Y Cymro

"r, ¥" NODION DIRWESTOL. Mae Mr. Arthur Mee a Mr. Stuart Holden— dau sydd wedi gwneud gwaith penigamp ynglyn a Dirwest yn ystod y misoedd diweddar gyda'r Strength of Britain Movement, yn awr wedi gadael y Gymdekhas honno. Mae y Gym- deithas yn cyfyngu ei hunan i'r agwedd fasnach- ol i'r pwnc-yr anfantais i nerth Prydain ydyw y fasnach hon. Mae hynny wedi peri fod rhyw ddosbarthiadau yn edrych yn gilwgus arm, ac ZD yn dweyd mae gwylio buddiannau cyfalaf yn unig y mae. Er gallu gwynebu y cwestiwn. ar dir eangach, mae y ddau frawd a nodwyd wedi eu gadael. Nis gall na bydd eu hymadawiad yn golled drom lawn iiIr achos, ond hyderwn y gwelir eu gweithgarwch yn fwy amlwg nag erioed. Nid yw yn debyg fod unrhyw lyfrau dirwestol erioed wedi dylanwadu cymaint ag a wnaeth Defeat or Victory a, 'The Fiddlers. Pan mae bwngleriaeth Mesopotamila yn cael cymaint o sylw yn y wlad, nid anfuddiol yw galw sylw at eiriau Syr Victor Horsley yn un o'i lythyrau olaf cyn syrthio yn aberth dros ei wlad ym Mesopotamia. Ysgrifennail Mali 13, 1916, i'r perwyl a ganlyn: "Mae, yn ymarferol, yr oil o'r cyfarwyddwyr milwrol yn yfwyr whisci, ac felly yn dymuno i'r milwyr yfed hefyd. Allan, yn yr hinsawdd grasboeth yma maent yn dal i roddi allan rum yn lie ymborth a dwfr wedi eu pureiiddio, a'r canlyniad ydyw yr ydym yn gorfod ymladd cholera, dysentry, a diarrheoa. Gellid tybio nad oes unrhyw hanesiaeth feddyg- ol 'filwrol erioed1 wedi ei ysgrifennu na'i gyhoeddi. Mae y crynswth o fethiantau a dylni yn fy meddwl i i'w briodoli i'r whisci yn effeithio ar organau deallol ac yn amharu eglurder ein harweinwyr. Wrth gwrs nid ydynt hwy yn sylweddoli fod' alcohol mewn dognau by chain yn gweithredu fel "brake" ar eu hymenydd. Pe gwnelent fe fyddai iddynt fod ynddigon teyrngarol i ddilyn esiampl y Brenin." Yn ei adroddiad i Gvmdeithas er Atal Creu- londeb at Blant, mae .y goruchwyliwr Mr. Robert J. Parr, yn dweyd fod 13,365 allan o'r 42,835 o achosion y bu y Gymdeithas yn ym- wneud a hwy yn ystod y flwyddyn yn diweddu Mawrth 31, 1917, i'w priodoli i'r ffaith fod y rhieni yn ymwneud a'r ddiod feddwol. Mae y rhif hwn yn 31.20 y cant o'r cyfanswm. Mewn adro-ddiad gyflwynodd y Liquor Control Board, i'r Llywodraeth yn Rha-Ifyr di- weddaf, yr hwn a gyhoeddwyd yr unfed ar ddeg ZIY o Orffennaf, dywedirfod llwyddiant dygiad ym- laen y rhyfel yn parhau i-gael ei lesteirio gan yfed gormodol o ddiodydd meddwol. Dywed ymhellach fod yr yfed gormodol hwn yn meddu canlyniad difrifol ar effeiihiolrwydd ein gallu ymladdol, yn neilltuol felly mewn defnyddiau. 0 gyfeiriad arall, dywed yr adroddiad, yr oedd yn golygu igwastraff ar ein cyflenwad o ymborth, ac yn rhwystr i ddarbodaeth adnioddau y deyrnas at gario nwyddau ar dir a mor. Pasiodd Deddfwria.eth Ynys Manaw gyda mwyafrif mawr i wrthod penodi Pwyllgor i ystyried y priodoldeb o brynu y Fasnach Feddwol o fewn yr ynys. Yn ystod y pedwar mis cyntaf o'r flwyddyn hon defnyddiwyd 400,000 o dunellito rawn yng ngwneuthuriad y ddiod-digon o fara i'r deyrnas am 30 diwrnod. Disgwylir codi 2,000, 000 o dunelli yn ychwaneg o rawn yn y deyrnas, -end fel y gwelir a ryr un cyfartaledd a'r pedwar mis cyntaf fe ddefnyddir 1,200,000, Q dunelli ar y ddiod yn y flwyddyn.

PRESBYTERIAN COLLEGE CARMARTHEN. A Matriculation-class will be opened at this College next Session tor the benefit of young men and women who desire to qualify for admission to the Theological Course. Applicants must be 17 years of age or upwards, and before admission to the. class will be subjected to a test-examination, which will be held about the middle of September, at the same time as the College Entrance Examination. m Further particulars may be obtained of the Principal.

.L..M. _1!'i't"'b Y GOLOFN GENHADOL. GAN Y PARCH. R. J. WILLIAMS, LIVERPOOL. Llythyrau yng-liyloh Athxftwoa. 1. Er pan ymadawodd Mrs. J. M. Saunders i New Zealand, ymgymerodd Miss Gwen Roberts, yn awr Mrs. Burrell, Gwynfa, Aberyst- wyth, a chasglu oddiwrth nifer o gyfeillion swm diigonol i gynnal dati athro brodorol. Daeth llythyr i law oddiwrth y Parch. E. H. Williams yn rhoddi ychydig o hanesi un o'r athrawon, yr x hwn sydd yn byw ac yn llafurio ym. mhentref Sohmynting. Yn ystod y flwyddyn ddiwedd- af ymwelais a'r eglwys amryw weithiau, a da gennyf ddweyd fod y gwaith ynparhau i Iwyddo o dan ofal yr Efengylydd Babu Benjamin. Buom mewn perygl y llynedd o golli un o'r blaenoriaid, gan ei fod wedi mynd yn bur gyfeillgar a'r bobl a elwiir Udganwyr,' ac iddo ddweyd wrth yr aelodau yno y bwriadai eu gadael. Yn ffodus fe'i hargyhoeddwyd yn fuan nad oedd y bobl hyn ddim gwell na'r eiddom ninnau, er honni o honynt eu bod' yn berffaith. Y mae gan hynny wedi dychwelyd yn edifeiriol, gan gymryd ei le fel blaenor unwaith yn rhagor. Cawsom Henaduriaeth Iwyddiannus iawn un Saboth fis Ionawr diweddaf. Daeth cannoedd o bobl ynghyd o wahanol rannau Synteng, a chynhaliwyd cyfarfodydd o ddydd Gwener hyd ddydd Llun. Gwnaed llawer o waith amgylch- iadol yr eglwys yng iiighyfarfodyddi yr Henadur- iaeth. Derbyniwyd chwech o flaenoriaid ne- wydd, a chymeradwywyd pedwar o ddynion ieu- ainc fel ymgeiswyr am y weinidogaeth, ac anfon- wyd eu henwau i'r Gymanfa a gynhaliwyd ym Mawphlang, ac yno rhoddwyd caniatad i'r pedwar sefyll Arholiad yr Efengylwyr. Gwneir gwaith da yn y pentref paganaidd, a bedyddiwyd amryw o ddychweledigion yn ystod fy ymweliad diweddaf. Y mae ysgol. fechan wedi M chodi ymysg tai y paganiaid, a gwelir dylanwad1 y gwafith a wneiir ynddi yn nifer y teuluoedd o'r rhanbarth hwn sydd wedi dod yn Gristionogion. Parha nifer mawr o blant i ddyfod i'r ysgol ddyddiol, ond gwelaf nad oes ddisgyblion yn y dosbarth uchaf, oherwydd fod eu rhieni yn cymryd ymaith y bechgyn i weithio cyn gynted ag y byddant yn ddigon cryf i wneud; hynny; ond cyn ymadael byddant oil yn abl i ddarllen y Beibl ac ysgrifennu ychydig. 2. Y mae i'r Genhadaeth gyfaill arall yn cyf- rannu yn hael tuag ati, yr hwn nad yw bob amser yn cael ei adnabod yn yr Adroddiad Blynyddol. wrth yr un enw. Yn Adroddiad y flwyddyn 1915, adnabyddir ef fel G.M.J.H.T. Ysgrifenna Mr. Williams at y brawd caredig hwn hefyd. Dymunaf anfon i chwi ychydig eiriau ynghylch yr,ysgol a gynhelir gennych ym mhentref Lulong. Rhan yw Lulong o bentref paganaidd Jowai1, ac flynyddoedd yn, ol deuai y mwyafrif o ddychweledigion eglwys Jowai o Lu- long. Y mae gennym ysgoldy a thy athro cym- wys a dymunol, er mai to gwellt sydd i'r naill a'r llall ar hyn, o bryd. Mynychir yr ysgol yn dda. Bu geneth oedd yn ddisgybl ynddi yn bur llwyddiannus yn Arholiad y Llywodraeth y gaeaf diweddaf. < Enw yr athraw presennol yw U Shaton, yr hwn a gynorthwyir gan ei bnod, a chan ferch ieuanc. Amgylchir yr ysgol gan boblogaeth drwchus o baganiaid, ac y mae, oblegid hynny yn lie ardderchog i efengylu. Y Saboth diweddaf aeth nifer da o'n Cristionogion yno i gynnal cyfarfodydd, a daeth tyrfa o bagan- iaid ynghyd. Nid yw y. paganiaåd wrth gwrs yn gwybod dim am foesgarwch, ac am hynny nid peth anghyffredin iddynt yw torn ar dfaws y bregeth gyda rhyw sylw neilltuol, neu gwelir nifer o honynt yn codi yn sydyn ac yn rhuthro allan dan waeddi yn uchel. Er hynny yr ydym wedi gweled yr hyn a wnaeth Duw yn y gorfFen- nol, ac awn ymlaen gan gyhoeddl yr efengyl o wythnos i wythnos, gan wybod na fydd ein llafur yn ofer yn yr Arglwydd. Y mae cwmni o weithwyr gwirfoddol yn eg- lwys Jowai, y rha.i sydd yn ymweled a'r tai, yn cynnal Cyfarfodydd Gweddi, ac yn cynorthwyo i gynnal cyfarfodydd nos Saboth-yn Lulong.. Disgwyliwn lawer o fendith ar eu llafur."

LLANILAR LI.WYDDIANT.-Llongyfarchwa Miss Olwen Da vies, merch Mr. William Davies, Grocer, ar ei llwyddiant yn yr Arholiad a gynhaliwyd yn Aberys- twyth o dan y Trinity College of Music, London. Cafodd Miss Davies, yr hon oedd i6eg oed, a disgybl i Mr. John McLean, Honours yn yr Intermediate Division:,