Y Cymro

Edrych i'r Dtvyrain. Cre-dwn mai gobaith mawr Germani yw cwymp a methiant Rwsia. Ceir digon o brof. ion f od ei gobaith yn y suddlongau wedi (Iiiflari- nu. Cofir fod yr arweinwyr wedi addo drosodd a throsodd i'w pobl y byddai. Prydain wedi, ei llwgu ar ei gliniau cyn trydydd pen: blwydd y rhyfel. Gwyr Germani1 fod ei gobaith yn y suddlongati wedi diflarrnu. Ond nid yw wedi rhoi. fyny obeithio y gall Rwsia ildio a bodd- lonii i gytuno ar heddwch ar wahan. i'r Cyng- hreiriaid; a rhydkl ei holl adnodidau mall ar waith, i gyrraedd y-r, amcan, hwnmw. Nid oes gennym ddirnadaeth pa faint o'r gymysgfa yn Rwsia sy'n ddyledus i ysbiwyr taledig Germani ymysg y werin a'r fyddm yng Ngweriniaeth riewydd^ y dwyrmin. Pe y llwyddai i gaelgan Rwsia i werthu'r Cynghreiriaid mewn. anobaith, gallai atgyfnerthu ei lliaiell yn y gorllewin, ac atal y trvchineb sydd yn ei bygwth ac yn ei haros yn sicr yno oni ddaw gwaredigaeth wyrth1- iol o'r fafh i'w hachub. Rhaid fod rhyw guddobaith fel hyn y tu ol i'r atebiad gochel(ra,r hwn. Ceisiia, Germani roi ei bun, yniawlli gyda'r byd* sydd wedi ei chondemnio ac wedi codi yn ei herbyn fel gelyn gwareiddiad a hedldwch y byd trwy. broffesu. el diniwetidrwydd a'i chariad at heddwch ac ewyllys da O-id nid oes raid nr ynd ymhell yn ol i atgofio pa fodd y chwareu- odd dric "yftelyb yda,r America. Er i'r cyn- llwyn hwnmv fethu, nid yw'r Junkers wedi ei hargyhoeddi' fod pob gobaith wedi diffoddi. oy Gwyddant fod y d'asg yn y gorllewin yn, un y 0 galed i'r Cynghreiriaid, a gobeithiant y try'r sefyllfa yn y dwyraini yn eu ffafr mewn pryd iddynt allu gwneud buddugOliaeth derfynol y Fframcod a'r Pryd'einwyr vn amhosibl. Di's- gwydiant i amser ymladd o'u plaid, er y rhaid eu bod yn gweld fod hynny y nesaf peth ii am- hosiblrwydd. --+-

Araith Mr. Asquith. Yr oedd disgwyliad mawr am araith Mr. As- quith yn Leeds, a chlywsom lawer vn datgan eu cymeradwyaeth iddi wedi ei darlien. Nicit yw'r Cyn-Brifweirxidog wedl, symud yr un iot na'r un tipyn oddiwrth y safle a gymrodd ar gychwyn y rhyfel. Nos Fercher, rhoddod'd sylw arbennig i. waith Germani yn trawsfeddiannu 'Alsace-Lor- raine oddiar Ffraincar derfyn rhyfel 1870. At- gofiodd fod Moltke wedi proffwydo'r pryd hwnnw,y byddai raid i Germani ymarfogi hyd Z, yr eithaf am.hanner can' mlynedd i ddal gafael yn y taleithiau a enillcdd mewn banner bIwy- ddyn, ac olrheiniodd' y rhyfel cfnadwy pre"en- nol i drachvvant Germani'r pryd hwnnw. Gwn- aeth Mr. Asquith ddatganiadau pwvsig ar el 0 gwestiwn heddwoh, ac ail-adroddodd ei gwest- iyna.u diamwys ynghylcb. Belgium. Gbfynodd a ydoedd' Germani yn barod i gilio yn ol' o'r wlad ac i adfer ei hannibyniaeth yn ddiamodol. Niid yw'r Caisar a'i gy.ighorwyr wedi gwneud un osgo i, ateb holiadau plaen fel hyn; ond nid yw Mr. Asquith yn foddlon i son am heddwch hyd nes v ceir v gelyn yn barod i wynebu cwest- tiynal1 yma'-ferol arfath. Rhaid edrych ym- laen i'r dyfcxlol, a gwneiul pob ymdrech i <'<lwyn i tnieivn gyfnod newydd, ar yr hwn na bydd cysgcxl gormes a pherygl y gorffennol yn gorweddl

Cwestiwn Ymbortli. Nid yw Arglwydd Rhondda yn celu dim ar y perygl oddiwrth brinder bwyd ymysg yr holl Gymghreiriaid; ac y mae yn ail-gychwyn yml. 'gyrch i atgofio'r wlad' o'i rhwymedigaeth i gyn. hilo ymhob cyfeiriad. Dywed mai nid dinistr y suddlongau yw'r elfen fawr yn y perygl; ond prinder cnydau'r holl fyd mewn grawn a defm- yddiau ymborth. Mae'r trefniadau i gael cyd- weithrediad rhwng y Cymghreiriaid yn cael eu perffeithio, a symudir yn gyflym i ffurfio Cyngor unedig er sicrhau dosraniad efteithiol ar y cyf- lemwad o'r America a Chanada.. Disgwylia y bydd i'r ymgyrch fawr i gynhilo a cerir ymlaen y yn America brofi'm help mawr i sicrhau digon i'r holl wledydd; onddeDigys y rhaid i ninnau yn y wlad hon beidio llacio dim. Parheir yn. awr i roi cyfleustra i'r etrwyddor wirfoddol ein cael i -gynhilo ond dywed ym ddiamwys os y try allan yn fethiant na fydd ganddo'r petruster lleiaf i roi'r wlad ar ddognau gorfodol.

Germani a'r Pab. Prim y gallai neb adnabod Germani oddiwrth don yr ateb a anfonodd i'r Pab ar gwestiwn heddwch. Ni fu erioed dom fwy mwyn a. mel- fedaidd nac eliioed broffes fw gostyngedig o y b gariad at heddwch ac o ewyllys da, tuagat yr holl fyd. Ond par cynnwysi yr ateb lawer o dd-rwg- dybiaeth o ragrith y don. Nis gallwn broffesu ein bod yn abl i 'roi'r esbomiadl cywir ar ddat- ganiadau amwys a phemagored y Nodyn. Ym- gedwir rhag gwmeudi unrhyw fynegiad pendant ac ymarferol, yr hyn a awgryma fod arweinwyr Germani yn parliau i obeithib y gallant ddal i ryfela nes sicrhau telerau tnanteisiol iddynt eu humain, rywffordd rywsut. Ond y mae'r don iselfryd a chariadus,' pa mor ragrithiol bynnag, ddigon i brofi eu bod wedi eu hargyhoeddi fod dydd yr ymffrostio a'r bygwth trahaus wedi mynd heibio. Yn He d'atgam, fel y gwnaent yng nghyfnod cyntaf y rhyfel, nad oeddtynt yn. barod i gydnabod unrhyw iawnd'er ond a. enillidgall eu gallu eu hunain, y mae'r atebiad hwn i'w Samcteiddrwydd y Pab yn darlien fel pregeth efenigylaidd: iawn ar y testun Iawnder sydd allu." Cyd'symk a'r Pab ar bob egwyddor gyffredinol y cyfeiriodd ati, a. gwneir pob ym- y I tl gais l'W. argyhoedidi ef a'r byd fod Germani mor awyddus a neb am wneud rhyfel a thywallt gwaed mwyj yn amhosibl ar y- (Waear. ■—♦ V

Y Brwydyo yn Pflanders. Brwydro caled a gwaedlyd a fu yn Fflanders ar hyd yr wythnos; ac y mae wedi parhau yn gyson vn ffafr y railwyr Prydeinig. Yr hyn a'n tery yiiglyii,, a'r frwydr hon yw'r cyflymder a'r hwn y mae Syr Douglas Hadg yn gallu aibdaro. ( fir i'r tarawiad cyntaf gael ei wneiKi fore lau wythnos i'r dweddaf, a llwyddwyd i gario'r holl bwyntiau v ceisid amdanynt. Y cam nesaf yrnhob brwydr yw gwrthymosodiad y gorchfyig- edig, a rhoddodd y gelyn ei holl nerth ar waith ddiwedd yr wythnos mewn cyfres o' wrthymos- (xliadau arswydus. Fodd bynnag, drylliwyd y naill don ar ol y Hall, ac ysgubwyd eu milwyr ymaith gan y magnelau mawr gynnau o bob rnath. Ad-newyddwyd yr ymladd ddydd Gwener, a chymrodd ein milwyr feddiant o ychwaneg o safleoedd' gwerthfawr. Profodd gwrthymosod- iadaupellach y gelyn yn !gyma,int o fethiant a'r dydd cyntaf. Erbyn dydd Mercher yr oedd y Prydeinwyr :111 barod i daro dcrachefn, ac mor gyflym yr oeddynt wed-i ymsefydlu yn y safle- oedd newyddion ac wedi trefnu i ymosod, fel y llwyddasant i ratgflaenu ymosodiad a drefnid gan y ge,IW. IBu'r frwydr ddydd Mercher yri un o'r rhai ffymicaf. a: bu rhai o adrnnnau ein byddin, yn e.nwedig yr Awstraliaid ar yr aden dde, mewn enbydrwydd a pherygl mawr ar un adeg, ond daliwyd i ymladd nes sicrhau buddug- oliaeth. Wedår oruchafiaeth fawr hon, gwnaeth y gelyn, saith owrthymosodiadáu i geisio ennill y tir yn, ol; ond methiant a cholled fawr a fu pob ymgais o'u heidd'o. Pan rodsant i fyny' eu hymdrech fawr i1 dalu yn ol, yr oedd ein milwyr yn cadw meddiant diogeL o'r holl dir a enillasant yn y frwydr fawr y dydd blaenorol. Dywedasom yr wythnos ddiweddaf fod pethau mwy i'w disgwyl oddiwrth Iwyddiant yn y brwydlro yn y rhan hon ond nas gellir pro- ffwydo pa bryd y deuant yn amlwg. Os y par- heir i symud gyda'r un cyflymder ag y dechreu- wyd, ni, raid disgwyl yn hir cyngwefd cvfnevvid- iad pwysig yn llinell y gelyn. Ar ddiwedd y frwydr ddVdd Mercher cyrhaeddodd ein milwyr i droed y gefnen olaf sydd wedi profi'n gaerfa ddigymar i'r :gelyn yn y rhan ogleddol o'i linell. Diau y rhaid ymladd yn galed i sicrhau pen y bryniau hyn; ond rhydd gorchestion diweddar ein milwyr lawn hyder ynnom y byddant yno cyn hir. ——

Brnddugioliaeth ar yr Euphrates. Dydd1 LInn cyrhaeddodd y newvdd am fudd- ugoliaeth fawr y Fyddin Brydeinig ym Meso- potamia. Amgylchwyd y gwersyll Tyrcaidd yn Ramadie, 65 milltir o Bagdad, ac wedi brwydr galed nos Wener, llwyddwyd i dorri1 cys- ylltiadau'r gelyn. Ddydd Sadwm rhoddodd y gelynion eu hunain i fyny, a chymerwyd yr oil yn ga.rcharorion.1 Rhifai'r fyddin Dyrcaidd amryw filoedd, a chanddynt gyflenwad helaeth o ymborth a chyfarpar. Disgwvliwn am newydd pwysig o gyfciriad gwlad CaMan eto yn fua.n. --+--

Ymoaodiadau o'r Awyr. Bu'r gelyn yn brysur yn yr awyr yn ystod yr wythnos a chymrodd fantais ar y nosweithiau lloergan i dalu nifer 0 ymweliadau a'r dwyreiniol ac a Llundain. Daeth nifer o'r peir- iannau dinistriol dirosodd nos Lun L gollyiigas- ant amryw ffrwyd belennau ar rannau o Gaint ac Essex. Mentrodd dwy o honynt i fyny'r Dafwys, a chyrhaeddasant rannau o'r brif- ddinas. Lladdwyd 15, a niweidiwyd 70. Daethant! y noson ddilynol drachefn, a llwydd- odd dwy eilwaith i dorri trwy'r cylch amddiffyn- 01 a dyfod hyd yn Llundain. Gwnaeth haid arall ymgais aflwyddiannus yn ddiwedd'araeh yr un noson. Saith oedd nifer y rhai a laddwyd nos Fawrth, gyda 25 wedi eu niweidio. Bu nifer o Zeppelins hefyd uwchben rhannau o Swyddi Efrog a Lincoln fore Mawrth; ond gyrrwyd hwy yn ol heb iddynt allu gwneud un- rhyw niwed mor bell ag y deallwn. Daeth cwmnd. o'r awyrennau uwchben Swyddi Suffolk, Caint ac Essex nos Wener. Cadwodd y mwy- afrif ohonynt ger y glannau, ond ceisiodd ychydig gyrraedd Llwndain; ond llwyddwyd i'w cadw draw a'u gyru yn ol. Nos Sadwm anos Saboth, pa fodd bynnag, llwyddodd yr, awyr- longau i gyrraedd y Brifddinas, gwnaethant alanastra heb fod yn fawr, a lladdwyd I I nos Sadwni, a 9 nos Saboth. Nos Lun hefyd gwnaed ymosodiad, a llwyddbdld rhai i gyrraedd y Brif- ddinas. Cymrwyd rhan yn yr olaf gan bedair haid o awyrlomgau. Ni wyddis pan yn ysgrif- ennu beth fu'r canlyniadau. Hysbysir ddydd! Llun fod y Cynghreiriaid wedi penderfynu talu yn ol drwy ymosod ar drefi yn Germani. ■■ ■ ♦

Datganiad Michaelis. Yr oedd araith Canghellor Gsrmani ymMhrif Bwyllgor y Reichstag yr un mor anfoddhaol a'r atebiad i'r Pab. Cwestiynau tramor oedd ger- bron, ac wedi trafod y Nodyn. i. Rufain, cym- rwyd cwsstiwn Belgium i fyny mewn eisteddiad dirgel a chyfrinachol. Eglurodd y Canghellor nad oedd yn mynd i wneud unrhyw fynegiad ar amcanion -rhyfel, am y byddai gwneud hynny ar y pryd yn debyg o arwain i ddyryswch ac o ni- weidio buddiannau Germani. Brawddeg aw- grymiadol iawn oedd yr hon a ddywedai na byddai i unrhyw ddatganiad ar hyn gan Ger- mani ddwyn y rhyfel un cam yn nes i derfyn- iad; ond y byddai iddo yn sicr helpu i barhau y rhyfel yn hwy. Ofer ceisio dyfalu ystyr fanwl -datganiadau pen-a,gored fel hyn; ond gallwn fod yn sicr fod odditanymt anhawster ag y .Y b teimla arweinwyr Germani eu grvm. Rhaid i mi ar y presennol, meddai'r Canghellor, wrthod gwneud ein hamcanion rhyfel yn hysbys byddai hynny yn rhwymo dwylaw ein- trafodaethwyr. Mae'r farn yn ymledu fod heddwch yn agoshau yn gyflym, ac esboniad digom naturiol ar y dat- ganiadau swyddogol igochelgar hyn o Germani yw eu bod yn rhagamyddion (> gynhygiom mwy eglur a phemdant: Rhaid idynt fod yn ochel- gar iawn rhag tyrinu arnynt eu hunain ddi- gofaint y genedl y maen;t wedi ei chamarwaim a chelwyddau a ffug-addewidio§ mor hir.