Y Cymro

Cymdeithasfa'r Debeudir, Twynca^no, Ehymni, Medi 28-30. Llywydd: PARCH. WILLIAM JONES, Aberdulais. Ysgrifennydd Parch. B. T. JONES, Castellnedd. Trysorydd: MR. 'R. W. JONES, B.A., Y.H., Pengam. DYDD MAWBTH. Am 2.30 Pwyllgor Rhagarweiniol y Gymdeitha,sfa. AIM 3, CYFARFOD CYNTAF Y GYMDEITHASFA. Arweiniwyd yn y gwasamaeth dechreuol gan y Panch. Williams, Cwmparc. Galw'r Enwau gan yr Ysgrifennydd, fel y canlyn Cyn-lywyddion.-Parchn. Tho,s. Levi (a), Vi.. M. Lewis (a), J. Cynddylan Jones, D.D. (a), Wm. Evans, M.A. (a), John Evans (a), J. E. Davies, M.A., J. Mor- gan Jones, J. Davies, Y.H., F.S.A., W. E. Prytherch Khys Morgan, Rees Evans. Cynrychiolwyr.—Gogledd: Aberteifi.-Parchn. D. Caron Jones, J. Young Evans, M.A., B.D., William Jones; Mri. J. J. Hughes, John James, Rowland Morgan. Deheu Aberteifi.—Parchin. Fred. Thomas Dr. Moelwyn Hughes, J. Green, B.A.; Mri. D. Jones, I). Evans,'John Jones. P,enfro.-P,archn. W. P. Jones M.A. B.D., H. Solva Thomas Mri. J. C. Rees, W. D. Williams. Caerfyrddin.—Plarchn. L. Rhystyd Davies, W. Llewellyn Davies, Thomas Williams; Mri. Philip Perkins, David Thomas, johr), Morgan. Gorllewin Morgamnwg.—Parchn. D. tMardy Davies Tu Towy Rhys, J. Owen Jones Mri. Morgan Jenkins, T os. Williams, John Nicholas. Dwyrain Morgannwg.—Parchn. B. Watkins. J. Lewis, Deri Morgan; Mri. Joseph Hughes, D. Dav- les, Thomas Jones. Henaduriaeth Gorllewin Morgannwg.—Parchn. W. J. Thomas, E. P. Hughes; Mri. Philip Owen, R. F. Gee. Henaduriaeth Dwyrain Morgannwg.—Parchn. E. *jltyd Jones, O. D. Jones, E. P. Jones, B.A. Mri. Hugj, Murray, (Lewis Williams, W. Thomas. V Mynwy.—Parchn. W. H. Cooper, Owen Evans, H. G. Howell; Mri, Daniel Jones, iRees Edwards, S. N. Jones. k Brycheiniog.-Parchn. E. Beynon, O. J. Davies; Mri. E. Morgan, John Munstley. t Llundain.—Mr. H. M<. Rees. Yr oedd nifer o gynrychiolwyr yn absennol, a dewiswyd rhai yn eu lie. Ar dystiolaeth y iLlywydd, fod y Cofnodion yn cyf. aeb i'r Cylchlythyr, fe'u cadamhawyd. Gohebiaethau. Yr Ysgrifennydd a hysbysodd am dderbyniad am- yw lythyrau yn cydnabod derbyniad penderfyniad- au y Gymderthasfa ddiweddai. Cyflwyniad y Gadair. Y Llywydd a ddywedai fod gaindd.o y gorchlwyl! dyddorol ar ryw olwg, ond nid hawdd ar ryw olwg, ° fynd allan o'r gadair, oblegid yr oedd wedi ei chael yn. gadair esmwyth, a phawb wedi bod yn ihynod o "eind. Peth arall, 'doedd dim gobaith iddo gael mynd iddi byth mwy—(chwerthin)—unwaith am byth j ystyrir yn ddigon ar unrhyw aelod gan y Gym- deithasfa i eistedd yn y gadair. Yr oedd yn dda ganddo gael cyflwyno y gadiair i Dr. D. H. Williams.; jr oeddynt yn hen ffryndiau, wedi bod yn yr ysgol 'gyda'u gilydd tua Threfecca. Fe berchid Dr. WiL hams gan y wlad yn gyffredinol, ac edrvchid arno fel gWeinidog cymwys y Testament Newydd. Ami i d:ro Yr oedd wedi ei wisgo a go,goni,ant ei Feistr, ac i Uduw y bo'r clod am hynny. Dymunai o galon ar f lwlith y nef orffwys ar ei ysbjyd/ac y caffai y dwyf- 01 arweiniad yn ystod: blwyddyn ei lywyddiaeth. ac rn Aynyddoedd i ddod, ac edrychai .'Mr. Jones ym- Jaen at adeg y caent eistedd mewn cadair na elwid fnynt i fynd allan ohoni i dragwyddoldeb. Dymun- ?! Ddu,w y,n rhwydd i Dr. Williams, a chyflwynodd ^do gopi o'r "Cyffe-s Ffydd1." Dr. Williams a ddywedai ei fod yn teimlo yn ddi- fw°^'ar am yr anrbydedd fawr hon, yr anrhydedd Y yaf a gafodd erioed, a rhoddai werth mawr arni. *r oedd yn arfer edrych i fynv ar y corff. ac yr oedd un o'i blant o'i fébyd, ac yn meddwl nad oedd Y fath enwad yn bod, na'r fath ddynion yn bod, na'r fath bregethwyr ac nid oedd eto wedi newid ei 'fedd- '• Gofynai am eu cydymdeixnlad gwnai ef ei oreu ^allai neb wneud1 mwy na hynny—i wasanaethu y gyrndeithasfa am flwyddyn. Diolchai hefyd i Mr. Jones am ei eiriau caredig, ac y mae wedi rhoddi i mi Z, Cyffes Ffydd,' yr hwn yr wyf yn ei gredu, fel y Testament Newydd. Pwyllgor Enwi. „ Penodwyd Pwyllgor Enwigyda golwg ar drefniad. au Y Cyfarfod Ordeinio. 0 Ogledd Aberteifi- Parch. D. Caron Jones, Borth. O Dde Aberteifi-Parch. John Green B.A., Twr- gwyn. Benfro—'Mr. W. D. Williams, Gwalia, St. I David's. o Gaerfyrddin-Mr. David Thomas, Llanelli. k 0 Ddwyrain Morgannwg—Parch. John Lewis, beraman. p 0 OrIIewin .Morgannwg-Parch. D. Mardy Davies ^tycymmer. p O Henaduriaeth Gorllewin Morgannwg—Parchi. E. Ifughes, Abertawe. t.u Henaduriaeth Dwyrain Morgannwg—Parch, E. y^' Jones, Tonypandy. o Frycheiniog—Paroh. E. Beynon, Llanelly Hill. o Fynwy—Honadur S. N. Jones. Croesawu Gweinidog o'r Gogledd Y Parch. Rees Evans a ddywedai fod yn bresennol weinidog amlwg o'r Gogledd, y Parch. J. Gwynoro Davies, Abermaw. a chynygiai eu bod yn. rhoddi der. byniad iddo, ac yn dymuno iddo ddod i eistedd yn y set fawr, ac yn cymryd eile fel un ohonynt. Dy- wedai y Llywydd fod yn dd,a ganddynt weled Mr. Davies yn eu plith un o blant y Deheu ydoedd, ac yr oedd brawd iddo y Parch. B. Ceitho Davies, Pontllanfraith, wedi ymuno a'r fyddin fel caplan. Cenadwriau o'r Cyfarfodydd Misol. Yr Ysgrifennydd.—Nid oedd un genadwri ar y Rhaglen, ond daeth rhai i law yn rhy ddiweddar i'w dodl ar y (Rhaglen. O Ogledd Aberteifi yn gofyn am ganiatad i eglwys Iloreb, New Cross, osod ei hysgoldy i Bwyllgor Addysg y Sir am un mlynedd ar hugain am ardreth o £5 y flwyddyn. Gofynid am hyn oherwydd. na chaniatai y gweithredoedd ynglyn a'r eiddo yn Hor- eb i'r ysgoldy gael ei osod heb ganiatad y Gymdeith- asfa. Parch. J. C. Evans, Bortih, a eglurodd y mater ym. hellach, ac ar gynygiad y Parch. J. E. Davies, Llan- elli, caniatawyd y cais. Cenadwri o Ddehau Aberteifi yn hysbysu am farw. olaeth y Parch. Thomas James, M.A.. iLlandyssul, am yr hwn y gwneir coffhad mewn eisteddiad dilyn- ol. Cenadwri o G.lM. Mynwy yn gofyn am i'r Pwyllgor a benodwyd yng Nghymdeithiasfa Tregaron ynglyn ag achosion Mynwy yn cael ei ail benodi. Gohirid hyn hydnes y byddai achosion Mynwy yn dod gerbron mewn eisteddiad dilynol. Cenadwri o Orllewin Morgannwg yn gwahodd y Gyrndeithasfa nesaf. Delai y mater hwn dan sylw mewn eisteddiad dilynol. Cais oddiwrth Emergency Committe Henadur- iaeth Morg,annwig-ni ddywedwyd beth ydoedd, ond deallwyd y deuai i mewn ynglyn ag adroddiad y Pwyllgor Rbagarweiniol. Adroddiad y Pwyllgor Rhagarweiniol. Yr Ysgrifennydd.— R:ht>ddwyd ystyriaeth i gais o 11 y Henaduriaeth 'Gorllewin iMorgannwg am ordeiniad neilltuol i Mr. Alfred Jenkins, B.A., Pencoed, a chytunwyd i ganiatau i'r achos fynd i'r Gyrndeith- asfa. Cytunwyd d'r Parchn. Rees Evans, J. Morgan Jones, Caerdydd, a William Jones, Aberdulais, alw sylw at lyfrau. Cytunwyd fod caniatad yn oael ei roddi i 'Syr William Thomas, Ynyshir," anerch y Gyrndeithasfa ar ran y 'Welsh Army Hospital,' yng nghyfarfod y Gyrndeithasfa prynhawn dydd Mercher. Pasiwyd eu bod yn gofyn i'r Gymdeithasfa ychwanegu at benderfyniad Cymdeithasfa Tregaron ynglyn a Llawysgrdfau Trefecca, mai i Drefecc.a yr oedd y llawysgrifau i'w dychwelyd. Fod y Parch. Rees Evans i hysbysu yn y Gym- deithasfa am agoriad Coleg Trefecca, Hydref 5ed. Fod c,ais eglwys 'Hebron, Gorllewin Morgannwg, yn cael eri ganiatau. yn ddarostyngedig i gydsyniad C.iM. a Henaduriaeth Gorllewin Morgannwg. Fod Pwyllgor bychain yn cael ei benodi, i gyfarfogl ar ddiwrnod agoriad Coleg Trefecca i ystyried y cwestiwn o leihau treuliau y Gymdieithasfa ynglyn ag argraffu, ac enwyd y Parch. Rees Evans, John Mor- gan Jones, Caerdydd, John Davies, Y.H., Pandy, y Trysorydd a'r Ysgrifennydd. Y Parch. W. Samlet Williams a awgrymai mai y Gyrndeithasfa a ddylai enwi y personau yma. Gad- awer i'r peth fod yn awr, ond nad oedd i fod felly mwyach—(chwerthin). Cais am Ordeiniad Neilltuol. Hysbyswyd fod Mr. Alfred Jenkins, B.A., Pencoed y.n aelod o'r "Royal Army Medical Corps' (R.A.M.C.) yn bwriadu myned allan yn fuan :gyda' fyddin. Yr oedd wedi cymryd ei radd, yn y ''Mansfield Settle- ment,' bu am flwyddyn yn Aberystwyth a'r llynedd ymunodd a'r R.A.M.C., a chaniataodd y pwyllgor yn Aberystwyth i hynny gyfrif fel blwyddyn o'i gwrs yn y coleg. Teimlai pe cani.atai v Gyrndeithasfa. iddo gael ei ordeinio cyn iddo fynd allan y gallai fod o fwy o wasanaeth mewn pethau crefyddol i'r milwyr, me-gis gweinyddu yr ordinhad o Swper yr Arglwydd dan amgylchiadau eithriadol. Adweinid Mr. Jenkins fel pregethwr cymeradwy, ac yr oedd yn frawd i'r Parch. J. L. Jenkins, gweinidog gyda'r 'Primitive Methodists' yn Aberdar. Cynygiodd brawd fod hyn yn cael ei gyflwyno i'r Bwrdd Addysg gan mai dyna y rheol. Parch. IRees Evans.—Yr anhawster oedd hyn cais y dyn ieuanc oedd am gael ei ordeinio- yfory; yr oedd pob cymhwyster ynddo, a dim gwrthwynebiad i'w ordeinio; yr oedd llythyr wedi dod oddiwrth y Prifathro yn dweyd pe buas,ai yr apel wedi bod mewn pryd y buasai y Bwrdd Addysg wedi cyflwyno ei enw i'w ordeinio gyda'r lleill, ond yr anhawster oedd hyn. 'does yr un Gyrndeithasfa i'w gymeradwyo. Nid oeddynt hwy yn y cyfarfod hwnnw yn ddim ond pwyllgor, a fyddent hwy ddim yn Gymdeithasfa tan un o'r gloch yfory vn ol y 'Constitutional Deed,' ac fe fyddai y Cyfarfod Ordeinio wedi mynd heibio cyn hynny. Parch. John Morgan, Aberdar, a ddywedai fod gan- ddynt gais cyffelyb flwyddyn yn. ol, ac fe wrthodwyd hwnnw. Parch. E. P. Jones, B.A., Caerdydd, a ddywedai fod Mr. Jones, yn gwneud apel cyn mynd i ganol peryglon, ac yr oedd yn eithaf posibl na ddeuai byth yn ol. Tybiai na byddai yn fai mawr dan yr am- gylchiadau iddynt fynd ar draws y Weithred Gyfan- soddi.adol a gofyn i'r cyfarfod prynhawn yfory wneud popethi yn iawn. Teimlai yn ofidus fod y llythyren y.n cael sefyll ar ffordd peth fel hyn. Parch. J. M. Jones a ddywedai fod yna fwy na'r llythyren ar y ffordd yr oedd yna egwyddor; 'doedd neb i gel ei ordeinio heb gael ei gyflwyno gan y Gymdeithasfa, 1!1 ol ond yr oedd yn amhosibl cyflwyno Mr. Jenkins g.an Gyrndeithasfa. Parch. D. Picton Evans, M.A., Treforris, a ofynai beth a enillai Mr. Jenkins trwy gael ei ordeinio. Parch. E. P. Jones a ddywedai y byddai yn llawer o fantais iddo fel gweinidog; nid milwr a fyddai, a gwelai y gallai wneud llawer o waith fel gweinidog, ond iddo gael hawl ac awdurdod. gan y Gyrndeithas- fa i wneud hynny, megis gweinyddu y Cymun mewn amgylchiadau eithriadol. Parch. John Morgan, Aberdar, a ofynai (i'r illyw- ydd, dybygwn), A ydych chwi yn barod i roddi mater sydd' yn anghyfansoddiadol i'r Gyrndeithasfa. Yr Hen. !S. N. Jones a awgrymai y gellid dod dros yr anh-awster trwy drefnu Ordeiniad arhennig i Mr. Jenkins. [Rhoes. y Lliywydd hynny i arwydd, a phas- iwyd ef, :gyda'r dealltwriaeth y bydd y Pwyllgor Enwi yn tnefnu yr Ordeiniad arbennig. Pasiwyd yn unfrydol heb unrhyw ddadl na siarad na chynyg na chefnogi, fod y tri enwyd gan y Pwyll- gor Trefniadol i gael galw sylw at lyfrau; fod can- iatad i Syr William Thomas, Ynyshir, anerch y Gym- deithtasfa drannoethar ran v 'Welsh Army Hospital;' fod y geiriau a awgrymwyd i gael ei ychwanegu at y penderfyniad a wnawd yn N'hregaron, sef fod ysg- rifau Trefecca i'w dychwelyd i Drefecca ac fod y Parch. Rees Evans i annerch y Gymdeithasfe. gydia golwg ar agoriad Coleg Trefecca ar y 5ed o Hydref. Gofynai Mr. Rees Evans am gael gwneud hyn mewn cwrdd cyhoeddus er mwyn i'r bobl i gyd, glywed yr oedd ei genadwri ef yn fwy atynt hwy nag at aelodau y Gymdeithasfa. Cydsy.niwyd a hynny. Awgrymai y Pwyllgor Trefniadol ymhell.ach,— Fod cais y Parch. John Thomas, Caerdydd, iddo gael galw sylw y Gymdeithasfa at benderfyniad o eiddo y Gymanfa Gyffredinol ynglyn a'r Symudiad Ymosodol yn cael ei ganiatau. Pasiwyd hynny. Gan fod y cais o Henaduriaeth Gorllewin Mor- gannwg, sef y cais, oddiwrth Mr. Gee, heb ddod trwy yr Henaduriaeth na'r Gymdeithasfa, am y bwriad i werthu neu osod capel Hebron, ger Abertawe, aw- grymai y Pwyllgor fod y Gymdeithasfa yn caniatau y cais yn ddiarostyngedig i gymeradwyaeth yr Hen- aduriaeth a'r Cyfarfod Misol. Pasiwyd hynny. Parch1. 'W. Samlet Williams.—Fe olygid fod y CyL arfod Misol a'r itlenadui-i,aeth yn cydgyfarfod pwy oedd i'w cynull? Yr Ysgrifennydd a atebai y deuai y miaterion, dan ystyriaeth y C.M. a'r Henaduriaeth ar wahan. Pasiwyd awgrymiad y Pwyllgor Trefniadol fod y Parchn. Rees Evans, John Morgan Jones, y Trysor- ydd a'r Ysgrifennydd i fod yn bwyllgor i gyfarfod yn Nhrefecca adeg agoriad y coleg i ystyri,ed pa fodd i leihau y draul o argraffu y Rhagleni, &c. Adroddiad Pwyllgor Achosion Mynwy. Parch. Evan Lewis. Pontllanfraith, a ddywedai fod y Pwyllgor a benodwyd yn Nhreg.aron ynglyn ar' mater hwn wedi cyfarfod y noson flaenorol, pryd y penderfynwyd eu bod yn gofyn i Bwyllgor y Gen" hadaeth Gartrefol am y swm o £25 at gynorthwyo yr achosion hyn, a'u bod yn gofyn i'r PaTchn. Rees Evans a J. Morgan Jones gyflwyno y mater i'r Gym- deithasfa. Cydsynliodd y Gymdoeithasfa a hyn. Parch. Rees Evans.—Fel y gwyddent, cafwyd ad- roddiad cryno o Sir Fynwy neitbiwr; yr oedd cwest- iynau wedi eu hanfon i'r eglwysi ac atebion wedi eu cael iddynt gyda golwg ar rif yr aelodau a'r gwran- dawyr a'r ddlyl-ed oedd ar y lleoedd, a'r hyn oeddynt yn ei d.alu fel Hog. Yn Aberystwyth wedi i'r Gen- hadaeth Gartrefol roddi ei hadroddiad fe dd.aeth £ 200 i'r golwg wedyn; tybiai mai i Mr. Thomas, Caer- dydd, yr oeddynt yn ddyledus am hynny fe allasai eu c.adwei hunan, ar.ian wedi eu c,ael gan yr Income Tax Commissioners, ac fe benderfynwyd yn Nhregar- on roddi _f ioo i'r Genhadaeth Gartrefol, a rhannu yr R,ioo arall. vn ol casgliad y Ganrif i'r gwahanol Gyf- arfodydd Misol, a chreda'i pe buasai apel wedi dod o Fynwy cyn y rhaniad y buasai Sir Fynwy wedi cael y £ 200, ond fel arall y bu hi. Cynygiai Mr. Evans ar ran v pwyllgor fod y Gymdeithasfa yn aw- durdodi Mr. D. C. Roberts, Aberystwyth. Trysorydd y iGenhadaeth Gartrefol, i'r hwn yr oeddynt yn ddyl- edus iawn, i roi £50 i Sir Fynwiy, gan obeithio y byddai pe'thau wedi gwelLa erbyn y flwyddyn nesaf, ac y byddent yn alluog i roddi ychwaneg. I Fynwy yr oedd: pobl yn dylifo yn awr; yr oedd Morgannwg wedi llanw a phobl yn ddibaid yn dod i Fynwy. Gyda golwg ar y Genhadaeth Dramor anfon cenhad- on at y paganiaid yr oeddynt, ond paganiaid oedd vn cael eu danfon at y centhadon yn Sir Fynwy; hwyrach fod vr Arglwydd yn eu danfon er mwyn idd- ynt gael eu hefengyleiddio, ac yr oedd cymaint o angen eu hefengyleiddio hwy a'r paganiaid. OS oedd lledaeniad i Fethodistiaeth i fod yn y Deheudir yr oedd yn rhaid i hynny fod. Eiliodd y Parch. John Morgan Jones. Y sir fwyaf ei hanhawsterau ar hyn o bryd oedd Sir Fynwy; yr oedd anhawsterau Morgannwg yn fawr, ond yr oedd anhawsterau Sir Fynwy yn fwy. Yr oedd 'garden village' yn ymyl Tlengam, a,c yn ystod y tair neu dair a lb.ann-er o flynyddoedd diweddaf yr oedd 2,500 p bob" wedi dod yno, a 'doedd dim lie o addoliad idd- ynt fynd iddo fe gymerodd y Symudiad Ymosodol y peth mewn Haw, ac yr oedd tua 100 o ddynion wedi amlygu eu dychweliad, ac fe drefnir nos Tau neu nos Kul nesalf i sefydlu eglwys yno. Pasiwyd yr hyn a gynygid. Arholiad Arbennig. Y Parch. J. D. Evans, M.A., Pontypridd, a ddy- wedai fod yr arholiad i fod ym Mhontypridd. Y materion (a) Gwybodaeth gyffredinol o'r Ysgrythyr- au (b) Athrawiaeth y Testament Newydd ynghylch Person Crist; (c) Hanes yr Eglwys Gristionogol o'i chychwyn hyd y flwyddyn 100; (d) Esboniadaeth 2 Cor. i,—vii. Cad.arnihawyd hyngan y Gymdeith- asfa. ;11