Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
2 articles on this Page
Hide Articles List
2 articles on this Page
BETH SYDD YN RHWYSTRO?.;
News
Cite
Share
BETH SYDD YN RHWYSTRO?.; GAN Y PARCH. JOHN EVANS ABERMEUBIG, i II. MID oes dim all rwystro Cynadleddau Kcswick a LJandrindod rhag gwneud lies i eglwysi Y wlad, ond diffyg gofal i wasgaru y dylanwad mewn modd teilwng. Cynadleddau sydd nior lawn o fendithion ysbrydol, a'r eneidiau sydd ynddynt yn eu mwynhau mor helaeth, sicr yW y dylent gael eu mwynhau yn fwy gan yr holl eglwysi a'r cynulleidfaoedd maent yn gynrych- ioli. A oes dim yn bosibf cael canolfan tebygf i Langeitho eto fel cynt yr hwn y byddo cymaint o dan sancta'dd ynddo nes tvnnn v bobl o ho1l derfynau Cymru yno i ymdwymno, a myned oddiyno i sefydlu cvfarfodydd yn eu cartrdi, a'u cadw yn y blaen, ac yna ddiogelu y tan gafwyd yn y canolfannau rhag oeri a diffodd. Dyna wnaed a than Llang-eitho. Wedi hau, mae y ffermwr yn gwneud ei oreu i ddiogelu mevsydd y gwair, yr yd, a'r holl bethau eraill- ac yn gwneud ei oreu o hynny i'r cvnhaeal, i wneud pob gwaith arall fel y byddo yn barod at y cynhaeaf, fel nad yw yr holl flwyddy.n iddo ond rhyw baratoi a disgwyl am yr hau a'r medi- A rhaid iddi ddyfod i hyn gyda'r pethau ys- brydol. Ni ddylai plant y byd hwn fod yn gallach yn eu cenhedlaeth, o hyd, na phlai-it goleuni. Ffodus iawn yw bod yr erthygl arall yn Y CYMRO yn ymdrin a mater sydd yn dal perth) n- as mor agos a mater yr erthygl ar y cynadledd- aLl gan fod y rhan fwyaf a gymerant ran yn y cynadleddau, yn dal y broffes o fod yn yr un gwaith cyn ac ar ol y cynadleddau, a'i fod hefyd yn waith eu hoes, a hwythau a'u teulu- oedd i ymgysegru iddo, a byw arno. Yr oedd y11, hen arferiad o ofyn i ymgeisydd am bregethu f oedd ganddo alwedigaeth fydol; y peth ofynilir iddo yn awr yw, a ydyw yn yr ysgol, .ac a ydyW yn ymbaratoi i fyw yn gyfangwbl ar y weinidog"' aeth. Cyn^rodd flynydcloedd !awer i'r Meth" odistiaid i wrieud I'r pregethwyr a'r gweinidog- ion i fod fel llwyth Lefi gynt i ymddibynu ar y degwm a'r aberthau. Neu, a bod yn fwy C'rist- ionogol, bod i'r rhai sydd yn pregethu yr efengyl yn euplith, i fyw wrth yr efengyl; neu, "bod i'r rhai sydd yn hau pethau ysbrydol i'r eg lwysi, i gael medi o bethau cnawdol yr eg' hvysi." Mae gweinidogion crefydd dan boh goruchwylith i fyw ar eu crefydd1. Mae eO bara beunyddiol i fod yn yr un cylch a'u gwas- anaeth crefyddol. Ac un o gwestivnau jlosg- awl y Methodistiaid er ys dros g-enhedlaeth gyf- an, yw ymholi ac ymbaratoi at gael allan y dull 1 goreu i sylweddoli hyn yn foddhaol. A gwaith caled iawn yw dod o hyd i gynllun fyddo yn gwneud y gwaitK heb anghysondeb, anghyfa- talwch, ac efallai y gellir ychwanegu y gt:lJ( anghyfiawmder. Yr wyf yn gweled mai yr eithafnod y cyrch- ir ato yw Trysorfa Gynaliaethol, 'Sustentation Fund' A beth arall sydd yn gweddu i enwad sydd yn proffesu bod yn Gorff ? Mae pob dtill arall o fyned ymlaen yn anghyson a ni ein hun- b ain, vn anghynawnder a'n proffes, ac yn ataIfa i'n llwyddiant. Nid wyf yn arfer geiriau heb eu meddwl a'u credu. Pan y byddom yn of deinio pregethwyr, ein proffes yw eu bod yn breg-ethwyr i'r holl Garff, o ganlyniad mae yr holl gorff yn ymgymeryd a'u cynnal fel y cyf- ryw. Z;) A yw Methodistiaid yr ae hon yn deal' hyn ? Pan oedd y weinidogaeth deithiol metfl1 grym, yr oedd yn hawddach deall hyn, ac oedd vr holl Gorff yn derbyn ac yn talu pav^ pan oeddynt ar daith trwy Dde a Gogdedd- Ordeinio i eglwys neilltuol y mae enwadau ef aill, ond ni y Methodistiaid i'r holl Gorff. N1' wyf yn cofio fod y rheol wedi new.id ac os i">a ydyw, mae eisiau i ni gydymdeimlo yn a gwaith y pwyllgorau sydd yn liafurio tnvy ) blynyddoedd, er cael cynllun esmwyth i gael y cyfryw drysorfa, ac yn methu. Ac nid oes cwestiwn mwy priodol i '\V ofyn, yn wyneb Y aflwyddiant, na'r cwestiwn, Beth sydd y rhwvstro? A oes bai ar y pwvllgorati ? Mil rhai' vn, myned mor bell a dweyd fod gennyf ormod o bwyllgorau. Yr wyf yn credu nie^ pwyllgor, ac yr wyf yn meddwl y dylai P0^ Methodist gredu ynddo, gan fod bron ein h°^ achosion yn achosion i'r holl eglwysi. am y gronfa sydd yn waith mor fawr a chY redinol, nid wyf yn meddwl y gellir gwneud he
FY ATHRAW.
News
Cite
Share
Mor bur oedd yr Athraw, nes bron i ni deimlo annwyd—-eithr wedi taflu ein llygaid i'r terfyn- g7lch.ar.all, wele serch. vn v ffurf o ofal a pharch vn rhuddo v gorwelion. Gahvai y-r hogyn d'euddeg- oed yn Mr. Jones, a g\valu)ddai ef yn fynych i'w study i ymddidd- an vn rhydd. Ond rhyfedd mor derfynedig" oedd ei Voca- bulary vmddiddanol, hyd nes y deuid at faterion. llyfrau. Ac hyd yn oed yno, bvr'on oedd y bravvddegau. Gwelir ei esboniad ar y "Sam- uel" yng nghvfres ein esboniadau Cyfundeb- ol, a sylwer mor doredig, mor abrupt ei ar- dduU. Wrth bregethu, ni fedrai ddwvyd yr un fravv- ddeg mewn tair a phedair o foddau, gan yn unig aralieirio rhan ohoni, a'r oil yn beiswyn. N'd oedd yn medru dawn i glebran,yr nnig- air cyfoethog" y gwn i am dano, i .olygu y medr mewn pulpud i wnend i ychydig ddefnydd fyn'd ymhell. Meddai y pregethwr has yn ol "mae genyt ti radd n eiddigedd yn ei lais, wrth bregethwr "bas'' a fedrai ''gflebrani foddio niferoedd, ■ y yn honi y delnwr da\vnus "fachgen, mae genyt ti rhyw ddawn neilltuol i vvneud peth bach i ymddangos yn beth mawr." Meddai y pregehwr has yn ol—" mae genyt ti gvfaili, ddawn llawer rhyfeddaeh— yr wyt ti yn medru gAviieucl peth mawr f\ll"d yn beth hach." Pe buasai yn rhaid gosod yr Athraw yn un o'r ddan ddosbarth, mae yn fvvy iia theby- iiiai yn yr oiaf y lleolid ef gan lawer o'r beirniaid. Ond ri: d oes galw ei roi yn y naill ddosbarth na "r llail, canys yr oedd yn ddosbarth iddo ei hun. Atlirawiaethu, dysgu, hyfforddi m'ewn cyfiawn- der oedd efe, yn gyson, yn, ddiymhongar, yn ei sir ei hun, ac ar ymylau y siroedd cyfagos. Ni chwenychai le a chlod, a swydd, a chyhoeddus- rwydd, ac eto carai v fraint o gael pregethu, yn angerddol. Gallai fwynh.au Cwrdd Misol yn gwbl drvvy- adl, hyd waelod cilfachau eudd ei bersonol- iaeth, heb ei fod ef yn pregethu ynddo. Hwn yw pwynt uchaf anhunangarwch, a dis- gyblaeth meddwl ac ysbryd, a mawredd o lawer math, mewn pregethwr. Mwy, medrai lawen- hau yn rhagoriaeth ei frawd. Ni chyrhaedd- odd neb safan, Crist o fawredd yn fwy diym- wad-"A fynno fod yn fwyaf, bydded weinidog i chwi." Er heb geisio drwy reitheg na ffraetheg i yrchu dy Ian wad, gwnai hynny drwy fod.! naturiolach. Gwelais ef mewn Cyfar' :d ,\[i; yn Aberaeron yn plygu cynuil :i j "a fawr. Ffrydiai nerth trydanol ei ysbryd mewn 1 raw- ddegau toredig oedd.1 yn. burstio fel 'explosive shels' wrth ddisgyn i'r seti. Yr oedd yn oedfa a farn a llosgfa. Eithr ei ddylanwad mawr oedd dy 1 anwad cudd, cyson, ei fywyd glan, ei waith a'i weinidogaeth ddi- flino, mewn ysgol, a chapel, a thref. Gorchfygfai ddyn drwy gredu ynddo, ac ird drwy chwilio a dannod ei feiau. Yr oedd fel y mae Duw ar ei oreu—" Ni wel Efe anwiredd yn Jacob, na thrawsedd yn Is- rael." Nid oedd felly am ei. fod yn wan a liaith, ond am ei fod yn gryf a chaled. Un o gamsyniadau y celfyddydol lym, y dis- gyblion hunanol, sydd yn honni nad yw yn ofm gwg na gwen ungwr, yw meddwl, ei fod yn wr uniawn, a bid sicr, yn gadarn. Credai yr Athraw mewn dyn hyd at derfyn eithaf goddefgarwch. Pan y rhoddai ef y bachgen i fyny, nid oedd obaith am dano. mwy. Y r wyf yn cofio am dano yn danfon bachgen segur o'r ysgol, i beidia dod yn ol—" Go home, I cannnt accept a widow's scant money for fail- ing to teach a worthless son. "Worthless," ic dyna'r gair. Sydd yn goli- edig ésaes. Nid wyf yn cofio i mi glywed dedfryd mwy ofnadwy mewn geiriau mor oddaethol. Athraw mawr, yn wir, ydoedd, o ddosbarth David Davies, Castell Howell; Thomas Phillips, Neuaddlwvd, a Gwilym Marles. Hwynt hwy oeddynt athrawon oedd yn medru creu dynion o newydd, fewn ac allan. Paham nad yw athrawon ein dyddiau ni yn medru cynyrchn cydwvbod a deall a chalon vn eu disgyblion ? Nid oes gennyf ond un ateb parod, sydd yn cynnyg ei hun, Am mai gweision cyflog ydynt, ac nad oes ganddynt ofal am y defaid." Erys addysg yr Athraw o ffeithiau, ac eg- w'\ddorion, a gwyddorau ac ieithoedd yn neall a meddwl ugeiniau o offeiriaid, a phregethwyr a meddygon, a chyfreithwyr, a dysgawdwyr, a masnachwyr mawr a man, and yn fwv o lawer crys. y cywircleb dihalog, y duwCalfrydedd syml, iach, ieuanc, llym fel purdeb diniweid- rwydd, y ddoethineb gariadlawn honno, a elwir vn ofn yr Arghvydd, ac yn llawenydd yn yr Ys- hyd Glan- yn rym anorchfygol ynddynt, ac yn eu ])lant i buro a sancteiddio, a gwroli a dyrch- afu ac ysbrvdoli hyd iiloedd o genhedlaethau. Kv Xhad," fy Nhad y mae geiriau yn pailu na, fy mrawd yn hytrach-" cu iawn fl1¡}sl gennyf ti." O.Y. H' Hwyrach y danfona rhyw ohebydd i chwi fanylion am yr- angladd. Hyd hynny, bydd yn dda gan lawer o'ch darllenwyr gael bras adroddiad. Darlienodd a gweddiodd yn y ty y Parch. Daniel Lewis, Penmorfa, un c'r hen ddisgybl- ion. Yng nghapel Seion, llywyddwyd gan y Parch. D. A. Jones, Llangeilho, gwr y mae ei gallineb weithiau yn fagl iddo. Siaradwyd gan Mr. E. D. Jones, Prifathraw Ysgol Sir Tregroes, a blaenor yn y Tabemacl, IJandyssul; y Parch. Morris Morgan, Aber- tawe, cyd-efrydydd a Mr. James yn Nhrefecca; y Parch. Mr. Henry, ficer Llandyssul; y Parch. Mr. Jenkins, ficer Pemboyr (hen ddisgybl); (jweinidog* Annibynol Llandudoch (hen ddis- gybl); y Parch. J. O. Jenkins, Aberporth (hen ddisgybl); y Parch. T. A. Thomas, Gweinidog yr Undadiaid yn Llandyssul; y Parch. Mr. Davies, Gweinidog Capel Seion (A.); Mr. Row- lands, Ty'ndolau, Llangeitho, a Cranogwen, Ar Ian, y bedd siaradodd y Parch. Sam Evans, Cwmdwyfran; Dr. Moelwyn Hughes, a Mr. John M: Howell, Aberaeron (hen ddisgybl). Canwyd Bydd myrdd o ryfeddodau. Y mae ty Mr. James yn ymyl Capel Seion. Y mae v ddau ar lechwedd uchel uwchlaw y dref. Yn ei lesgedd, wedi i Mr. James fethu myn'd i'r Tabernacl addolai yn fynych yn Seion." Dewisodd Mr. James ei weddillion gael eu gosod yn wyneb Capel Seion. Mangre hyfryd vw. Y mae y dewis hwn yn nodweddiadol ohono. Nid oedd iddo ef nac Iddew na Groegwr, Bar- bar'.ad na Scythiad, caeth na rhydd, ac eto yr oedd yn Fethodist pur, yn ol y ddeddf yn Galfiniad, ac yn ol y cyfiawnder sydd yn y ddeddf yn Fethodist Calfinaidd. Nid ymddangos:ad, i bwrpas cymdeithasol, oedd ei barch i Eglwyswr, ac Annibvnwr, a Wesley ad", a Bedyddiwr ac Undodwr. Yr oedd ei barch yn dryloew hyd waelodion ei natur. Carai hwynt ,a chariad dilychwin dyn yng Nghrist, gan adwaen ei frodyr o'r un gwaed. Siaradwyd cryn lawer ar y wedd hon ar ei gymeriad gan y gweinidogron. Hefyd, crybwyllwyd, er fod ei ffenestri yn agored i bob goleuna, ac yr ymddyddorai ymhob 11 vfr newydd, ac eto yr oedd ei ymlyniad yn ddi wyro wrth yr athrawiaeth fel y dysgwyd hi iddo gan ei fam, a chan saint Blaencefn. Cadarn- he'd ei ffydd "yn yr athrawiaeth iachus" gan l')ob g'wybodaeth newycld. Bydd y rhan o weddi y Parch. Morgan Evans, Tregaron, a roddir isod yn awr yn ddealiadwy i'r darllenydd- Diolcli i Ti, 0 Arglwydd, am godi dyn mor fawr a da i fod yn esiampl i ni." "Ni wyddom ei fod yn ffyddlawn i'w bobl ei hun, ac ni giywsom heddyw dystiolaethau lawer am ei gvdymdeimlad cyffredinol, ei fod yn dd'gon o Gristion i garu ei frodyr o bob enwad feJ ei gnawd ei hun. Ac y mae ei fod wedi rhoddi gofal ei weddillion i'r Annibynwyr yn profi hynny. Hysbvsir fod dros byrntheg mil o aelodau Bydd-in yr lachawdwriaeth wed'i ymrestru yn y fyddin, a llefara y Cadfridog Booth yn hyderus odiaeth am y dyfodol. b Cyfaddefa na wyr neb yn iawn eto beth fydd diwedd yr ystorm ofnadwy horn sydd wedi torri arnom, ond d'etgyn ei farn ein bod ar drothwy deffro- ad crefyddbl ac ysbrydol na welwyd ei debyg' yn y byd. Daw pob gwlad, meddai, allan o'r pair hwn yn burach, a'i syched am Dduw wedi ei angerddoli.