Y Cymro

TREIALON RWSIA. Yn ol y newyddion sy'n cyrraedd o Rwsia, y mae y rhagolygon yn gwella yno bob wythnos, er nas gellir datgan gyda sicrwydd fod y per- yglon i gyd wedi eu goresgyn. Nid oes gennym y ddirnadaeth leiaf am yr anawsterau sydd gan y wlàd anferth i'w hwynebu pan yn croesi o'r naill oruchwyliaeth i'r Hall yng nghanol y rhyfel. Yii iiattiriol y mae'r trybesto-d cartrefol yn apelio yn fwy byw at galon a dychymyg y bobl na helynt fwy eang y cenhedloedd a'r byd; a chyfyd y perygl o'r duedd naturiol i osod y naill mewn gwrthgyferbyniad i'r llall ac i fethu gweld y berthynas rhyngddynt. Plentyn yw'r gwladwr a'r gwerinwr yn Rwsia; a,c un Q; hawl- freintiau'r plentyn yw cymharu a chyferbynnu. Y gwaith hawddaf mewn bod i'r Sosialwyr eith- afol yn Rwsia yw perswadior bo'ol a'r fydd in fod y rhyfel a gormes yr.orsedd dtiymchweledig yn perthyn yn anwahanol i'w gilydd, ac y dylai dymchweliad yr olaf ddwyn y blaenaf i ben yn ddiatreg. Ond y mae M. Kerensky a'r arwein- wyr gwerinol a Sosialaidd sydd wedi ymgymeryd a swyddi yn y Cabinet yn gwneud. yr oil yn eu gallui egluro i'r fyddin ac i'r bobl ystyr y rhyfel presennol i ryddid Rwsia, i hun yn og}rstal ag i ryddid Ewrop a'r holl fyd. Mae America,. Ffrainc, a'r holl Gynghreiriaid, yn gwneud eu goreu i helpu yn yr argyfwng, ac y mae Mr. Arthur Henderson wedi ei anfon gan Brydain am hanner blwyddyn o genhadaeth i Rwsia. Cymerir ei le yn y Cabinet Rhyfel yn ei absen gan Mr. Burns, fel ag i sicrhau i Blaid Idafur ei rhan yn y Cyngor sy'n rheoli'r dcyrnas yn yr argyfwng. ^—

HELP YR AMERICA. Yn ei araith ymadawol yn yr Unol Daleith- iau, yn unol a'i graffter arferol, deliodd Mr. Balfour yn effeithiol a'r crancod sydd yn codi'r cri (yn ni'ffyg un gwell) fod yr America, yn symud yn araf lawn gyda'i help yn, y rhyfel. Atgof- kxld fod pasio mesurau trwy unrhyw Senedd yn dasg sydd bob amser yn cymryd amser; ond nid a,mheuai am foment na fyddai i'r Gyngres roi. i'r Arlywydd .a'rLlywod!raeth y cwbl y gofynnent amdano i sicrhau llwyddiant y rhyfel. Wedi"r araith uchod, ac wedi inni ysgrifennu ein Nodiadau'r wythnos ddiweddaf, cyhoeddodd Llywodraeth y wlad hon grynhodeb o'r hyn y mae'r Unol Daleithiau wedii ei wneud yn ystod y chwech wythnos sydd wedi mynd1 heibio er eu hymuniad. Yn y lIe cyntaf mae'r Gyngres wedi pasio Deddf Filwrot a sicrha ddwy filiwn o fil- wyr Americanaidd i chwyddo ner,th y Cynghreir- iaid ar y maes yn y pen draw; ac hefyd wedi pasio benthyciad tywysogaidd, sydd eisoes wedi eu galluogi i anfon cant a hanner o filiynau o bunnau i'r Cynghreiriaid. Heblaw hynny, y mae cwmniau d 'destroyers' Americanaidd wedi'eu hanfon i gyd-wei thredu a'n llestri llyng- esol yn eu hymgyrch yn erbyn y suddlongau. Y mae adran o filwyr, cwmni o forwyr, a naw catrawd o beirianwyr- wedi eu gorchymyn i Ffrainc, a deng mil o feddygon gyda chyflenwad, o nyrsus yn cael eu hanfon i Brydain a Ffrainc. Disgyblir deugain mil o hufen gwyr ieuainc y Taleithiau i fod yn swyddogion yn y fyddin. Trefnir i adeiladu tai'r mil a hanner o beirian- nau ehedeg, ac i ddisgyblu chwe' mil o ehedwyr i fod yn barod i wneud eu rhan yn y rhyfel erbyn diwedd y flwyddyn; ac yn ychwanegol at yr 1).011 ddarpariadau hyn, y mae eraill o'r pwysigrwydd blaenaf na chaniateir rhoi hysbysrwydd iddynt ar hyn o" bryd. Un o gamgymeriadau mwyaf damniol Germani i'w hachos ei hun oedd tybio nas gallái ymuniad America gyfrif ond ychydig hyd nes y byddai'n rhy ddiweddar i fod o un- rhyw effaith na gwerth. Ond, gan gofio, gwnaeth yr un camgymeriad ar ddechreu y rhyfel, ynghylch byddiin fechan ddirmygus Prydain. Y mae'n amlwg nas gall Germani ddeall na sylweddoli dylanwad ei pholisi annyn- ol a dieflig ei hun ar gydwybod, cenhedloedd gwareiddiedig y byd. Y mae Gweriniaeth ben" naf a mwyaf goleuedig y ddlaearwedi ei llwyr argyhoeddi nad oes iachawdwriaeth i'r holli genhedloedd ond trwy orchfygiad y genedl a dybiodd yn ei balchter fod gallu a nerth milwrol yn drech nag iawnder. -+-1

TRYCHINEB FOLKESTONE. Rhaid addef fod ymweliad yr aeroplanes y gelynol a'r glannau dwyreiniol, a'u dinistr mawr ar eiddo a bywydau, yn enwedig yh Folkestone, wedi taflu cwmwl tywyll ar wyti'a.u'r Sulgwyn yn y wlad hon. Ymholir pa fodd y profodd ein darpariaeth ddiffynnol rjior amharod fel ag i alluogi'r peiriannau dinistribl i wneud y fath alanas cyn y gallwyd eu cyfarfod a.'u hymlid i ffwrdd. Hawdd bod yn ddoeth drannoeth wedi'r digwydd ond J nis gellir llai na d'rwg- dybio'r awdurdodau o fod wedi llacio eu gwyl- iadwriaeth yn ystod y misoeSd^diweddaf, gan y tybient eu bod wedi dychrynu'r Zeppelins i ffwrcld. Ond ni ddylid angholio fod y gelyn yn ddigon effro i fanteisio ar bob profiad; ac ym- ddengys yn awr ei fod wedi ei argyhoeddi fod z,Y yr aeroplane yn well i'w bwrpas na'r Zep- pelin.' 1 Ychydig amser yn ol yr oedd y beirn- iaid yn y wlad hon yn condemnio'r awdurdod- au'n groch am na ddiIynent y gelyn trwy adeil- adu awyr-longaua Zeppelins yn lie aero- planes. Ond gwelir nad doeth na diogel yw dilyn yn wasaidd gynlluniau Germani'.

Y SUDDLONGAU. Am y drydedd wythnos yn olynol y mae'r ad- roddiad swyddiogol am ddinistr y suddlongau yn galonogol, ac y mae'r ffigyrau am fis Mai yn x cymharu yn ffafribl iawn a rhai mis Ebrill. Nid ydym eto yndawel iawn ein meddwl fod gwaeth- af y perygl ofnadwy hwn trosodd er ein bod yn gobeithio yn fawr ei fod. Barn y dtebarth mwy- af amheus ac ofnus yw nad yw'r disgynniad yn anvyddo dim mwy nag anallu'r gelyn i gadw ei lynges suddol mewn llawn nerth ac effeithiol- rwydd yn gyson a dibaid; ac y gallwn ddisgwyl rhywbeth tebyg ar y mor i'r egwyl sydd yn cym- ryd lie rhwng yr ymosodiadau ar y tir. A chan- iatau fod y farn hon yn gywir, y mae'n cynnwys elf en obeithiol a chysurlawn. A dweyd y lleiaf, rhydd yr egwyl amser a chyfle i baratoi ar gyfer y dyfodol, a gwnal yn amhosibl i addewidion yr arweinwyr Germanaidd i'w phobl am oruchaf- iaeth fuan ar y mor trwy newynnu Prydain gael eu cyflawni. Ond teimla y dosbarth mwyaf gobeithiol yn y wlad fod hyder gwell y Prif- weinidog ar doirriad y Senedd yn meddu sail dda, a, bod y lleihad yn y dinistr i'w briodoli i lwydd y gwrth-ddarpariadau i gyfarfod a'r perygl.

CYNHADLEDD STOCKHOLM. Anodd gwybod beth i'w ddweyd am Gyn- hadledd fawr Sosialwyr y gwledydd, yr hon sy'n cael ei threfnu yn Stockholm. O'r cychwyn y mae llawer oddrwgdeimlad am ei hamcanion, a j barn bur gyffredinol ym Mhrydain ac yng ngwledydd y Cynghreiriaid na fwriedid hi ond iel trap, yn bennaf i Sosialiaid Rwsia. Y dydd- iau diweddaf ceiT arwyddibn fod tuedd i'w chymryd yn fwy difrifol, ac er y gwedir y sibryd- ion fod Mr. G. H. Roberts, Ysgrifennydd Sen- eddol y Bwrdd Masnach, yn mynd i'r Gyn- hadledd i gynrychioli Sosialiaid Prydain, yn ychwanegol at Mr. Ramsay MacDonald, yr hwn sydd yn mynd i gynrychioli'r adran eithafol a phasiffistaidd, addefir fod Mr. Roberts i alw yn Stockholm ar ei ffordd i Rwsia. Os yw amcan- ion y mwyafrif o'r rhai sydd i wneud y Gyn- hadledd i fyny yn onest, His gallwn weld na all daioni ddeilliaw o'u datganiad ar gwestiwn heddwch ar y telerau ar y rhai y barnant y gellir ei sicrhau. > -1

SENEDD AWSTRIA. O'r diwedd y mae Senedd Awstria wedi ei galw ynghyd, wedi bod, yng nghaead er cychwyn y rhyfel. Nid yw'n hawdd deall y sefyllfa o'r pellter yr ydym ynddp. Os y deallwn rhyw gymaint ar ddatganiad yr Ymherawdr newydd, y mae yn llawn ymwvbodol y rhaid iddo roi pob argraff fod y bobl i gael llais yn llywodraethiad v wlad;, ac nid yw'n anodd gweldi fod y chwil- droad yn Rwsia: yn effeithio ar bennau caronog unbenaethol y gwledydd. Ond tra yn addo rhyddid ac awdurdod newydd i'r bobl, y mae'r Ymherawdwr yn gwneud eithriad o gwestiwn heddwch. Ai ystyr hyn yw mygu'r cri cyffredin- ol sydd yn Awstria am heddwch anrhydeddus, heb iawn na thiriogaethau, a rhoi ar ddeall i'r Kaiser fod Charles yn dal at y cytundeb i fynnu heddwch ardelerau GermaniJ Gwelwyd ar un- waith yn y ddacll gyntaf yn y Senedd fod yno elfennau gwrthnaws a thanllyd, a wnant yn anodd cario ymlaen. Tra y galwai'r Sosialiaid am annibyniaeth i'r cenhedloedd amrywiol o fewn yr ymherodraeth, yr oedd yr aelodau Ger- manaidd yn gwneud yn glir yr ymladdant yn erbyn y cyfryw ryddfreiniad i'r eithaf. ♦ H

GERMANI A PHOLAND. Ychvdig amser yn ol addawodd Germani Wlieud Pulaiid,-y rhan berthynol i Rwsia, a or- esgynwyd gan y gelyn—yn wlad1 -annibynnol; ond dengys y datganiad diweddaf o eiddo Llyw- odraeth Germani faint o gywirdeb a gonest- rwydd oedd yn yr addewid. Cyhoedda. yn awr fod trichwarter Poland i fod dan ei rheolaeth filwrol hi o Berlin, tra y gadewir y bedwaredd ran i fod yn wlad rydd, dan yr enw Teyrnas Poland. -+

YMDDI SWYDDI AD ARGLWYDD DEVON- PORT. Hysbyswvd yn swyddogol ddiwedd yr wythnos fod Arglwydd Devonport yn ymddiswyddo o fod yn Rheolwr Ymborth oherwydd stad eii iechyd. Mae amrywiaeth mawr yn y farn am lwyddiant neu aflwyddiant ei arglwyddiaeth yn y swydd. Ymarn llawer, ni wnaeth nemawr ddim yn iawn, a chodid rhyw gri newydd yn erbyn ei gynllun- iau ddydd ar ol dydd. O'r tu arall barna cryn nifer o bobl gymwys i farnu ei fod wedi llwyddo lawn cystal ag y .gallesid disgwyl, ac y bydd yn llawer haws cael ei sa.lach na'i well. Gwnaeth gamgymeriadau yn ddiameu; ond pwy bynnag a roddir yn ei' Ie, nis gall; beidio gwneud cam- gymeriadau, gan fod y dasg yn un o'r anhaws- ter mwyaf. Yr ydym yn ysgrifennu'n rhy gynnar i allu hysbysu pwy fydd ei olynydd yn y swydid annodd a di'-ddiolch hon.