Y Cymro

I GWRECSAM A'R CYLCH. DAL YN DIRF.-Felly y mae y Parch. Wm. Foulkes, Llangollen. Bu yma y Sul o'r bllaen yn oadw Cyfarfiodydd Ysgol yng nghapel Bersham Rd., Gwrecsam. Yr oedd yn ei hwyliau goreu, ac er yn octogenarian, yr oedd megis llanc. Yr oedd Maer y dref hefyd a'i briod yn. bresenuoi yn y cyfarfiodydd, Y mae yr eglwys1 hon a'i llygaid ar weinidog er ys tro: bellach, c«d 'flat shot' yw pob cynnyg wedi bod byd yn hyn. Anelwch ar eich gTiiniau, frodyr. YR EFENGYLYDO O'R SOWTII.—Son am hwn sydd yn y cylch ymhob man, set yr Efiengyllydd W. H. Griffiths—y "BiBiy Sunday" Cymreig. Daeth i fyny o'r De ar ed olwynion y dydd o'r blaen, a phre- gethodd ar hyd.y ffordd yn yr awyr agored, trwy T.««gr, ar m d-aith, Oaed h^l n^eddol mewn ami 4"1. i dre-f Seisnig. Yn y cylch yma y mae wedi. bod yn foddion troedigaetii ugeiuiau eisoes, er na fu eto yn ein pliith ond wythnosi fer. Fe wna ei ol ar drei y brag, sef Gwrecsam, cyn dychwelyd, yn ol pob ar- wyctdion.

NODION 0 LEYN. Ymhliith y rhai yr oedd y radd o. B.A. ym caeL eu cyf- 1-wynio iddynt yn eu habsenoldeb gan I/ys- Prifysgol Cymru ym Mangor dydd. Miercher diweddaf, yr pedd Ijieut. Eirwyn Rob yn,s-Owen—try dydd. mab Mr. a Mrs. 0. Robyns-Owen, Exw Wen. Jylae ef y dyddiau hyn yn rhywle yng ngororau Gwlad yr Addewid, ond pan y gOistega y cythrwfl ac yr,a,iff yr aflwydd heiibio mae yn diebyg o fyn'd ymdaen gyda'ii efryd- iau ymglyn; a'r gyfraith. Deallwn fod; y Parch. W. J. Jones, 'Esgob' EnlM, wedi rhoddi ateb ffafrioil i'r al:wiad a gafodd 00 Lan- sdlin, a bydd yn dechreu ar. ei waith tua dechreu Tlydref. Mae Gymdeithas y Groes Goc-h wedi cyfiwyno tyst. ysgrif i Dr. R. Jones Evans, ac wedi ei wneud yn aeliod am ei oee ar gyfrif y gwaith rhagorol mae wedi ei wnieud, a hynny yn rhad, mewn addysgu rhai i y 1 0 roddi cynorthwy hyd nes y del y meddyg. Mae y Parch. Simon G. Evans, B.A., wedi myned dirwy ei aiiholiiad meddygol 'siemi-final' gydag anrhyd- edd,

NODION OR DEHEUDIR. Nos Sadwrn diweddaf, cynhaliwyd cyngherdd cys- tadleuol ar raddfa. uchel yn Neuadd, Cwmbach, Aberdar. Y cadeirydd ydoedd Charles Kenshole, Ysw., Uwch-gwnstabl, Aberdar. Beirnaaid y gerdd- oriaeth oeddynt r Mr. T. J. Vlarjau, 1' .T.S.C., a Mr. W. J. Evans. Aberdar. Yr arwednydd a beirniad yr adroddiadau ydoedd Mr. E. Ogwen Williiams", F.R. G.S., Ysgol Ganolfaddol Aberdar. Cyfeiilwyr oedd- yut, Proffes,wr Richard Howells, Aberdlar, a Miss Gwladys Jones L.L.C.M., Aiberaman. Yr oedd y dyfarniadau fel y canlyn Y prif unawd agored, eniilwyd alAan o 2,5 o ymgeds'wyr gan Mr. Gwilym Jones, VSitradgynlais. Efe hefyd enillodd ar yr un- awd agored i feibion. Unawd agored i ferched, rhanwyd rihwng Aladain Alice Morton-Thomas; Aber- z, carti, a Miss Edith Maud Lewis, Tonyp,a,ndy., Un- awd agored i b-liarit, ennillwyd y wobr gyhtaf gan Miss Blodwen Davies; Resotvan. Ail wobr. Miss Iris Maud Davies, Cwmaman. Adroddiad agored, rhanwyd rhwng Mr. Gwilym Philips a Miss Blodwen Williams—y ddau 00 Abe.ram.an. Gwnaeth y beirniaid ol eu gwatth yn rhagorol. Yr oedd yr elw yn myn- ed at gron fa y mitwyr. GWYL BREGETHU.—Gwasanaethwyd yng nghyf- arfodydd pregethu eglwys Ebenezer (M.C.), Cwm- bach, Aberdar, eleni gan y Parchn. J. 0. Jones (Hyfreithon), Cwmafon, a D. Teifi Davies, Hirwain. Gafwyd oedfaod grymus.

MEIRION A'R GLANNAU. Mae eglwys Sallem Dolgellau, wedi darpar popeth sy'n angen er gweinyddu priodasau heb bresenoldeb swyddog y wlad. Penodwyd y gweinidog, ,y Parch. T. Mordaf Pierce, yn wr cyfrifor dan y ddeddf, a Mr. R .C. Evans yn wr cyfrifol cynorthwyoiL Cry- •ibwyliliaf y digwyddiiad am mai ychydig iawn o eg- IWysi'r wlad sy' wedi manteisio ar ddeddf a basiwyd o bwrpas, er symud cwynion Ymneilltuwyr. Mae eglwys Saliem a'i bryd ar dalu ei dyled, hefyd, ar fyrd-er. • Caed cyfarfodydd llewyrchus iawn o blaid inudiad Cbff au'r Milwyr mewn amryw o drefi'r glannau, ac yn y Bala, Bwnglerus. iawn fu pethau yn Noilgellau, ond caed cyfarfodydd da yn Aberdyfi a'r Balla, ac ar. eithiau rhagorol gan Mr. R. J. Thomas ac eraill. Yr wythnos ddiweddaf ynuvelodd y Parch. E. K. Jones., Ce-fnmawr, a Chorwen a'r cylch i gynnal cyf- arfodydd dirwestol (yn: llle Plenydd), a thraddododd areithiau grymus. Yr oedd yn gryf yn erbyn Pryn- iant y Fasnach gan y Llywodraeth, ac yn edrych ar hynny fel drwg mawr. N,os Iau igeg,- pregethwyd yn nghapel yr Annibyn- wyr Corwen, dan nawdd Cymdeiithas y Cymod, gan y Parch. D. Wyre iLewis, Rhosi Cafwyd pregeth nodedig o alluog ac amserol, a mwynhawyd hi gan gynulileidfa luosog. Teimla y cyfeillion sy'n gofalu am achos Saesneg y Methodistiaid yn Fairbournie yn ddiolchgar iawn i'r Heniadur J. M. Howell, Y.H., Aberaeron, am ddyfod i'w gwasanaethu y SabotJh ar adeg pan y mae yn anodd cael pregethwr. Cafwyd dwy bregeth alluog ac amserol gan yr Henadur. Mae y Parch. T. R. Jones wedi cyfiwyno ei yni- ddisiwyddiad i eglwys Towyn am ei fod yn symud i ran aral'l y sir. Mae'r Parch. J. Radcltiffe, B.A, B.D., Dolgellau, yncYfilorthwyo gyda sefydliad y Y.M.G.A. yn un o borthladdoedd pwysiicaf y glannau 'Mae Uywodraeihwyr Ysgol Dr. Dolgell- au wedi prynu Tremhyfryd, hen gartref y Parch. R. R.' Williams', M.A., Bala, am ^'1,000, er ychwan- eg-u at gyfleusiterau'r Ysgol.

NODION O'R RHONDDA FACH Y Sul Gorffennaf i5fed, 'y cyunhaliwyd Cyfarfod Dau-iisol Adran Uchai y Rhondda fach yn Bethan- ia, Maerdy. C'ynhelir y nesaf yn, Ebenezer, Maerdy. Nid yw cyfeillion Ebenezer am gael holi yn y pryn hawn fel -arfer. am y credant fod hynny yn cadw llu o'r ysgol. Dyna farn pawb ar y mater, a llongyfarch- w,n yr& Ebenezeriaid ar eu gwaith, yn rhoddi myneg- iant" i hynny mewn ffordd ymarferol. Plaid ac sydd yn. cynyddu yn ddirfawr yn y Rhon dda fach ydyw yr Ysbrydegwyr. Yn ddiweddar bn dadl frwd ar y mater vn-Neuadd y Gweithwyr. Maer- .t_J, -w dy, gyda'r. oandyniad, osi cywir y dystiolaeth, fod y bliaid hon yn ychwanegu at eu rhif beunydd, o'r rhai a fyddant byth yn gadwedig. IAlonider mawr i lawer yn y^ cwm oedd darllen Jjlyth^ Mr. D. T. Davies. Pontygwaith, yn, Y QYMRO diweddaf ar fater "Cyia ,haliia,eti-i v Weinidogaeth." Yn ddibetrus, niid oesi un mater yn haeddu siylw am- lycach na hwn ar .hyn o- bryd, ohervvydd y mae yn ddirgelwoh mewn gwirionedd pa fodd y mae llawer ■o'n. gweinddagion yn b-yw.. Er sicrhau gweH cyflog iddynit, byddlaa yri lliawenydd mawr i ,ni ganfod dyn- don ac siydd yn en.n-i.; 1 cannoedd o bunniau y flwyddyn yn cyfrannu yn wel] at y weinidogaeth. Hefyd," dvlai eglwysi heb fugeiliiaid arnynt, roddd rhyw gymaint o 'war bonus.' am weinidogaethy Sul. Y mae CaMaria, Porth, ac Ebenezer, Maerdy, yn gwneud hyn. iLliongyfarchwn yn y modd nlwyaf calionnog waitli. Miss Inez Thomas, o Liba-nus, Tylorstown, yn enndll y Medal yn y Dosbarth o dan 21 oed yn Arholiad Ygoldon^ Sabothol Dwyrain Morganrnvg. Hefyd, enijil NTisls Una Thmas., ei chwaer, yr ail wobr yn y Dosbarth dan ib oed, yn. yr un arboJiad. M-erched ydynt i Mr. Eliasi Reece Thomas. (Pencerdd Brychan), gwr ag sydd wedi ennill lie amlwg iawn yn y byd cn-ddorol. ac y mae hefyd yn un o flaenoriaid jnwy- at gobeilhiol ed Gyfaxfod Misol

GENI, PRIODI. MARW. GENEDIGAETHAU. Pugh.—Gorff. 17, d Mr. a Mrs. H. Austin Pugh, Ariandiy y National Provincial, Ll-anJyilin, Trefal dwyn, m'ab.. PRIODASAU. L.dwards—McLean.—G.orn. 18, yng nghapel Salem, Porthmadog, gan y Parch. W. J. Nicholson, y Parch. John Edwards, caplan milwrol, i Misis Frances McLean, merch ieuengaf Mrs. McLean Gwymie, Porthmadog. ■ ■ E,vans-Griffi,fhs,G,orff 16, yng nghapel Soar, Merthyr Tydfil, gan y Parch. Daniel Adams, B.A., B.D:, Evan S. Evafts, Aroiygydd Rhedlffyrdd, a Mary Hannah, unig ferch Mr, Daniel Griffiths, Alma House, Dowlais. James^-Thomas.—-Gorff. io, yng nghapel Hyfrydle, .Bl,a,enq.u Fietin;i,og, gan y Parch. ] Rhydwen Parry, Qt.-masier-sergt. S. Arthur Janies, Abertawe, a Ife.-gan; Thomas, Manod Villa, Bl. Ffestiniog. 'Jones*—Davies.—Ar ddvdd Ma wrth y i7fed priod- wyd merch Dn T. VVitton Davies (Miss' Maud Witton Davies), yng nghapel y Bedyddwyr Saesneg ym Mangor, a'r Parch. J. Emlyn Jones, "gweinidog gyda'r Bedyddwyr, Argoed, Sir Fynwy. Gwasan. aethodd y Parch. J. H. Moore, Rhydychaita (ewythr y briodferch), Dr. Witton Davies, a'r Parch. Morgan Jones, Cyjiier, cydfylyriwr a'r priodlab ym Mangor. Yr oedd y capel yn orlawn o bobl. Bu Mrs. Emlyn Jones, yn anarferoi ddiwvd gyda phob achos da yn y ddinas, ac yn neilltuoi felly yn yr eglwys a'r Ysgol Sabothol y perthynai iddynt. Rhoddwyd iddi dysteb gwe:rthfawr gan yr eglwys,. Owen—Davies.-—Gorff. 18, yng nghapel1 y- Wesleaid, Pendref, Treffynn-on. gan y Parchn. D. Darley. Davies, ac A. Lloyd Hughes, y Parch. Thomias J. Oiwen, Spennymoor, a Miss Margaretta Davies, London House, Treffynnon. Thomas'Jone.s.<Gorff 7, yn Engedi, BrymbQ, gan y Parch. Edward Roberts (ewythr y briodasferch), Mr. Edward Thomas, gynt o Bee Hive, Brymbo, yn awr o Dover, a Missl Ceridwen Jones, Bryncoch, Brymbo. TihOlIlllag¡-¡R,ichards.iGrorff. 12, yng nghapel M.C. Trinity, Llaneffi, gan y Parch. W. Adams, Pte. W. E. Thomas, R.W.F., a Gertrude, ail ferch Mr. a Mrs.. Thomas Richards, Penarth. Williams—Thomas.— <Gorff. 4, yng nghapel y Wesle- aid Seisnig, Treorci, gan y Parch. E. D. Thomas, Treorci, y Parch. J. Medrion Williams, Trefeglwys, a Mss M. J. Thomas, Treorci. Williams—Parry.—Gorff. 14, yng nghapel y Taber- nacl (W.), Conwy, gan y Parch. T. C. Roberts, Mr. Thoiiriasi Williams, Eirias Terrace, Penmaenrhos, a Miss Maggie Parry, Chapel Street, Conwy. MARWOLAETHAU. Davies.—Oerff. 17, yn 74 ml. oed, Mr. R. M. Dav- ies, Meirion House, Garth, Llangollen. Yr oedd Mr. Davies, yn Gadeirydd y Cyngor Gwledig, yn aelod 0 Fwrdd Gwarcheidwaid Corwen u Bwrdd Llywodraethol yr Ysgol. Sir, ac yn Ynad. Chwith iawn fydd gan Gapel Trevor (M.C.) ac Ysgol Gen- hadol King Street, Cefn, ar ei-ol. Davies.—'Gorff. 5, o'i glwyfau ym Melgium, yn 25 ml. oed, Harri Tudur, annwyl fab Mr. a Mrs. Isaac Davies, 41, The Woodlands, Birkenhead, ac A o wyr i Asdedydd o Walia. Davies.—(3oll:wyd trwy syddiad yr Agerlonig yn 16! ml. oed, Robert, annwyl fab Mr. a Mrs.. W. T. Davies, 25, Tudor Avenue, Feacombe, ac wyr i'r diweddar Mr. a Mrs. John Davies, Conwy. Evans.—Gorff. 14, yn dra sydym, yn 73 miwydd oed, Mr. Edward Evans, Bersham Bank, ger Gwrecsam. Edwards.—"Gorff. 15, drwy ddamwiain ar y reilffordd yn Chama, New Mexico, U.D.A., Mr. Wm. F. Ed- wards, gynt o Goedpoeth, Gwrecsam. G,riffiths,Goi-ff 15, yn 43 miwydd oed, Mrs. Sarah Catherine Griffiths,' pdod Mr. Thomas Griffiths, Caerswsi, ac aelod ffyddlon yn eglwys y M.C. George.-—'Gorff. 15, yn 77 ml. oed Ann, priod Mr. Stephen George, Penlleinad, Tregaron, a gynt o Ty'ncoed UchafBlaencaron. Griffiths.—iGorff. 16, ym 66 ml. oed, John Thomas Griffiths, 85, Richards Street, Caerdydd. -Griffiths.—'Gorff. 16, Mary Ann, apnwyl briod Thos. Griffiths,. 17, Berw Road; Pontypridd. JonSI,cOrff. 14, yn 52 ml, oed, Ir. James Jones,