Y Cymro

DYLED Y CAPELAU YN Y DEHEUDIR GAN Y PARCH. THOMAS BOWEN, CAERDYDD. Yn unol a phienderfyniad Cymdeithasifa Mtertbyr (Gorff. 18, ig) eylchlythyrwyd pobelglwys yn.y De- heu yn galw sylw at hiawliau Ý Drysorfa, ac yn gofyni i'r egllwysii gydnabod y Drysorfa Fenthyciol fel un o fudiadau pwysig y Cyfundeb ag "sydd yn teilyngu cefnogaetlh ,a chasgliad blynyddol. Gofynriir i 'Swyddogion wneud sylw o hyn ar y Sul cyntaf yn Hydref. 0 gario allan ddymuni.ad) y Gymdleithasfa y mae'n sicr y- manteisia'r IJf-'ysorfa yn fawr. Pan gychwynwyd hi yn 1906, disrgwylidJ ychwanegilad sylweddoil ati trwy gasigliadau blyn- yddol, ond yn ystod yr un mlynedd ar ddleg y bu ar waith, ychydig diros ^600 yw'r cwbl gasiglwyd ati o bob cyfeiriad. Pan gofier gynif-er o eglwysi dderbynioidd o honi., a faint dlalwyd o'r dd'yled trwy ei chymorth hi, .a"r nifer fawr o eglwysi sydd yn dilsgwyt oddiiwrthi ac yn cael eu siomi o flwyddyn i fiwyddyn am nad. yw ei chyllid yn ddigon cryf i'w cynorthwyo, gwelir y g.allai y Drysorfa fod yn fendithiol iawn i'f' Cyfun- deb yn y De pedl ychwlanegid ddeng mil o bu-nnioedd at ei gwerth presennol. Gwnaeth 35 00 eglwysi gads am fenthyciad.au o ^6,275 mis, Mai diweddaf—ac ategwyd pob cais gan y Cyfarfod Misol y perthyna'r egllwysi iddio-t-ra n,ad osdd xnwy na £1,975 mewn Haw i'w rannu eleni. Creda'r Cyfeisteddifod mai ychydlig iawn o ymdrech ar ran swyddogion y Cyrddau Misol cryfion a) ohyf- oethog fyddai'n ddigon i sicrhau cynnyidd mawr yn y casgliadau blynyddlol at y Drysorfa. Da fydd i garedigion yr Achios slefyl1 uwchben y ffigyrau sy'n grynhodeb o'r hyn wnaeth v Drysorfa oddiar 1906. Derbyniodd 182 o eglwysi fenthyciad- au yn cyrraedd cyfanswm o ^31,50.5. TalKvyd. yn ol ^19,299. Bydd cyfanswm yr ad'-dlalLadau am v fiwyddiyn ibresennol (gan. gynnwys yr ol-dd,-led am y llyneddi) yn ^2,207 ios., a'r Hog tua £7°. Dengys hyn y talwyd o ddyled ein capeliaoi yn agos ^20,000, a golyga hynny yr arbedwyd tua f1700 o 16g yn flynyddol yr holl amser. Wrth ad-dalu'r benthyg i'r Dryisorfa yn ol £1,900 y flwyddyn, manteisiodd yr eglwysi ar tua /700 bob blwyddiyn a fuasid yn myned, ytni y cwrs arferol i logellu personau unigol, tra y byddai dyled y capel- au yn sefyll yr un o hyd. Trwy gymorth; y Drysor- fa, symurdwyd yn agos i Z20,000 o'r dd'yled, ac ni hydd gaiw eto am y Z700 o log. Oddiar yr amser y cychwynwyd y War Loans sy'n cynnyg llawer iawn mwy o log nag a arferir ei dalu gan eglwysii Methodistaidd, y mae llawer eglwys, er mwyn peidio aflonyddu ar y benthyg. wedi gorfod codi o'r 3-^ y oant i 4-1 y cant (a 5 v cant, rhai). Ni fuasai yn .srynd-od i. neb pe codasai pob echwyrnwr ei arian oddiar y capelau i'w osod yn y War Loans. A phiwy sy'n credu. y gostyn.gir y fllog eto i'r hyn fu o'r blaeni? Dywed y Blwyddiadur diweddaf mai Z394,534 ydyw swm. y Ddyled yn y Deheu. Tynner allan o'r >■ swm .hwnnw yr hyni sy'n dd'yledums, i'r Drysorfa Fen- J thyciol hony ae i Drysorfa Fenthyciol y Mudiad Ymosodol, saif y ddyled filoedd uwchlaw tri chan' mil o bunnoedd. Golyga hynny y telir, ar y cyfrif iselaf, dros. /12,000 o log bob blwyddyn, heb doddi dim ar y ddyled, anferth. Nid oes ejsiau arswydo! Nid ofn yr a y Cyfundeb: yn fethiamt sy'n peri i ni son am fainte:ii ddyled..Mae gwerth yr eiddo Cyf Ltndebol, yn gyfatebol fawr. Ond y mae gwerth ei eiddo, a chyfoeth ei aelodau, ynl peri i ni feddwl y dylai'r Cyfundeb ofyn o ddifrif ai doeth gadael petihau fel y maenit. Onid oes modd i nii gamtal- izo 1 diylied yr eglwysi? Oinidi oeSi moddJ i'r Cyfun deb gymryd ile, yr echwynwr personolp > Ni .fyddai. yr ymdrech i dahl yn ol j'r C')71fund.eb ronyn yn fwy nag i dalu i arall. Y Cyfundeb fyddai -yn enni..II, a'T Eglwysi yw y Cyfundeb onide? Clirio'r ddyled yn flynyddol wna'r ,^1.200, a phe ,hynny yn unig' a delid-sief y swm. delir yn awr fel Uog-fydt1 rhai o honom ddim yn hen iawn cyn y igwelwn ni yr holl o'r ddyled wedi ei thalu. Y gwir yw, y foment y gwelid y ddyled yn lleihau, ni fydd pobl yn foddlon ar dalu dim ond £ 12,000—y bare i,,ttteyrest "-ariferid ei dalu. Hawdd fydd iddynt dlalu 2 y cant neu 3 y cant rhagor. Nid ennill ariannol yn unig fydd hynny1, ondi byidd yn enniilll moesoli hefyd. Y pwnc yw sut i fyn-d' at y gwaith. Nid oesi amr heuaeth nad yw tuedd yr amsierau yn arwain y" Cytfundleh i wynebu y gorchwyl o godi rhyw fath o Drysorfa Fenthyciol gref fydd yn troi y miloedd punnoedd delir yn bresennol mewn llogau, at wias- anaeth v Cyfundieb ei hu-nan, nid i ysbeilio pobl, dda isydd yn gosod eu harig,n ar giapelau, ond i ddysg-u ein pobl ein hunain y dlyl^it: fod wrthi yn ddyfal i leihiau. ein dyledion Cyfundeibol.

Male 2nd Lieut. W. H Trant, Williams, R.F.C., maib hynaf Dr. Williams, 5, Dingle Hill, Lerpwl, ar goll e.r yr r6eg' Or Awst. Bu mewn ysgarmes. gyda'r awyrlongau, a gwel- wyd ef yn myned i lawr yn nhir y gelyn. Dodlwyd anrhydiedd deilwng ar Lance- Corporal Samuel Evans, orlganydd capel M.C. Tainant, Penycae, Rhiwatbon, pan y g'alwyd eif i fyny ar lwyfan. yr Eisteddfod ym Mirkenhead. Elfe oedd arweinydd y cor meibion, eniHodd ym Mangor, ac efe yn unig dan ei glwyfau, ddychwekxld o'r drin. Anfonwyd 'rosettes' gan rieni rhai o'r aelodau fuont fleirw, ac ar- wisgwyd Mr. Evans a hwy dan deimladau dwysion gan y Lieut. General Owen Thomas. Yn nihribunlys Bangor ddydd Mercher apel- iai cyn-efrydydd 0 Goileg Bala Bangor, oedd erbyn hyn wedi ei ordeinio. Nid oedd yn briod, pasioddi yn Claiss A, ac nid ocdd end u*fain, oed. Daliai y cynrychiolydd milwrol nad oedd y ddeddf yn esgusodigweinidogion ordeiniedfig. Goifynodd y Maer a oedd yn ar- l'eriad ordeinio dyn ieuatic ugaiÍn milwydd oed, ac ateibwyd nad oedd un reoi, y gallai eglwys ddewis g-weinidog beth bynnag fyddio'i oed, b ois y eactit weinidog a rail i'w ordeinkx Gwrth- odwyd y cais. .+- Mae cronfa wledi ei chychwyn i'r pwrpas o gael digom o arian i fyned alg achos y Parch. B. Meyrick, gweinidog gyda'r Bedyddwyr ym Mom, i loys uwch. Fiel y oofir, er fod Mr. Meyrdck newydd ei ord-cinio, cymerwyd ef i fyny flel un absennol o'r fyddin. ^Vrwyddwvd yr ape.1 am gymortih gan y Parchn. H. Gernyw Williams, EL K. Jones, Cefnmawr, J. B. Hughes, Llanerchymiedd, a Mr. J. Jones, Am- hvoh, a dywedir "Ni feiddiai'r awdurdodau osod 11 aw ar Oiffeiriad yn Eglwys Loegr neu Ruifain dan y fath aimgylohiadau, ac eto, beidd'iamt osod g-wie-in,idoig i'r Bedyddwyr mewn oar char. Os yw Mr. Meyrick yn agored i gael ei alw i dclwyn arfau, yna bydd hawl hefyd i alw pob-.ttl1 a ordeiniwyd er y dyddiau uchod, ac ni ellir ordeinio neib yn weinidOlg i Grist yn ein plith tra pery y rhyfel." Ddydd Mawrth, Medli IIeg, cynhaliwyd y wledd olhiriedig er budd Cofeb y Milwyr yn y Garreg Lwyd, Gaergybr. Analluogwyd Mr. Lloyd George i fod yn breslennol gan anhwyl- y I deb. Agorwyd y gweithrediadau gan Mrs. Lloyd George, yr hon ddarllenodd ne^es oddi- wrth y Prif We,i,niidotg, yn yr horn y cammolai wrhydri beohgyn Clymru. Yr un ganmoliaeth oedd gan lywydd cyngerdd y prynhawn- Lieut. General Syr Pitoaiirn-Gampbell. Enill- wyd 16 o> 'Victoria Crossles' gan Gymry, ac yn awr ychwanegwyd dwy atynt, air wahan i,'r medalau a'r cydnabyddiaethau eiraill. Hyder- ai y byddai enwiau nid yn unig yrhai laddwyd ond hefyd a eniHasant anrhydedd, yn oael eu rhoi yn yr adei1.adiau newydd ym JVTangor. Yn ystod y dydd rhoddwyd Uawysgrif Mr. Lloyd George i fyny aT werth gan y Cyrnod Dr. John Williams, a phrynwyd ef am £roo gan Mrs. Grayson, priod uehel sirydd Mon. Darogenir y bydd yr elw oddiwrtih yr wyl at y Gronfa yn fil o bunnau. Cynhaliiwyd cyimanifa bregeithlu unedig yn Llandyfeilioig, Caerfyrddin, gan yr Ymneilltu- \vyr a'r Eglwyswyr, a gwniaed casgliad'au i fihvyr y plwv'. Pregethwyd gan y Parohn Morgan Jones, B.A., Whitland; J. H. Jenkins, Riheithor Cilrhedyn; D. E. Thomas, Llan- stephan; J. John, LIanybri; a J. O. Jones, Claerfyrddin.- D'ywedai Rheithor Cilrhiedyn y dylai yr Eiglwyswyr dynnu ymaith y 'Magni- ficat' o'u Llyfr Gweddi, a'r Ymnelilltuwyr roi i fvny glanu emynau Ann Griffiths, Oi& na chad- Went y delfryd Cristionogol ynghylch mierch- ed. Mae dros filiwn a chwarter o ferched yn awr yng ngwasanaeth y Llywodraetih a pha beth wneair er eu mwyn? Ie, onid oedd gwyr 'blaenilaw' a 'chnefyddol' ar y byrddau addystg, a omeddent nid yn unig gyflog cyfatrtal i'r athrawesau, ond yn ami rodd'ent lai 0 gynog am well, gwaith ? Nid oedd yr oruwchvstafell yn Jerusalem gymaint a neuadd Caerdydd, ond yr oedd lie ynd'di i ferdhed. Gwelodd loan "wraig yn y nef wedi ei gwi.sip-o, a'r haul, &c., -oind,, nid oedd y creadur godidog hwnnw yn ddigon da i gael tocyn i Gynhad- ledd yr Eglwys. Gymreig.