Y Cymro

CYiM'RiAEiG YN ATHiROFEYDD Y CYFUNDE.B. AT OLYGYDD Y CYMRO. Annwyl Mr. Evans,—Cytunai a I Lawer a'r hyn .a ddywed y Parch Dd. l. Griffiths am y lie a roddir i'r Gymxaeg yn Athrofeydd y Cyfundeb. Ga'l-af nodi, yn ychwanegol. at yr hyn a ddywed, na si.ared.ir (yr un. gair o> Gymraeg yn senedd yr un o'r ddau Goleg, nac yn ymddiddan yr athrawon .a'u gilydd. Ni 'ddysgir Cymraeg, ac ni ddarllenir awdur Cymraeig. Hiwyrach omai dyna sydd vn lawn. Wn i dd-im. X Y Z.

GWEINIDOGTON YN CYNORTHWYO EG GILYDD. AT OLYGYDD Y CYMRO. Syr,—Un lagwedd ddigalon i'r diff, g yng nghyllid Trysorfa Gynorthiwyol Gogle-dd Cymru ydyw y diffyg cydymdeimlad a ddanghosir gan weinidogion at eu giljydd. l'erthyna i'r Methodis-tiaid yn y G-og- l,edd nifer gweddol fawr o weinidogion sydd yn der- byn cyfiog anrhydeddus. Mae niter fychan ohonynt yn gyfoetho;g, ac yn derbyn mwy bob mis nag a delir i. fugeiliaid y Drysorta Gynorthwyol mewn blwydd- yn. Yn awr, fy mrodyi-, ai, nid teg yw i chwi gofio -e-ich bio-dyr? Mae rhai ohonoch mewn sefyilfaoedd cysurus yng ngwas,anaeth y Cyfundeb, ac yn d-di'.au yn haeddu y cyflogau gweddol harchus a delir i chwi. Onid teg yw disg-wyl i, chwi gyfrannu yn we'l at helipu eich brodyr Od oes' neb yn ameu yr angen am yr apel hwn, darllened yn tyiyrgar adroddiad diweddaf y Drysorfa, a'r rhestr o'r cyfranwyr ar ben nig iar d-dechreu yr adroddiad. Ydwyf, &c., I >KNJAJU;

Dr. Williams' School, DOLGELLEY Preparations for the Central Welsh Board and Ox- ford Local Examinations, London and Welsh Matri. culation, and University Scholarships. There are three leaving Exhibitions, t-enable Colleges, which are awarded annually upon the re- sults o fthe year's work. The 'Building and Grounds are excellently adapted to secure the comfort and health of the Pupils A NEW WING was built in 1910 to meet the demand for increased accommodation A Domestic Science Department has recently added TENNIS,, CYCLING, AND HOCKEY. Inclusive Fees: BOARDING £ 26 per annum; TUITION, R5, For prospectus, apply to the Headmistress or to t be Clerk to the Governors. The County School, DOLGELLEY. (The Dolgelley Grammar SchooP. Dr. Ellis Endowment, A.D. 1665. BOARDING & DAY (SCHOOL FOR BOYS. EXCELLENT general education and training pro. vided, with special preparations for the Universities, the Civil Service and Commerce. BOARDERS received at the HEADMASTER'S HOUSE. For Prospectus, Fees, &c., apply to the Headmaster. Athrofa Aberystwyth t7 Un o'r Colegau ym Mhrifysgol Cymru). Prifathraw-T. F. ROBERTS, M.A., LL.D. Dechreua'r Tymhor nesaf ar Ddydd Mawrth, Hyd- ref 5ed, 1915. Parotoir yr efrydwyr ar gyfer Ar- holiadau Prifysgol Cymru. Cynygir amryw o ysgoloriaethau (rhai o honynt yn gyfyngedig i Gymry) y flwyddyn hon. Cymer yr arholiad le yn Aberystwyth ar y 21ain 0 Fis Medi, 1915. Am fanylion pellach, ymofyner a— J. H. DAVIES, M.A., Cofrestrydd. Old College School, CARMARTHEN. Principals: REV. r B. THOMAS, Late Headmaster of Park-y-Velvet Academy, under graduate of London University Open Exhibition- er of Cardiff University; First in English and Distinction in Chemistry; ist Prizeman in Classics and Mathematics at Trevecca College. Rev D. GLYNDR RICHARDS, B.A. (Hons.), B.D. (Wales). Science and Mathematical Master: MiR. lMi. M. DEIS, B.Sc. Courses, prepare for the following Examinations University Matrics; Entrance to Theological Col- leges; to Banks; Post Office, County and other Offices. College of Preceptors Examination (Senior, Junior, Preliminary, !Medical and Pharmaceutical). Brilliant Successes, 1913 64 19x4 97 Free illustrated prospectus on application. Boarders kept at the Master Houses on Parade. _m_ Mr. 8.0 Parry, A.R.S.H A U C.W. I SSeirnSzdif A pweindd, ae organ Rooitaiist, &c.. Parotoir disgyblion gogyfer a'r arholiadau ynglyn a phrif' golegau yn unig; mewn chwareu y berdoneg, yr organ, a diwylliant lleisiol. Hefyd, dymunir tynn sylw y Pwyllgoraia Eisteddfodol, a Chymanfaol at dri o ddarnau newydd allan o'r wasg. Rhangan, "Bydd yn ffyddlawn" i leisiau T.T.B.B.. Canig, Brenin y Bore,' i leisiau S.S.A. Anthem Gyman- faol, Dy holl weithredoedd," S.A.T.B. Cyfeiriad: SCHOOL OF MUSIC, LLANRWST. N.W. O.Y.—Hefyd argrafiiad newydd Perlau Seion."

GOHEBIAETHAU. (Nid yuym yn ystyried ein hunain yn gvfrifol am syniadau yr ysgrifenwyr). RHODD CY-FAILL I G.M. GORLLEWIN METI IONYDD. AT OLYGYDD Y CYMRO. Anmvyl Mr. Evans,—Disgwiyliwn weled rhywun yn cymryd i fyny gy.nygiad car.edig "Cyfail-I," i roi io er chwyddo cyfiog bugeiliaid Oorllewin Meirionydd. Onid yw yn werth gaf.ael yn y cynyigiad caredig hwn? Buasai yn: dda i lawer ohonom gael cyfran feclhan ohono. Yr eidd,och, &c. UN O'R TLUDION.

■C YNH ALIAETH Y WEINIDOGAETH. AT OLYGYDD Y CYMRO. Annwyl 'Syr,— Sonir llawer iyn eich papur am y talu am y weinidogaeth ni sonir dim am w,erth y gwaith. Gall yr egiwysi achwyn o'r o-chr arall ar yr hyn geir gan-ddynt .am eu harian, olbJegid rhaid cyfaddef tod 11a wer vn teithio v wfad i bregethu h-eb feddu y cym- hwyster i'r gw.ai,th. Yn y cylc-h yr ydwyf fi yncldo treulir ami i Sa'botb heb glywed tine felus yr efengyl. Deffroed y Cyfundeb i gaei gwell pregethu yna ni bydd eisieu son eymaint am y tal. Fe] y -mae petbiau yn awr rhyfedd yw fod y tal cvstal. DARLLKNWR.

(• SM I) 1. 111! .\S! I'WELH KM". AT OLYGYDD Y CYMRO. Syr,—Diau fod llawer o'cb darilenwyr nad oedd- ynt'o ran y corff yn bresennol yng Nghy.mdeithasfa PwllhieH wedi sylwi oddiwrth yr adroddiadau a gy htoeddwyd, fod y gwaith, mor bell .ag y mac siarad, a. chynnyg a chefnoigi, yn myned, yn disgyn i ddwy- llaw ychydig iawn. A'r cw-estiwn oedd y tare i.\m meddw:, oedd hwn,—A yw yn werth myned i'r draul o anfon yr ol*' o'r cvni'vohiolwyr i'r (■yrndeithasf.a ? Yr oedd tua ibanner cant o gynryabiolwyr ym Mhw! I; heli, a-e nid wyf yn credn i fwy nag wyth o honynl. igymryd v rhan yn v g wei thredi ad an. Ag eithrio y ddadl ar ,a,chos. Trefr-iw, prin y dangoswyd dyddor- deb yn y gweithrediadau. Aeth y siarad i un ,gong1 ac i ychydig nifer, y rhai a barablent yn rhvvydd ar 'bob mater. Yn awr, i ba betih yr 'éJ.nfonircynrychiOo' lwyr a hwythau 'yn dweyd nac yn gwneud di.rn? Onid gwell fvdelai cvflwyno y gwaith i bwyllgor? Buasai hynny yn rhatachi o lawer, ac yn fwy effeithiol. Ydwyf, &c., ledi 17e,g. OXON.

YMWELIADAlf A NIG Y LION. AT OLYGYDD Y CYMRO. Syr,-iBuasai yn dda Cfcnnyf pe buasai Mr. 0. I'. Huglhes" neu rywun arall yneghno i mi a ydyw ymwehadauangylion a'r byd hwn yn beth sydd wedi ei brofi, neu ynte ai rywbeth jydyw sy'n cael .ei darddie m-ewn anwybodaeth, ac fe ly yn beth sydd i'w dcl'ysgu i blant yn unig? Ilefyd, a ydyw bodol- aeth angel yn beth y sydd, dan unrhyw aimgylch- iadau, vn fater tystiolaeth, ac fel.y yn ddarostyn,g- cdig i gael ei gredu neu ei anghredu wrth ddeddfau byd mater of? A yw ,eich gohiebwyr am inni gredu y I fod yn amlhosibl gweled angylion ym Os nad ydynt, ipahaim: y gwawdir yr adroddiad? Gofvn ty am oleuni ac am arweiniad yr ydwyf. A'r ffordd oreui ¡ gael cyrraedd hynny ydyw drwy s-vmbwyso at yr amgy'chi'ad hwn ryw egwyddorion safadwy. T ba beth y dysgir i ni fod yn bosibl i asynod w-eled angylion ac nad oes mddd i ddVnion wneud hynny? R'hoddw'oh oleiini os» gwehveh yn dda. EN !IKN iM-'ASIWN.

CYFDCX; HliCiEILIATD. AT OLYGYDD Y CYMRO. Annwyl Syr,—Yn erthygl y Parch. T. liowen vn. y CYMRO o'r iaf cyfisoJ, fe ddywedir fod "rhai bugeil- iaid yn derbivn, am flwyddyn -o lafur caled a f (-' 1,7 ff,a-ith 1-ioii ffyddlawii, llai na" £ 8o." Mae v ffaith hon wedi ei imynegi o'r blaen, ond nid oes fawr o gred ohoni ymys'g v bo'b! gvffredin. Lredir fod JT £ 8O yn cyn- nwys tal am lafur gweinidogaetho' y pregethwr, ac ei fod yn derbyn ei gyhoeddiadau yn ychwanegol.' Eelly dymunaf ofyn i Mr. Bowen, gyda pharch, y cwestiynau canlyno-l. (I) A ydyw v pregetihwr yn derbyn t'âl am ei gy- hoeddiadau ar w,ahan i'w ,gyflwr gweinidogaethol (2) A yw y cyflog dderbynir feCJy yn sylweddo] ? (3) A ydyw yn derbyn cvfl-og o unryw ffvnhonnell a ra 11 ? Credaf os y datguddir gwir sefyllfa pethau i'r wlad y ceir cydymdeimlad a ch}r,morth ymarf-erol. Ond siaredir yn awr gan am ryw am "tixuriol-is stipends,' .ac angenrheidiol yw i bob anwybodaeth gael ei di- flannu. Yr eiddooh yn igywir, B-i r ken h ead. WRT Y D

Y S\ MEDIAD WlOSODOl., CliNTRAI. HALL, ABERTAWE. AT OLYGYDD Y CYMRO. Mr. Golygydd,—J3yddaf yn ddiolchgar am gyfle i apelio at foneddigesau Cyinru i wneud darpariaeth ar gyfer gwragedd y milwyr .a'r morwyr yn ystod y gaeaf sydd yn ein hymyl. Y mae cwrs bywyd y gwragedd hyn wedi new.id yn fawr. Y mae y i ffwrdld, ac ni raid parat-oi. ar eu cyfer. Yn lie y gwyr y mae pryder ac ofn yn gvvmni iddynt, ac y cmaent yn y sefvllfa sydd yn ei wneud yn hawdd iddynt syrthio i demtasiwn. Yn ar;annol o nid ydynt mewn diffyg. Yr hyn sydd yn eisiau ydyw He y medriant gyf,arfod a'u gilydd, lie y bydd rhywrai i'w sirioli. ac i ddangos cydymdeimlad. Yn y Central Hall, Abertawe, y mae clwb wedi ei sefyd-lu odcliar mis Tachwecld diw-eddaf. \'uw y maent yn cyfarfod bob dydd i ymddiddan a'u gilydd, gwel'd y papurau, a-c ysgrifeunu Mythy-rn). l'aiatoir te hefyd iddynt am c. y cwpan, a theisen. 2 au am -1c. yr un. Y mae y gwragedd yn gwerta ogi hyn yn f,awr, a th'rwy y clwb y mae y brof?d x- aeth o geisio sirioldeb mewn lie peryg'.us yn ') 1 symud. Y mae nifer o"r clybitau hyn yn Llundain a lleoedderaill. dan nawdd Lady Jellicoe a French. Credaf y dylai un fod ymhob man, lie v mae nifer o wragedd y milwyr. Bydd yn bleser gennyf roddi manylion mewn perthyna.s a chvchwyn Clwb i unrhyw un ddymunai eu cael. Yr eiddoch., Central Hall, ANNIE PUGH-WILI.IAMS, Abertawe.

UNDEB YS<G0EI0)N SABO'PHOl. Y IETH- ODISTIAID CALFINAIDD. AT OLYGYDD Y CYMRO. Annwyl Era.wcl—'Ch>wi gofiweh i mi y llynedd, yn unol a phenderfyniad y Gymanfa Ciy-ffredinol yn Bootle yn 1914, alw sylw at y pwysigrwydcL o gael ein haelodau a'u plant i ddarllen y Beibl yn gyson a rheolaidd o dclydd i ddydd, ac at drefniadau y Gymdeithas Ciyd-'Genedlaethol, Ysgrythyrol i s.icr- hell] ac hyrwyddo hynny. D'iolchaf i chwi a brodiyr eraill drwy'r wlad am gymryd y mater i fyny .mor galonnog. Fe] ffrwyth ,eich ymdrechion hysbysir fi gan Mr. Stephen ('. Bailey, Ysgrifennydd y Gymdeithas uchod, fod dro? 85 o Ganghenau wedi eu ffurfio, yn cy.nnwys dros 3,500 o aelodau. Obicgid y cynnydd hwn bwr- iada y 'Gymdeithas i ychwanegu at ei chyhoeddiad- au Cymraeg drwy gyhoeddi yn y Gymraeg y Nodion \lisol a gyhoedidir ganddynt yn eglurhad cryno a syml ar y dognau a ddarllenir yn ddyddiol. ('affacl. iad .inawr fy-dd cacl y cyfryw. Erfyniaf felly am harhad ciclr cydweitlircd.ad yn y mater hwn, a dymunaf arnoch alw sylw admewydd-- ol eich Cyfa-rfod Misol', a thrwyddo aelodau yr Eg- lwys a'r Ysgolion Sul at waith. y Gymdeithas uchod, ci threfniadau, a'i darpariaeth lenyddol i'w cynorth- i beunydd yr Vsgryth'yTan.' Knw a chyfeiriad yr Ysgrifennydd yw: Mr. Stephen C. Bailey, Hon. Secretary I.B.K.A. (Inter- n,alionall Bible Reading Association), 56, Old Bailey, London, E.C. Carem hefyd i chwi gyhoeddi man- ylion am ,amoanion a chynllun gwaith y Gymdeithas ragor-ol hon. Gorffwysaf, Yr eiciciio(-Il yn ffyddlawn, Rhos, RICH A RD J. RKKS, Aberystwyth.