Y Cymro

Arglwydd Lansdowne a Heddwoh. Anifonodd Arglwydd Lansdowne- lythyr maith arall "i'w gyfeiH- ion," yn galw ar arWeinwyr cin gwlad i ddatgan yn, glir ell teler- au heddwch eto. Rhakl gwnui(U) beth ddywed gwr o safle Arg- lwydd Lansdowne; ond nid yw hynny yn gol'vigu y rhaidi cydwei'd a.g ef. Slier mai gwell gan y wlad ddilyn Mr. Lloyd George a Mr. Asquith na'r pendefig, er nad ydynt hwy, o angenrheidrwvdd yn llai awyddus am hed-clwch: nag yw ef. Sut y geliir trafod telerau heddwch yn wynelb geiriau bos.t- fawr y Caiiser hyd yn oed un 0"1' dyddiau diweddaf? Ymladd yw y ddyledswydd yn awr, ac yna Gyngrair o'r Cenhedloedd, fel na bo rhyfel mwyach. Y peryigl, yw dinistrio hyd yn oed ddealltwr- iaeth rhwng y Cenh edloedd gan siarad ac awydd rhai am "Prefer- ence," yr hyn ar ei ben. a bar nodyn o anghydfod.

y Brwydro yn Ffrainc. Rh wng Soisisoti-s a Rheims. y 1 u brwydro tryrnaf yr wythnos. Pan yr ysgnifennem yr wvthnos ddi- weddaf yr oedd y gelyn. yn cilio yn ol, ac yn ymddangos fel pe bai am wneud I'linnell union rliwng y ddau le. Ond. ar ol hynny, caed arwyddion ei fod yn gwrthsefyll yn gadarnach, ac yn dod ag ad- gyfnerthion i atal llif y Cyngh- reiriaid. Pia beth yw ei amcan yn awr an-odd yw penderfynnu. A yw yn bwriadu sefyll lie y mae yn bresenjYol a gorfodi brwydr yno, a:i ynte aital y pwysau' y mae i gael amser i glirio ei ddefnyddiau a'i ynau o'r lie eyfyng? Tueddwn i gredu maii yr olaf, oblltegid edrydd ein awyrenwyr ei fod yn -llosgi pentrefi y tu ol i'w linnell yn ol ei arfer cyn cilio. Ei amcan mawr ywdiogeluhydygall y ganolfan bwysig Fismes, sydd ar y brif- ffordd rhwng Soisson's a Rjheims. Wedi i'r Cynghrerriaid fecldiiannu y tir o gylch Fere-en-Tardenois rhaid oedd i'r gelyn. grlio yn ol, ac ov y .peryglir Fismes eto', bydd gwrthgiliad pellach yn orfodol arno. Hysbysir ei, bod yn. myned yn igyfyngaoh arno bob dydd. Dydd Iau ymosododd y Ffrancod a Phrydeiniiaid ar ddeng milltir o'r ffrynt, ac eangu'yd ar hynny ddydd Gwener a Sadkvrn, ac awd ymlaen o ddwy i diair milltir ar ffrynt o 25 mi-Htir rhwng yr Ardre a Faux,. is-Law Soi&sons. Cymer- wyd Soissons gan y Fifranood, ac mewn canlyniad mae holl l i ne I ] y g'e;lyn yn y cefndid mewn perygl a'u colledion yn arutlhrol.

Llo,fruddiad von Eichhorn. Cyn. pen y pythefnos ar ol llofruddiadi Count Mirbach, y llys- genad Germamaidd ym Moscow, dyma y newydd' am lofruddiad y Maes'lywydd von Eichhorn, y Penrheolwr Milwrol yn yr Uk- raine. Yr von Eichhorn yn un o wyr mawr byddin Germ an i, ac yn un o'r dehvau militaraidd a addofid gan, y gencdt ffol. An- fadwaith yw hyd yn oed llofrudd- io gelyn, ond yn Rwsoa nid oedd ond hyn i'w ddi&gwyl. Meddyl- .y iai Germani mai, y ffordd i ddar- ostwng R wsia oedd! anifon ei gwyr mwyiaif trahaus i'w rhaoil'i., ond yn awr' egyr ei lliygad. Bu y cad- ifridog hwn oedd: yn filwr craff, yn lhvyddiannus iawn dan Hinden- burg yn ei ymgyrch yn etbyri llu- oedd Rw'sl,a yn 1915 pan y cymer- odd Viina a Krovno. Ond milWr ydoedd, ac fel teyrn milwrol dechreuodd reoli yr Ukraine pan y penodwyd cf i'w Siwyddgan y Cai.ser ym mis Mawrth. 'Gorfod- odd y werin i dnin tir y bon e d d wy r er mwyn oael bwyd i Ger- mani. Pan wrthodasant arferwyd y cr,eulonderau mwyaf tuag at- ynt. Cenedl wedi ffiekldio gort'h- rwm trwy ei hi.r brofi yw Rwsia, ac ni chymerai y driniiaeth hon yn dawel Cyfodbdd y werin yn y erbyn Germani fel un gwr, ac yn ysgil hynny dyma von Eichhorn wedi ei symud o"r ffordd trwy gynllun a ddVwedir oed'd nod ar symud ymaith amryw o'r rheol wyr Germanaidd yn yr Ukraine. Mae gwerin Rws.ia yn g we led beth yw bod dan hallf Germani, ac y mae Germani! hefyd yn clechreu gweled ei pherygl hiitihau.

Y Bleidlais Ariannol. Diygodd; Mr. Bonar .Low .Bieid- ,3ais. Ariannol ger'br.oin Ty'r Cyff- redin ddydd Iau, am y swm o "ooo, at gario y rhyfel ymlaen. Gwariwyd llai na'r am- cangyfrif er y bleidlais ddiweddaf, Mehefin 18.aehos o lawenydd a phryder. Llawenydd oherwydd fod: yr adrannau yn. cynhilo, heh beri rhwystr i'rgwaith; a phrvd- er oherwydd y lieihad yn y gwario yn adran. adleiladu Llongau ma.s- na:ch, yr hyn a brio do! id i'i- ffaith nad oes cymaint yn cael ei wneud. Eigiurwyd am y tro cyntaf i'r byd y cymorth" ariannol a. rydd Pryd- ain i'r Cynghreiriaid. Gwnaed hyn yn fwriadol, yn. wyneb yr an- wireddau a d'aenir yn enwedig yn Ita.!i g!an ein gelynion i'r perwyl fod Prydain yn ymfrashau ar draui y cenhedloedd gydymladdai a hi. Diatganodd y Canghellor lawen- ydd yn yr ymdieimlacl fod cyfbeth yr America yn ychwaneigJoilrbella6h wrth gefn y Cynigbreiriaid. Can- molai hefyd ymdrech fawr y wJ!ad yn igyffredinol gyda'r Ben thy clad Rhyfel.

CYMtZI7 A'R RHYFEL. Yn Swydd Norfolk y mae'r Parch. R. Jenkyn. Owen, gynt. o Gaergyibi1, yn gwasanaethu fel caplan gyda'r Fyddin. Eire yw'r pen capfen yn y rh-ambartli hwnnw, ac y rnae ii:av;er O' Gymry yn ei esgobaet'h. Mae Mr. David Rhy's, bargyf- reithiwr, a adwaenid gynt fel pre- gethwr Methodist, wedi. rhoi i fyny ei. swydd o Civi'll Li<a'bilit:ies Commissioner dros Ogledd Cym- ru, a Mr. T. El Morris, Porth- madog, yn ei ddillyn. -+-- Cyrhaeddodd y newydd i Lan- golfen fod Pte. -John R. Roberts, A.S.C., gynt o Meirion House, Llangollen., wedlmarw o> 'pneu- monia' mewn ysbyty yn Salonica, yn 39ain oe:d. Bun wetthgar a w .gyda'r eisteddfodau yn nyffryn y Ddyifrdwy, ac yr o-edd yn aeTod ffyddlon gyda'r M.C. Mae Mr. Walter Morgan, Manod House, Tregaron, wedi cael ei arafon i1 garcliar am cbwe' mis gan awdnrdodau milwrol Aberhonddu am wrtjhod ufudd- hau. Efe'n wrth wyneb wr cydwy- bodol. Anfonwyd ef i'r sefydliad a ddarperir gan y Swyddfa Gar- trefol yn Princetown. 00(>- Yn y Gnmgetown Hall, Caer- dydd, cyfarfu cynulliad l!uosog j ddyimuno'n dda i'r Parch. R. D. Edwards- ar ei ymadawiad v Sal- onica' i gyngrthwyo gyda'r Y.M. C.A. Cyilwynvvyd i;dd.o, amryw anrhegioh gwertfafawr, a daeth Syr W. J. Thomas a Lady Thomas i lawr o, i'r cyfar- fod. Cydymdeimli.r yn gyffredinoi yn ardialoedd Dolgella u a Mr. John Price, Fronoleu, ar dderbyn- iad y newydd pruddl fod ei fab Peter Price wedi' syrthio yn Ffrainc ar yr 22,ain o Orffennaf, yn 24 mlwydd; oed. Ymunotkl yn neohreu 1916, a bu all an am 22 mis. Dyn ieuanc o- gymeriad rhagorol' oedd. Mr. Peter Price, ac' yr oedd yn ucbel ei! barch gian bawb a'j hadwaenai. Cydymdeimlir yn ddKvys a'r Henadur James Evans; Blaen- clydach, a'i hriod, ar farwolaeth eu hannwyl fab. Cad. Arthur J. Eyoans. yn Ffrainc. Ymunodd a'r fyddin yivfuan wedi torriad altan .Y y rhyfel, a buan y d'ringodd; i safle o anrhydedd ynddi. Yr oedd yn gyimeriad eitlriadol0 annwyl, ac yn ifafrddyn gan bawb gartre, ac yn. Ffrainc; ond galwyd ef i wneud yr aberih mwyaf ac ni phetrusodd. Heddwch i'w lwch hyd. fore'r cod-i, a'r ail-gwrdd mewn byd na fydd rhyfeJ mwy. .>- Cefais y gair a garilyn oddiwrth y Parch. E. W. Pearce bore Sad- wrn :—"Yr wyf yima. yn awr er ys to niwrnod, ac wedi cael rnantais. 1 ytmweled ag amryw ysibytai, ac wedi cael rnantais i gael gair gan. rai cannoedd o Gymry 0< wahanol rannau o Gymru1. Deuant i,'r cyfarifodydd ar y Sal yn ddft iawn s mewn nifer. Cefais gyfleustra i siarad ag amryw yng ngihelloeckl y carcharau, un ohonynt wedi bod o dan 'tr'ainin,g' ym Mhorthc'awl. Cyfarfyddats a rhai. heehgyn o'r Maesteg, yn Gymry. Cymreig. Mae yr ymweliad y ma ag Alder- shot yn fraint fawr i bregefchwr i geisio gwneud yr hyn all ir-dewr- ion .fydd mewn vchiydlig amser yn y trenches." • -r- .1 I4v.

METHODISTAIDD YN BENNAF. Mae eglwys Tabernacl, Aber- cyn-on wedi rhoddi galwad un- frydol a brwdfrydig i'r Parch. W. M. D'avies, B.A., Gosen, Tre- orcy, i ddyfod i'w bugeilio. Y mae eglwys. y Tabernacl yn un o eglwysi mwyaf llewyrchirs Cyf- arftxi Misol Dwyrain Morgan- nwg, ac os Hwyddant y.n. eu cais slcrharit un o w-einidogiom mwyaf llafurus cymoedd y Rhondda. Mae eglwys Bethel, Fleol'fach, R-hondda, wedi rhoi galwad i Mr. J. Parry Jones, B.A., o Ffestin- iog, i'w bugeilio, ac yntau wredi cyd.synio: a'r alwad, ac yn ar- faethu cychwyn ar ei waith ym mis Hydref. Dechreuodd; bre- gethu yn Nhreforris, ac y mae wedi cael gyrfa athrofaol Iwydd- iannus. Caiff faes eang i weith- io, ac ymuna pawb i dd-yanuno iddo wen.au'r nefoedd ar ei waith. -+- Nid oes prinder dynion da eu gair yn eglwys Pembroke. Ter- race, Caerdydd, canys dewiswy d ganddynt gyniferag wyth yn fiaenori^id' yn ddiweddar. -ac eglur < yw fod yr eghvys a'i llygad ar ■botbl oeddynt eisoes wedi cael profiad o waith y swyild, canys- • etholwyd ganddyxit Mri. EdHvard Jenkins, Y.H., Wm. Evans, J. s' Jones, a Wm. Ree.s, yng-hyda -na Mri. Ernest Hughes, T. Thomas, W. Thomas, ac E. J. Evans, -+- Bu farw Mr. Daniel Nicholas, West Hampstead, Llundain, yr wytlmos ddiiweddaf. Claddwyd ef yn Gelligaer. Genedigol' .I o Dyddewi oedd efe. Saennaen oedd wrth ei alwedigae,th. Tyf- odd yn .adeiLadydd anturiaethus. Adwaenid ef vii Bethlehem, Porth, ac ym Margoed a lleoedd eraiili1. Bu yn. flaenor yn Glan- nant, Mynwy. Gwr selog iawn dros yr Y sgol Sul a holi ordinhad- au crefydd ydoedd. Safai ym meddwl y rhai a'i hadwaenai am wr yn. yrnddiddori yn yr achos. Gedy ar ei. ol vveddw unig. Bydd i'r Mynyddau a ddaw dystiolaethu i sel grefyddol Mr. Nicholas, ac i'w gariad mawr at y Corff Meth. odistaidd. -+- Ymwelodd yr Athro Roger Jones M.A., Pengarn, a Chyfar- fod Misot dorlllewin Morgannwg yn. Grove Place, POort Talbot, dros. y Gymdeithasfa, ar ran y Drysorfa er cynorth wyOi gweini- d o gion hen a methedig. Go sod- odd hawliaui .yr hen weimdog ar haelioni yr' eghvvsi allan mor glir ,ac argyhoeddiadol fel y gwehvyd Ilia wer grudd o dan y gwlith, a dwylo llawer blaenor tyner galbn yn ysu am fynd i waelod y I I Dywedai fod gwroniaeth gwraig llawer gwe:in.idoig yn hafal i wron- iaeth ein mill wyr dewr y dyddiau hyn, wrth glslo trefnu'r am- gylchiadau cyfyng, a gobeithio yn. erbyn go,blai,th Dywedai na ohydnabyddwyd gweinidogion Cymru erioed yn deilwng. Hefyd, fod 'tal'u' am bregethu'r efengyl yn drefniant gwaradwyddus! Fed y gweinldog wedi ei ahv a g'alwad ddyblyg i gysegru ei fywyd i wasanae-th yr efengyl. Galwyd ef yn gyntaf gan, Ddüv; ac yn ail gan yr eglwys- Fel y cyfryw fodganddo hawl i g-yn- -ha,li,a,eth anrhydeddusi yn Y anaeth pwysig y galiwyd ef iddo. Nid talu am bregethu eithr cyn- haHaeth yn y gwa&anaetb-