Y Cymro

CWMSTRADLLYN. Yn y lie inynyddig a rhamantus hwn y cynhaliwyd Cyfarfod Ysgofion Dosbarth Tremadog y Sahoth di- weddaf ac onid mewn lleoedd o'r fath y ceir y cyf- arfodfjdd goreu fel rheol ? Daeth y bob! ynghyd o bob ty yn y Cwm, a daeth y cynrychiolwyr hefyd o bell ac agos, hyd na annent yr addal.dyr lie yr oedd- ynt wedi 3rmgynull. Gyda llaw, carwn wybod ymha ran o'r wlad y ceir gwell cynrychiolwyr na'r rhai hyn. Dynion ydynt ag y mae yn goli.ed i'r ysgoddon gartref fod hebddynt am y Sahoth ac felly yn ennill i'r Cyfarfod Ysgol eu cael. Adroddwyd penodau, ac atebwyd ewesrtiynau, fore a hwyr, gan, fach a mawr, yn neilltuol o naturiol, dirodres a rhwydd. Trefn- asid i gyfarfod. y prynhawn gael ei gynnal fel sedat yr Ysgol Sud, sef yn gyfle i aelodau yr ysig-od yn y He, ac i'r icynry^chidolwyr, i adxodd yr hyn oeddynt hwy wedi ei weled, ei gael, neu ei brofi, yn a thrwy gyf- rwnig yr Ysgol Sul. Arweiniwyd yr ymddiddan gan y llywydd jef Mr. Jonathan Davies, Y.H., Porth- m.adog, a pha Ie, tybed, y cedd ei well nds gwyddom ni .Cymerodd d-ros ddwsin o'r oynrychiolwyr ran yn, y drafodaeth, a rhoddasant on tystiolaeth i werth- fawredd yr Ysgol Sabothol fel cyfrwng addysg fbesol ac ysbrydol. Dywedodd mwy nag un ohonynt os y bu iddynt deimlo rywbryd fod yr Arglwydd yn agos iawn atynt, mai yn yr Ysgol Sul y bu hyniiy. "Rywbryd," ebai un ohonynt, "wrth hodi ac ateb ar un o wyrthiau Crist, cawsom gipdrem ar fawxedd a gogoniant cyflawarydd y wyxth." -Tystiad 3' mwya-f- ri-f fod yn, well ganddynt am yr Ysgol na'r un cyfar- fod crefyddol arall. Dywedai un brawd ei fod yn aelod o'r Ysgol er ys triugain mlyne-dd, a bod gwell bias arni yn awr nag erioed. Un arall a ddywedai -ei fod ,yn siicr y buasai efe heb -ami i fenddth a g-af-. odd efe mewn cyfarfodydd eraddl, onibae am yr hyff- ordd-iatit a'r addysg a gawsai yn yr YSlgol Sul. Addefai un o'r cynrychiodwyr, yr hwn sydd yn bur ddeallus. ei fod ef yn ddydedus am ei holl addysg i'r Ysgol Soil, gan na chawsai efe un ysgol arall heblaw hi. Teimlad pawb oedd fod hwn yn gyfarfod eithriadol o dda, ac arogl esmwyth arno. Nid ydym yn rhyf- eddu dim fod cvstal graen ar yr Ysgo] Sul yn y rhan hon, o'r wlad, os mai dynion o'r fath yma ydyw mwyafrif ei hathrawon. Nid achos cwymo sydd yma, ond achos- i ddiolch ac os oes gwir achos i gwyno mewn rhai. ar(;I-%Ioedd, y modd goreu i symud yr achos o rtvrny, fyddai i garedigion yr Ysgol Sul fan- teisio ar bob cyfdeustra a gant i'w chan-mol a'i chefnogi.

PRESBYTERIAN COLLEGE, CARMARTHEN. A Matriculatioa-class will .be opened at this College next Session for the benefit of young men and women who d«*ire to quality tor admission to the Theological Course. Applicants must be .17 year", 01 age or upwards, and before admission to the class win be «ub;ected to a test-sxaminatioo. which will be held about the middle of September, at ti-,e %amt time as the College Entrance Examination. Further particulars may be obtained of the Principal. m

-< ER COF. MR. WILLIAM MORGAN, GARN HOUSE, BOW "■STREET. GAN Y PARCH. D. CARON JONES. Bu y gwr da uchcd farw bore Saboth, Mehefin 24am, yn ei breswylf-od, yn 75 mlwydd oed. Rad raisoedd yn ol gwgdwyd axwyddion fod ei gorff cryf a lluniaddd yn diiio-end yn rad601. ac fod yaa ryw afiechyd wedi ymafiyd yriddo brofai yn ange-uod iddo. Y,n gynnlr: yn y flwyddyn, yng nghwrs ymddidd-an ag ef, tystiad yn "benderfynol nad oedd i weda. ac er nadoedd ei gyf-eildion a'i berthynasau yn holdol yr un farn ag ef yr adeg honno, prod-odd anlsler mai efe oedd yn iawn. iGahwy-d a magwyd Mr.- Morgan inewn ffermdy o'r ernv Pwllglas, yng nighymydogaeth. Penygarn. Yr oedd iddo bump o frodyr ac amryw c-hwioxydd. Brawd iddo oedd y diweddar Barch. T. ryu J. Morgan. Nid oes, beddach yn aros and un brawd, Mr. J. Bunce Morgan., Glanfread, un o ffermwyr mwyaf cyfrifod ac adnabyddus y cylch, a bdaenor yn eglwys y Carn, a dwy chwaer. Priododd Jane, un o fercbed y diweddar Barch. E. W. James, Bryndlys. Ddydd eu priodas unwyd dau deulu amlwg iawn gydag achos, crefydd Yin, y xlian- barth hon. o'r srir. YmscfycUasant yn Brynderwen., Dodybont, He y bu am rai bdynyddau yn aelod a swyddog ffyddlaw u ac ymroddgar yn eglwys fechan y Babe 11. Symudodd odd-iy-no i Gam 'House, Bow Street, He y o w-eddiil, e-i oes gan g-ario masnach hedaeth ynxlaen yn y cylch. Magwyd ganddynt dvaii o biant," a gorfrl iddynt ganlyn. gweddillipn pedwar ohonynt, tri mabac un merch, i dy eii hiT garl"f, wedi tyfu i fyny. Flynyddoedd lawer. yn oletholwyd ef yn fiaenor gan yr. eglwys He y.magwyd ef, a bu yn arweinydd medrus ac ymroddgar ynddi hyd y d-iwedd. Gan ei fod yn wr prysur nid oedd yn mynychu y Cyfarfod- Misol- yn rhyw gyson iawn; ond dangosoddei frodyr yno eu parch iddo a'u hyinddird-edaeth ynddo drwy ei eth-ol dro ar ol tro i'w. cynrychiodi mewn Cym- deithasfaoedd, a thrwy ei osod yn y gadair. Yn eglwys a chymydogaeth y Gam yn dddau y gwnaeth Mr. Morgan waith mawr ei fy.wyd. Edrychid i -fyny ato a phercbid ef yn fawr iawn gan bawb. Er ys bdynyddau bellach efe oedd y prif axweinydd. Yn eiddylan-wad yr oedd o'i ysgwyddau yn uwch na neb aralL Emillodd lei safle, hid obdegid ei fod yn ym- > gyrxaetid at, ac yn chwenychu y Ueoedd amdwg—a-n- hawdd cyfafod a neb mwy hunanymwadod yn hyn— ond yn rhinwedd ei synwyr cyffredin cryf, a'i ym- roddiad cyaon a diflino i'r gwaith, Yr oedd yn wr d-uwiodfxyddg iawn ei anian- a'i ys- bryd, a g-weddau mwyaf ysbrydol y gwaith oedd yn apedio gryfaf ato, a chyda'r rhani yr oedd yn fwyaf cartrefod; bu ef ei hun: yn ameu ei grefydd ar adeg- au, oncl ni bu amheuaeth am hynny yn meddwd y rhai oedd yn- ei adnabod or-eu erioed. Yn y Cyfarfod Misol diweddaf a gynhaliwyd yny Garn ychydig fis-' oedd yn ol tystiai wrth ddweyd ei brofiad naci oedd ganddo unrhyw adeg be-nodod i gyfeiri-o ato, pryd y oafodd ei symud o farwolaeth i fywyd, eto mynegai yn benderfynol mai pethau crefydd oedd ei b-ethau gor-eu ar hyd ei oes, ac *mai gyda'r pethau hynny y byddai ar 01 croes,i. Cyfeiriodd lawer tro ar ei wely cystudd. at y ffadth 1 fod wedi bod yn offeryn yn Haw Duw i ateb gweddi un o'r cenhadon. Yr oedd un o'i fechgyn gladdwyd wedi. bod am gyfnod yn paratoi ei hun i fod yn feddyg; gadawodd ar ei ol yn meddiant ei dad 'instrument! drudfawr a phwys- ig i feddyg. Pan ddaeth y diweddar Barch. Pai Bdiaiux i areithio i'r Galin, m-eddyidod-d Mr. Morgan y byddai yr 'instrument' hwn o wasanaeth iddo, a phend«rfynodd ei gyflwyno i'r cen-hadwr. Pan y ■gwnaeth ed benderfyndad yn. hysbys iddo, dywedodd y cenhadwr wrtho ei fod wedi bod yn gv. eddic am gyfnod am y peth neidltuol hwn, ac felly fod Duw wedi ateb ei weddi. Yn yr wythnosau olaf cyrhaeddodd sdcrwydd y gobaith. Tystiai nad oedd yn ofni marw, ac aeth i lawr i'r glyn yn dawel ac hamddenol gan bwyso ar ei Waxed'.vx. Y dydd M-exchex canlynol ymgyn- uldo-dd tyrfa luosOg iawn ynghyd i osod ei weddild- ion marwod yn mynwentPenygam. Gwasanaethwyd yn y ty gan y Paxchn. II. J. Rees, M.A., ac R lium. phreys Tones, ac ar dan y bedd gan y Parchn. C. Caron Jones, a T. Jenkins, Talybont. Cydymdeim- lrir yn. fawr a'r weddw a'r plant yn eu hiraeth a'u galar, ac ag eglwys y Gam sydd yn ddiweddar wedi colli cynifer o'i haiweinwyr. Heddwch i'w hvdi., a chyfoded Duw etp lu o rai cyffelyb iddo.

LIEUT. W. H. JONES, FFESTINIOG. GAN Y PARCH. J. R. JONES, B.A. Gyda ^ofid d wys y derbyniwyd yn yr agial hon y newydd prud.daidd fod Lieut W. H. Jones wedi ei ladd yn Ffrainc. Tua'r Pasc yr oedd ar ymweliad a'r ardal am ychydig amser, a golwg hardd a heinyf armo; ac ychydig feddyliem mai dyna'r olwg ddi- weddaf a gaem arlllo. Mawr, gan hynny, oedd ein sdomdant a'n tristwch pan y deallwydei fod wedi .# cwympo. Cymerodd hyn le ar yr xiain o'r mis di- weddaf, pan y dychwelai gyda'r milwyr oedd dan .ei ofal, ar ol bod yn cyflawni gwaith yn y ffosydd. Disgynnodd tanbelen bron ar ei ben, ac ymhen llai na thri munud wedi hynny yr oedd ei ysbryd wedi ehedeg ymaith. Yr oedd iddo rieni parchus a chrefyddol iawn— mab ydoedd i Mr. a Mrs. T. 0. Jones, Penparc, ,T.Ianelid-,an, ger Carwen. Y mae ei dad yn flaenor g#erthfawr a blaenilaw gyda'r Methodistiadd. Calfin- aidd yn yr ardal honno, ac wedi bod yn llywydd ar Gyfarfod Misol Dyffryn Clwyd. Bu i'r rhieni liaws o blant; ond bu farw amryw ohonynt, ac yn eu plith eu hunig ferch wedi tyfu rf 1 fyny eithr ni bu colli yr un- ohonynt, ni gi.e^ n, yn, fwy o brofedigaeth iddynt na ch-odli W.H. Coleddai ef y parch dyfnaf tuag atynt, ac yr oedd 61 yr hyfforddiant crefyddol oedd wedi ei gael ganddynt yn amlwg arno. Treuliodd gryn lawer o am-sier yn yr ardal hon cydrhwng y Blaenau a'r L..lan, gan wasanaethu yn 'Ariandy GogJedd a De- hau Cymru,' He yr hoffid ef yn fawr, a lie y gwnai ei waith yn fedrus a thrylwyr. Bu yn aelod tra defnyddiol ynegl wys y Method- istiaid ym Mheniel am liaws o flynyddoedd. Myn- ychai y modddpn yn dda, yn ystod yr wythno-rs-, yn ogystad ag ar y Saboth. A pharod ydoedd bob am- ser i gymryd rhan, yn gyhoeddus pan y gofynid iddo. Bu yn flaenldaw iawn gyda'r Gymdeithas Lenyddol tra y cynbelid hi. Gwnaeth hefyd lawer o waith ynglyn a'r Ysgol Sul. Yn ychwanegol at yr hyn a wnai gartr-ef fel athraw tra ffyddlon ac effeithiol, bu yn gynrychiolydd yn y Cyfarfod Ysgolion a bu hefyd yn gwasanaethu fel Ysgrifennydd Bwrdd yr Arhodwyx pexthynod i'r cyfarifcd hwnnw. Nid oedd ar ol chwaith rnewn haeJioni tuag at yr achos- ym Mhenied. Yn wir, nid oedd yr un rhan o'r gwaith na chalodd ei gefnogaeth aid-dgar a'i gyno-rthwy par- ed A phan yr ymadawai o'r ardal teimlem ein bod nny yn cael colled ddixfawx. R'hoddodd he+ yn ewyliysigar, lawer o'i wasanaeth ynglyn a mudi,adau eyhoeddus yn yrardal. Ac yr oedd y br 1 r iedd a'r trylwyredd a arddan-gosai ymha beth b i t yr Ylnafkti, yn ei wneud o werth mawr i'w gyd-ardalwyr. Meddai ar galon dyner a charedig; ac er hynny .gal-dad fod yn gryf a phenderfynol. Bydd. ai ei ymd-dygiad hefyd yn fo-n^dddgaidd, ac yn e-nnill iddo batch yn y rhai ag y byddai yn ymwneud a hwynt. Gwnaeth lawer o gyfeillion iddo ei hun yn ardal Ffestiniog, a bydd ynddynt, mae'n ddiau, at- gofion hyfryd am dano, a hiraeth calon ar ei ol. Yr oedd iiefyd wedi ■erjnild iddo! ei hunan air da iawn fel swydddg milwrol, fel y dengys y geiriau canlyn- 01 o eiddo ,Capten Paine o'r un cwrnni"He was an exceedinigly good officer, efficient in his, work, ke?t-.i and e i+ iiis asti.c, thoughtful of his men, and a <. 1 rot-x^e. He always 'did his job and nv be trusted. to carry out any "duties in that responsible sort of way which gave confidence to thoae abf e as- well -as to'those below him. He wild be a great loss, to the Battalion, and he was well liked -by his men and trusted "by his superior officers." Anhawdd, ni gredwn, fuasai i neb gael gwell tyst- iolaeth na hon, ac mae'n amlwg oddiwrthi mai yr un ydoedd yn y fyddin ag ydoedd yn yr Ariandy, yn yr eglwys, ac yn ei gysylltdadau' era-ill. -Pasiwyd ym Mheniel, nos Saboth diweddaf, bleid. lais unfrydod o gydymdeimJad a'r teulu tr-alloded-ig yn ei gaxttef arei ol: Bydded i Dduw pob gras a didd.anwch. xoddi ei wyneb 'a'i dangnef iddynt yn awr b Jddgaeth.

MARWOLAETH AIR. SILEANUS EVANS, TOWYN. CAN Y PARCH. T. R. JONES. Tu-a dau o'r gl-och fore Iau, Me-hefin 28ain, dych- w-elodd ysbryd Mr. Silfanus Evans, G-arthgwyn, at Dduw yr Hwn a'ii rhoes. Yn ardal Maentwrog treuldodd. ei faboed, a pherthynai i deulu parchus a chyfrdfol Giarthgwyn yn y plwyf hwnnw. Trwy briodas symudodd i amaethu ym Mryncasteld, cymyd- ogaeth Bryncrug. Ni arhosodd yno modd byn-nag ond am ttia chwe b'ynedd. Yn 1878 dechreuodd fasnach-fel, cigydd yn Nhowyn, a pharhaodd gyda'r gwaith hyd y ddwedd,-—ymg nghyntaf ym Mhorth- gwyn, ac wedi hynny. yn y Central Buildings, ond a ail-fedyddiodd ef wrth brynu'r ty a'r adeiladau yn "Garthgwyn" er coi am ei gartref genedigol. Gwel- dr iddo lynnu wrth yr enw 'gwyn' dros y rhan fwyaf 6'i oes.; ac yr oedd Rawer o wyndra 3m ei gymeriad, ■a'i awydd mawr oedd am gael-ei gannu yn berffa-ith b wyn trwy waedyrAddfwyn Oen. Rho-ddai bris ar undondeb, gonestrwydd, a geirwiredd ac mid amheuid ei gywirdeb bwriadol gan. na chym- ydqg na chwscmer -profiadol. -Crefydd "mewn dillad gwaith" oedd yr edddo ef crefydd fel y mae yn cyn- nwys mioesoldeb. Ond ymddanigosai gras Duw iddo yntau ,gan ei ddysgu r fyw yn sobr, yn gyfiawn. ac yn dduwiol. Adnabu y Cyfryngwr, y"Gwaredwr cryf i'r gwan"-Iam yr Hwn y diolchai yn,. e,i e,iri,au olaf; ac os na fedrai ddweyd yn dda mewn geiriau am dano, har-ddai athrawiaeth Duw ei Iachawdwr mewn ymarwedddad gonest a phur. Dangosa-i lawer o barch i Ddydd, Ty, a Gair ei Dduw. Byddai'n bresiennol yn. addoldy Bethel fore, prynhawn, a hwyr y Saboth gyda chysondeb a phrydlondeb, ac yn mwynhau vr holl waith. Heb ddcall Rawer ar el- fennau cerddoriaeth sylwai'n fanwl ar y rhan honno o'r gwasanaieth. a m-ynychai'r cyfarfodüanu o flaen gwasan-aeth yr hwyr yn rheolaidd. Caffai lawer o bleser yn ei ddosbarth yn yr Ysgol Sul hyd henaint, a'r un modd yng Nghyfaxfod Darllen tymox y gaeaf. Hoffai son am wahanol olygiadau ar rai pynciau, ar 01 y cyfarfodydd hynny; a chredwn ei fod yn sugno. maeth ysbrvdo-1 i'w enaid o adnodau r Bedbl ac o Emynau y Cysegr. Profodd ei hun yn ofalus a threfnus gyda'i ddyleds'Wyddau fel aelod eglwysig cvfranaad at bob casgldad yn. ffyddlon a dirwgnach. Cymerai ddyddordeb mawr yn symudiadau y Cyfun- deb. yn -ei lysoedd a'i swyddogion. Derbyniai y newyddiaduron a'r cyfnodolion a'r llawlyfrau; a charai. drafod yr hyn a geid ynddynt.^ Bu el dy yn gartref i br^gethwyr Bethel dros- rad misoedd am fl.ynydd'oedd a gwnaeth gvfeilldoni a'r cyfryw dros ci ós, Bresrus oedd ei iechyd er ys blwyddyn neu. d-dwy, a cliadwyd ef yn y ty dros fisoedd -caled y gaea^f a'r gwanwyn diweddaf. Ond ymawyddai api yr Mf a'i dyner hin, fel y gauai ddilyn y gwersyll inegis cynt. Ac am fis .Mai a rhan o Fehefin cafodd ei ddymiuniad. Ond ar y dydd a nodwyd cyrhaedd- odd i da'.ar bywyd wedi tynnu cwys undonsyth i ben. Gwedn-yda \yyd arno yn -ed -afiechyd, meg-is ar hyd ei fywyd priodaaol maith, gyda serch a gofal gdn e-i annwyl briod. Mrs. Evans, ac yn y blynyddoedd di- weddaf gan ei nitb Miss, Jennie Evans. (Dolau Gwyn), a'r rhai y mae cydymdeimlad diffuant Jlu o'u cyf- -eiilion drwy'fwlad yn eu co,lled a'u hiraetli, Cdedddd ei weddildion y mynwent gyhoeddus Towyn, ddydd Liun. Axolygid y trefniadau gan y .gweinidog'; a chymerwyd rhan. wrth y ty gan y Parchn. E. G. Jones a J JL Symond, ac wrth^ bedd gan y Parchn. T. Gwi-lym Roberts (W.), Hvwel O. Jones (A.), a D. James.