Y Cymro

GAERDYDD. PRIOIDAiS.-—Dydd Mercher, Gorff- ennaf 24am, yng nghapel Crwysi Road, Caerdydd, priodiwydi Mr. Llewelyn. JenkiiiiiS, B.A., a Swyddfa Cynigor Sirol Morganiiwig, a Misst May Jones, merch hynaf ^Mrs. David Jones,' 37, Crwys ltd., Caerdydd1. Gweinyddwyd gan y !Pa.rch. Wm. Davies. -Rhoddwvd y briodiasferch i ffwrdd gan ei hewvthr. iMr. Waiter Rob.ert&, Barri. Gwasan. aethwyd ar y briodasferch igan Miss Maggie Janes, Miss, Myi'anwy Jones a iMiss Gwladys- Jones. Gweinyddid' ar ykpri,od,fab gan. ei .fr&wd, Mr. David ,J.enkin.s, Taliesin, Daeth tyrfa fawr ynghyd i'r capel, a clnvaraa. wyd, y. "wed,dingmarch" gan, Proff. j Wecii'r seremoni y g'wahoddedigion. i fwynhau y wledd a ibiaratowyd gan lvlæ. David Jones-, mam y briodasferch. Datgannyd dy- nriiniadiau da y rhiaa oedd wrth y bwrdd i'r ddeuddyn ieuainc gan yr Athro Ernest Hughes, M.A., Mri. T. G. Willdams, J. Thomas, Jentkyn Morris, E. Humphreys:, Morgan Joseph. Yr oedd yr holl drefniadau N, capel ac yn y tS- yn Haw Mr. Ed- ward Lewis', Vvellneld Road. Canwyd y gan "Mountain Lovers" yn. rhagorol iawn gan Miss Eunice M'athias, Shir- ley Rd., a chafwyd cyfre,s. o henilLion telyn gyda'r tannau .gan. y Parch. Win. Davies. Yr unig gysgod a åeiEd ar y cwirmi ydoedd absenoideb Sergeant W. Jones, Mr. J. Jones, a Mr. Ed. Jones, brodyr y briodasferch, yr rhai svdd yn gwasianaet.hu ;eii gwlad yn y fydditi ac yn y Uynges. Ymadawodd y ddeuddyn hapus gyda dymuniadau goreu y parti am Aberystwyth He y treuliant en mis me!. Heb ball Llewelyn beliach—a ionnir Can iannau siriolach j Gwych y llydd yn ei gweh bach, A May wrth 7 ilyw mwyiach.

(Bent, priori a a r w. GENEDIGAETH. Howell.-—Gorff. 27, yn I.lwynonn, Pen. co'ed, i Mr; .a [Mrs. Ivor M. Howell, m'erch. PRIODASAU. Davies Davies.—'Gorff. 25, yng nghapel Maengwyn, Machynlletlx, gan y Parch. T. R. Jones, Towyn, Mr. J. R. Davies, cyfrifydd yn y L.C. & Mi. Bank, T'owyn, genedigol o'r Borthyges-t, a Miss A. J. Davies," The Bungalow, Towyn, gynt o Langurig, Mialdwyn. Bn'r ddau yn eithriadol o ffyddlon a defeydddol yng ngwaith yr eglwys am flynydd- ,oe.-dd,. Ond galwyd Mr. Davdes gyd- a'r llu i wa'sanaeth ei wlim, a bu yn Feistr-tal' ar un o'r llonigau nxiiwrol ym Mor" y Canoldir ac ym Mor y Gogledd dros ddwy flynedd. Eff.. eithiodd ar ei iedhyd, a go-r- ■ffwysa er ys' rhai wythnosau ym Ucheldiroedd Ysgotland. Mae iddo fra wd hefyd mewn ysbyty yn Glas- gow. Llawen' yw v,didiai.i ar wellhad. Dymunir i .Mr. a Mrs. J. R. Davies bob ddedwyddwch a llwyddisnt yn eu byd n'ewydd. Luke—JIughes.—G.orff, 30, yng nghap- el Bethlehem (M.C.) Pontlotyn, gan y Parch. Fred Jones, B.A., B.D., Treorci, Mr. Samuel Luke, B.A., brod-or o Sir Aberteifi, ysgolfeistr yn New Tredegar, a. Miss Nellie Hughes, Pontlotyn, meroh ieuengaf y diweddar' Barch. a !Mlr,,i. Owen Hughes, Llsangaffo, Mon. Gwasan- aethwyd ar y briodasferch gan ei chwaer, Miss Katie Hughes, gynt o Porthaethwy, yn. aw yn Swyddia yr Alliance yn LIundain, ac ar y priod- asfab ganMr. Tom Lloyd, A.C.P., brodor o Cerrigydruidion, ysgolfeisir yn New Tredegar, a rhoddwyd hi yrnaith gan ei hewythr, Mr. John Hughes, LIundain:. Rowlands—Davies.—Gorff. 24, yng nghapel Engedi M.C., Cohvyn Bay, gan y Parchn.'W. R. Owen (brawd- yng-nighyfraith y briodferch) a Rob- ert Roberts, 2nd Lieut. William Rowlands, Pwllheli, a. Miss May Davies, trydedd ferc'h y diweddar Mr. Daniel a Mrsi. Davies, Bryn Llwyni, Cohvyn Bay. Walker—Griiffths.—Gorff. 31, yng nghapel Seisnig M.C. Doligei'iaUj gan y Parch. J. Radcliffe, B.A, B.D. (gwein-id-og), yn cael ei gynoxthwyo gany Parch. G. A. • Edwards, Caer, Capt Edward Stanley Walker, Australian Flying Corps, a. Miss Anne Susan Griffith, merch ieueng- af Mr. a Mrs. G, Griffiths, Tyny- coed, Dolgellau. MARWOLAETHAU. Evans.—Gor-fi. 31, yn 75 ml. oed, yn 46,, Partridge Road, Caerdydd, Mrs. Evans gweddiw y diweddar Barch. Thomas Evans., fix yn weinidog yn Hope, Merthyr, Victoria Park, 1.11.111- dain, ac East Cliff, Bournemouth. Lloyd.—'Gorff. 16, yn 68 nil. oed, Mrs. Lloyd, annwyl briod Mr. John Lloyd, Penybryn, Bethel, ger y Bala. v Roberts.Gorff. 27, yn 33 ml. oed, yng N'ghonwy, Mr. Evan William Rob- erts, mab y diweddar M-r. a Mrs. John Isaac Roberts, Dolgellau. Roberts.-—Gorff. 23, Mr. J. R. Roberts, Pentyrch House, Llanfaircaerem ■ ion, yn 53 ml. oed, YDig nghanol defixyddiioldeb blynyddoedd canol oed. Fe drexxliodd ei oes yn yr ardial hon.. Gof ydoedd wrth ei alwedig- aeth, ac yr oedd ei waith yn peri ei fod yn adnabyddus i gyloh eang. liu yn'nodedig o ffyddllon a defnyddiol gyda'r achos1 ym 'Mhentyrch fel Maenor a tlxrvsorjdd am -lawer bl, a mawr yw'r golled a'r hiraeth ar ei 101. Bu ei gartref yn llety i weinidogion y Gair am fl-yn- yddoedd, a diau iddo fwynhau cyf- ran a fendith ty Obed Edam trwy hynny. Yr oedd yn baro-d iawn i wneud cynxwynas. Gwyr llawer teu- lu profedigae-thus yxx- yr ardal pa mor barod ydoedd i gynorthwyo. Ffordd arw a gafodd i'w cherdded ar hyd glyn cysgod angau, yr hyn a'i cynihaliodd oedd fod y Bxxgadl da gyclag ef. Claddwyd ef ym myn- went Soar, dydd Gwener. D!aeth tyrfa o bobl at .eu gi-lydd i dalu'r gymwynas olaf iddo. Cymerwyd rlxan yn yr axxgladd gan ei weixxidog, ynghyda'r Parchn. D. B. Edmunds, Tregyixon, E. Griffiths, Meifod, W. I'll I C. Joxxes, 'Llangadfian, J. Puleston Jones, M.A., Lianfair. Ein profiad wrth feddwl am daxxo- yw: "Dos dithau hyd y diwedd, canys gor- ffwysi, a sefi yn dy ran yn niwedd y dyddiau." Williams'.—Gorff. 26, yn 56 ml. oed, yn Sunny Bank, Llaxxwrtyd, Miss Jessie Williams, annwyl ferch y di- weddar Mr. a Mrs. Joseph Williams, Swyddfa'-r "Tyst," iMerthyr.

COLOFN Y BEIRDD G&lygydd: Parch. T. Mordaf Pierce, I&coed, Dtoilgelley. Caneuon Maes y Gad. "BRWYDR Y COED." Daeth atom i'r ffosydd Üysneges: Maes- lywydd I Iiiwyiiio ein harfa-u ar fry.s—yn ddioed'; Ac efor y gorchymyn "Rhaid sym- ud y gelyn, :i ymlid o'i loches. draw y coed." Y nos a enciliodd, a'r bore a wawr. iodd. Y bore rhyfeddaf a welsom exioed A ni yn y ffosydd yn disgwyl am rybudd, Sef gair i ymosod achymryd y coed. "Chwi fechgyn o Gymru," medd swyddog y gadlu, "Rhaid heddyw ymdrechix yn fwy nag erioed; Aed pob un i weddi ar Dd-uw ei rieni, Rhaid yrmladd hyd farw--rli,aid cymryd y coed." Ar hyix dyxxia'r bechgyu yn taio hen einyn, t r alaw GymreigaJidd mor ber ag erioed, A'-r Cianu rhy,fedda,f, ie'r canu dwyfolaf Oedd canu y bechgyncyn cymryd y coed. Ar 01 brwyd.ro ■gwaedlyd, ac ynxladd. dychrynllyd, Enillwyd y irwydr -galetaf erioed Ond rhwyg-wyd eixx rhengoedd, a Han- wyd yn lluoedd Y heddåu dienw wrthodre y coed. UN O'R FFOSYDD. ,YPRE,S." Ypres annwyl! 'rwyt yn dirion 0.8 yw't-h furdau'i gyd ar lawr, Rhoist annwyldadd dewr dy galon E,r yrngadw draw y cawr Fyth niaHwn dy anghofi.o Ain dy ddewrder yn y gad, Cexfiaisit iti enW yno Nad a'n angho'—Ypres fâd; Yn dy ddaear, Ypres dirion, Mae anwyliaidi Cymru lán- %i Gwyr brofa.sant yn wir ddewiion ••C.wlad y Delyxi," "Gwlad y Gan Maent yn gorwedd. yn dy f-ynwes Ar ol sefyH fel y dur— Buont farw yn. ddi-rodres i Wrth ymdrechu cadw'th fur. Gwedi'r ymdrech, Ypres diiion, Mae fy n.ghal'on i.n.rrau'n brudd, Gwelaf fed dan hen gyfeillion, Teimlaf ddagrau ar fy ngrudd; Dagxaix cariad, dagrau hiraeth, Ypres annwyl, yia ti i gyd, Planixaf ar dy dir luewn alaeth Flodyn. gobaith—gwyn dy fyd! D1. W. JONES (Abercynon). Rhywie yn Ffrainic. Mawrth 31, 1918. ER COF AM ilEMLYN." Cyn dyfod utgorn rhyfel I gym oedd Cymru fad I alw'r bechgyn dewriou Yn lluoedd tua'r gad, 'Roedd Cymru fel paradwys Yn dd edwydd iawn ei gwedd, Y nhapus ac yn foddlon 0 dan Qtyrnasiad hedd. Ymhlith y gwirfoddolwyr Yxnunodd yn y gad, 'Roedd Enxlyn ieuanc, nwyfus,' Ddirod.res a difrad; Fe glywodd. lais gwladga-rw^ch Yn cynxell, a ihoes lam I'r adwy rhwng ygelyn Ac annwyl wlad ei fam. Ei gludo gadd yn fuaxx I faes. y frwydr fawr, » Ond ni b,u yii;o'n. hir cyn rhoi Ei fywyd gwyn i lawr Yn aherth ar yr allor Dros egwyddorion cu— Yr abeTth hwn edmygir g,am Angylioxx. nefoedd fry. Rhyw hiraeth sy'nein llanw Wrth. feddwl na chawn xxxwy Gyfaifod: ar y ddaear a gweld ei wedd yn hwy Disgwyliwn. y cawneto Gyd-gwrdd tu draw i'.r lieu, Pan. ddaw pob rl-lyfel erchyll A'i helynt blin i. ben. ELIZA DYFI.

OR YSTWYTH I'R EFCDYFL MARWOLAETH MRS. DAVID LLOYD; Fore Mercher, Gorff. 24, bu farw Mrs1. Eliz. Lloyd, gwrai-g Mr. David Lloyd., Bryntirion, Pengliaise Rd, Aber- ystwyth, yn 64 ml. oed, ar ol cystudd .-I yn agos i dair blynedd. Merch ydoecM yr ymadiawedig i'r diweddar air. a Mrs. Richard Jones, Ynyscapel, Ta 1 ybonL Üddeutu 36 0 fIynyddocd d yn ol yinbriododd a Mr. David Lloyd, a hu eu oysylltiad yn. hyitocl ddedwydd a benditbiol i'r ddau. Yr oedd yn aelod dichlynaidd. a ffyddlon o cghvys Salem, He y mae ei phri-od yn flaenor parch us er sdydEad yr actios, a gellir >' dweyd am daiii mai ei. phrif bethau u:e\vri bywyd odd e.i phriod, ei ohax- tref clyd, ei chapel, .ei bobl, a'i ordinbadau. bu-y-n'ffyddlon- i'r achos ymhob modd, yn ei ph-resen'oldeb a'i dw.fa ofal a'i chaxiad, ac yn ei h-aelioind twag ato. Cafoc-ld ei bendithio ag .aingylchi.ad.au cysurus. inewxi bywyd, ac he-fyd a clialon gyxxn-es a Haw ag.ored at,'toob achos o angen a'i cyfarfyddai. •Gwxaig ydo.edd yn Jeddiarmol ar 3-awer iawn-o synwyr cyTfredin, .a chyd- barn, a holl ogwydd ei medd. wl ar bethau sylweddol y byd aaitwei- e-dig. -Hannai 0 deulu y Parch. Hum- phrey Jones, ■" Diwygiwr, yr hwn a gludodd y fflaxn ysbrydol. o'r America yn 59, ac a esgorodd. ar y diwygiad igrymus a gysylitir ag enw David Mor- gan. Yn y ihvyddyri 1'}07 bu Mr. Lloyd a hithau yn-yr America yn ym- v,el.e.d, a .rhannau ixelaeth, o'r wlacl lie y cytarluas,ert a nifer fawr o berth- ynasau a chysyllitiadau teuluaidd i'r naill,a'r Hall. Oddeutu tair blyned.d yn ol cafodd Mrs'. Lloyd ergyd drom o.:r parlys, ac er i'w nerth a'i hdechyd ) ddadfeildo- yn gyflym a'i Hesteirio i roddo i'w chymefxn, parhaodd ei d'idd- oideb i'r diwedd yn. y c.ape], a phopeth cysylltiedig ag ef. Nois Sabotlx cyn y diweddaf gwelw-yd ei bod yn. ymddat- od, a daeth y diwedd fore Mercher ar ol dioddef llawer yn dra dirwgnach. Gladdwyd y gweddillion fore Sadwrn yn y Cemetery. G wasanaetbid yn y ty igan y Parch. Maurice Griffith, a iu yn weinddog Salem am fiynyddoedd, ac wrth y bedd gaix y Parchn. John Davi-es, C.A., Gweini- dog, a Richard Hughes', M.A., Bath Street, mown gweddi afaelgar ar ran o 11 y priod yn: ei unigedd a i alar, a'r teulu oil. Yinysg y galarwyr yr oedd- Mr. David Lloyd, priod; Mr. Evan .Lloyd, Cilfacbau, EHm; y 'Parch. Thomas Lloyd, Ficer Talgarreg; Mr. Edward Lloyd, Prestatyn; Mr. Wil- liam Llayd:, Whrtehouse, Moo (brodyr) Mr. David 'Lloyd, Meillion- en, Llanddeiniol (brawd yng nghyf- raith); ,Mrs. Lloyd, Idaniliar, gwed,div y di weddar Mr. John Lloyd; Mrs. Lloyd, Cilifachau Miss Nellie Lloyd, Llanddieiniol, a Miisg Megan Lloryd Cilfachau (nithoedd) Capt. E. Jones, HabourMaSiter Port Talbot (nai). Er i'r gladdedigaieth gymeryd lie ar etdeg aiigiiyfleus, daeth torf -fawr ynghyd o bell ac aos i dalu gwarogaeth i'.r teulu, ymysg y rhai yr oedd y"Parchn. R. J. Rees, M.A. T. E. Roberts, M.A; yr Athro David Williams, M.A. yr Athro J. Jenkyn Jones, M.A. yr Athro Edward Edwards, MA. Blaeno-riaid Salem: Mr. David Samuel M.A., Mr Eichard Jones, Mr. David Jones', Ratk- boine, Mr. John Morgan, Ceris, Mr. Evan Evans. a John Jenikins, Taber- nacl; ("apt. T. Doughton:, Maer; Mr. C. M. Williams, Cyn-faer; Mr. Paith M/otgan, Trysorydd Sirol; Mrs. D. R. Will-jams Miss Evans, G 00 sip ore T Mrs. Edward, Library Lodsre; Miss Samuel, a niter mawr eaill. Derbyn- iwyd nifer mawr o flodeu-diorchau gwych, a IEaws mawr 0 JythYtau cyd- ymdeimlad. Nawdd y nef fo dros ei phriod yn ei unigedd.

BVVI,CHY(.;ROE.S A PONTGAB- REG, PEME'RO. XoS; Fawrth, Mehefxn y iSfed, tia- ddod-wyd darjith ar ''Williams, Pant- }-oelyn" yn Pontg.arreg, gan y Parch. Rt. Beynon,- B.A., Abaxcrave. Caed cyfladod hyfiyd dawn. Y dy-dd canlynoi cynhaliwyd- cyfarfodydd prege-Thu i cidatlilu canialwyddian.t seifydiiad yr Achos. Mae hanes sefydliad yr Achos hwn. yii ddiddorol dr-osl ben. Ceir banes am hyn eto mewn. ysgrif o law blaenor hymaf yr eglwys,' Mr. Thos. .Davies, Quarre, taid yr hwn oedd yn un o sylfaenwyr. eglwys Pontganeg yn 1818. Darllenwyd rhan o'r ysgrif yn y cyfarfod gan y Parch. W. Mendus, Hwlffordd, a mawr fwyixhawyd hi. Preigethwyd yn nerthc/i. gian y Parchn. It. Beynon, MV P. Morgan,' a W. Mendlls. Ar ddydd Gwen'er, Gorff. ir,eg, eluedtKld ys'bryd y ohwaer annwyl a'r Criistion. gloew, Mrs. Margaret Davies, Babiog at yr Hwn ,a'j rhoes ef, a chladdwyd ei gweddillion ym niyii went Pontgarreg y dydd Mercher ca-nlynol. Yr oedd tyrfa fawr wedi dod ynghyd. Pregethwyd gan wel;iii- dog yr eglwys, y Parch. J. Timothy Davies, ac offrymwyd gweddi ar lan y bedd gan y Parch. J. H. Jenkins, Ficer Cilrhedyn. -Gadawa ar ei hoi i allaru, wyth o. blant; y mae tin, ohon- yolt, Mr. Jas. Davies mewn swydd bwysig yn Ffxainc, tra y mae un arall, Mr. T. Davies-, yn yr Uaiol Dalaethau. Bu faiiw ei phriod bedair blynedd yn oil Ifellyy mae'r plant beliach yn, ain- "cldifadd. Bu Mr. T. F. Jones, 'sydd yn gweith- io ym egniol dros Ysbyty Abertawe, yniia am dio yn y daith hon: yn ddi- wedd.ar yn casglu, a llwyddwyd i gasgiu y swm '0 £2'1 10s. o-c. Dydd Su], Gorffennaf 21, cjnhaliodd y ddwy eglwys Sul 0. Fawl, yn hen gapel BwTchygroes. Yr oedd yr adeilad yn 11awn. Cafwyd cyfarfod- y'dd a'r iath eneiniad arnynt aiad ang- hofir mo henynt am oes, a dweyd y Heiaf. Siaradwyd gan, y Mri. Ben Evans-, Castell Newydd; T. T. Re-e s ysgoMeistr o- Brv.11 Seion, P. Phillips, Llwynyrhwrdd J. Williams, Quarre, a W. Hughes, ysigolfeistr, Pontigarreg. Canwyd yr organ gan Miss Lizzie Lewis. Arweindwyd yn feistrolgar gan arweinydddon y ddwy eglwys, sef'Mr. W. James a Mr. David Davies, a llyw. yddwyd gan y Parch. J. TÜlOthy Dav-