The Cambrian News and Merionethshire Standard

MINISTRY OF HEALTH-WELSH CON- SULTATIVE COUNCIL. AN IMPROVED MEDICAL SERVICE. Two meetings of thQ Welsh Consultative Council have been held, under the chairman- ship of Sir Edgar R. Jones, M.P., and sub- stantial progress has been made in considera- tion of the important duty remitted to them I of reporting to the Minister of Health on the systematised provision that shou d, in their opinion, be made in Wales in order to secure for the population the best possible medical .and allied services. 'The discussions have ranged over a wlde field and have had special reference to the importance of preventive measures; the provision of an adequate ser- vice of doctors, dentists, health visitors, mid- wives, home helps, nurses; the extension of medical and sanitary inspection, and the pro- vision of institutional and laboratory facili- ties of various kinds and different grades suited to the requirements of urban, semi-urban, and rural districts. Further meetings will be held I in the eariy part of the year with a view to the presentation to the M:nister of an interim report at the earliest practicable date.

8 Years Recommendation On 15th April, 1919, Mr. Cotton added:— "I recommend Doan's Pills with all the greater confidence, and now I owe them eight years' sound health. (Signed) Thos Gate Cotton." Don't ask for kidney ¡ins or backache pills. Insist upon DOAN'S Backache Kidney Pills— the kidney medicine Mr. Cotton recommends. All dealers, or 2s 9d a box from Foster McCloHan Co., 8, Wells-street, Oxford-street, London, W. 1. Recommended by the People for the People

II E i t j. I' r 1IU LLOYDS BANK I LIMITED, with which is amalgamated I THE CAPITAL & COUNTIES BANK, LTD. r I HEAD OFFICE: 71, LOMBARD STREET, E.C. 3. J | SAVINGS BANK DEPARTMENT I r The services of the Bank, with over 1,400 Offices in England and £ Wales, are at the disposal of the public for the deposit of savings, however small. Interest is allowed, and withdrawals not exceeding £ 5 in amount can be made without notice. Full particulars can be obtained on application at any of the Bank's Offices. Affiliated Banks THE NATIONAL BANK OF SCOTLAND, LTD. THE LONDON AND RIVER PLATE BANK, LTD. Auxiliary: LLOYDS AND NATIONAL PROVINCIAL FOREIGN BANK LIMITED ,JI:40+I;. Dainty Whiteness is a delightfjl feature in the linen of every well-kept home. v —But the Weather • Yes, the weather is awful; but it need not trouble you, for whatever the weather the Aberystwyth Laundry Service is as regular as the clock. Lingerie and Table Linen a speciality. 1 Aberystwyth Steam Laundry J MILL STREET, ABERYSTWYTH. Drop a card and the van will call. Proprietor: G. H. LIFT ROT. 8767 T Abundance of Dainty Novelties FOR THE FESTIVE SEASON NOW ON VIEW AT TTonP'fiS H JL. Win «C9P MILLINERS and GENERAL DRAPERS, 17, Terrace Road, Aberystwyth. Bonax Cartridges 17/ per 100. Hot Water Bottles, all kinds. Pocket Flash Lamps & Batteries, very large selection. Fire Bricks all Shapes and Sizes. Barless Fires 7/6 each, will fit any kind of Grate O'CEDAR MOPS. — O'CEDAR POLISH 4/6, 6/3, 7/6. 1/3, 2/6, 5/ 7/6. W. H. JONES, General Ironmonger, 36, Great Darkgate Street, ABERYSTWYTH. Telephone No. 18. I Special Xmas Show Of French and English Day and Evening Gowns, Jumpers, Blouses, Evening Scarves, Silk Skirts, Neckwear, Camisoles. Address Misses M & E. EVANS, Queen's Square, Aberystwyth (Opposite Town Hall). jSylL Wait k FOR CATALOG-PIC. Kley Bros., Ltd., BRANDING STAMP MANUFACTURERS, 118-120, Dale Street, LIVERPOOL. I This mti, is saving time and money bj using: our FLEXIBLE COMPO il flON STAMPS cheaper and better than Stencils, and you can mark any Cases or Bags in the time you could stencil one. We have no 'need to elaborately advertise our Goods Quality Speaks for Itself. Give us a try at. GEORGE FELLOWES, CENTRAL CAFE;, NORTH PARADE, and 19, TERRACE ROAD. 'Whist Drives, Wedding Parties, etc., Catered far. Seating accommodation for over 150. Open on any but Wednesday evenings through- out the winter. Try our Famous Home-made Bread, Cakes, and Confectionery. Made under Modern Hygienic Conditions by Ex- perienced Bakers. UNIVERSITY COLLEGE OF WALES, ABERYSTWYTH, (One of the Constituent Colleges of the University of Wales). Opened 1872. President: SIR JOHN WILLIAMS, Bart., M.D., D.Sc., G.C.V.O. Principal: JOHN HUMPHREYS DAVIES, M.A (Oxon). yTVHK SESSION BEGINS in September. A Lectures commence early n October. "Entrance Scholarships and Exhibitions, open to both male and female candidates above the age of sixteen are offered for competition at iibe commencement of the Session. Students are prepared for Degrees in Art, Science (in- cluding the Applied Science of Agricultural Law, and Music. Sessional composition fees in Arts, £12, in Science, £16. Sessional regis- tration Fee, £1. Men Students reside in regis- tered lodgings in the town, or at the Men's Hostel; Warden, H. H. Paine, M.A., B.Sc. Women Students reside in the Alexandra Hall of Residence for Women; Warden, Miss C. P. Tre»nain, B.A. For full particulars respecting • the General Arte and Science Department, the Law Department, the Agricultural Dopartment, the department for the Training of Blemont- ary and Secondary School Teachers, and the Hostels, apply to — THE REGISTRAR. -=- T TtUI burnishing warehouse, Great Darkgate Street, BSST VALUE IN FURNITURE. J. LEWIS EVANS, CABINET MANUFACTURER. UPHOLSTERER, AND UNDERTAKER Beprs to inform the public that he has always a large Stock of furniture, &0.. made on the premise*.

Y Golofn Gymraeg. HEDD YR YSTORM. Hyrddied y cyfnos ei dda«grau Yn gawod ar flene-tr Jy nhr'g, Ac uded y gwynt ei wa-eau Fel cawr mown dig; Nid cos imi bang na dieter, A'm calon a wyr am y llonder Nas dyry ond awr Cymhelri mawr Y duwiau chwal dangncf y gosberl Mae f'enaid yn bud ei rydcVd Yn llamu hyd llwybrau y meHt, A chasglu Grwythau drwy'r edlfci gwydd yn ddetlt; Ni waeth p J bae'm hannedd dirioo Eisoes yn garnedd adfeilion! Ni wybu fy mron, Ar faes nac ar dopn, Ddim hafal i wynfyd yr awron. Uwch, dyfnacb, rhued yr oerwynt Yn neri mawreddog yr allt, A rlii pod y duwiau'r ceryut Ddrysodd eu gwallt; •'Does ond yr ystorm snnhirion Rydd angof i waefy nghalcn, Ond wyntoedd d -hedd Distewch uwch y bedd, L'e'r huna fy rgholl Riannon. GWILYM CER1 JONES. Y CoIqt Diwinyddol, Aberystwyth. Y PRINDER GLO. Yn y Senedd, ddiwedd yr wythnos, ca.fwyd ychydfe o oleuni ar y printer glo a. fu mor gyffrod n mewn llawer o ardSioedd yn ystod y miso'dd a ae/'h hetbo, ao y sydd eto mewn ami i fan. Dywedodd Syr Auckland Geddes fod eit'.iiuf digon o 10 yn y wlad at holl anghen- ibn t-euluol y genod^, ao mai'r achos fod cyn- if-er o ardalnecBcl hub ait eu gwasanaeth oodd yr anhawster i.'w gludo o'r pyllau oanolfannau, a thrachefn o'r camolfannau hynl1,y ar draws y wlad. Dywedwyd ymheHadi fod y cyfn. diaid a wnaed yn yr oriau gweithio, sef cyfyngu'r diwrnod ii wyth awr, a. llawer iawn i wneuthur a'r peth, ao nad oedd y rhcllffyrdd hyd yn hyn, wed gallu eu oyfaddasu eu hunain yn briodol i'r affigylch- Iadau nowydd. Gan na chododd neb o'r Acl- odau L'at'ur i wrthwynebu'r my nog1 ad hwn, gelFr ei gymryd, felly, f il gwirionodd. debyg fod rhai o'r cwmniau wed), gallu ymladd yr anhawster hwn yn fwy llwydd'annu'? na'r feill, a dyna'r paliam, yn ddiau, y mae rhai ovVhoedd uwch ben eu a'r lel'H yu methu a chael ocd y nesaf peth i ddim. Fo ddaw'r sefyllfia. yn esmwythoch gyda hY11, a ohe r arwyddion fod yr awdurdodau oes yn gwneulehur a al'ont i gyfartalu pw^lhau. Gyda'r bon gyfnewidiadau ymhob cylch o fvwyd, yn raddol yn UD1 y daw pethau yn 01 i'w sefyllfa gynhefia. CEISIO LLEDDFU'R TRUENI. Cwe?tiwn a all a gafodd Ty Cyffredin ar ddiwedd y tymor oedd sefyllfa druenus Ewrop yn y dyddiau hyn, ac yn ychwanegol at y drafeda; tj, a fu ar y pwnc ddydd Iau, rhoes Mr. Lloyd George yntau fanyJ'on diddorol Lawn ynglyn a'r mater y diwrnod ca-r.lynorf". Digwvddodd yr un peth yn un on ar ol rhyfeloedd Napoleon, ac y mae digon o dyrtioheth yn cin l!yfrau hanes am y trueni mawr a fu ar draws Ewrop bwygilydd am rai blynyddau ar 01 yr amser cyfYn hwnnw. Y mae Awstria yn arbennig, eHtT Prif Weùl- idoig. mewn cyfiwr t' uenus i'r Ar ol eji gadael ar ei phen ed, hun, lieb Hungary chyflenwi a gwcnith, i y mae'r wlad honno, mewn gwrionedd, ar Vin n wyn, ac oni chaffo gynhorthwv d^-ymdro: annichcn yw d,.talu beth a fydd y canlyniadaiu. Yn rhyf <dd iawn, yr Unol Daleithiau yw'r rhwystr pennaf ar hyn o bryd ynglyn a'r gwa>t,h hwn. Hyhi a ddraddefodd l&'iaif oblcgyd y rhyfol, fel y gwyr pawb, a rhywfodd edrycliai'r gwlerlydd i gyd ami hi i roddi 'r cynhorthwy pennaf wrth ge;sio byd. Parod yw'r Arlywydd Wilson, ynghyd ag amryw o'i gymrodyr, i we'f.hio ochr yn ochr a Phryda/n a Ffra?nc, ond y ma., rbyw ysbryd anfoddlon wedi ei amlygu ei hun er ys tro yn y senedd yno, a'r wlad ym mellbu a chymryd unrhyw gam o her- wydd hynny. Ceir argoelwn yn awr, er hynny, fod pethau yn graddo! esmwythau yno ac y ceir mwy o gydweithrediad yn y man. EISmU CYD-WEITHREDI AD. Rhoes Mr Lloyd George, g rbron Cyngrq" yr Adei'adwyr, fanylion. uiddorcC isiwn ynglyn a wlad heddyw o berthynas J'w han- eddau. Yr oedd eisieu pum peth, ebe ef, cyn codi dros yr znawsterau, seir yw'r rhenny: t'r i ad,radu arno, ar:.an, adnoddau, cyfleustevau i gludo'r adneddau hynny, a J1.alfur. YngIyn a'r Did oedd angen pryderu am hwnnw, ac yr oedd modd' cael arian, hefyd, i hyr- wyddo'r cynllun pan fyddai galw am hynny. Y prif anhawster, ebe ef, oedd caef y cyfleus- t-erau angenrhecdiol 1: gludo adnoddau, canys er fod y hynny yn br^nnach angjln, eto T gytt yr occM goinnym ddigon i gychwyn y cynUun pe gaUesid eu cludo o'r canolfannau. Yr oedd nit'er gweithwyr y wlad hrt-'yd, sef y rhaii hynn.y gysylltiodig 3g a.déJa.dw,{¡th, wejil gostwng o naw can mil i ryw 8a"1 gan mil, a Hai na hynny, Yll ystod y pum mlynedd d'!weddaf. Ar yr un pryd y gwaith wedi eu T'oihau yn dd rfawr, a chan nad faint o wirionedd Jln hynny, awgrymir nad yw'r gwedh;wr yn awr yn gwnouthur l'awn cymant o wa-th, yn ol yr awr, ag yr oedd yn gyffred'n yn yr hen am er. Beth bynnag am hymy, nid heb achos oedd apel y Prif Weitnidog acn fwy o gyd-weif'h- u rhwng pawb fel ei gilydd er mwyn ceisio po"t;o'r liu anhawst tfau sy'n l'esteirio'r gonedl yn y cyfnod presennol. i MESUR YR IWERDDON. Yr oedd yn ar'iaeth y Llywodraeth, ar ddech- tymer, i ddod o hyd i ryw ffordd o sen do pwnc yr Iwerddon cyn diwedd y fiwyddyn, end gwnaed yn hysbys, yr wythnos ddiw ddaf, na.d oedd modd dod a mesur newydd gorbron cyn y tyimor nesaf. Ymddengys, er hynny, nad awydd ar ran yr awdurdbdau i osgoi'r mater sy'n gyfrifol am hyn. Gwnacd yr un peth yn u In ion ag* amryw o fesurau, pwysig eranH, canys yr oedd ym annichon ymdrin a'r nei 1 na.'r Hall ar frys ac hob briodol. Mynegir fod y Llywodraeth or ys tro wed! pendetf'ynu ar y cynllun i'w gymryd ynglyn a'r cwestiwn hwn, ac yr ydys yn gwybod oddfwr^h brofiad y gorff i imol na ddtfehon yr un da ddeilliaw o drafodiaeth ohried;g ar un- rhyw gwestiwn a fyddo'n dal cysylltiad arr Ynys Werdd. Dyna a. fu'r hanes o'r fiwyddyn 1912 ymlaen hd at 1914, canys codwyd pob math ar rwys'raiu y pryd hwnnw pan oedwyd cymaint gyda'r mater, a'r un poth, yn f,cr, a ddgwyddai oto pe gwnelid yr un peth. Os yw mesur newydd y L'ywodrarih, felly, wedl ei seÜio ar gyfiawnder i bob adran o'r wlad gythryblus honno, gorou i gyd po gyflymaf yr aiff trwy'r defodau Seneddol. Yn ystod y pum mlynedd diweddaf nid oedd o amser t'w rodtli Iddo, ac ar 0] y gohirio parhaus hyder pawb yw y gellir satlo'r mater unwaith am byth yn y tymor nesaf. YR YSBRYD AFLONYDD. Yn anffodus, y inae cyflwr Iwerddon heddyw gyn waejfaed eg y bu erioo. ddar^lios'r parch i neb pwy bynnag oni byddo'n cefnogi ymgyrch wyIlt y Sinn Ffeiuiaid, ac n'd yw bywyd neb yn dd-berygl. Y hanes a ddaeth o Cork, ddiwedd yr wythno^ yn profi fod yr ysbryd afreolus mor fyw heddyw ag y bu erioed. Yn hwyr y nos ymdeithiodd tua phum cant o ddynion i gynteddau un o orsaf- oedd rheilffyrdd y drat- honno, a chyda'u drylliau yn eu dwylo gorfodasant i bob un o'r gwasanacthyddx»n, o'r uehaf hyd yr iaf, fynd o'r n dlitu mewn lie diogel nes y, byddent hwy yn ceisio sylweddoli eu hamcanion. Chwilio yr ocxWynt, ebe'r hanes, am arfau rhyfel a dybiJd oedd yngliadw yn un o or-af, ac mai'r ffaith fod yr orsa- honno o fewn dau gan Hath i ganolfan yr heddlu yn profi nad oes Cawr 0 foddwl gan y blaid hon am yr awdurdodau gwladoJ. Ao^hant oddiyno drach- efa h b i neb wybod i ble ac ni adawsant dd m ar eu hoi gynliorthwyo'r awdurdodau i' canlyn. A rhywbeth yn debyg- sy'n digwydd mewn trefi eraill, ac o byddo hynny yn fan- teisiol ddynt hwy, ni pihetrusant ddwyn bywyd swyddpgion yr hedcKu, hyd yn. oed pan na fyddo'r rhai hynny yn ymyrryd dim a hwy. Yn wir, tuedda'r cwbl hyn i ni ameu, yn ami, a. fydd o unrhyw les i ddwyn mesur iv<wydd Ii gy?^rfod a helbul Iwerddon, canys ym- ddcngys na fynn y blaid hon ddim ond yr hyn a fyddo'n on a'i syniadau ai hun. EIN BYDDIN NEWYDD. Gwyr pawb fod 'bywyd yn y fyddin wedi gwel!a'n fsfyr awn yn ddiweddar a bod y tal yn awr yn ood- 'r mllwr i'r un safon yn union ag y mae crefftwyr y wlad ami. Ac os oes awydld ar ya- awdurdodau i gael dynion cymwys i'w rhengoedd, dyna'r uni ffordd irV sicr}Jau. Mynqgodd Mr Churchill yo y Senedd y diwrnod o'r blaen fod 229,000 evsoes wedi ymuno a'r fyddin newydd a sefydlir ar gyfer y dyfodol, or yn 01 yr y^fadegau y mae trgafiI mil ar ddeg o'r rhati hynny wedi ail-ymuno ar ol gwasanaeth hir eiEoes ar feurjydd Ffrainc a R igium. Tua dau gan mil a deugain oedd ihjf nin byddin cyn dechreu rhyfel y Cyfandir, and hwrir y bydd eisieu llawer rhagor na hynn.y o hyn ymla«n, gan fod. yn rhaad, o dtJn y cytimdeb heddweh, gadw cryn lawer o fii. wyr yn nhir yr Almaen a mannau eraisl am dymor hir Rhyddheir y milwyr eraJll mor fuan ag y gellir, a chyn pen ychyci g fis- ced1 oto ni bydd gennym ond y byddin newydd i ddibynnu ami ar gyfer ansicrwydd y dyfodol. Y male son, er hynny, am ffurfio cwmniau o Dir*ogaethwyr ar draws y wlad, nvegis ag yr oedId yn yr hen ajnsn-, a thytif y deuir a'r cynllun gerbron y wlad yn gynnar yn y fiwyddyn newydd.

Adolygiad. "The Making of Mod,n Wales," by W. Llewelyn Willi aims. Nid yn aiify-nych y try afiwyddiant unron- gyrchol a phersonol yn lies a bendlth anuniOn- gyrchol a chenedlaethol. Felly y bu, o laaf, yn hanes Mr LCewelyn Willams. Fel y gwyddis, of 'r fu ei gais ymaolodi yn Senedd gyntaf Prydain wedi diwedd y Rbyf6 Mawr. Penderfynwyd gwneud y goreu o'r gwststhaf, a gwyr y dyla: dyn fod yn rhe:lwr, n-d yn gaeth. wan, amgylchiadau. Fe drodld ei afiwydd yn fi r.dith i Gymru; a firwyth ei lafur yn myd gwaith a phrysurdeb, w -d: o fedi mown amser cyfaddas, a goir yn y llyfr uchod. Fel y gwefr oddiwrth ei enw, dyna a geir yn y llyfr ydyw cipdrem-oblegyd nid ydyw na mwy na Lai na hynEY-ar hanes Cymru, mewn rhai agweddau arno, wodi cwymp ein Jlyw oll. Y mae yn (Miami ia, yn un o'r llyfrau goreu a gyhoeddwyd er's tiro ar y cyfnod hwn yn hariGo ein gwlad, ac y mae ei sai'th bennod yn liawsld eu darllen, yn lithrig eu hiaith, ac yn ddiddorol eu cynnwyg. Yn y bennod gyhtaif fo ddyry'r awdur ingi ddisgrifiad cywir, hyd y gellir, a hwnnw w..di e. se'lio ar ymchwitad dwfn ii awdurdodau'r cyfnod. o Gvmriu drist, yn nyfndcr oi gwao, yn yr ces gynta,.ti wedi ei chor.,cro gan allu Lloegr. Son'a am y drefn— neu, yn hytrach yr annhrorn-a, ffynnai yma wedi dyddiau Edward I., gan ddifynnu o'r beirdd, ao 0 v»:grifeinnwyr pros y dydd, ac o'r "State Pap irs," paID cedd hyamy'n bosibl. Pan rwgnachai ysgrfEmtlwyr y Cron- i.c:au yn Voegr am brinder llywodraeth. cwynai Glyn Cothi hynny, gan ychwanegu:— "Ni a room yn awr yma Dreth aur am lywcdraeth dda." yn unig yr oedd annhrefn yng Nghymru, ac yn gwneyd bywyd a rbyddid yn ainhosibl ynddo, ond effeithiai hynny'n fwy nag y gallodd un hanesydd o Sais, hyd yn hyn, (tj ddea,li a'i esbonio. Yr oedd y can' arglwvdd a, deugain oedd £ Jr eiin gororau yn berigl nid bychan i Frenin a Llywodraeth Lloogr; a daoLlian^, yn eu tro, mor gadarn a nerthol ne3 m i--u ohonynt drc"r dafal ym mhob dyrys- weh gwlerdyddol yno. Yr oedd Edward I. ac Edward III. yn lied nerthol, ond ni bu neb ar eu hoi a'u meistro ai; ac ó'u cynnen a'u traff- erth liwy y neidiodd y wlad il Ry f el oedd y Rhosynau, oedd, o'u cychwyn i'w diwedd., i raddau belo. fth YIl dd'm amgen nac ymrys- ona,ulr gororau wedi eu da-tblygu ymhelliach. Yno Nghymru yr ymi'addwyd llawer o'r brwvdrau cliwei-waif, a Chymry, gan mwyat, WY oedd y milwyr hefyd. Daethom yn hynod am ein medr mewn rhyfel, a choftodd Harrilr Seathfod hynny pan o~odwyd arno gororn y ddwy wlad. Yn yr ail bennod fo roddir aml-ne^ad o djeddf Ha.rri'r Wythfed i uno Cymru a Llcugr, gan bwvsleisio ar ei heangdcr a'i rhyd- frydlgrwyùd mcwn amser pan oedd cenhed- loldd yn trachwantu am dir a dae-ur eu bren- hinoedd yn diheu am gyfle i'w eadarahau eu hunain, a thraddod iad2«i gwleidyddol Ltorgr yn gwbl groes i'r hyn oedd ym mryd y "bren:n. Pan oedd yr Esgob Lee yn ga'w'n gryf a chroyw am dynhzulr gefynnau ar warrau'r Cymry, a chennad ar ol c^nnad, mewn helynt a brys yn cynghori'r Ll'ywodraedj, i galedu calion, fo rcddwyd inn un o'r deddfau eangatf a mwtaf y gellr camm& ein Senedd o'u plegyd. Dyry'r awdur y clod' yn y He cyntaf 'r Bremen ei hun, ao yna. i GromwelO a John Prys o Sir Frychjniog, er nad ces ffe*h"aii i"w cael i ddibynnu amynt, na dim in liyff- orddi ar bwnc yr hoffem gael mwy o sicrwydd yn ei gylch. Ni wydd's, hyd yn oed, pwy a ddaeth a'r gyfra:th o flaon y Ty, pwy safodd yn ei herbyn, na phwy a.'i cofleddiai yno. F ■! y mae'r gwaethaf y modd, ni rydd Llawysgrif Eilis Gruffudd olaimi pellach ar y mater. Felly y gwneed Cymru a Ll-ocgr yn un pan oedd yr Albaai a'r Iwerddon, bob un ohonynt yn hyrwyddo pob cyntiyg a. cliyfle i dynnu oddiwrth nerth Lloegr a Chymru. 0 hyn allan, bu'r ddwy olaf fyw'n aelodau o'r un ty, yn dysgu cydi-gymodi, yn datb'ygu o dan Dywysogion o Gymru, yn ychwanegu nerth ar nerth, yn ymestyn eu crafangau am gyfoeth a dadar i gyfandjr newydd. yn danfon o'u mynwes rait o'u dinasydd'on dwysaf a glana.f i gychwyn gyrfa newydd, i sefydlu t.r ogaetbau eraiH, ac i ddysgu itr hen fyd ffordd arall a gwell o fyw a d'atblygu, ac yn dwyn iau y Tywysog'ion o'r Alban., yn ym'add yn erbyn I gormes Siarl, ao yn datblygu y Cyfansoddiaid. Dyna ynteu, yn fyr, effa^th gwledyddol Harri'r Wythfed ar y rhan holaethaf o I Brydasn. Yn y drycfyldd a'r bedwa,redd bennod des- grifir ymhellach ddeddf 1535 a'r riant a o^odwyd i fytiy cdd"tani, gan fcnylu ar Gyngor y Gororau, a fu'n ateb eti ddiben yn dda hyd amser lago I., ac ar y llys a fu mewn grym hyd ddechreu'r ganrif o'r blaen. Fel y di- gwyddodd, dyn cadarn a Haw galed, sef yr Esgob Lee, oldd yn llywydd arno pan basiwyd y ddeddf, ond daeth Henry Sidney fwyn i awdurdod yn ddiweddarach, ac yn ys'cd at oruchwyliaeth of y daeth hcddwch a I onydd- f wch i Gymru. Ceir hanes y ddau sefydlad wedi rti gron«alo'n gryao yn y penodau hyn. Hwyrach nad oes darn o'r Uyfr a'i gynnwys mor newydJd a deilhr a'r burned, a rydd oleuni ar hanes y grefydd Gathol-ig- yn graddol ddifla;nnu o Gymru. Dyddiau elL ed oedd y rhet/E,y yn hacnes Cymru pan y^garwyd y Myn- achlogydd, pan ballodd hen sefvdUadau oedd wedbi mytn;<d a bod yn rhan o'r Cymry, a phao anghofiwyd hi bron yn gyi'angwbl gan Frenin a Llywodraeth. Ceir peth o hyn yn y Uyfr hwn; ond ni chef ynddo chwaath, yn gyf- lawn, y Clioddef a'r trueni a. ddaeth < ran ein 1 cvndeid au. Heblaw'r pcthau hyn., yr oedd Cymru ddechreu'r ail ganrif ar bvmth £ va | dlawd "j'w ryfeddu; a phe bac hanner yr hyn a honn^WilF<am Vaugha-n am dar; yn wir yr oedd y cyflwr yn druenus a gresynus iawm Yn anffodus, ni cheir gan yr awdur un cyf- eir;ad at lyfrau Vaughan ar gyflwr C-vmru. Hwyrach Da, feddyllodd y ceid mewn llyfr. yn hyshysu Newfoundland can ei ehanmOl; a'l lliwio, air am Gymru. B ith bynnag, rhodair lite ainlwg i briif Gatholygion Cvmru fu'n chwarae rhan mor bwysig, yn riwygted a dat- blygiad y grefydd Gatbcl(g yn ilysoedd a gwledydd Ewrop. Bid s-or, 1I1,d y lieiaf ym mhlllh y cll)vvigwyr hynny oedd Dr. Morgan Phiilips, Dr. Owen Lewiis, Dr. Griffith Roberts a Dr. Morris, Clynnog; ni wnaei'hpwyd, hyd yn hyn, gyfiawnder a hwy ac ni chydnabu Cymru e:, dy'ed Jddynt, nid hwyrach am (u gwaith, ond, beth bynnag, am eu hamean, a'u sel. Ychyd: ydyw y rhaj hynny ohonom a an wyr fod gan y Cymry eu coieg Catling yn R;hufan; ttAJr d'ddorol o .beth yttpw enfio hynny. ar am y dadleuon a'r ynirysoiiiii rhwng y Cymry a'r Saeson yno. Dangliosodd Mr Williams yn eglur sut y bu, a liwyddodd 4 brofi nad yehydig a d'bwys ydoedd rffaJth a chamlyriiad yr heiynt. Dlgiodl1 y Cymry wrth y GosintAad am fiu rbom ynddo, a' chollas- ant hwythau eu gafael ar ein gwiad. Pwysg ydyw oofio mai diffyg cydymdemlad a, dihewyd a deheadau Cymru ydoedd pr f re-wm dadfeil- io'r Rabatf lh ymai. Y mae lie i gredu na phalla'r Egtwys— a hi wedi (ii dadwaddoli am yr un, rheswm. Gadawyd Cymru, ynteu, i ymneiiltuo, ac ychydig oedd y ccnhadon yn y ganrif nesaif oddiwrth Rufiain; ac felly y bu cyn cymryd o'r Ymneilltnwyr eu lo. Y mae tystiolaieth ddigon eadarn mart anwybodus ydoedd Cymru yn y cyfnod rhwng trane y naill grefydd a hoywder y Hall. Beth byr n ag a ellir ei ddyweyd am y Piwritamiaid—ac fe a ellfr lawer—n'd oes mocd anwybyddu eu llafur yng Nghymru a'u cyfraniad i fywyd eOn gwlai £ J Gwelsant Gymru'n ddiddy?g, ac fe'i tfoisant yn wynfydedig ei sefyd^'adau addysg; lilfii dlawd a arvth yn gyfoethog; o'r dyfnder daeth yn ) £on. Dyna'u gwa,h; ac am "brwdfrydedd fe'u gyrrwyd, er eu gwaethaf, o'r Eglwys. Am ychwaneg troer i'r llyfr ei hun llyfr diL. hawdd ei ddarllen, brwdfrydig e: amean, g-an ei rediad, cywir ei mau. Ceir ynddo ambtll fai, aic weAthiau 01 gwallau'r wa.g. Unwath neu ddwy y mae'n rhy bcndant. Er enghraifft, aoodd gwybod pa sail sydd ganddo dros honni mai o Gernyw yr hannodd Roger Williams P-W.A.R. °

BABY WAS JUST A LITTLE SHADOW. Nerx-ous and in Pain, but CURED BY DR. CASSELL'$ TABLHTS. Mrs. Hope, a professional nurse, of 116, Gloucester-road, Tue Brook, Liverpool, says: —"It is a pleasurc, to mo to tell people what a lot of good Dr. Cassell's Tablets have done my little girl, Violet. She was a fin<c baby tili 12 months old, but after that began to waste awPJ dreadfully. She lost appetite, and nothing seemed to tempt her. I tried every- thing- I could think of to puU her round, but poor little. Violet only grew worse, t-11 she was just a, little shadow. She seemed in much pain at times, and at last was so very ill that- she did not know me. "Then I gave her Dr Cassell's Tablets, and in quite a short time there was improvement. She had been nervous, but that disappeared, her strength returned, and soon she was run- aing about again." Dr. Cassell's Tablets are the perfect modern home remedy for Nervous Breakdown, Nerve Failure, Neuritis, Malnutrition, Wasting, Anaemia, Sleeplessness, Indigestion. Kidney IVm-tHe, and Premature Decay. SprcTaJly suitable for nursing mothers and women of middle age. Sold by chemists and stores in all parts of the world. Prices: Is. 3d. and 3s., the 3s. eize being the more economical. Free information on any case sent on request. Dr. Cassell's Co., Limited, Chester-road, Manchester, Eng. i

Byd a Betws. NEWYDDION 0 BOBMAN. Dywadir bod mynydd mawr o gopr wedi ei ddai-ganfod yng ngorliewinbarth Awstrti-t, a bod yr wthiesn yn gyfoethog ryfeddoi. Cafwyd dwy hen wra g, odd Yn byw gyda'i gilydd mewn rhan dd4iod o Lerpwi, yn farw yng nghog-in eu ty y d'wrnod o're blaen. Yr oodd y ddwy yn gwyno er'i= tro. Wythos yn ol yr oedd dwy fil a deugain o gy-n-filwyr ar lyfrau'r Cyfnewidfeydd Llafur, a he orchwyl ganddynt. Dywedir fod y clefyd cysgu yn ddrwg iawn yn Norway a Sweden ac amryw yu marw ohono bob dydd. Cyliodd-.r gan yr awdurdodau na reolsr llef- rith ar ol dd'wedd Ebrill nesaf. Ar ol hynny bydd popoth fel ag yr oedd cyn dechreu'r rhyfel. Y mae'r Tywysog Olaf" o Norway wodi gad- ael Chrstiania ar ei ffordd a Loegr. Bwriada aros yn y wlad hon am ychyd'g wyi.iau. Hysbysir fod clwy'r Iraed a'r genau wedi tordi ailan yn Newcastle yn awr ifto, ac nl chedwir rhai DMtrchaadoedd oherwydd hynny. Gerllaw Sidney, yn Noheud.T Awstral a, fe laddwyd un cant ar bymtlieg o ddefa.;d gan y g}aw. Yr oeddynt newydd eu cneafio ac yn cael cu cludo mewn van agorcd o un lie i'r llall. Dywed llyfrgi illydd y BriHteh Museum, y cymerai gant ac ugain o flynyddau, heb gym- ryd am or i gaol bwyd n&c i gysgu, i ddarllesn yr holl lyfrau sydd yn yr Amgueddfa yn daj cysylltiad a bywyd Napoleon Yn yr etholiadau dweddar yr. Awstralia, co'lodd y Blpi4 Lafur lawer iawn o d r, ac yn y sonedd newydd fe 1'ydd yn y l'o afrif. Gofyiwai gwe-Vhwyr yr aw durdodau tr ifol yn B ackburn am ganatad i gael chwarter awr y bore a. chwar .er awr y prynhawn er mwyn cael tazmdden i smocio! Ni wrandawyd ar y cais, er hynny. Bydd pob cynnyrch o'r ffcrm, ebe'r Rheolwi Bwyd, yn rhydd o bob rlieolaerth yn ystod chwe mis cyntaf y flwyddyn newydd. Tyb'r y bydd yn rhaid wrth ryw gyniaint o r^otajeAh a.r fwyd am div b'ynedd eto. Drwg iawn yw'r heint au yn EIutldain y dyddiau hyn, ac y mae m'loedd o achosion o diphthe'a a'r frech goch yno. Dywedir fed briallu eisoes wedi dod i'r golwg ym Mhontypool, Mynwy. Yn Norway bu'r genedl yn pleidleisXo ynglyn at gwerthu diodydd meddwol, a chaed bod mwyafrif mawr o blaid dirwc t. Yr oedd pum Can mil yn erbyn y d odydd a thri chain mil yu eu ffafr. Yng Nghaerdydd cafodd Rees Davie3, Lin- coln's HI., Bath, ei ddirwyo ddeg punt a'r cosjau am gam-drin pusnp 0 toi oedd dan ei ofal. Eu gyrru yr oedd o'r mart iir orsaf. Y mae Cyngor Tr .fol Richmond yn mynd i godi sa'th o dai newyddion ar gyfer gweith- wyr, ond dywedir y bydd treuliau bob un droa un ca.nt ar ddeg o bunnau! Yr oedd un o gwmniau dramayddol Llun- da.:m yn chwif-o am fenyw chwe troed'edd neu dros hynny o uchter er cymryd rhan mewn rhyw ddrama cchinnig. Yr oedd yn rhaod iddi fod y:n feroh gref yr olwg ac nid yn fata. Allan 0 tffer a geisiai'r lie, Miss Hrda, Des- mond a ddewi wyd, hyhi yn ddwy fodfodd dros chwe troetEedd. Y mae cyflog da ynglyn a'r swvdd. Mynna'i rhai o'r dirprwyaethau & fu'n cyf- arfod a'r Rheoiwr Bwyd ynghylch pre y llaath fod pob buwch, ar gyfartaledd, yn rhoi dau alwyn o !a »ih bob dydd. Bu'r rtlellwr yn cisglu ystadegau wedi hvnny, aic fol car.lyniad glynna wrth ei fynegiad" mai galwyn a hanner yw'r mesur oyffredrn yr amser hyn o'r flwyddyn. Y m&e Mr Thomas Jones, SIngnapore, cyn- roolwr Banc, wedi rhoi mil o bunnau i eglwys yr Annibynwyr ym Mhesltr tfelila er chwyddo cyflog y gweinidog yno. CoIJodd gwra-g ym Mharig gadwyn fleclian o berliau y dydd o'r b.&en, a chafodd rhywun ffodus a hyd iddi yn y gwter. Yr oedd yn weiflh 4wy fil o bunnau. Dywedir y bydd ug:aln bataliwn yn gadael Alder bet a mannau eraiil f.8a d ,-wedd y mis hwn a. dechreu Ionawr. Fe'u hanfonir i lan- nau'r Bhin, ac ilr Aifft. Pan oedd Syr Eric Geddes \n annerch cyf- arfod ym Mryste y ddd o'r "blaen, taflodd rhywun o'r gynuiiedfa gwdin bach o flawd ato i'r llwyfan. Yn gyrmar y fiwyddyn nesaf mae'n debyg y rhennir deugain mfll o amrhydeddau ymhJith gwyr blaenllaw yn y fyddin a'r llynges, a ho"yd ymhiith crarVl a fu'n cymryd rhan flaenllaw ynglyn a'r rhyfel. Y mae Cyngres Deheudir Affrica wdithian wedi poderfynu estyn y bleidlas i'r gwragedd a diu 1 gwna pob gwlad hynny yn ution deg. Yn ystod y bythefnos gyntaf o Ragfyr rhyddbawyd 1,462 o garcharorion o'r Alma n ac o Awa'^ria; a 1,198 o Dwrci. Odd: ar dde. h- reu Medi diweddaf rhyddhawyd i gyd 267,740 o'r AWaen; 3 455 o Awstria; 34,612 o Dwrci. o Dwrd; a 1,284 o Bwlgar.t, JDiau mai'r erwy.lys ferraif a vmaed erioed oedd yr erddo Lieat. Frank Rob-on, a ladd- wyd yn Ffraine. Fo'i profwycT yr wythnos hon, a'r cwbl ydoedd "Gadawaf y cwbl iddi hi" wedi ii ysgrifennu ar gtfa darlun ei gariotdferch. Y mae'r Branin wodi cymeradwyo'r cynlhm i so-'ydlu o-Iqj o'r Rrifyggol Gymrog yn Abeitp,wo. Cymeradwywyd y peth hwn gan Gomis- wti Arg'wydd Haldane. Y mae Mr Charles Wool b, newydd farw yn L'unda^ wedi cyrraiedd chono ei gant oed. Bu fyw, meddir, o dan lywodrae-th new teyrn. Yn ¡¡s "Bi gcod, yr wythno; ddiwedcraf, gafynnwyd i dyt: "Ai gwr priod ydych?" "Na.go," ebe'r tyst yn swta, "Co"i(or wyf fi." Dyw rd yr awdurdodau y bydd pmder bwyd i'w rleimlo trv,->r byd igyd am fiwyddyn etc, ac yn wir credir y bydd yn bur gyfyng y fiwyddyn nasai. Piynbawn dydd Ia.u cafwyd Tich Evans, dYn amJwg iv"-ii yng nghylch y bel-droed yn Aber- iawo, 8-i wddf wedi ei dorri ymaith ymron oddiwrth ei gorff. Dywedir ed fod yn isel ysbryd ys tro oherwydd colli (Ii wra:g. Mewu a.Twerthiav.t ym marchnad Hitchin cafwyd o ddeg"wilt ar hugain i da:r punt a chweugain yr un am dwrcys. Maio Uythyr-gludwyr Rhondda wcdi pender- fynnu mynd oddiamgy'ch fel c;iit i geis'o rhoddon Nadolig, ac i barliau i wneuthur fa'ly nan byddo'r awdurdodau yn gwneuthur cyfraniad i Itinwi'r bwlcli. Yr oedd tri o ymgeiswyr yn otvisio'r eedd seneddol wag dros Spen Valley. Ddydd Sad- wrn diweddaf yr oedd diwrnod yr etholiad. Ystadbg-au calonogol -awn a gyhceddwyd yng-hytoh ciai cyfleinwad glo am y mis diweddaf. Codwyd tnwy o 10 nV a gafwyd m «wn cyfnod cyffo yb oddiar Orffennaf diweddar pan ddaotti y diwrnod o saith awr mewn grym. Y mae Mr. Willirtm Darling, yroJaf 0 linacli yr enwog Grace Darling, newydd ymddiswyddo o «fal ei oleudy ar ol bod pedu'ir blynedd a deugain wrth y gwa-ith da bwnnw. Gwerthwyd yr uchciwydd, sef y mistletoe, am 112s. y can pwys ym Manceinion ddiwedd yr wythnos. Cyn y rhyfel y pris cyffredin oedd pyifctheg swllt Y mae cyflog y Milwriad Syr Franc's I/cyd, y Dirpr^ywr Bwyd ncwydd dros Lundain, yn ddeuddef cant y fiwyddyn. Penderfynodd glowyr Gwr csam hoidio a dod aJ!arA ar streic eto, yn 01 eu bygwth, ond dywedir y deuir ymhen pytliefnos. Y gweith- wyr yng Nglofeydd Beersham yw'r mil aone;- mwyth. | Y mae 1373 o swyddogion byddin yr Alm¡vm a 457 0 flIwyr era.a eto yn garcharoriori rhyfol yn y wtad lion. Y mae ugain 0 swyddogion Prydein"^ a wythcant o filwyr yn gofais am danynt. CafwYq Mr Charles Neldrett, un o fasnach- wyrr hyhaf Beckenham, yn swydd Caint, rnghrog yn ei ystafell ddiwedd yr wythnos. Yr oedd yn drigain a dtg oed. Dywedir fod y Llysoedd Ysgcr-'ad yn brysur anghyfftedin y dyddiani hy<n, a channoedd lawer y^ diisgwyl eu tro i ddwyn eu ],achc» ion gc.rbron yr awdurdbdau. Yn. I^arti'cpool ddvdd Iau diweddaf cafwyd oorff meiich fach wedi oi guddio o dan dywod y traech. Puma oed ondd hi ao yr oedd 2r goll om tridittu. Y niiie ym mryd Cyngor Desbarth Crcesos- wallt i brynu chwarol gerrig Trrflach. Carreg galch, las ei lliw, sydd yn y gloddfa a chaed ami i golofn hardd ohoni. Addf-IWodd Mr. Isgoed Jnnee, Llanrwit, y rhoddai bum cant o btinaau i eglwys Fethodr istaidd Se.ion ar yr amod fod yr wlodau yn cacg'u t pum cant arall i glirio dyled y capel. Mr. tvaii Abbott, Caernarfon, a ddewiswyd yn ysst-itenaydd cyffredinol Undeb Argraffwyr Goglood Cymru a srotdd y goror. Y mae Pwyllgor Addysg Mon. wedi penodi deinty^a i fynd ar draws ysgolion y sir, ar gyflog 0 b<'dwar canpunt y fiwyddyn ynghyd a'u drau. Cwynid yng Nghyngor Dosbarth y WCcun, nou Cbirk yn ol yr enw Saesneg arno, fod cyn. ifer a aeg 0 bobl yn hyw mown ty un ystafell ym Mljontfadog, bod llawer 0 bethau pur gyffely4 mewn rhannau eraill o'r dosbarth. Pan ni orlyn pedwar bachgen ifanc am wa'/dd^ a gWerthu papurau air y Saboth yng Nghaet^arfon, dywedai'r heddgeidwad y gwerthu 0 fil i ddwy fil o bapuratu yn y dre bob Snj; a bod rhai o'r bechgyn yn onnill i fyny hyd bymtheg swllt ar y diwrnod hwnnw. DYWir. bod chwareli Sir Fe'rionydd yn brynur ryfeddol y dyddiau hyn, • a ttfgon o a,rch(stiogi yn dod i fown bob dydd am lechi. Yn q y "Labour Gazette" y mae treuliau byw tc^]u'r gWeithiwr ar hyn o bryn yn 125 y cant yn uwch na'r hen safon, set cryn dipyn dros y dwbl. Y m rheithor Merthyr Tydfil yn gwneuthur apel a. gyfraniadau oddiwrth y trefwyr er inwyu t-hoddi tfnio Nadolig i dlodion y plwyf. 1 <

Economics for All. By G. C. Lawrence, M.A., (Hons. Econ.) THE FACTORS OF PRODUCTION. Smith had had a pretty thin time last week in trying to make out what political economy really was, but to-night I had a subject on which he was genuinely interested. "Wihait do you moan by production?" I asked him after he had sat down and lit his pipe. ''Production," he replied, "is making things." "Yes," I said, "but before yCu can make things you must have something to mako them from, and you want tools to make than with, so you see three things a*re necessary— first the raw material, secondly your work, and thirdly uhe tools you work w:th. Now, economics is simply commonsense, and econo- mics therefore recognises that there are three factors in production—nature, labour, and capital. "You know lots of people in your works who tell you that labour makes the things, and that therefore the labourer should get all the benefits, and you've heard of employers who say that if it wasn't for them labour couldn't start at all, and therefore they are the only people to be oonsidered. But both leave out the fact that nature was there be- fore either of them, and that if mother earth didn't give up her treasures there would be neither worker nor employer, and the world would come to an end." Smith readily agreed. NATURAL RESOURCES. "In his own eyes," I went on, "man is all important, but it's very good for him to have to rtemember sometimes that he depends on the fotfoeu of nature for much of his im- portance. It's the land that feeds him and clothes him and it's the land that gives him his comforts. "In Great Britain we're particularly well off. We haven't much land, but what there is of it is singularly valuable. We have a fertile soil, good naturai harbours, a plentiful water supp'y, a moderate temperate climate. Wo have, immense coal and iron fields. We have, in certain p'aces, atmospheric conditions particifarly suited to certain industries- Lancashire for cotton, for instance." "Or Burtan for beer," suggested Smith. "Yes," I sa.id, "or any of the many others you like to mention. The-;a are the things which contribute to the wealth of a com- munity, and they're all supplied free, gratis and for Bo'hing." LABOUR'S SHARE. "Then comes mam. At first he fs a hunter who moves about from place to place with no fixed abode. He works with his hands for what few oemforts he has and depends on his own exertions for everything. At first he knows no better, but soon he finds out a thing or two. He sees that if instead of shooting his dinner every day he can get sufficient to last for several days he won't always be on-,tlio vege of starvation. So he t, in for flocks and becomes a shepherd. But this, too. has its drawbacks, and he finds that some sort of cu!. tivation pays better than wondering about, and gradually ho wives at the farming stage. And so he goes on, developing and progressing making use of what nature has provided and forcing her to give him more and' more, un- til t--day his power ovei- nature is wen-nigh bound'ess, and he lives a life, which, compared toO t ia,t cf hib cncesbcrs, is one of ease and luxury. «t> -THE PLACE OF CAPITAL. But in thig long period of progress a third factor has enteral almost unnoticed. Man defended on his hands at first for everything. Then he made his bow and arrow, his"spade, his p)-IIZTI, and these, with his flocks and herds were his oqptal-that on which he depended for his future comfort. In early times each man owned his own capital, but as the weaker went to the wall, and the stronger rose, a change crept in. The man who had tlqed hi-, toalents wisely and increased them, could afford to get outside assistance from tho mtl1 who .had buried his- and both ben- fited. And t':1-day you see the result in your own works. Na-tiure provides the material, your boss provides the machinery, and you pro- ètieo the actual work, and so the on. There are other factors which plav an important part in modem industry—bra. lis for instance, ° to take advantage of improve, ments organisation to see that there IS smooth working among the various depart, ments, society and the state to look after the interests of the community. All these things count, but broadly speaking, it is to the co- operation of rature, labour and capital that we owe our present standard of comfort. And what you've got to do is to see for yourse x, that with any factor missing the other two are ° useless. You and your emploTeT can do nothing without materials to work on- your employer can do nothing with thoxe materials without your assistance; raw material without the means of fturnW them to account would be a white elephant to you and your pals."

TOUCHING APPEAL FOR THE BLIND. Our readers will re-ret to learn that the work of the famous Blind Institute in To'teu- ham Court, Road, Louden has been much ra- stricted through !ack cf accommodation. It is proposed, as soin a< fimds can be raised, t,,3 extend the premises, in order that the wel- fare of the Blind shall noj suffer. The Blind Institute lias for over 60 years been carrying on the work of the gcod Samaritan to those who are afflicted vnlth the loss of sighA The ideals of the Insirituto are much appreciated by the blind. It helps to find them good work and good wages, and later cn gives penswns, thus relieving them of fbe stigma of charity. We are sure that, when our readers think of those who live and labour in lives of dark- ne's-who never see the green trees and stars and sunshine they wall help to support the great appeal for 1:30,000, which is being made by the Society. Those who can spare anything, and we are sura that even a Is will be appreciated S pnt«SaiSJripti0,1S toHoward Mul- 1ms, F.C.I.S. (secretary and manager*. Association for the General Welfare of -tVm Bltad, 257-8, TottenhEin Court tad' Ldo„'| 'hose who are unabe \0 subscribe can help the blind by purchasing the articles that they niar,iifar-ture at the Institute in To'n- ham Court Road. These articles are all made by hand, and are of the best quality, and they are sold e, the usual store prices. Those who wish to see how urgently funds are r'es-ued should pay a parsrnal vis t to tli« premises.

In the evidence given before the Committee on Nonferrous Metals as Ato lead and S'110 mines in Cardiganshire and Carmarthenshire, it was shown that enormous deposits there had been worked intermittently from the time of the Romans. Mr. Miller gave evidence and ■ cid there were rich deposits and plctnty at materials, but they were held up by the diffi- cuity of transport and had been affected by the low price of lead. He asked for better railway faclities and more opportunities for developing the mines. He would like Statle aid

A Savings Certificate costs 15/6. Directly you buy one its value begins to increase, j At the end of 1 year it is worth 15 p: At the end of 2 years it is worth 16 9 • yij} At the end oi 3 years k is worth 17 9 ] At the end of 4 years it is worth IS 9 At the end of 5 years it is worth SI: 0 0 At the end of 6 years it is worth ii I 1 0 At the end of 7 years it is worth S 1 2 0 | At the end of 8 years it is worth £ 1:3:0 I At the end of 9 years it is worth £ 1:4:0 At the end of 10 years it is worth &1 6 0 If you hold a Certificate for the fun 10 years yon fet a clear profit of HALF-A-GUINEA. You pay NO INCOME TAX 88 the increase. You can eash your Certificate AT ANY TIME by girinf a few days* DotiOe-uay increase due to that date being paid also. You can buy Certificates when you like and as OFTEN as you like. You oan buy any number up to soo nd you can also buy "■ op to 500 for any or all members of your family. r—( J ^^AVINGS Certific*t«» I I J ar'e obtainable through I • Savings Aftsociatfon J ■ troaa any Bank, Money I I £ 2%, Post Cifice or J I O&o £ l A{«t. } Savings ZJCEBTIF(eh%S BUY AS MANY AS YOU CAN -AND SAVE TO BUY MOBBt Ptl, ,I ¡1, i, W II iI iHIi¡W'¡U. "¡' ,I 'II A Push-Step on—You're off." THE NEWEST MOTORS. I Our SkOOTAMOTA demonstration machine has arrived and we shall be pleased to give trial runs to any who are interested. Price 49 guineas nett. Easier than cycling cheaper than a car 60 miles on half a gallon, and 15/20 mile an hour. Please call for a trial spin. Full partzculars in Booklet Pi 03 free on request from Aberystwyth Motor Co., QUEEN9S ROAD, ABERYSTWYTH. — CAMBRIAN RAILWAYS. THE BRITISH RIVIERA. THE QUICKEST ROUTES FROM THE THE GREAT TO CAMBRIN CfcNTKES COAST ARE AS FOLLOW:- Lancashire and the North of England via Whitchurch Midland Counties & London via Welshpool South Wales via Talyllyn ¡;¡:r Via the Upper Severn & Wye Valley Route. The Cardigan Bay Coast is a desirable winter resort, the temperature comparing favourably with the South Coast watering places. S. WILLIAMSON, Q8^slryJIec- 1919 General ITE 0 10 -1 I t P., I I TO WA TKINS, FOR Plumbing and Gas Fitting Decorating. TERRACE ROAD, ABERYSTWYTH. Telephone 113. M.. WHOLESALE CONFECTIONERS. t REES & JENKINS (Birmingham), Local Depot: 1, CHALYBEATE STREET, ABERYSTWYTfl. Sole Agents Geo. Kemp, Ltd., London (Noted Rich Cakes and Biscuits) BROOK BONDS TEA. Harvino Toffee Rools, Moseley Jellies, Ree-Jen Id. Bars Chocolate. PRICES ON APPLICATION. P3189 A. W. VIGARS, r Ironmonger &c., Aberystwyth. Reapers, Mowers, Binders, Rakes, Churns, Cheese Presses, Chain Harrows, Netting and all requirements for the Season. JOHN LLOYD & SONS Town Criers, Billposters & Distributors. Having the largest number of most prominent Posting Stations, ;n all parts of Aberystwyth and District, they are able to take large contracts of every description. OVER 100 STATIONS IN TOWN AND DISTRICT. Official BiUposters to the Town and County Councils, G.W.R. Co., Cambnan Railways Co., all the Auctioneers of the Town and District, and other Public Bodies. Address TRINITY ROAD. ABERYSTWYTH. Aberystwyth. MOTOR COMPANY,, Queen's Road. SPACIOUS-GARAGE COMPLETE STOCK OF SP ARB PARTI. Speciality-Ford Magneto Repairs, Remag- netising and Rewinding. Agents for "Minimax" Fire Extinguishers. of which we hold a good stock. If i GOLDEN RETURNS I I REGISTERED vi jj^ facsimile of One-Ounce Packet, Archer's Golden Returns 49 ft. Porfoction of Pipe Tobacco. I COOL SWEM AMD FUCDIUIT. J LOVEDAY, Registerd Plumber and General Decorator. 221 Chalybeate Street, ABERYSTWYTH, Telephone 21 P.O. This Season's Pattern Books sent out immediately on applteation EDWARDS BROS. Steam Sawing, Planing, Moulding Joinery Works, TREFECHAN, 7U5ERV5TWVTH. Windows, Doors, Shop Cases, Win- dow Fronts. Wood Block Floors, Picture Mouldings, and all kinds of other Joinery to Architects' Designs Straight and Circular Sawing and Mouldings done at shortest notice. ESTIMATES FREE. First-Class Tradesmen in all branches of the building tr ade. Jobbing Dona. a777 ^—————1^—— RABBITS! RABBITS! WANTED ANY NUMBER FRESH- TRAPPED RABBITS DAILY. Best Prices given. Cash and empties daily. Bankrrs rrferenct: Barclay C' TeUfih*nt: IUford 7, SyiMs BRCIT., MANOB PAPK,LCND ^R2

(Continued from previous column.) Y llyn dd rhoddwyd gwledd i ddwy fil a deu- caait, a bwried r gwahodd yr un uifer eleni eto. Yn Llythyrc^y L'undahi yr wy*t«hnos ddiweddaf bu ychydig arnheusetli ynghylch hoes oedd ymhiith y parseli. Fal, hagorwyd, a'J' hyn oedd ynddo ocdd corll maban bach. Yn yr hen amser yr oedd "Mari Lwyd Lawcin" yn gyfarwydd iawn yn yr ardaloedd gwledig ur adeg y Nadoiig, ac y mae, rhai mannau yn cadw'r hen arfer yn fyw. GWlsga r ieuenctid lun pen ceffyl am eu ponnau; ac y mae ytn yr Amgueddfa. Genedla(thol yn awr gopi di'ddorol o'r hen Fari fel ag yr oedd flyn- yddau'n ol yn mynd oddiamgylch. Y niae plant ysgol Gilfacb Goch. geirllaw Penbont ar Ogwy, ar streic. Y rhioni syn ou cadw adre am fod y ffordd sy'n arwaiin 1 T ysgol yn bcnyglus. Bu cant a liannor o hen fyfyrwyr Aberyst- wyth, sy weithian yn Llundain* yn cyfarfod o dain notifwd Mrs. úJOYd Goor yr wythnos ddiweddaf er mwyn trafod y prodardeb o ffurfio undeb o hen fyfyrwyr y Coleg. Cafwyd pryd o do a cliyrgredd cyn ymadael. Cafodd ysgolferistr ei ladd ar hool un o'r pentrefi sy gerllaw CQ-r-)6 Iwerddon, ddydd Iau. Ni wyr neb pwy a.'i gwnaeth, ond clybu rhai o r trigolion ddau ergyd yn hwyr y noson cyr/t. Dargwnfuwyd y oorff fore trannoeth. Yn ol yr hane6 a ddaw o Paris, y _ailr gyfathraoh rhwng cynrychiolwyr yr Almaen a r Cynghreiriaid yn bur esmwyth yn awr eto, a daw'r trefniadau ar gyfpr heddweh i ben yn fuan jawn yn awr, oni chodo rhyw &n. hawster .newydd. Ni ddaeth diwedd y byd wedi'r ewbl ddydd Mtxcher diweddaf, er gwaethaf darogan y Fer. yddwr AmericanaCdd. Ddydd Ia.u, er hynny, bu'n ystorm ofnadwy mewn llawer i arda1, ac yng Ngogledd Lloegr, ar yr ueheldiroedd, aeth yai- dywyll yn gynnar ac ni chafwyd y fatb ddrycin er ys talm. BEDDARGRAFF "DORA." Daearol Jaiwn oedd Dora,-nid addfwyn, Ond deddfol el gwala; Blin ei bloedd, a biliau'n bla, Ac oer fel "caseg e?ra." PEDROG.