Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
4 articles on this Page
Hide Articles List
4 articles on this Page
---PRIODAS EURAIDD M-R. A…
News
Cite
Share
PRIODAS EURAIDD M-R. A MRS. JOHN MORGAN, HOLLOWAY, LiLUNDAIN. AI" yr IIeg o Orffemnaf, yn 1867, yr atebodd Mr. a Mrs. John Morgan "Gwnaf" i'r cwestiynau, "A fynni di y iercii hon yn wraig briod i ti?" ac, "A fynni di y mab hwn yn wr priod i ti?" Cyrhaeddasant. gan, hynny, jiwbili eu bywyd priodasol ar yr neg o Orff,ennaf, 1917, yr hyn a ddathlwyd ganddynt hwy a'u plant yng nighanol llawenydd a theimladau da na phrofir, ond anaml, eu rhyw. Braf oedd y dydd a hapus oedd y cyfarfyddiad yng ngardd Mr. a- Mrs. John Evans, Avenue Road, Crouch End—cartref y ferch a'r mab-ynig-nghyfraith—i ,gydiliawtenthau a'r teulu. Gwnai heuMwen Gorffennaf, gwyrddlesui Ilighgate, a chalonnau cariadus, llawnion, y dydd hwn yn un o lawen chwedl. Pwy yw Mr. John Morgan? A phwy yw ei briod? Paham yr apeliai eu jiiwbili at f-,vy-ria'u teuliU? Pam y giwnaethai Eg- lwys Ho.'away fynnu cyfranogi yn natbliad amgylch- iad mor ddedwydd ? 0 Ledrod yr hanma Mr. Mor- gan, canys yno, mewn ty or enw Llwyn Merch Gwil- ym y ganwyd efar y Ilaf o. Ragfyr, 1841, ac y magwyd ef. Amaethwr oedd ei dad o ran galwedigaeth, Methodist Calfinaidd o ran ei lwyth crefyddol, a blaenor yn eglwys Lledrod o ran siafle. DglgynnaÎ o deulu nodedig eu sel drosi grefydd, a noddir yn y teulu y traddodiad fod ei daid yn gyfeilllgar a Daniel 'Rowland. Cafodd ein cyfaiilil athrawYsgol Sul gwych iawn yn, Mr. David Richards, Rhydlwvd—a fagodd ddau bragethwr ar ei aelwyd, y rhai, ill-dau, a dorrwyd i lawr ym gynnar. Disgyblion e.ratll yn aiosbarth Mr. Richards oedd y diweddiar Barch. David Evans, Talybont, a Mr. Evan, Evans, Y.H., ei frawd. Yn 1865 y daeth Mr. John Morgan i Lun- dain, ac yr ymaelododd yn Eglwys Wiliton Square, a fuigeilid ar y pryd gan y Parch. John Mill's. YsgiOJ Sul yn. uniijg—a sielfydil(dsid yn 1862--{)ledd yn ardal Holloway yr adeg honno gan, y Corff. Bu hi yn Hollowiay Road Institute, Cornwall Road, Homsey Road. Durham Road, Homsey Road (drachefn), ac yn Tollington Hall yn flodeuog a Iwyddianiius cyn taro o neb ar le i adeiladu capel, a chyn breuddwyd. io o neb am osod i fyny adeiilad yn Sussex Road- cartref yr Eglwys a'r Ysgol er 1873. G wnaeth ei gaitref a'i athraw fagu chwaeth, at Ysgol Sul a'i gwaith yn y gwr ieuane, a daetb i'r ddinas yn 24ain oed, a bwriodd yntau oedd ganddo i w thrysor- fla hi. Aohuboddei fryd trwy hyny, a bu o fendith i liawer. Nid oedd Mr. Morgan ymhlith y to cyntaf a ethoi- wyd pan y corfforwyd yr eglwys. yn y Cyfundeb ac ar ei ran gan y Parchn. Joshua Davies a Robert Owen (Eryron Gwyllt Walia) yn 1868, eiithr dwy flvnedd yn ddliweddarach, etholwyd Mr. John Evans ac yntau i'r gwaith, ac e,fe yn aqain mlwydd oed. O'r dwthwn hwnnw hyd yr awr horn ca;fodd, yr egliwys ei oreu-ei oreu. Y Parchn. Richard Owen, (y dnvygiwr), W. Ryle Davies, ac R. 0. WilMams (o Benmaenmawr yn awr) fi-ionit fugeiliaid yr eglwys; ond "Men may come and men may go, But I go on for ever," yw tystiola,eth byVIrd Mr. John Morgan yngliyn a Holloway. Yn Llanlwyd, Llanilar, yn 1844, y ganwyd ea briod, eithr a hi yn fiabian dwy flwydd oed, symiudodd ei. ttieult i Laneithir, tyddyn yng ngwaelod brj-n, yng nghwrr uchaf dyffryn,, ac ymhelil o bob man pe yr eithrier y Wenallt. Pell ydoedd, a psll ydyw, canys y mae Llaneithir yn yr un man er creadigaeth y byd. o Bont y gwr dlWg, o Drisant, o Bont Emryd, ac o Gwmystwyth. Nid oedd capel ym Mynach, ac ym aeJododd y rhieni yng Nghwm Ystwyth, er fod Capel Triisant yr un mor agos iddynt, neu yn hytrach yr un mor bell oddiwrthynt. Bu ei thad hi yn flaenor o nod yn y Cwm am flynyddoedd, ac hyd y dydd hwn enwir enw "Dafydd JonesyiJaneithir, gyda liawer o barch yn yr ardal. Yn y cyfnod hwnnw cedwid y sieiiat yn-o ar nos Sadwrn, gan y ceid fellty gymorth pregethwr y Sul i'w chadw. P-ediair seiat yn unig gollodd "Dafydd Jones" yng nghorff deuddeng mlyn- edd o amser, er fod ei ffordd yn fillitiroedd lawer, trwy ddyffrynoedd a choedydd, tros afonydd a myn- yddoedd. Mynych y cysgai yn Nhy'r Capel noson y seiat rhag y methai ddychwelyd i'r oedfa drannoeth. Ugain oed oedd Mrs. Morgan, merch Llaneithir, yn gwynebu Llundain. Yn Jewin Crescent yr ymaelod. odd, ac yr arhosodd yn aelod hyd ei phriodas. Erys yn y teulu o'i hochr hithau draddodiiadau tra sanct- aidd, ar gyfrif ei thad a'i mam, ac yn wir ar gyfrif ei thaid, William Rowlands, Blaen Plwyf, a dyfasai o'r un cyff a Daniel Rowlands. Gwraig dda, lew, ddiwyd, ofahxsi a chapelgarol a fu trwy ei hoes-—teil- wnig o'r hyn a roddodd fri ar ei henafiaid. Bu y ddau—y gwr a'r wraig—yn arbennig o wasan. aethgar i'r achos hyd oni theimlem ni, eu cydnabod, ddyddordeb neilMuol yn eu jiwbili. Aè, mor ddyl- edu5 y teimlai Eglwys Holloway iddynt hyd oni fyn- nai hithau gydlawenhau a'r rhieni a'r plant a mynegi ei gwerthfawragiad. ohonynt. Cyfiwyno ^50 o rodd i'r par fwriadai yr eglwys ar y cyntaf, eithr o dan ddwylaw dau ysgrifennydd y dysteb—Mr. David Jones, y pencantwr (o Benygarn), a Mr. J. L. Jones, un o fliatnoriaid yr achos (0 Flaen Annerch), ac yn ddiarwybod, bron, i'r Trysorydd —Mr. D. Thomas, Liverpool Road, aed heibio i'r nod o -f 50 fel chwarae. Ar y 12-fed. o Orffennaf, mewn cyfarfod bywiog, o dan lywyddiaeith Mr. E. Lewis un o'r brodlyr henaf yn yr ^eglwys, cyflwynodd Mrs. John Evansi (y chwaer henaf yn yr eglwys, a gweddw y diweddar Mr. John Evans, a enwasom eisoes, blaenor gwerthfawr a deallius yn ei ddydd), offrwm y frawdoliaeth i'r gwr a'r wraig ria fu pall ar eu sel, yn ol eu goleuni ac yn ol y ddawn a rodded idd,ynt, an' soain. mlynedd o fywyd teulliol ymhriaid achos Iesu Grist yn Holloway. Diau iddynt gael ami i awr dywyll, canys ni threulir deng mlynedd a deugain o fywyd priodasol heb y rheiny; eithr bu'r eglwys yn swcwr iddynt, a chawsant ddiangfa lawer •tro wrth ei gwasanaetihu hithau. Uwchlaw popeth, bu hi iddynt yn fwrdd eyrfnewid a chyfle i ychwan- egu at dalentau ac arian y Meistr. Ni fu yng nghof neb awr hapusiach o fywyd Holloway, nag awr o'r xafed o Orffennaf. Nid gweddu son lllawer mwy mewn ysgrif o fath hon am y pererinion hyn.: y maent gyda ni. Teg er hynny yw tystiolaetihu na chafodd yr Eglwys na'r Cyfarfod Misol wr mwy sfilog a ffyddlon ymhlith ein blaenoriaid, Medd ar lawer o synwyr i gan.fod yr ochr ddigrif, a cheidw ei hun yn ieuanc er yn 76ain oed. Cafodd gorff iach ac ysbryd hoew iawn. Pan y cyfyd o'i sedd i siarad, efe a gyfyd, i gyd, ar 'un- waith,' ac nid bob yn ddarn. Saif ar yr oil o'i droed, ac nid. ar ei sawdl na'i hochr. Pan y tery ar wr direidus, deffroir yr un briodol.edd ynddo yntau. Yn ami ca full's eye' heb yn wybod iddo'i hun. Bu mewn ma sn a oh am oes hir, o'r hon yr ymneill- tuodd yn gymjharol ddiweddar. Nidi yw yn, dlawd, ond ni chadd y ffortiwn a ddaeth i ran amryw o'r un sir yn yr un fasnach. Pam? Yn sicr, nid diffyg mewn meddwl a gwelediad, na phrinder gofal a di- wydrwydd. Dywedai Mr. Prydderch WiHiiams am wr aralil a fu o wasanaeth i Llundain,, na chasglodd olud am ei fod yn gymaint meddyliwr, mor ddeallus, ac yrymhyfrydai mewn gwybodaeth. Nid bob dydd y cyfarfyddir a gwr o graffter Mr. Prydderch Williams, a rhaid nad coeg yw yr ymad- rodd hwn:. Dywedai ey-faill -arall, ffraeth ei ddawn a medrus i daro canol y sain, am Mr. John Morgan, ria wnaethai ffortiwn am iddo ddwyn ei grefydd i miewn i'w alwedigaeth. Ond, gwnaeth fwy na phentyrru golud: rnagodd dyaid o blant i garu'r achos. "Weithian y mae y chwech sydd yn fyw o'r deg a anwyd i'r teulu wedi hen ymsefydlfu mewn cartrefi. o'r e iddynt eu hunain, ac nid oes un ohonynt ina ddwg fawr sel dros yr achos. Tra hardd, a harddaoh wrth ail-feddwl am dani, oedd y weledi.g- aeth ddydd y dathlu—pump o'r plant, yn wragedd bellach, a mamau hefyd o ran hynny, yn ymgolli mewn llawenhau ym mywyd eu tad a'u mam, gan weini arnymt ac ar bawb eraill yn! y cwmni er eu mwyn hwynt, gyda'r ystwytihter a'r hoewder na enir mohonynt ond mewn gwir serch. Anfonasai y ma.b ei serch yimtau o faes, yr alaniast yn Ffrainc. Gad- aWSiOm Mr. JiOlhn Morgan a'i briod a'r cwmni tua 6 o'r gloch, gan yimltwybro i bwyllgor, ond yn sibrwd yn ein calon nad oes tu ymia i'r nef harddtach peth na gwir deulu.
ER COF
News
Cite
Share
ER COF MR. J. J. THOMAS, YSGOL Y CYNGOR, TALSARNAU. TUJa. banner awr wedi tri prynhawn ddydd lau, y 12fed cyfisiol, wedi cystudd blin, hunodd y gwr annwyl uchod yn daw el yn yr Iesu, a'i Law yn Haw ei briod hoff. Claddwyd ef ddydd Liun, yr 16eg, ym mynwent Capel Llanbedr. Yn unol a'i ddymun- iad ef angiadd anghyhoedd ydoedd. Gvvasanaeth- wyd yn y Ty gan y Parchn. T. R. Jones., Towyn, a Richard Evans, Harlech; ac ar lan y bedd gan y Parchn. W. Evans, Talsarnau, a W. Lloyd Griffith, Llanbedr. Am saith o'r gloch yr un noson cynhaliwyd. cyfar- fod coffa yng nghapel Talsarnau, lie yr oedd Mr. Thomas yn flaenor galMog a defnyddiol iawn er ys deng mlyuedd, Efe hefyd oedd arweinydd y gan yniO. ILJiywyddid gan y gweinidog, Parch. W. Evans. Dechreuwyd trwy ddarllen a gweddio gan y Parch. T. R. Jomea, cyn-weinidog yr eglwys am bed. air blynedd.. Agorodd y llywydd y cyfarfod gydag ychiyddg eifiau teimladwy, a galwodd ar rai o gyf- eillion Mr. Thomas i annerch. Siaradwyd dan deim. ladau dwys yn y drefn a ganlyn J. Bennett Jones, Mri. Robert Roberts, Yagolfeiistr, Dyffryn; R. Jones Morris, Y.H., Wrachynys, Talsarnau; D. A. Jones, Yisigolfeistr, Harlech; Dr. R. Thomas Jones, Y.H., Harlech, a'r Parch. T. R. Jones. Er prysurdeb cyn- ,a haeaf, daeth llu mawr ynghyd. Yr oedd yno amryw o Harliech a'r Penrhyn. Nad yn fuan yr anghofir y cyfarfod gan neb oedd yno. Ni welwyd o^id erioed y fath alar ac wylo, mwn unrhyw gyfarfod. Ac mid oedd. yn bosibl cael tysltiipllaeltihgryfaeh i werthfawr- ogiad yr ardal o gymeriad a lilafur Mr. Thomas. Ciarwn gael dweyd gair am fy hen gyfaill. Ond 0! mae yn annodd ysgrifennu yn fy nagrau-nid mewn ystyr ffigyrol yn unig wyf yn feddwl, ond yn J. lllythrennol hefyd. Daeth Mr. Thomas i Dalsarnau, lonawr 3ydd, 1883, ac ar unwaith aethom yn gyfeilL ion mynwesol. Yn wir, buom fell dau efaiH er yr acleg honno. Cefais bob mantais i'w adnabod; ac nid oedd bosibl ei adnabod heb ei garu. Ymglym- odd ein heneidiau ani. eu gilydd, a gormod o gamp hyd yn oed i angeu yw torri y gyfathraeh ysbrydol oedd rhyngom. Oanasom lawer gyda'n gilydd flyn- yddoedd yn ol ar hyd a Red y wlad a phwy w-yr na chawn ganu, deuawd eto ryw ddydd a ddaw "tu draw ilr Ilen." Un o feibion hawddgaraf daear oedd* Mr. Thomas. Bendiithiwyd ef a chorff lluniaidd a hardd, ac yr oedd ei wyneb prydferth ac annwyl yn goron oogon. ient ar y corff hwnnw. Yr oedd ei gymeriad yr tin mor hawddgar a'i gorff. Cafodd ei gynysgaeddu a natur mor dyner, mor llednais, mor 'fine,' fel nad oedd fawr o drafferth i ras wneud boneddwr o Grist- ion ohono. Efe yn ddiau oedd pen cym wynaSlwr yr ardal. Yn hyn yr oedd fel ei Waredwr. "Yr Hwn a gerddai o amigylch gan wneuthur daioni." Yr oedd wrth ei fodd yn helpu y gwan, yr hen, y tlawd a'r anghen- us. Ni fu neb haws gofyn cymwynas ganddo, ac yn sicr ni-fu neb parotach i wneud un. Ac nid gwneud rywsut ond gwneud a'i holl, enaid. Gallasai ddweyd mor onesit a Job. "Bendith yr hwn oedd ar ddarfod am dano a ddeuai arnaf a gwnawn i galon y wraig weddw lawenychu. Llygaid oeddwn i'r dall, a thraed oeddwn i'r cloff. Tad i'r anghenog a'r cwyn ni wyddwn a chwiliwn allian." Nad rhyfedd fod ei gwrdd coffa yn ioddfa o ddagrau wrth atgofio ei gar.. edigrwydd. Deuai ef i fyny a'r darluniad o gariad gan Paul. "Nid yw cariad yn ymffrostio, nid yw yn ymchwyddo, ni feddwli ddrwg, oariad nid yw yn cen- figenu. Ni adwaenais neb mor rydd, mor hollol rydd oddiwrth genfigen ag ef. Llawenydd di-gymysg idldo oedd gwe!led arall yn llwyddo. Nodwedd amilwg arall yn ei gymeriad oedd tyner- ivch. Deuai byn i'r golwg ynddo fel Beirniad. Er eifod yn feirni-ad craff a manwl;, eto medrai ef "dyn- ru ag olew" addifwynder ei feirniadaeth nes byddai yn esmwythach collji dan ei feimiiadaeth ef nac en- nill dan feirniadaeth ambeU un:. Ac nid meddal- wch oedd yn cyfrif am hyn; ond awydd gonest am helipu ymgeisydd aflwyddiannus. Ond er fod y nodweddion uchod yn ei gymeriad, nid dyn gwan oedd Mr. Thomas. Meddai bender- fvniad cryf a ffyddlondeb di-ball. Yr oedd 'grip' ei ysigydwad llaw yn ddangoseg o'i gryfder yn ogystaj, ag o'i serchogrwydd. Cymeriad cryf, llednais yd- oedd, a hwnnw wedi ei "brydferthu ag iachawdwr- iaeth." Cyfunai ynddo ei hun y dyn da, y swyddog ffyddlon, a'r Cristion cywir. Ni honnai liawer a'i dafod am ei grefydd, ond gwnai beth anrhaethol well, sief byw crefydd. Ei ar-,vyddair,e-f oedd, "Taw di dafod, siarad di law a thithau droed." Gwn i fwy na JWawer o'i gyfrinach yn ycyfeiriad hwn. Wedi'r cyfan, gwaifch mawr ei fywyd oedd bod yn ysgolfieisitr. Yr oedd wedi ei ethol a'i alw gan Dduw iIhyrn,: o'r groth. Ni bu yntau anufudd i'r "alwed- igaeth nefol," oind ymroddodd a'i hold egni i'r gwaith. A llwyddodd yn rhyfeddol. Galodd ysgol TalLsiarnau mewn cyflwr difrifol, ond buan y cododd hi i fod yn an o ysgolaon mwvaf llwyddiannus y wlad. Meddai ddylanwad eithriadol ar blant; ac ymhyfrydai yn- ddynt, gan ddilyn eu hanes yn fanwl ar ol iddynt adael ei ysigol. A byddai llwyddiant e,i hen ddisgybl- ion vn gymaint o foddihad iddo a phe buasiai yn dad iddynt. Gwyn fyd na feddiennir holl ysgolfeisitriaid Cymru a'r cyffelyb ysbryd. Nidwyf yn gwybod am neb a ymserchodd fwy yn ei ardlal fabwysiedig nag a wnaeth Mr. Thomas. Talsarnau oedd popeth ganddo. Er ei fod wedi ei erni yn y Eala enwog, Tialsarnau oedd piau ei galon er ys blyniyddoedd. Carai ei phobl a'i phethau yn angerddol. Ac ni fyddai froddlon i'w gadae] hyd yn oed ar ei 'holidays.' Bydd ei symudiad yn galled an-adferadwy i'r. ardal. Ond i'w briod hoff a ffydd- lon a fu yn ymgeledd mor gymwys iddo gorff, enaid ,.m,g ac ysbryd, iddi hi y mae y golled fwyaf. Ac mae yr holl ardal yn teimlo i'r byw dtositi hi a'i thri phlen- tyu. OndDuw y priod a'r tad yw eu Duw hwythau ac Efe sydd wedi gwneud hyn, ac wedi ei wneud hefyd o gariad pur atynt hwy yn gystal ag ato yntau. Mae fy hen gyfaill yn ddigon uchel yn awr i weled hyny; ond iiis gallwn ni ond ceisio ei gredu yn ein dagrau. Nis gallwn, beidio wylo ac nid oes eisiau peidiio o ran hynny cnii wylodd yr Argliwydd Iesu ar ol ei gyfaill er ei fod yn mynd i'w atgyfodi. Mwy rhyfeddol i mi na rhoddi llygad i ddal'l ydyw ineddwl am-ei lyg-aid dwyfol Ef yn myned yn ddall gan ei ddagrau o hiraeth am ei gyfaill; ac nid am nad yw ein cyfaill yn mynd i gael eli godi yr ydym ninmau yii wylo. Na, mae adnod Iesu Cxrist o dano yn ei fedd, "A mi a'i hatgyfodaf ef yn y dydd diwedd- af." Ydyw mae ei gorff wedi ei liapio yn ddiogel yng ng-eiriau cynines. yr Iesu. A gwyddom fod ei enaid gwyn gerbron yr orseddfainc yn mwynhau llawenydd ei Argliwydd, ac oddiyno yn galw yn glir ar bob un ohonom "Dring i iiyny yma." Ond er popeth mynn hiraeth, ie hiraeth pur, gloew, glan, ffTydw o'n llygaid "yn ddagrau melusi iawn." Penrhyndeudraeth. J. BENNETT JONES.
MARWOLAETH Y PARCH. D. TYLER…
News
Cite
Share
MARWOLAETH Y PARCH. D. TYLER DAVIES, LLIJNDAIN. Gofidus gennym hysbysu marwolaeth y Parch. D. Tylter Da vies, gweinidog eglwys. Clapham Junction, Llundain, wedi hir waeledd. Yr oedd Mr. Davies wedi- bod am amser yn ceisio ca-el adferiad mewn clafdy yng Nghaerdydd, a'r wythnosi ddiweddaf dy- munodd gael ei symud i Lanbedr, at ei ohwaer yn Bridge Street. Yno y bu farw ddydd Gwener, yn 50 mlwydd oed. Ceir coffhad helaethach yn y rhifyn nesaf.
...----",,,-,-----"" ;PA FAINT?"
News
Cite
Share
PA FAINT?" Pa faint o ymosodiadau bilious ydych wedi g3.eLP OS ychydig dyltech fod yn ddiolchgar! Os liawer, yna yr ydych yn haeddu cydymdeimliad. Ond ni wna oydvmdeimlad eich gwelLa na'ch rhyddhau or an- hwylder hwn. Ac y mae'r anhwylder yn codi, fel y gwyddom, oherwydd gweithredLad beius yr afu. Y mae'ni aiillwg felly, er bod yn rhydd oddiwrth Bilious- ness neu gur yn y pen, rhaid i chwi gadw yr organ bwysiig hon o'r corff mewn gweithrediad iaohus. Ar hyd; yr holl flynyddoedd y mae Mother Sergel"s Syrup wedi bod gerbron y cyhoedd, nid yw wedi bod yn fwy ilwyddiannu6 gyda dim nag mewn concro neu atal biliousness. Y mae gennym brawf o hyn gan filbedd o bobl sydd wedi tysitio yn wirfoddol i'r fiaitih. Mrs. Riobiins, Walnut Tree Hill, Charlton, Wilts., a ddywed:—"Er pan yn blenityn ieuanc iawn blinid fi gan Biliousness. Ond rhwmg yr oedran o 16 a 21 oedd fy deg waethaf. Yr oedd cur yn y pen yn gyffredin iawn, ac yr oedd vr anhwylder yn parhva am dri diwrnod gyda'u gilydd. Ar ol un bote'aid o Mother Seigel's Syrup, teimlais- yn cael lies, a darfu i bedair pote,laid fy ngwneud yn iach, ac yr wyf wedi boa yn holiliiach hyd yma, cyfnod o tua 3oain mlyn- edd." Yr hyn a wnaeth Mother Seigel's Syrup i Mrs. Robins, fe all wneud i dhwithau. Rihoddwch brawf aino iieddyw