Y Cymro

OFFRWM DIOLCH. Angl'w'ýdd,i"th gynteddau'n awr Yr esigynwn; Ac o flaen Dy orsedd fawr Yr ymgrymwn; Gobaiith daear sydd o hydi Yn dlisgleirio, Am fod d'oetfh Gynhaliwrbyd Yn ein cofio. Ti sy :n gwneud t'r ania,l eras Lalwenychu; Ar ei .gan f ed mae Dy ras \.T 11 addfedu Ü'th gyflawndter mawr y daw Ein diigonedd; Dioleh am ago.red law Dy drugaredd. Canwn am dymhorau 11a wn o fendiithion; Ac am brofiad melys iawn O'th igysuron,; Ynot mwy, drugarog Dad Ymdddriedwn; Ac am wledd Dy ddtoniau rhad, Goirfo,leddlwn. DYFED. Bu Major David Da vies j A.S., a Mr. Llewelyn Williams, K.C., A.S., yn. treJIio, ychydig amser yn Llanwrtyd yr wythnos. o'r blaen. Siylwa'r 'Gorlan' nasI gall fod giryim yn yr ardfeiniad ynlg Nghym- deiitba.sfla Aberystwyth o sane cyfraith eglwysig am nas digwydd rhwng Gwyl Fair a Gwyl Fi- h angel. Clywaf son y hydidy Gwir Anrhyd. J. Herbert Lewis yn cael ei enwi fel ymgeiisydd am y sedd drOls Biriifysigiol Cymru. Ac yn slier fe ddylai yr aelod cyntaf f'od yn wr o safle a pbrofiad.. Mae Hanes Man Jones, y Gymraes o Fryncrug, wedi ei gyfieitbu i Chinaeaeg, ac yn cael ei giyhoeddi yng nghylchgrawn y F eihl, Gymdeitbas er adrodd i'r hanes cyohwyniad y Gymdeifhas. Diywedir ymmlhlalpiuI'au':r De fod dau weinlidog adnabyddus g'yda'r Anniilbynwyr wiedi rhoi yr eiglwysi i fyny er mwyn myndi i ffarmio. Ft Eigiliwiys. ac at y Presbyteriaid y mae'r Metbodistiiaid1 yn -My-nd', a'r Anndjaynwyr i drin y ddaear. Dywedwyd: yn, Ysgtol Haf LJan- w.rtyd fod "Casjgiliiiad Rb,aw"yn, y f'ynwent mewn amgladd yn rhyw- hefh oedd1 wedi, dfugwyddl ugedniau o flynyddioedd yn ol. Yr oedd 'diail ifaaw'" wrth borth y fynwent yn beth cyffr-edin mewnrhannau o'r giogledd hyd yn ddiweddar lawn. Gweliid y clochydd n,eu,r torwr beddau yn coQ, carreg i lan- hau. ei raw, ac yna yn sefyll i ddier- byn y casgliiad a elwidl ar lafar g Iwl,ad yn "offrwm y clochydd. Mae cytehrediiiad: y CYMRO wedi oodi mil bob blwyddyn er ei gych- wyiiiiad. Pan goftr fed y Rhyfei ag yntau yn Cydoiesii mae'r cynydd wedi bod yn eitbriadol. Apeliwn. at ein darllenwyr am ddwy tl o gynnydd y bedwaredd flwyddyn. Mae dad-I ddiddofol yn my.nd yrnlaen yn y 'Drych' air shanesi yr hen giatrawd Gymreig—y Twenty Third. Da g we led rhywun yn gaHu olrhain yr hen igatrawd. Cymysgfa direol YW"f fyddin, wed'i bod', a phawb yn gorfoci cymryd ei lie rywsut fcl y bo'r galw. Gorch- fy!gu'r Germain iiaitd yw'r pet'h penmaf. -+- Plaham yr a cynifer o weinidoig- ion y Methodis,tia(id yn y Gogledd i ofalul am egliwiysi y,r enwad yn y De? Aii dylanwad y Co-leg ydyw ? Ai. nid oes- gyfrif araiN hefyd ? Dywedwyd i mli fod tua deuigiaiin o'r Gqgil!edrl!, --<rhai olhoinynt yn ore-uigwyr y Cyfundeb,—yn y De- heudir, ac mai ar gynnydd1 yr a'r ymfiudiad. Dtywed y "South Wales Dtaily News"- fbd' ac'hau Syr J. Herbert Roberts, yn deohireu gyda Beli Mawr 72 C.C. Os am fyn'd yn ol, gwell fuasai oydnabod ar un- waith fod y barw,n;ig,y,n Fethod- isit uniawngred, a!c yn credu fod ei aobaii yn cychwyn gydaig Adda, efe, yn ol USisher, yn blödeuiQ 3,932 o ftlynyddbedd cyn. Beli Mawr. Mynd i fyny y mae pris y papur, y a gwna. rhywrai elw da wrth ei wneud a'i weirthu. Mae'r papur a arferai fod yn ddwy a '.hair oeindog y pwys .cyn y Rhyfel yn awr o ddau swllt i hanner coron Nid rhyfedd fod cyihoedd'wyr ac argraffwyr mewn anhaws'ter di- frifol. Gydia'r ychwane-gilad ym mhris y cludiad mae'r baich yn peryglu bywydi amryw. Nid y Parch. J. Morgan Jones, C:ae;rdydd, a ysigrifennodd yr erthsygili ar Williams, Pantycelyn, yn y 'Tadau Methodistaidd,' fel y dywed y Parch. T. Shankland, M.A., yn.y 'BeiÍ:rnilad' Mr. Wil- Liam Morgan, Pant, oedd awdur yr ysigrilf hon a'r un ar Joines, tJamgani. Mae Mr. Shankiand mor fanwl fel y mae'n amheuthun cael cyfle i'w gywiro. Mae Cyfundeb y Methodistiaid ynig Ngogledd Cymru yn prysur gael ei waddoli. Clywais frawd sydd yn ihyddysg iawn mewn, trin arian yn dweydi fod yr enwad o leiaf hanner can' mil yn gyfoeth- OiCaICh yn awr nag ydoedd ar ddechreu 'r rhyfei,- -hwyracb rag- or na hynny rhwng popeth. Betih fydd effaith hyn ar gyfran- iadau gwirfoddol yr eglwysi? Y 9,Wl dvfodol raid ateb y cwestiwn., Mae son fod amryw swydd'i i gael,ell; creu yn fuan, a cihyflogau cia, wrth gwrs. Sioni,r am godii tai i weitbwyr yn GeliLiigaer wedi yr el y rhyfei heib- io, a bydd y cynllun sydd mewn golw.g< yn costio hanner miildwn o bunnau. Yn yr un cyfarifod ag yr •ystyrid y cynllun eang h,wn, yr oedd liytihyr oddiiwrth Fwrdd y Lly wodraeth Leol yn, galw sylw at ddeiiseb a anlfonwydgian 601 o'r trigol.ioin yn gofyn am ganiatad i gadw moch. Dyna fel y mae'r dyfodol a'r presenno! yn hawlio sylw. Dyma fel y mae newyddiiadur lleol y11. cofnodij testynau darlith- oedd Mr. Ernest Hughes, M.A., Caerdydd, yn Llanwrtyd (1), Cenedl y Cymry: eii, ithiardidiad 'ai thyfiamt; (2), Y wlad difodau a Chyfreithiau (3), Y Mian crefyod yng nghiymira; (4) Yr Eisteddfod di- wyiiiiant guiod (5)t Y An fel addysg ynig nghymru; (6) Y Gwaith tir .Cymru a maanach. Pe buiasiai'r papur newydd yn disfynnu LhJJdin neu Ffrancaeg, buasai'r GoÜygydd yn ei vstyried yn waradwydd cael dwsiin 0> wall- au mewn pedair 1 line If. Ond am y Gymraeg, beth yw o hwys. am dani ? Gwertbwyd dodirefn y diweddar Mr. Edward Griffith, Y.H., Dol- gellau, yr wy.thnos ddi.weddaf. Ychydig iawn o'r llyfrau a werth- wyd, gan fod yr oil o'r rhai gwerthfawr wedi eu sicrhau i'r Llyfrgell Genediaetbol. Bu Mr. J. H. Davi,es a Mr. Ballinger dirwy gynnwys y llyfrgell, ac wedi idd- ynt hwy gaeil dethol gwyddai ipawib beth oedd yn, wed dill. Yr oedd gan Mr. Griffith am- ryw wekhredoedd (deeds), ac y mae y rhai hynny, hefyd, ar y, ffordd i'r Llyfrgell Gen- ediaetbol. Eir fod Mr. Griffith wedd ei golli o fywyd y d'ref a'r cylch er's- blynyddoedd, chwitih gweld yr hen lyfirgell a'r ben, gar- tief yn cael eu chwalu. Mae ^979 17s. 3c. yn weddil! air gy-frif Athrof'a'r Bala ar ddi- wedd 1917, ar gyfer £ 21 9s. SC. y flwyddyn. o'r blaen. Mae is- biwyligor yn ystyried pa drefniad- au addysgol y byddai'n dda eu gwneud ar gyfer efrydwyr sydd yn y Fyddin pan y dychwelant. Da fyddai i'r pwyllgor sylweddolli fod miilwyr yn dyflod adref o'r fydidin bob wytbnos, a bod eisieu gw'neud rhyw d'refniadau er cym- vell y rhai cymwys, ohonynt i fyned i'r weinidogaetb. Tra y bydd t'refniad'au i. barotoi clwyfedigioti at wailh1 a rail, a dbn at eu pa rotoi i'r weainddogaeth, ofer disgwyl iddynt ddewis y pulpud. Mae Colieg Eglwysig Llanbedr wedi darpar cynllun, ac wedi anfon cychlytbyr at y clerigwyr i ofyn iddynt fod1 a'u llyg!aid a'u clust- iau yn aigored er dwyn y. man teis ion i sylw bechgyn cymwys. Araf a stilusgre 11 yw y Methodiistiaid g-yda'r mater pwvsig hwn. r