Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
11 articles on this Page
Wythnos o Iwyddiant yn Ffrainc.
Wythnos o Iwyddiant yn Ffrainc. Parhan i fyued •rbagdd.yrit fu hanes y Cynghreiriaid yn ystod yr wythnos. Os citliio yn 01 oedd bwriad y gelyn mae'n amlwg ein hod yn ei orfpdi i gilio yn llawer rhy gyfiym ganddo, oblegid gwrthwyneba yn bur ystyfnig mewn mannau neilltuol. Yr wythnos ddiweddaf eniillwyd am- ryw leoedd pwysiig, megis Roye, Bapaume a Noyon. Gwnaed camrau breision gan y Prydein- iaid ar y Somme. Cymerwyd y cyn 1 lain arferol o fyned ymlaen i'r gogiedd a'r die Of Peronne, fel v mae y lie hwnnw hefydlerbyn hyn yn ein dwylaw. Mae pwysiig1- rwydd y Ileoed'd' hyn yn, gørwedd; nidynddynt hwy eu hainain,— maent hwy yn garneddi er's am- s'er makh, end eu .bod fel rhcoi ar groesff > rdd pwysiig sydd yn ar- wain i wahanol fannau. 0 bosiibl mai y safle bwysiicaf enAlhvyd yd- oedd Mount Kemmel, mynydd bychan tra manteisiol ag y glyn- odd y gelyn wrtho tra y gallodd. Erbyn hyn y diddordeb yn cryrihoii o gylch y ffaith fod y Cynghreiriaid yn neshau at linell Hinderibupg, yr hon a red i'r de n Lens gan droi i'rdwyrain heibio Cambrai, a thrwy St. Quentin a Le Fere i'r de drachefn. Sylwer fod rhan ohoni wedi ei chroesi gany Prydejniaid ddydd Llun tra yn ymosod i'r gogiedd i Queant, gan wneud toriad o chwe' milltir. Yr hyn sy'n obeithiol o du Foch yw, tra y mae lloehesfeydd cadarn Hii,n,denburg,-o"i flacn,, fod ganddo ddefnyddiau wrth ei gefn ar gyfer hrwydr. Mae byddiin, yr America bron heb ei chyffwrdd ganddo, ynghyda byddin Gourand. Dywed y gelyn ei fod trwy encilio yn fin. tynnu i fán, He y igall ef ein taraw yn gryfach, a',n. difet-ha; ond, bar.-i filwrol y Cynghreiriaid1 yw mad yw y siar ad hwn ond Germani yn ceistio cuddio ei gorchfygiad rhag ei phobl ei'hun. Os na chymerir llinell Hindeniburg o'i e'hanol, y perygl i'r gelyn yw idldi gael ei cbymeryd o'i dau gwrr. Bydd y gweithrediadau yn ystod y dydd- iau nesaf yn meddu diiddiordeb ar- b,en,n:iig,ar gfyfrif yr hyn a nodwyd
- Helynt yr Heddgeidwaid.
Helynt yr Heddgeidwaid. Wythnos ar ol wythnos y mae gwahanol adrannau o- weithwyr ein gfwlad yn 'sefyll allan' dros eu hiawnderau. Ond yr wythnos ddiweddaf dig-wyddodd hyn mewn cylch hollo I an nisig-w v 1 iad'wy, sef ymystg Heddlgeidwaid y Brif- ddinas. Dydd Gwener yr oedd dos 12,000 ar streic. Y cyflog-, yn yr achos hwn eto, oedd prif asg"wrn y gynnen, a gofynent befyd am i'w Hundieb gaeil ei gyd- nabodl Pe y digwydldasai hyn m'ewn amsierocdd cyffredin ig"allas- ai fod yn dtrychinebus i'r eithaf, ond lliniarir llawer arno yn awr oblegid Meihad dirfawr trosedd- wyr a drwgweitihredwyr ein gwlad, yr hon sydd! yn ffaitih gys- urlawn er deohreu y rhyfel. Dydd Sadwrntrwy glyf ry!nigiad un- „ ionigy rchol y Prif Weinidog", d'aeth y streic i derfyn i foddlonrwydd yr Undeb, olnd yr hyn sydd yn res- ynus yw nia buasid wedi dod i ddealltwriaeth cyn i'r cload allan ddigwydd. Pah am y, rhaid i be th- air ddod, i'r prwynt hiwn cyn dbd i ddealltwriaeth? Pair hyn ddyr- yswch, a cholled, ac anhwylustod diangenrhaid i'r wlad, flet yprof- odd, yn arbennigf yn streic ddi- weddar y g-lowyr.
- Yr Etholiadau Binesig.
Yr Etholiadau Binesig. Penderfynodd y Llywodraeth fila bydd Etholiadau Cyngihorau Lleol y flwydidyn hom eto. Esty n- nir am gyfnod pellach yr hawl t'r Cynghorau ddewis aelodlau ych. waneigfol atynt. Mae nnvy nag ulllfantais o'r penderfyniad. Hyd yn hyn gweitihiodd pobi peth yn hwylus, ac arbedir llawer o lafur a llawer o dd'adieu pan nad yw yn amser prîoooI i hvnny. Hefyd, dylai y milwyr syddi yn ymladd drosom, o bawb, gael rhoddi eu llais yn newisiad ein Cynghorau newydd, y rha-Î fydid ^anddynt y gorchwyl o drefnu materion yn dwyn perthynas uniongyrchol a'u buddiannau hwy.
CYMRU A'R RHYFEL. ----
CYMRU A'R RHYFEL. Mae Lieut. Ernest Ev.ans, mab Mr. Evan Evans, Aberystwyth, gartrief am ychydig seibiant. Gvdr a'r fydd in yn Ffrainc y mae. Miae- Capt. Caradog Dlavies, gynt o BwHheU, wedi symud i Wrecsam, er oymryd gofal y trifbunlysoedd dloos yr oil o Ogiledd Cymru. Mae cyflog glowyr yn y D'e wedi codi o rhwng 60 y cant; ond nid yw y cyfraniadau at gynnal crefydd wedi codi and 0 31 i 4k y cant. Mae'r Parch. H. Bryn Davies (B.), Llandndnoi, yn myned: i Ffraitie i wei.thtio gyda'r Y.M. C.A. am chwe' mis, yn dechrea ym mits, Tachwedd. Mae Llywodraeth America wedi gorchymyn na bo yr un niewydd- iadur yn cad el anfon i neb o'r rihai fydd: mewn, blwyddyn o ddyled. Gymaint ar y blaen i ni y mae yr Americaniaid! Gwelwyd cwmni o> filwyr Pryd- einig wedi eu gwisgo mewn diilad milwyr Germanaidd' yn gOrym- deiithio drwy heolyddi Croesos- wallt er budd arddangosifa cine- ma! Nidi rhy fed d fbd llawer yn protestio. -+- Clywais ddau ddisgrifLad o Wladl Canaan gan ddau fu yno'n ddiweddar,—Proff. David Wil- liams ia'r Anrhyd. Ormsby-Gore. Cytunant yn fwy a'r deg ysbiiwr nag a'r ddap, ond teimlant fod dyfodbl pwysiig, 0: fliae n y wlad mewn llawer cyfeiriad. Tra'n garcharor gan y Twrc yn Yozgadmae yr Isgadben Harry Eli as Jones, mab Syr Henry- Jones, yn parotoi at ei arholiadau fel biargyfreithiwr. Danfonir llyfrau iddo g-an Syr Alfred Dav- ie s, gwr Sly n, gwneud llawer i ddanfon llenyddiaeth i Brydeiin- iaid sy'n ga,rcharori;oin. Mae galw am ragor o feddygon i'r fyddin, a'r anhawster yw pen- derfynupwy sydd i fynd? Clyw- ais'fod cryn helynt mewn ambell i-Ie oherwydd fod y rhai, sy'n aros, gartref yn mynd yn gyfoethog" oherwydd fod eraill yn gorfod mynd i'r fyddin. Anhawdd yw gwastadau pethau. Dychwelodd Mr. Lloyd George i Lundain ddydd Mercher. Gydag- ef yr oedd Arglwydid Mil net- a'r Milwriad Hankey. Dymun.iad y Prif Weinidog oedd cael perffaith dawelwoh tra yng Nghriicoieth, a gofynwyd i'r papurau a gyhoedd- ir yn y cwmpasoedd i, beidioi cryb- wyM dim am yr ymweiliad. + Oherwydd prinder pregethwyr awecryma "Se,renClymru" mai da fyddai i'r holl enwadau ymuno mewn apelat yLJywodraeth aim i'r be-ch gyn syddi a'u hwy neb air y Weinidogaeth gael eu rhyddha u o'r Fyddin. Pan y clywir am foneddigion ywlad yn icael rhai o"r fyddin i gynorthwyo yn yr ardidl, yn sicr nid gormo d a hyfdra fyddai i I ren wada U ofyn am rai i ofalu aim eglwysi y dyfodo'l. Ac fe ddylid trefhu rhyw gynllun i rwyddhau'.r ffordd, i fechgyn svdd wedieu hanalluogi yn y Fyddin i fyned i'r Weinidogaeth. Mae pob galwedigaeth ar dir mwy ffa¡f'ri.ol'n/r Weinidogaeth j baro- toi, at y dyfo-dol.
GIJANAMAN, SIR GAKRFYRDDTX.
GIJANAMAN, SIR GAKRFYRDDTX. Da gennym glywed forf y Parch. F fin ant Morgan o'r lie uchod wedi enni-l) y radd o B.D. gydag anrhvdedd. Genedigol yw Mr. Morigan o Gastell Newydd Emlyn. Bu yno am ysbaid. yn myt'vvio ym yr Ysgol Ramadeffol. Yn ystod ei arosiad yn ooleg darfu iddo eninil'l amryw 0'1' gwobrwyon blaenaf. Mae wedi bod yn. d.iho,eni gan waeledd iechyd1 am beth aimser, mewn: canlyn- i,ad i orwiaith^ar gyfer vr arholiad- Da gennytn ei, fod ar well,had. Fe fydd i'w gyfei'.lion lluosog ym uno yn galonnog i'w lomgyfarch ar ei hvydd. iant.
\ O'R YSTWYTJI I'R DDYFI.
O'R YSTWYTJI I'R DDYFI. Llawer o achwyn. fydd yn ami ar ein gWieinidtogion vn abseninol o gyfarfod- 'ydd yr wythinos pan ar eu gwyliau. Ynisr nigihape] Sal,em., Aberystwyth, vm mis, Awst cynhaJiwyd y. cryfarfod gweddi yn llwyr gan vm wel*wvr—yt ioll yn, we:.mdog:i0'n'. Efallai nad allan o Ie fyddai rhoddj. eu henwau am y iro sef y Parchn. Maurice Griffiths M.A., M. H. Jones, B.A., Ton, T. E. Dav;ies, Bedwas, W. D. Davies. Tumble. Bugaii jlafurns yr cglwvs hon ydyw y Parch. Tohn Davies,, B.A., gynt o: Briton Ferrv.
- Y Rliyfel alr Gweithwyr.
Y Rliyfel alr Gweithwyr. I'r diQsbalfbhgWieiluhioll, yn anad neb, y mae yn oll-bwysig" ein bod, trwy ennill buddugoliaeth yn y rhyfel hwn, yn rhoddi ergyd farwol i orthrwm militariaeth. Ac i.'w hanrhydedd nid oes neb wed'i sylwedd'oli hynny yn fwy na'r gwei'thwyr eu hunain. Prawf o hynny ydoedd dyfbdiad Mr. Samuel Gompers, un oarweinwyr blaenaf llafur yn, yr America, dlrOisiÓdd .i"r wlad hon i ddweyd wrthym fod g'weithwyr y wlad honno olcbr yn ochr a ni yn yr ym- dredh fawr. Croesawyd ef gan, y BrÎ'fWei-nidiog, Mr. G. H. Rob- erts, A. S., aq Arglwydd1 Reading-. Yn ysifod ei araith dywedodd Mr. Lloyd George fod Mir. Gompers yn un o'r ychydig- oedd yn cefnogri ei giynilllunialu ef cyn y rhyfel. Yr oeddynt ill dau yn meddu yr un delfrydau. Yr oeddynt. HI dau wedi maddeu i'r rhai oedd yn am- heus ohonynt, ac vn barod i gyd- weithio âhwynt yn awr i sicrhau y dielfrydau yr oeddynt bob amler wedi yimladd dvostynt. Bu gweitih- wyr German yn ceisio bwrw i liawr orthrwm miliftariaeth cyn y rhyfel, ond methasant, ac yn awr vr ydyin ni yn mynedi sicrhau iddynt mewn ffo rdd a rail, yr hyn iethasant hwy ei enniiill d'rwy fforddl iheddychol.
- Tr Hispaen a 0«rmaai.
Tr Hispaen a 0«rmaai. Enghraifft o'r mndd! y mae Germaini yn magu gelynion, y w yr agwedd a gymerodd yr Hispaen yn ddiweddar. Er dechreu y rhyfel y mae dosfoarth dylanwladol iawn, yn yr Hisipaen yn tueddu i ibleidiio Germani, ond nidi oedd •hyd yn oed y wlad honno yn. my ti- ed ioddef i Germani suddio ei Hongau masnach heb unrhyw res- worn, ac anfonodd rybudd i'r per. wyl a ganlyn,•—am bob Hong a suddid gan Gefmani y cymerai yr Hispaen feddiant o un o'r nifer faWT ()'i llongau sydd yn ei phorthladdbeddl Byddai y cyn- llun hwn, pe y daliai Germani at ei harferiad mail, yn rhwym o fod yn ddyrnod flarwol i' miasnach forwrol yn y dyfodoL Mae Ger- manil yn ddiigon, call i weled ihyriny, ac er ei bod yn gwadu iddi roddi i mewu i'r Hispaen, y tebyg yw na chlywir rha-zo-r am, sudido lioniglau y wlad honno.
- Llofruddiad Lenin.
Llofruddiad Lenin. Hysbysir fod Lenin, anveinydd y BolsihefidVid yn Rwsia, wedi ei lofruddio ar yr heol yn* Mos- cow. Prin yw y newyddion eto, ond' bydd hyn ynrhwymo esgor ar ganlyniiadiau pwysig,
D'AEARGRYN YN Y MAES CEN-HADOL.
D'AEARGRYN YN Y MAES CEN- HADOL. Y mae bellach un mlynedd ar hug- ain.1 er pan yisgyd'wyd ein holl Faes Çenhadol gan Ddaeargryn ofnad->vy. Adeciliadau cerrig yn unoLg oedd gen- nym. y pryd hwnnw, a gwnaed bvry yn gydwastad ,a,'r llawr mewn ychydig funudau, Igan berj colled i'r Genhnd- aeth o amiyw filoedd o bunnau. Ileb law hy,nny daniistriwvd y peril,anniau aur-afalau, ac achoswyd colledcion, dir; fawr eraill, onid yn fwy na'r cwbl oollodd llawer ¡o';r trag-olion eu byw- ydan, nc. mewn mamiiiau, effedth:odd y cynhyrfiiadau yn niweMiol- ar iechyd y bobl am gryn ani>er. Heddyw (Awst 26a,ini) derbyniia-.cm y newydd fod daergryn araii wedi dig- wydd ar yr 8fed o. Orffennaf, ac achosi cryn golled mewn rhanmau o'r Maes. Oddiwrth y llythyravi sydd wied!i eu derbyn bu y niwed mwyaf yn Cherm, Miairan,g, MawphLaing, a Miaulvi Bazaar. Dywed Mrs. Rob-it Jones fod o l'eaf bedwar ugaini o d 'ii wedi eu miweidio yn Gherra, ac o ddeugain i hanner cant ohonynt yn bur ddiifrifol, fel y bydd raid eu hail, adedladu. Hefyd cwympodd amrynr gof-goloifnau yn y fynwent. yn riwys eiddo v d-iweddar Barch. F-hn Roberts, D.D. Tiii&nus iawn yw cyf. Iwr llawer o'r bobl vn y cylch hwn., gan i,'r' ddaeargryn ddigwydd yn veg I y yr ystormydd mawrion a'r gwlawog- ydd trymion. Hysbysa. Miss Jj." f. Francis., B.A., iddynt hwytbau yn ShiMong deimlo yr ysigydw'ad. ond na wnaed niiiwied mavVr yilo. Bydd cryn wai'th adgyweirio ar ad'eiiadau ym x Ma I ran g a Mawphlang Fe wrnaed y diniistr inwvaf. pa f-odd bynnag, ym Maulvi Bazaar, ac y mae yn dd-rwg iawn gennyf ddweyd, fod tv y Parch. 'J. Pengwern Jones, wedlei Jwvr dddnistrio'. Nidi oes heddyw fanylibn pellach wedi eu derhyn o'r Gwastad- edd. Diameu gennyf y bydd ein, Cyfundeb oil yn cydymdeimlo o ga'on a'n cen- hadon,, y rhai sydd1 wedii. bod trwy ddyddiau o bryder rnawr gyda golwg arnynt eu hunain a'u cymdogion, a Hawer iawn o a-ng-hyfleustra. Wedi derbyn gwybodaeth fanylach fe hys- bys-: r beth fydd yr am can gyfrif o swm y go'lled..i'r .G'enhadaeth.. Yr eiddoch yn ffyddlawn, R. J. WILLIAMS.
NODION 0 FON.
NODION 0 FON. CYFLWYNIAD TYSTFB — Nos y 26ai:n cvfisoi, cvniha,li;wyd' cyf- arfod arbiennug yng nghaipel y M.C. i srv-fl-wvno tysteb A Mr Hum Bh rev prycie Tones ar ei ymadiawiad' i f11 ?eil- io e"V\s Ar G Burrv Poi-t, G?er fvrddin. Siairaidwyd gan y Parchn. J. J. Evans., v gwerawdosr John Smith, Penygari e 1^— ntar fel. *Mr. Jones yn un o blrcmt yr esliwvsi, ac hefvd v iswyicio" on Tysltiodd vr oil i, gym-er iad uche] Mr. Tonies a'i barodrwvdr1. bob ajmser i bob gwaith da mewnbyd ac elg].wys. Annhegwvd M«. Jones a slwmo arian,—dros chwe phunt ar hugaim, yr arian. wedi eu rhoddi n;c1 yn unig gan aelodau eglwysi v- M.0 ond gart as-odau pob enwad—v -trefr yn sryffrediuol, yr hyn drv'stiol, aethai yn gryf am. y parch a'r anvy] deb yr edryc'hid arno yn Niwhwrch. Ein d'yirraniad ydyw pob 1 hvyddia/nit iddo yn ei faes newydd.