregeth newydd amserol, ac olier- wydd paham ychydig on pregeth- wYlr polblogaidd sy'n ysgrifennu eu pregethau. Yr wythnjos ddiweddaf, yn 84 mhvydd oed, bu farw Dr. John Perci.val, esgiob Uenffordd am 22ain mlynedd. Bu yn er ddydd yni brif athraw Rugby a llywydd Goleg y Drimlod', Rhydychain. Eife> oiedd: y mwyaf Radicalaidd o esgohion yr oes hon a,c unxhyw oes o rai-i hynny. Pleidiodd Ddatgys- ylltiad, a chyfeillachodd ag Ym- neiiiltuwyr er mawr fraw i'w gyd- esgobion. Ymddfengys maiii'r dd'au gyntaf o iyfyrwyr OOllieg Aberystwyth i dorri eu henwau yn llyfr rhestr y myfyx- yr oedd y diweddar D. Charles Edwards, brawdi Principal T. C. Edwards, a T. Z. Jones. Fel yr hysbyswyd eiisoes, Mrs. T. Z. Jones, (gwedd'w'r efrydydd athryl- ithgar hwnnw), a fu o"r dechreu yn fain yn Israel yn y Cioleg, Diwitni- ydldol, sydd yn awr yn giofalu am dy 'r Serbiaid. Cymer le blaen- llaw yngflyn ag addysg gyholeddus yn Sir Aberteifi Mae y Parch. T. F. Jonies yn parhau i. "ddweyd y drefn" yn bur lu hallt wrth draethu ar yr Y&gtol Sul yn y 'Lladmierydd.r Er enghraifft yn y rhifyn am y mis hwn geilw sylw at waith y Satsiwni yn treulio oriau gwerfchfawr i ddadle u am reoieidd-dra cenadwri o Gyfarfod Misol ynghylch nifer y cynrychiol- wyr ddylai anfon i!'r Sasiwn fel prawf o'n gallu i ddtegymu y miintys a'r anniis ac esgeuluso peth- au trymaf y gyfraith. "Pan y mae sylfeini y cread yn oracio, a'r mil- iynau yn: cael eu harwain fel defaid i'r lladdfa, a'r wlad yn comgaiael mewn crefydd, gwel.iir y Salsiwn yn dadleu am reoiku dilbwys, a Iliwiau amleni casgliad. -+- Beth fydd dylanwad pe;nodi-aci Dr. Walford Davies yn Gyfarwydd- wr Cerddorol ar gerdidoriaieth Cymru? Cymro yw y diolctar er wedi ei eni yng Ngihroesoswallt; ond o'r tuallan i 'Gymru y mae wedi byw. Ac amhosibl dewis neb ag iddo yrfa fwy disglair. Driingodd drwy gor St. George's, Windsor, i fod yn athraw yn y Royal College of Music, a gradd- iodd yn Mus, Doc., yng Nghaer- g!rawnt, yn LL.D. yn Leeds, ac yn F.R.C.O. yn Llundaiin, Bu'n beirIliadu lawer- gwaith yn yr Eis- teddlfod; ond erys y cwestiwn, Beth fydd dylamyad ei bencdiad ar gwrs Cymru yn y blynyddoedd llleSaÆ Drwg gennyf glywed am waeledd rhai o'r enwocaf o flaenoriiiaid Ty- ddewi, sef Mri. David Evanis, G. Owen Williams a W. Davies, Rhoiseribed. Eiddunwn- iddynt oil adfeiriad buan,. Cydymdeimlir yn fawr a'r T abernaci yn y oolled- ion ailaeth-us a gafodd yn didiwedd- ar ym marwolaeth y Mri. W. H. Griffiths, Rh,o,s,gon, a W. H. Rob- erts, na-i tryslQlrydd yr eglwys. Da g-ei-x-vyf goffau adferiad Miss Miif- iam Williams, Gwalia, merch ysg- rifennydd yr eglwys. Rhifyn cyfoethog yw y 'Wdsh Outlook' am Rbagfyr, a cheir ynddo nifer o ysgrifau haeddant eu datrllen yn ofalus, a meddwl am eu cynnwys. Rhoddir lie amlwg i Gymru yn, y rhifyn, ac fel rheol yn awr er's misoedd dyma'r canol- bwnlc o gwmpas pa un y try holl ygrifeniadau y cyhoeddiiad. Nid < oes gan y Golygydd syniiad uohel iiawn am y cyn-aelodau Cymreig. Y mwyaf teyrngar a'r, ffyddlbnaf i Gymru medd efe yw Mri,. E. T. John a. Dd. Davies, A.S. "The former has been marked down for political extinction;, the latter be- cause he is too strong; a man to' be dislodged has received: the Coali- 'tion blessing." -+ Diddoirol iawn yw rhifyn cyntaf o'r IV. gyfrol o "Gylchgrawn Hanes y Methodistiaid Calfin- aidd." Er imiai troi o gwmpas Howell Harris y mae, nid yw'n aros yn ei unfan, Mae y Parch. M., H. Jones, B.A., wedi taro ar fas niewydd cyfoethog,—dylan- wad y Morafiaid ar y Methodist- i,aii,d,. Danghosir, hdydt mai Ben- jamin La Trobe, pregethwr gyda'r Morafiaid, oedd awdur y rhagair i Gofiant cyntaf Howell Harris. Dyma enlghraifft o'r meusydd new- yddibn sy'n aros i'w harchwilio, ac o,"r trysorau gwerthfawr sydd hyd yma heb eu darganfod. Syn meddwl nad oes ond 474 o aelodau yn perthyn i'r Gymdeithas hon. -+ Am fy mod yn' adnabod Sir Feiriomydd ac nid am fy mod yn broffwyd y dywedlalis y dycRwelid Mr. Haydn Jones, yn ddiwrthwyn- ebiad. Gwnaed cais at dri o leiaf i ddyfod all an yn ei erbyn; ond gwyddai. pawb fod Undebwyr Merrion mOlr- ddiasgwrn cefn a brwyn. Pan ddaeth yr awr i enwi, nid oedd yno and ychydigf o Rydd- frydwyr yn edrycn fod popeth mewn trefn. Dr. Evans, Blaenau Ffestimiiog, yd'yw'r'Uchel SLrydd, a pban, darodd yr awrlais ddau o.r gloch, cyhoeddoidd fod Mr. H. Haydn Jones' wedi ei, ddewis yn ddiwrthwynebiad. Llongyfarch- wyd yr aelod newydd ga.n amryw, ac air ei gynhygi-ad' ef, a chefnog- iiad yr Henadur W. Owen, diolch- wyd i'r Uchel Siirydd, a Mr. Breese, y 'returning officer.' Yr oedd Mr. W. Owen yn: bre,seinriol pan enwyd Mr. DavidWiilliLams yn 1865, ac y mae wedi bod yn bres- ) ennol bob tro y dewiswyd aelod er hyn/ny. <