Y Cymro

LIVERPOOL A'R CYLCH. ,Birke,nhead.-Nos, Fercher, caed Cyfarfod Blynydd- ol y Feifol Gymdeithas yn Claughton Rd. Anerchwyd gan y Parch. W. Crwys Williams, a chaed ychydig sylwadau gan y Parchn. W. M. Jones, W. 0. Jones, a T. J. Rowlands. Dechreuwyd gan y Parch. G. J. Williams. Yng Nghymanfa Flynyddol yr Annihynwyr y mis yma y mae y Parch. J. Puleston Jones i bregethu ac i siarad yn y iSeiat Fawr. B,angor-Medi 25, yn 13, Snowdon View, yn 64 oed, bu farw iMis-s Susan Jones, ar 01 rhai misoedd o- waeledd. Yr oedd yn chwaer hynod grefyddol, a. dygai fawr sel dras yr Achosio-n Cenhadol a Thram- or. Bu amryw o efrydwyr yn lletya yno, ac yr oedd yn 'hynod ofalus am danynt. Yr oedd- yn hoff o'r S.assiynau a chToesawai lu mawr i'w thy yn Bangor adeg y Sassiwn. Bu yn selog -gydia'r Ysgol Sabothol. j Claddwyd yn Bangor ddydd Mercher. Gwasanaeth- l wyd gan y Parohn. D. Rowlands, iR. J. Jones, J. Eli Hughes, -Brynmenai, Morris Thomas, Penmorfa, a J:) Jones, Hyfrydle, Talysarn. Cyd'ymdeimlir a'i > chwiorydd, M-iss- A. Jones (gynt o Bromley Cross-, j Bolton), a Mrs. Griffith, Bronmadog, Talysarn. i Heddweh fo i'w llwch. j 2, Primrose Rd., R. J. G. Birkenhead. J

NODION 0 LEYN. Cyflwynodd Mri. Owen a Watkin, perchenogion llongau Caerdydd, y swm o _f ioo -tuag at ddileu dyled sydd yn. aros ar gapel Edeyrn—yr eglwys a'u magodd. Mae Miss Ella Davies, Glwysfa, Abererch, wedi myned yn Ilwyddiannus- drwy yr arholi.ad sydd yn rhoddi haw.l iddi ddefnyddio- y llythyrennau A.R.C.M. Mae Miss Davies yn fedrus iawn.,gydar berdoneg, ac wedi bod yn b,arod, iawn bob amser i roddi ei gwasanaeth gyda phob achos- da. Ar hyn o bryd y mae yn cyfrannu addysg mewn. ysgol bwysig yr ochr arall i Glawdd Offa. Llwyddiant eto, iddi. Bu Mr. C. T. Studd, M.A., y cenhadwr, yn annerch cyfarfod ym Mhwllhel-i yr wythnos ddiweddaf. Wedi llafurio am nynyddau yn China ddwy flyn-edd yn ol, aeth Mr. Studd gydag un arall i gychwyn cenhad- aeth newydd yn y Congo, ac y mae llwyddiant mawr wedi dilyn eu hymdrechion. Iechyd i ysbryd ydyw gwrando arno yn adrodd1 ei hanes. Mae, ganddo ffydd nodedi?. ac y mae yn cario ymlaen y gwaith iyn gwbl ar ei phwysl. Nis gwyr fawr ddim, meddai ef, am gyfundrefn o- ddiwinyddiaeth—dim and Crist, a hwnnw wedi ei. gnoeshoelio, ac mae mwy o berygl ym Mhryd-ain heb Grist nag yn Affrica gyda Christ, meddai ,Mr. Studd. Ymddengy.s yn gwbl ddiym- ffrost, ac mae ei ystori yn s-wynol anghyffredin, ac yn orlawn o amlygiadau ei fod yn meddu ffydd ddi- derfyn yng .Nghrist. Mr. G. Cornelius .Roberts, Y Maes, sydd wedi cael ei dd-ewis- yn faer newydd Pwllheli. Mae yn aelod o'r Cyngor er ys pymth-eng mlynedd. Enillodd Mr. R. Lloyd Humphreys, mab Mr. a Mrs. D. Lloyd Humphreys, West End, y-sgoloriaeth yng Ngholeg .Bangor, ac enillwyd un arall gan Miss Gaynor Gardner, merch Mr. D. H. Williams, M.A. Mae Mr. J. iR. An-thony, mab yr J-Ienadur W. Anthony, Lodge, adref am dymor oherwydd iddo gyfarfüd a damwain pan gyda'i orchwyl gydag 'aeroplane' perthynol i'r fyddin. Mae Rhengyll •Hughi-e Griffith adref hefyd, wedi ei glwyfo yn y Dardanelles. Yn, Fourcrosses y cynhelir Cymanf-a Ddirwestol Lleyn ac Eifionydd eleni, a hynny ddydd Iau neslaf. Y Parch, H. Barrow Williams, ydyw y gwahoddedig i gymryd rhan ynddi. Bu Dr. O. Jones Evans, Abersoch, dan. oruchwyl- iaeth law-feddygol yn Lerpw4 yr wythnos ddiweddaf. Da gennym givwed ei fod yn gwella yn dda. Mae y Parch. D. Foulkes Roberts, Rhydbach, bellach, wedi gw-ella yn dda, ac yn pregethu bob Saboth. (iwelwn ei fod hefyd wedi ail-ddechreu ar ei waith 'fel Ys-grifennydd y Cyfanfod Misol. Bu y Parch. William Jones, yr efengylydd o Dre- forris, ar ymweliad a Phwllheli yr wythnos ddiwedd- af, a phregethodd yn Sand Street dydd Sul, ac ym Mhenmount nos Lun. Da,eth cynulliadau lluosog i wrando arno, a llawenydd' mawr i bawfo oedd ei weled yn edrych mor dda ar ol ei afiechyd.

MEIRION AR GLANNAU. Daeth gair fod Robert, mab iMrs. Morris, Club Hous.e, Llan, Efestiniog, wedi ei ladd yn y Dardan- elles-. Efe yn ddyn ieuanc pump ar hugain oed. Mae fooll dafarndai Meirion. yn eael eu cau am flaw o'r gloch y :no-s-. Newydd da yw hyn i'r tafarn- wyr yn llawn cymaint ag i neb. Gwnaeth y Prif •Gwnstabl gais am hyn at yr ynadon, a chaniatawyd yn llawen. Da fyddai gweled y go;eu ar yr ystrydoedd ,yn cael ei roi allan yn gynt. Gofidus iawn gan bawb yw clywed fod. Capten Wil- liams, mab Syr Osmond Williams, wedi marw o'r clwyfau difrifol a gafodd yn y frwydr fawr yn Ffrainc. Yn ddiweddar yr oedd wedi ymuno a'r Gwarchodlu Cymr-eig ar ol bod yn ymladd mewn .byd-din .arall alc ennm clod am ei wroldeb. Mae dwy "sgoloriaeth o Ysgol Dr. Williams, Dol- gellau,, gwert'h L30 yr un am dair blynedd, wedi eu hennill gan Keri Edwards, merch Mr. John Ed- wards, a Peggy Morgan, merch 'Mr. Rees Morgan,— y ddwy o Ddolgellau. Parha gweithwyr i adael ardal Ffestiniog. Ym- adawodd amryw yr wythnos ddiweddaf i Sir Gaer- fyrddin. Da clywed fod chwarel Maenoffer-en yn dechreu gweithio yn llawn bythefnos allan o bob mis. Cafwyd Cymanfa ragorol yng N-ghorwen ddydd Mercher, dan nawdd Cyfarfod Mi-s-ol Dwyrain M-eir- ionydd. Yr oedd y cynulliadau yn lluosog iawn, prin y gwelwyd Capel Zion erioed yn llawnach nag ydoedd yn oedfa'r nos, a daw yn gwesitiwn pwysig os perty bri y Gymanta hyd ei hymweliad nesaf a Chorwen oni ddy:id meddwl yn brydlon am y Pafiliwn. Llywyddwyd cyfarfod y prynhawn gan (Mr. Thomas Jones, Minawel, Dinmael, a'r hwyr gan y Parch. J. M. Jones, Cerri-gydruidion (yn absenol- deb y Parch. R. R. Williams, M.A., Bala, oherwydd gwaeledd). Arweiniwyd y gwasanaeth dechreuol gan Mri. W. Williams, Gwyddelwern, ac R. Evans, Llandrillo a therfynwyd gan y Parchn. T. D. Parry, Gro, a J. T. Williams, Bryneglwys. Llywydd y Pwyllgor yw y Parch. Tom Evans, M.A., B.D., Bala; Trysorydd, Mr. H. O. Richard. Corwen; Ysg- rifennydd, Mr. J. Llewellyn Jones, Llandrillo. rl-eil. ynga yr ysgrifenn(ydd glod uchel am ddeheurwyd4. yr holl dr-efniadau, a'r Ewyddiant fu i'r Gymanfa drwyddi. Yr arweinydd ydoedd Mr. E. T. Davies, F.R.C.O., Merthyr. Dyma'i ymweliad cyntaf a'r rhanbarth hwn o Ogledd Cymru. Cyftawnodd ei waith er bodd-lonrwydd cyffredinol. Caed ganddo gyfarwyddi:adau gwerthfawr. Pwysleisiai mai diben mawr y Cymanfaoedd ydoedd, nid yn gymaint y wledd gerddorol g-eir ar yr uchelwyl, ond er gwell- had caniadaeth y cysegr gartref. Arferer y tona-u yn fynych. Gwas-anaethwyd wrth yr Organ gyda de- heurwyd gan Mr. Christmas Evans, A. iMus., L.C.M.. 'Corwen. Yr oedd y canu drwy'r dydd- o nodwedd chrwaethus ac uchel Canwyd foron yr oil. Cyfarfod bendithiiol a g-afwyd yn. yr Abermaw ^gyd- a'r cenhadwr enwog Mr. C. T. -Studd, M.A. Gwel- som yn. ei hanes, "mor werthfawr yw ffydd." Llyw- yddwyd gan y Parcth. S. T. Hughes. Nos Yawrth yng nghapel Siloam, Abermaw, caed anerchiad dirwestol grymus- gan y Parch. Glyn Dav- ies,.Ros,s,ett. Y Llywydd oedd Mr. IRhy.g Jons, G-lan- ymor. Dewiswyd y swyddogion canlynol ar gyfer tymor y gaeaf. Cadeirydd, Mr. Rhys Jones; Is- gadeirydd, Mr. David Roberts, Llysydelyn; Trysor- ydd, Mr. -Griffith ^Roberts, Sit. Georges; Ysgrifennydd, Mr. E. R. Williams. Bydd bwlch mawr mewn llawer cylch yn Llwyn- gwril ar ol Mr. Griffith Williams. Er ei fod yn ddall enilodd ei fywoliaeth yng ngwasanaeth y Cam- brian dnwy ibumpio dwfr yn yr orsaf yn Llwyngwril Meddai gof da a pharod iawn, ac oherwydd hynny yr oedd yn un medrus mewn dadl. Llawer dadl a gafodd erioed naill ai wrth y tank neu yn yr orsaf. Wrth igwrs nis gallai yr ysbryd dadl gael ei guddio yn hollol i gylchoedd y stes,ion, ond hyd y gwyddom ni achlysurodd unrhyw brofedigaeth i'r cylch cref- yddol. Gellir priodoli hlynny i'w ys-bryd crefyddol. Yr oedd yn un mawr mewn gweddi a phrofiad cref- yddol. Mae'n bosibl mae fel cerddor a chwareuwr ar yr -offeryn y rhoddodd fwyaf o wasanae,th i'r Achos mawr. Gydymdieimlir yn ddwys a'r weddw ac a'i ferch yn, -eu galar am dano. Boreu dydd Mawrth ibu farw yn Artro House, Abermaw, Mrs. Williams, annwyl briod iMr. Griffith Williams, yr hwn sydd yn flaenor amlw,g yn Park Road..Dioddefodd lesgedd' maith yn ddistaw a th.awel. Yn ddidd-adl yr oedd marw yn elw idd'i. Bu gyda'i phriod o was;anaeth pwysig yn y Gwynfryn am flynyddoedd cyn -symud i'r Abermaw. Byddai pre- gethwyr yn fynychi yn cael eucroesawu yn gynnes ganddi yn Llwynon fychan, a chadwodd ei drws yr un mor agored iddynt yn Artro House. Meddai naws grefyddol ar ei hysbryd, ac yr oedd yn hawdd ganddi son am y G waredwr. Cydymdeimlir yn gyffredinol a'i phriod, ac a'i mab a'i merch ac hefyd ei hannwyl chwaer Mrs. Edwards, Bank House. Mae Mr. W. G. Jones, Dolgellau, wedi symud i Gaernarfon i fod yn Ysgrifennydd Cwmni y Cyhoedd- wyr Cymreig. Bu yn swyddfa Mr. E. W. Evans, Y.H., am ugain mlynedd, a llanwodd Jawer o swyddi yn -y cylch gyda medr eithriadol. Yr oedd yn flaenor yn Salem, ac wedi igwasanaethu ynglyn a'r Ysgol Sabothol yn nosbarth Dolgellau yn hynod o gymer- adwy am lawer o flynyddoedd. Ymadawa gyda diy- muniadau goreu ei gyfeillion a phawb yn y swyddfa. Ceir darlun dia o Mir. William Hughes, Y.H.; Dol- gellau, yn 'Nys-gedydd y Plant' am y mis- hwn, ac ysgrif ragoriol arno gan y Parch. D. -Silyn Evans, Aberdar. Mae Mr. Hughes wedi bod yn athraw yn yr Ysgol Sul am 60 mlynedd, ac yn wr sydd yn fawr ei foarch a'i ddylanwad yn y dref a'r wlad. Cyfarfu aelodau o Ddirprwywyr Cymdeithas. y Beiblau, Dolgellau, yn ys-goldy Bethel, i'r diiben o geisio trefnu i g-ael Cyfarfod Blynyddo1 mwy Ile-w- -yrchus. Mae y cyfarfodydd wedi d-irywio yn fawr !yn y btynyddoedd diweddaf yma, ac y mae' y frawd- oliaeth yn teim10 y dylid .symud' i gael cyfarfod mwy t,e,ilwng. Pasiwyd i rodkii yr yng ngwahanol add-oldai y dref er mwyn y Gymdeithas, a chynhelir Cyfarfod Blynyddol am 2 o'.r gloch y Sab- oth nesiaf yn addoldy Ebenezer (W), pryd yr anerch- ir y cyfarfod gan gynrychiolwyr y fam Gmdeithas ac eraill. Gofoeithio y ceir cynulliad teilwng.

NODION OR DE'HEUDIR. Nid s-eithwyr ond pedwar.—Bu Mri. Wm. Daniels a Howel Davies, Tabor, Maesteg, gyda'r Parch. T. R Williams, Abercynffig, ar ran y C.M. yn Penuel, Caerau, yn edrych i unfrydedd yr eglwys yn dewis blaenoriaid. Nis gwyddom pa nifer oedd wedi eu galw, ond deallwn fod pedwar wedi eu dewis:—sef Mri. Wm. Jones, Mitchell, J. D. Morgan, a Lodwic. Y gwr o Gellilenor.—Yn C.M. Gorllewin Morgan- nwg beth amser yn ol derbyniwyd nifer o flaenoriaid yn aelod-au o'r C.M., ac yn eu plithi Mr. Tom Eyans, o Garth, Maesteg. Gofynwyd ymhlith eraill y cwest. iwn, "A oeddyc-h yn disyl am y swydd?" Yn wa- hanol i'r lleill atebodd Ir. Evans ei fod. Synnodd pawb at yr atebiad, a chwarddwyd tros y le. Esgor- odd y rhesymau gonest roddodd tros chwennych y swydd ar ddagrau o lawenydd. Y mae yn wr o am. ryw ddoniau, ac y mae wedi ei ddewis yn Ysgrifen- nydd (gohebol yn yr eglwys y perthyna iddi. E.fe a'i barc-hus weinidog fu yn Rhymney yn gwahodd y Sas-siwn i'r Garth yn Ebrill nesaf. Cyfarfod Cenhadol.—Yng Nghilfynydd nos lau di- weddaf bu y Parch. R. J. Williams, Lerpwl, a Miss Arianwen Evans ar ran y genlhadaeth yn annercih llond y festri o wrandawyr astud. Tystiolaeth y rhai oedd yn bres-ennol yw eu bod wedi cael cyfarfod eithriadol o dda. Croesaw i wr teilwng.—Yng Nghymdeithasfa Chwarterol 'Rhymney ac yn Undeb y Bedyddwyr yn Heolyfelin, Aberdar, estynwyd croesaw gyda churiad dwylaw i Syr W. J. Thomas, y bonwr hael o'r Ynys- hir. Daeth i'r ddeule i ddadleu hawli.au Ysibyty Netley, a phwy yn gymhwysach nag ef i siarad ar ran yr ysfoyty, gwr sydd wedi cyfrannu miloed'd ar filoedd ei hun at yr achos teilwng. Ca yr eglwysi o bob enwad gyfle yn fuan i wneud ei rhan, a gobeithio na fydd vr un aelod na gwrandawr yn gadael i'r blwch casglu f-ynd o'r tu arall heiibio heb sylweddoli mai ei ddyledsw-ydd a'i fnaint fydd dangos yn ym- arferol ei gydymdeimlad a'r clwyfedig sydd yn di- oddef mewn canlyniad i'r aberth wnaed i amddiffyn baner ein gwlad. Trefnir Saboth neilltuol i wneud y casgliad, a cha pob dosbarrth gyfle i wneud ei ran. Yr wyl bregethu.—Gwasanaethw-yd yn y lleoedd canlynol eleni -gan y gwa'hoddedigion canlynol:—Cil- fynydd—Dr. Cynddylan Jones, Caerdydd, a'r Parch. Wm. Davies, B.A., Caerdydd. Ynysybwl-Parchn. John Roberts, M.A., Caerdydd, a D. E. Thomas, Treforris. Caerphily-Dr. Moelwyn Hughes, Aber- teifi, ac E. [Reesl (Dyfed), Caerdydd'. Gyfeillon— Parchn. S. T. Jones, Rhyl, a Richard Roberts, Glyn- corrwg. Brynsion, Aberdar—Parohn. Wm. Thomas Maesteg, ac M-. P. Morgan, Blaenanerch. Nazareth, Trewilliam—Parch/ Wyn Davies, Rhos. Castellnedd -Parchn. John Roberts, M.A., Caerdydd, a Howel Harris Hughes, B.D., Lerpwl.

GWRECSAM. 4 Llawenydd mawr ydoedd clywed' fod Miss Cissie Ilughie-s, A.R.C.O., Gwynfryn, Ruabon Road, wedi pasio yn llwyddiannus yr Arholi.ad Mus. Bac., a gyn- haliwyd yng ngholeg Durham. Y mae Miss Hughes wedi bod yn organyddes eglwys Sion ex ys blynyddau a dydd Sul diweddaf rhoed amlygiad o deimladau M da yr eglwys tuag at Miss Hughes- drwy anerchiadau gan Mr. J. H. Owen a Mr. J. E. Powell. Deallwn mae tair o ferched ieuainc yng Nghymru sydd- wedi ennill yr anrhyd-edd hwn.