Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
4 articles on this Page
HARRIET LEE.
HARRIET LEE. Can Awdwr U Gomer Jones Powel," ac "Elen Wyn." PENOD XXXVI. cwlwii cabiad—?:;iodas. Dyma'r drydedd waith i fi i gael cynyg ar briodi yn fy oes, a beth yw yr aehos o J hyn ? Mae Uawer o ferched llawn cystal a finau yn myned drwy'r byd heb gael un cynyg, ond wele'r trydydd cynyg ger-fy mron i yn bresenol, pa fodd y mae deall y dirgelwch hwn? Credaf i serch Roger Pryse,. y Voel, ataf i .dyfn mor naturiol ag yr oedd ef a minau yn dyfod o ddyddiau -plentyndod i ddyddiau nwyfianus ieuenc- tyd, ac yn ol ei eiriau addefol ef ei hun Yr oedd yn fy ngharu a'i holl. galon, braidd cyn ei fod yn gwybod beth oedd cariad.' Am yr hen Gadben Frost, rhyw gyffroad camsyniol oedd hwnw a ddaeth i'r lien wr, a ddylasai ymweled a mynwes rhyw ddyn ieuane ugain oed, neu a ddylasai fod wedi cyrhaedd ei fynwes ef tua'r amser y cefais i fy ngenu i'r byd. Er hyny, eefais eithaf cynyg gan yr hen father hefyd, tioff i, da am dano. Dyma Roderick Prosser etc, y mae hwn agos a bod yn gyfoed a fi, yn bob peth a all merch ddymuno mewn dyn ieuanc; Ond beth all fod y rheswm fod hwn eto, mewn amser mor fyr, mor wylltam bfiodi ? Ai am nad oes yr un ferch wen arall o fewn cyrhaedd iddo y mae felly? Neu, ynte, a ydyw yn fy ngharu fel y mae yn tystio ar ei lw ei fod ? Ag i fi i oddef y gwir; yr oeddwn i yn caru Roger Pryse garedig, ac y mae euogrwydd arnaf yn awr am i fi ddelio mor galed ag ef; ond i ba beth y meddyliaf am dano ef yn awr ? Gallaf ei gladdu yn ei gysylltiad a fi yn hen fedd Uydan diwaelod ebargofiant. Y mae rhai pethau tebyg iawn yn Roderick i Roger, yn neillduol ei garedigrwydd di- fwlch i fi; y mae hwn fel hwnw mor ys- twyth a'r elastic ei hun. Y mae'r ffaith ei fod mor agos o ran hyd, mor debyg yn ei gerddediad, ac yn acenu ei eiriau agos fel ag y gwnai ef-y mae hyn oil yn fy ngwneyd i deimlo yn well ato nag y gwnaem onibai hyny. Gwir fod gwallt hwn ychydig yn dduaeh, ei wyneb yn felynach, ac o liawer yn fwy barfog na'm hoffus Roger; ond ar y cyfan, y mae Roderick yn ddyn glan, a chyda gofal gwraig ana dano, deuai, i edrycb yn foneddwr i'r pen, ac yn an-j rhydedd i'r hon a allai ei alw fy ngwr. Y mae arnaf ofid calon am wrthod ohonof i dderbyn Haw Roger; nid yw'r hen Gadben Frost yn blino dim arnaf, canys rhyw hen weddw a Honed ty o blant a ddylai hwnw gael, er cael mwynhau yr arian a gynyg- iodd i fi; ond beth i wneyd a'r trydydd cynyg yma sydd ger fy mron ?" Dyna fel yr oedd Harriet yn ymresymu ar bwnc y priodi. Hawdd gwybod wrthi ei bod yn teimlo tuedd oryf at briodi, yr hwn sydd yn deimlad byw yn mynwes pob mab a merch, ond iddynt addef y gwir. Gwyddom am rai o'r ddau ryw yn brolio na fu hyn yn eu blino erioed, ond ystyriaf .bob amser fod un ystafell wag yn y llofft gan y rhai hyn, ac y gellid ysgrifenu to be let i'w osod i fyny yn y ffenestr iddynt. Beth yw yr achos fod yr hen lanciau" yn cadw cymaint o dwrw yn y wlad yn awr ac eilwaith ? Am mai llestri gweigion sydd yn eadw fwyaf o swn, bid siwr. Y mae priodi yn osodiad dwyfol, ac felly yn rhinwedd, ac yn nod o anrhydedd ar bawb sydd yn ei gyflawni, heblaw fod rhyw ddiffyg pwysig yn bod yn y dyn neu'r ddynes fel ag i'w rhyddhau ohono. "Harriet arjwyl, dyma'r noson i roddi'r ateb cadarnhaol i'r gofyniad wedi d'od." Yr wyf yn deall, ond yr wyf am ei ohirio etc am fis o leiaf." Na, na, bydd ein tymor ni ar ben yma yn mhen tair wythnos, ac os priodi, yr wyf am briodi y pryd hwnw, canys ni allaf aros yn rhagor yn yr un lie a chwi heb -eich meddianu yn wraig i fl." Gadewch i fi gael wythnos arall ynte." "Harriet anwyl, i ba beth? Pa beth all wythnos arall o brawf arnaf wneyd i chwi? A oes rhywbeth yn nglyn a fi y carech ei wybod ? Os oes, beth ydyw ?" Oes, a gwyddoch hyny, Roderick. Yr wyf yn methu a bod yn rhydd i'ch priodi heb i fi i gael rhagor o'ch hanes nag sydd genyf. Yn awr, dywedwch yn rhydd wrthyf yn mha le y'ch ganed, beth yw helynt eich perthynasau, a pha beth yw'r achos i chwi i ddyfod i ranau estronol, os nad i wlad estronol fel hon ?" "Harriet, yr wyf wedi cynyg dweyd yr oil wrtbych er's misoedd, ar y telerau eich bod chwi i ddweyd helynt y fiwyddyn ddi- weddaf yn nglyn a chwi, cyn i chwi adael eich Cymru anwyl am y lie estronol ac annghjsbell hwn. Yr ydych yn awr yn gwrido fel arfer wrth son am hyny, ac os na ellweh chwi ddweyd peth o'ch hanes i ii, pa fodd, Harriet anwyl, y dysgwyliwch i fi ddweyd fy holl hanes i a'm cysylltiadau i chwi? Y mae eich. tri gofyniad heno yn cynwys fy holl fanylion i a'm perthynasau; er hyny, dywedaf yr oil wrthych ar na wyddoch ar y tir eich bod chwi i adrodd jpnm mynud o'ch hanes i fl." Yr ydych fel y cwmpawd yn union, Roderick, yn cyfeirio o. hy&i'r tu*faou" Harriet, Harriet, dyna' gystal gwirion- edd ag a ddywedasoch yn eich hoes! Y dwyf, Harriet, y mae nodwydd fy serch at eich calon chwi bron er y dydd cyntaf eich gwelais, ac y mae yn debyg iawn o barhau felly tra fyddaf ar y ddaear, gan nad pa. Ie y byddaf. Yr wyf yn ddifrifol yn hyn. •Yr wyf yn benderfyriol o adael y lie hwn a'r teulu caredig ar ben y tymor hwn. Nid oes raid i fi i fod yn was i neb, nid wyf ond fy hunan ar hyn o bryd, a gallaf fyned drwy y byd heb gaethiwo fy hun fel hyn i neb. Daethum yma megys o orfod, eto oeddwn yn rhydd ewyllysydd yn y wëith- red, ac ymddengys'mai dyfod yma i gyfar- fod a chwi a wnaethum, a hyny i wneyd gweddill fy oes yn fwy annedwydd na'r hyn a aeth heibio, neu ynte i wneyd fy oes yn ddedwydd o hyn allan, ao y mae ar eich llaw chwi yn hollol i lenwi fy nyfodol o ofidiau, neu i'w gyflawni o ddedwyddwch pur. Pa un o'r ddau a wnewch, Harriet?" Yr ydych yn siarad yn fwysaidd rhy- feddol; a gollwng ei ffrwyn ar war dychy- myg, gallwn wheyd cyfrolau o'r hyn a ddywedasoch, ond pa ddyben i ddychymygu, gan na chaf ddim o'ch hanes boreuol genych? Yr ydych mor gynil ar eich hatebion, onide gofynwn am eglurhad ar rai o frawddegau mwysaidd a thra awgrymiadol ag sydd yn eich araeth ddiweddaf." "Harriet anwyl, deuant oil yn oleu ddydd i chwi eto, a dichon y byddweh yn rhyfeddu at eich dyryswch presenol." Gwaeth eto. Yr ydych wedi fynghylchu a gwyll yn blygiadau ar eu gilydd, fel nas gwn pa beth i wneyd." Harriet anwyl--a pheidiwch digio wrth- yf am ddweyd rhagor--sef Harriet ystyfnig i raddau. Onid wyf yn foddlawn eich cymeryd chwi yn wraig ar y wybodaeth a feddaf ohonoch chwi? Ac a oes rhywbeth yn fwy pwysig mewn i chwi gael fy hanes i nag sydd i fi i gael yr eiddoch chwi ? Cladder y gorphenol, anwyl Harriet, a bydded i ni i ymuno a'n gilydd oddiar yr hyn ydym yn wybod yn brofiadol am ein gilydd er pan yn y lie hwn. Ni waeth genyf gymaint a hyny am yr hyn oeddech, digon i mi yw fy mod yn gweled ynoch yr hyn a ddymunaf gael mewn un i fod yn wraig i fi. Os nad ydych chwi yn cael ynof fi yr hyn a garech ei gael yn yr hwn sydd i fod yn wr i chwi, er eich cysur dyfodol, dywedwch hyny, ac er y bydd yn galed ei wneyd, ymadawaf a'r lie a'r oil sydd ynddo. Crwydraf y byd o fan i fan i weled a gyfarfyddaf a rhai o'r Iuddewon crwydrol' ar fy nhaith." "Aroswch yma chwe' mis arall, Roder- ick, peidiwch ymadael yn wir, peidi<vch." Pe gwybyddech sefyllfa fy meddwl llwythog, ni ofynech genyf i aros yma chwe' diwrnod, ond Harriet anwyl a hoff gan fy enaid, gofynaf eto i chwi, ag i fi aros yma chwe' mis arall, a wnewch chwi ddyfod yn wraig i fi y pryd hwnw ? Ateb eglur yn awr, Harriet." "Aroswch hyd nos yfory am yr ateb, Roderick." Ni fvdd nos vforv i gael vn hanes fv mywyd i hyd oni chaf ateb, am mai pan y caf yr ateb y bydd y wawr yn tori arnaf, bydd yn nos hyd hyny pe byddai am chwe' mis. Ond pa eisieu aros hyd nos yfory, fy un anwyl. Gwyddoch yn awr beth ydych yn feddwl wneyd a'r gofyniad, gan hyny, atebwch ef. A fydd i chwi ddyfod yn wraig i fi yn mhen chwe' mis ?" Gwyr pawb fod ambell i gusan yn cael ei roddi ar adeg fel hon, ac ambell i ddeigr- yn lladradaidd yn llithro yn ar wydd o bwys- igrwydd yr amgylchiad difrifol. Harriet hoff, beth am ben y chwe' mis? A oes golaith eich cael yn addfed y pryd hwnw i wneyd yr hyn a ddylem ei wneyd yn awr?" Oes." "Diolch am y tair llythyren hyna, er mor ddrud ydynt." Bu cryn ddystawrwydd ar ol hyn, a'r ddau yn nofio yn y mwyniant aruchel o ddyfod yn eiddo eu gilydd yn mhen y chwe' mis. Os gwnewch ddyfod yn wraig briod i fi yn mhen chwe' mis, paham na ddeuwch yn awr? Harriet anwyl, rhyw chwe' mis hirfaith a fydd y rhai hyn i chwi a minau Anhawdd genyf gredu na fyddem ein dau yn hen bobl cyn y d'ont i ben am hyny, O! Harriet, deuwch yn awr, ac felly bydd y chwe' mis yn fisoedd o fwynhad gwirion- eddol i ni, yn 4iytrach na bod yn fisoedd o ddyheu am wei'd eu diweddeyneudeehreu." "Bydd chwe' mis yn ddigon bach i ni i drefnu ar gyfer byw ar ol priodi." Eithaf teilwng ohonoch, Harriet gall, ac y mae yn drueni fod cymaint yn priodi heb feddwl am fyw ar ol hyny, hyd nes y maent yn briod; dyma'r achos fod llawer yn byw mor annedwydd wedi priodi. Dylai, a rhaid i bawb barotoi erbyn gwneyd hyny, neu ynte deimlo oddiwrtho yn ol Haw. Gwn am rai wedi priodi heb feddwl am le i gysgu y noson gyntaf, a gadael son am fyw ar ol hyny Ond, fy un synwyrol ac anwyl, nid wyf wedi gofyn i chwi am uno mewn^tan briodas a mi >neb fod genyf ddigon i'n cynal yn* ddedwydd -hyd nes. y gwuawn sefydlu ein meddwl am lè, wrth ein bodd i fyw, ac i sefydlu yno wed'yn. Gan hyny, pttham. yr awn i aros chwe' mis arall yn gaethion yn ngwlad y caethion duon gynt ?" Roderick anwyl, gan eich bod felly— PRIOJDWX." A. chusan yn Amen y cymod, meddaf finau." Rhoddasant y newydd dymunol anny- munol hyn i Mr. Morgan a'i wraig y boreu canlynol. Yr oedd yn wir ddrwg ganddynt eu colli, ond yr oedd yn dda ganddynt eu bod yn myned o'u gwasanaeth i rwymyn hardd prioàasL Yn mhen diwrnod neu ddau, dyna'r ddau yn cael eu galw i'r brif ystafell, at eu meistr a'u meistres, ac meddai Mr. Morgans:- Yr ydych eich dau yn myned i'r nndeb priodasol. Credwch fi, y mae yn wir dda genym ni ein dau am danoch, ac y mae'r plant yma mor hoff ohonoch eich dau, fel nas gwyddom pa fodd i feddwl am fyw yma heboch chwi. Buom yn siarad a'n gilydd am gynyg i chwi i aros yn ein gwasanaeth, ar yr amod ein bod i godi ty i chwi i fyw ar y fferm; ond yr ydym wedi dyfod i bsnderfyniad arall, mwy anrhydeddus i chwi, sef ymneillduo i fyw ar y cyfoeth a gasglwyd genym ar y fferm hon, a gadael yr oil i chwi o dan ardreth resymol Daeth- om ni yma ag ychydig genym, gweithiasom yn galed, ac yr ydym yn ymadael oddiyma a digon i'n cynal ni a'n plant, gobeithio, yn anrhydeddus." Feistr a meistres ddyngarol, diolch calon i chwi am eich cynyg haelionus a rhesymol. Ond nid ydym ni yn meddwl am sefydlu, nac addaw hyny am y chwe' mis cyntaf. Cymerwn y rhai hyn yn fwyn- had dilwgr i deithio o fan i fan, a dichon, o wlad i wlad, fel ag i chwilio, gyda llaw, am le i sefydlu, a diameu y byddwn wedi gweled rhywle erbyn hyny a digon o swyn ynddo, fel ag i wneyd cartref ohono. Can- iatewch i fi eto i ddiolch i chwi yn y modd mwyaf cynes am eich darpariaeth ddyngar- ol ar ein rhan." Synodd hyn eu meistr a'u meistres. fel ag i ofyn-" Mewn difri', pwy yw y rhai hyn ? yn neillduol pwy ydyw y Roderick Prosser hwn ?" Aeth Roderick i dref y sir i ymofyn trwydded briodasol; a chan fod hawl gan bob tirfeddianydd (freeholder) yn y wlad hono i weinyddu priodas, cafodd William Morgan, eu meistr, eu priodi. Dyma'r tro cyntaf i'r dynion duoii i weled y dull hwn o briodi, a mawr oedd eu llawenydd ar yr amgylchiad. Nichafodd na thraul na thrafferth eu hebgor er gwneyd yr amgylchiad hynod yn un hynod mewn gwirionedd. Dyna Harriet Lee yn wraig briod, ac yn awr yn Harriet Prosser. Mae Harriet Lee yn briod A Roderick Prosser gu, Yn dystion o'r briodas Mae llu o ddynion du v Bu llawer ymdrech galed Ar dir ac ar yr aig, I ddenu calon Harriet, Ond wele hi yn wraig. I (I'w barhau.)
Eisteddfod y Gyfeillon.
Eisteddfod y Gyfeillon. BEIENTADAETH Y CYFANSODDIADAU GAN R. EHEDYNOG PRICE. Traethawd ar Ddidwyllecl MasnachoV Derbyniwyd dau draethawd ar y testyn hwn, yn dwyn y ffugenwau Linguse a Tertullian. Y mae y ddau awdwr wedi cymeryd trafferth mawr gyda'll cyfansodd- iadau, ac y mae ol llaw gyfarwydd a llaSur mawr ar y naill a'r Hall ohoaynt. Lmguse.—Traethawd maith, mewn llaw ysgrif brydferth iawn, &c wedi ei osod allan yn bur ddestlus, o ran ei agwedd allanol; ond a'r mewnol y mae a fynom ni fwyaf yn bresenol. Prif fai yr awdwr hwn ydyw ymdroi gormod gyda yr un pethau; ar ol dweyd unwaith rhaid iddo gael ail ddewyd yr un peth drachefn, nes y mae yn myned yn feichus i'r darllenydd cyn y diwedd. Mae ynddo hefyd sweeping charges yn erbyn y masnachwyr, druain, pa rai, yn ol ein barn ni, nas gall eu profi ar dir teg. Cam- synied ydyw dweyd nas goddefer i'r mas- nachwyr ymdroi mewn cymdeithas urddas- ol; fod pob masnachwr yn arfer twyll, &c. Y mae yn annghyson ag ef ei hun, hefyd, drwy son am y masnachwr gonest yn ngwyneb y dywediadau uchod. Os yw pawb yn arfer twyll, pa le y mae y rhai gonest? Yma a thraw ar hyd y traethawd y mae ychydig o ol brys hefyd, ceir yma amryw"eiriau, a rhai brawddegau, wedi eu croesi allan. Nid ydyw yr awdwr ychwaith wedi meistroli yr h boenus yma, gosoda hi mewn He na ddylid, a vice versa. Mae yn amlwg y gallai yr awdwr wneyd gwell pe bai yn myned i'r drafferth o ail ysgrifenu ei gyfansoddiad; gydag ychydig o well- iantau byddai hwn yn draethawd cymer- adwy iawn. Tertullian.-Traethawd pur faith eto, wedi ei ysgrifenu yn eglur a dealladwy. Mae gan yr awdwr hwn gyflenwad da o iaith at ei wasanaeth, a gwna ddefnydd deheuig iawn o'r cyfryw. Teitnlwn, wrth ditechr§u e&ddarllen, er fojd yn U$w gyfar* wydd, ac ni siomir ni drwyddo. Cymer olwg eang a chyflawn ar ei destyn, ac ym- drinia ag ef, yn ei wahanol agweddau; mewn dull pur feistrolgar. Mae ynddo rai brychau, ond pur ddibwys. Nid ydym yn, hoffi. ei raniadau o'r testynau, ac nid ydyW yntau, ychwaith, yn dal atynt yn nghorff ei draethawcl hyny, gofala ddweyd yr oil a ddylid'ddweyd ar bob rhan. o'r testyn. Teimlwn fod hwn yn llawnach traethawd na'r llall, ac yn cynwys mwy 6 nodweddion y testyn. Ymdrinia hefyd a'i destyn yn fwy meistrolgar na'i gydymgeis- ydd, felly dyfarnir y wobr iddo. Can ar y "Llifogyàà diweddar." Dwy gan ddaeth i law, yn dwyn y ffug- enwau Cynlanydd a Glanyrafon. Y'mae Cynlanydd yn ymddangos i ni yn ddifater iawn, dengys esgeulusdod mawr yn sillebiaeth ei gan; y mae ganddo eiriau hefyd wedi eu crosi allan, ac amryw blots mawrion, tebyg i'r eyfryw a welir ar gopies schoolboy drwg yn fynych, ac nid ydyw pethau felly a thuedd ynddynt i godi ei werth yn ngolwg neb. Rhywbeth wedi en gwneyd off hand ydyw y penillion hyn. feddyliem, a'u hanfon i'r gystadleuaeth rhag ofn na fuasai neb i fewn. Cynwysa y peniUion ddarnau rhagorol o farddoniaeth, a gresyn na fuasai yr awdwr wedi cymeryd mwy o ofal i gaboli y syniadau tywyll, a'r llinellau anystwyth sydd yn eu hanurddo yma thraw. Glanyrafon.—Can gampus, gystal bardd- oniaeth a welsom ni erioed, yn llawn o'r peth byw hwnw ddeffinia y Sais yn thing of beauty which is a joy for ever. Teimlwn yn falch i gyfranu'r wobr a'r clod i gyd i gyfansoddiad o deilyngdod hwn. Dau englyn ar briodas Miss Ellen Morgan a Mr. Bevan. Dau gyfansoddiad, wedi eu llawnodi Iorwg a Gwas yr Hafod. Niwna I I Y n (m) fynwes hwn" y tro gan Iorwg. Y mae gan Gwas yr Hafod well englynion na Iorwg, y mae yn fwy newydd, pert, a thlws; felly Gwas yr Hafod bia y wobr. Englyn i'r Fegin. '"f'! Dau englyn ddaeth i law. Mae gan Meginydd englyn glew iawn, ond y mae eiddo Shon o'r Efail yn fwy nodweddol, cynwysfawr, a chryf; felly Shon bia y wobr hon.
Masnach yr Haiarn a'r Glo.
Masnach yr Haiarn a'r Glo. MAE cynydd amlwg a boddhaus yn gan- fyddadwy yn y cais am reiliau haiarn yn India Brydeinig. Mae y cynydd yn myned rhag ei flaen, ac yn parhau felly. Anfon- wyd 89,547 o dunelli o reiliau haiarn i'n Hymerodraeth fawr Ddwyreiniol yn yr un mis ar ddeg cyntaf o'r fiwyddyn hon, ae yn yr unrhyw fisoedd o'r fiwyddyn 1876 ni anfonwyd ond 50,875 o dunelli, ac yn yr un misoedd yn 1874 anfonwyd 33,282 o dunelli. Nid oes yr un cwsmeriad arall wedi eymeryd yn y flwyddyn hon y fath swm mawr o reiliau haiarn gan y wlad hon ac y mae India Brydeinig. Mae Rwsia, Awstralia, Germani, Vsbaen, a Sweden wedi eu gadael yn mhell ar ol gan y diriog- aeth, ar yr hon y mae y Frenines Victoria wedi cael yn ddiweddar ei chyhoeddi yn Ymherodres. Yn mhellach, mae y cynydd yn y cais Indiaidd am ddefnyddiau reil- ffyrdd, fel y sylwyd, yn parhau mae yr ad- roddiadau am reiliau haiarn i India yn mis Tachwedd diweddaf yn dangos fod 8,887 o dunelli wedi cael eullwytho mewn llongau i fyned yno, yn agos tri chymaint ag a an- fonwyd yn yr unrhyw fisoedd yn y tair blynedd flaenorol. Mae y pris nodedig o isel sydd ar reiliau haiarn yn bresenol wedi rhoddi calondid ac unogaeth gefnogol i'r Secretary of State for India mewn Cynghor i ddwyn yn mlaen State railways and sidings, a gweithfeydd newydd ereill. Mae y Newyn a fu yn ddiweddar yn Llywyddiaeth Madras wedi bod yn adfyd difrifol i India Ddeheuol; ond effeithiodd yn sylweddol i gynhyrfu marsiandiaeth ar y Great Indian Peninsula, y Madras, ac un neu ddwy o'r guaranteed systems mawrion; ac y mae y cynydd a gymerodd le yn eu derbyniadau wedi bod mor nodedig, fel y mae yny rhan fwyaf ohonynt elwantau i'w rhanu y fiwyddyn hon a'r Anglo-Indian Treasury. Mae yr olygfa obeithiol hon mewn modd penderfynol yn calonogi Ardal- ydd Salisbury i gefnogi ac awdurdodi gwneuthuriad mwy o'r State Railways a mwy o gangenau o'r cyfundrefnau gwaesafol Iudiaidd mawrion. Mae un amgylchiad ag sydd yn llefaru yn bwysig ar gyllid y reilffyrdd Indiaidd, yr wyf yn cyfeirio at y cynydd yn yr allforiadau yn masnach y gwenith. Mae yr allforiad o wenith o India Brydeinig wedi cymeryd yn ddi- weddar sefyllfa bwysig, dim llai na 5,467,177 o ganoedd o bwysi a lwythwyd mewn llongau o Ionawr laf hyd Tach- wedd 30ain; mwy o lawer o filiynau nac un fiwyddyn flaenorol. Os gwna yr allfor- iadau hyn o wenith fod o nodweddiad parhaol, mae yn amlwg y bydd o lesiant mawr i reilfyrdd Indiaidd. Bydd gwneuth- uriaid feeders by chain yn effeithio er cynyddu cyllid y llinellau gwaesafol, a bydd y dosranau newyddion ereill rhyw gymaint iddynt eu hunain, a chael eu cynorthwyo. yn eu tro gan y guaranteed systems. Yna, fel y byddo marsiandiaeth yn cynyddu, bydd hefyd yn angenrheidiol i ddyblu y trunk lines sydd mewn bod eisoes. Mae hyn yn barod wedi cael ei wneyd yn y Reilffordd Indiaidd Ddwyreiniol, ac yr ydys wedi dechreu a'r unrhyw weithred- iadau ar Reilffordd. Madras. 0 ganlyniad bydd defnyddiad sier o reiliau yn ngwneuth- uriad yr asgellau {sidings), ae yn awr y mae nifer fawr o beirianau symudol new- yddion a thruciau i gael eu gosod ar y reil- ffyrdd Indiaidd, er ateb i'r cynydd marsiandol. Bydd Lloegr yn anfon y rhai hyn yno, ac felly bydd y fam-wlnd, yn gystal a'i masnach haiarn, yn cael ei llesoli drwy gynydd reiliau yn yr Ymerodraeth Ddwyreiniol. Yn ddios, mae reilffyrdd Indiaidd yn sicroroddi cynorthwy sylw- eddol i gynydd y cyllidiau Indiaidd, a thebygol y ceir y bydd reilffyrdd Indiaidd i agor adnoddau Indiaidd, a chynhyrfu gweithgarwch Indiaidd. 0 dan yr am- gylchiadau calonogol hyn, yr ydwyf yn edrych yn mlaen am ddadguddiad parhaus a diwylliant sylweddol o weithrediadau reilffyrdd Indiaidd, ae nis gill*hyn gymeryd lie heb ddefnyddiad helaetbfttwr o'r. reiliau haiarn gan gwmniau y reilffyrdd Indiaidd a chan y Llywodraeth Indiaidd. Mae meddwl am y pethau a gyuwysir yn y nodiadau blaenorol yn peri i ni obeithio am ddyfodol da eto ar fasnach. Yn yr YSGOTLAND, rhanbarth Glasgow, ni i oes fymryn o ad- fywiad. Nid oes yn awr yno ond 88 o- ffwrneisi blast, ond yr oedd yno blwyddyn yn ol 116, ac er hyny, mae stock yr haiarn bwrw yn cynyddu. Pan .-naed y cyfrifon am y flwyddyn er's tua phythefnos yn ol, yr ydym yn cael fod ein cwsmeri'u'l tramor wedi cymeryd llawn 20,000 o dunelli yn llai o haiarn bwrw oddiwrtfivm eleni nac a gymerasant yn 1876 Mae y warrant market, yr hon a adfywiodd ychydig yr wythnos flaenorol, yr wythnos hon cyn- ddrwg ag erioed. Dydd Sadwru wythnos i'r diweidaf darfu i Gwmni Haiiru Glasgow droi ymaith haner cant o'u pailers a'u; gweithwyr o'u gweithfeydd yn Motherwell, a'r gweddill yn cael eu cadw vn mlaen wrth y day-by-day notice i ymadael. Dy wedir, hefyd, fod rhai o'r gweithwyr yn Ngweith- feydd Haiarn Clydesdale i gael eu troi allan yn fuan. Ond yr oedd liwytho mawr ar haiarn mewn llongau ar y Clyde yr wythnos ddiweddaf, mwy nac a welwyd er's tro y tymhor hyn o'r fiwyddyn. Mae llawer o hyn yn cael ei achosi neu yn ddyledus i extension ac improvement y reil- ffyrdd Indiaidd. Yr oedd yn yr hyu a llwythwyd 8 peiriant svmudol, gwerth 18,520p., i Bombay; 8fean barge, gwerth 3,000p., i Rangoon; a pheirianau, gwerth 28,000p.; castings, gwerth 12,000p.; pibau,. gwerth 10,500p.; haiarn gorphen wneuth- urol, gwerth 8,700p.; ac amrywiaethau o nwyddau gwerth 4,000p. Nid oes yr un. cyfnewidiad yn sefyllfa masnach y glo, cyn belled ag y perthyn i'r rhaa hon o'n gwlad. Llai o gais o wledydd tramor, ac y mae y tywydd tyner presenol yn cadw yn ol y cais am lo at wasanaeth tai. M ASIT ACHD EITHIWR.
Iawn i Loegr.
Iawn i Loegr. Dydd Gwener, Tachwedd 23ain, dyfarn- odd y pwyllgor cyflafarediol a benodasid i benderfynu hawliau Lloegr gyda golwg ar bysgodfeydd Canada a Newfoundland, fod i'r Talaethau Unedig dalu 5,500,000 doleri o iawn i Loe-gr—blwyddyn p amser yn cael ei ganiatau i'w talu. Mae dechreuad y cweryl yn ngylch y pysgodfeydd yn cyr- haedd bron mor bell yn ol ag annibyniaeth y Talaethau Unedig. Yn ol cytundeb 1783" caniateid i Americaniaid hawl i bysgota mewn rhanau neillduol o'r dyfroedd Pryd- einig, ac hefyd i lanio ar yr arfordir Pryd- einig er halltu a sychu eu pysgod. Yn 1814, pan yn parotoi cytundeb Ghent, hawliai y dirprwywyr Prydeinig fod y rhyfel wedi dystrywio cytundeb 1783, tra y daliai y dirprwywyr Americanai.id fod yr hawliau pysgodfaol a ganiateid trwy y cytundeb hwnw yn aros yn annhoradwy a dialaw yn ol. Gadawyd y pwnc yn agored y pryd hwnw a pharhaodd felly hyd wneuthuriad cytundeb 1854. Pan ddirvmwyd y cytun- deb hwn yn 1866, ail godwyd yr hen gwer- yl. Yn ngytundeb Washington yn 1871, gwnaed ymgais i roddi terfyn ar yr an- nghydfod trwy daflu pysgodfeydd y ddwy wlad yn agored i'r naill fel y llall; eithr daliai Lloegr i hawlio fod y breintiau a gan- iateid yn fwy na'r rhai a dderbynid gan y pysgodwyr Canadaidd mewn ad-daliad, a chan hyny cyflwynwyd y pwnc i ystyriaeth y pwyllgor yn cael ei wneyd i fyny o un dirprwywr o Loegr, un o'r Talaethau Unedig, a'r trydydd o benodiad Ymeradwr Austria. Wedi oediad o chwe' mlynedd, cyfarfu y cyflafareddwyr, sef Mr. DeForse, Syr A. T. Gait, a'r cyn-Farnydd Kellog, o Massachusetts, yn Awst diweddaf. Yr oedd yr holl swm a hawlid gan Loegr yn 14,280,000 doleri, ond 5,500,000 doleri yn