Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
4 articles on this Page
Y EHIFEL. --
Y EHIFEL. CYNLLUN" Y BLAENFYNEDI AD YN 0 BULGARIA. Rhydd gohebydd y Daily Telegraph y dea- grifiad canlynol pan yn ysgrifenu o Shumla —" Yr wyf newvdd gyrhaedd yma, ac yn awr yn alluog i anfon i chwi hahes amgylchiadau yr ychydig ddyddiau diweddaf, wedi chwilio yn drwyadl i sefyllfa. pethau. Darfu i'r Tyrciaid. -wedi atal y Rwsiaid am gryn amser i groesi yr afon Iantra, encilio yn ol tua Rutschuk mewn trefn dda. Yna, daeth y gelyn rhag ei flaen gan feddianu y lie ac ar ol hyny, dynesodd mor belled a Monastir. _un.:l CynUnn y iYluseoviaia o symuu yn mmeu sydd yn union yr un fath a'r un fabwysiedid gan y Germaniaid yn Ffrainc-meirch-filwyr yn itoddi gweithrediadau y fyddin, ac yn meddianu pob ystlys ac uchelfa. Yn manwl gadw at y cynllun hwn o flaenfynediad gofalus, y mae y gelyn wedi dyfod rhag ei flaen yn gyflyra. Darfu i dair ad ran feddianu trefvdd auainddiffynedifr Plevna, Selir, a Tirnova a chymerodd prif fyMin y Rwsiaid ei safle i fyny yn y lie olaf, lie y dysgwylir brwydr fawr, gan fod y byddinoedd gwrth- •wynebol yn awr yn ymyl eu gilydd. Yn y cyfamser, y mae ysgarmesion achlysurol yn myned yn mlaen, ac ambell ergyd o fagnel, heb un canlyniad gwerth son am dano. Y mae meirch-filwyr Rwsia yn gweithio eu ffordd trwy y wlad mor gyflym ag y gallant, ac y maent yn awr yn debygol yn nghymyd- ogaeth Gabrova. Dyma safle y Rwsiaid ond am un y Tyrciaid, rhaid i mi, wrth gwrs, ymatal rhag ei desgrifio. Gallaf ddweyd, fodd bynag, fod y fyddin Ottomanaidd yn Hawn brwdfrydedd, ac yn ffyddiog am lwydd- iant yn eu hymgyrchoedd dyfodol a chatrod- au y Czar. < « osodir cryn bwys ar gynlluniau Abdul Kerim er amddiffyn yr ymerodraeth, ac v mae uryn ffydd yn ei fedr a'i farn. Rhaid i'r wlad, wrth gwrs, ddyoddef yn drwm oddiwrth ddynesiad byddin elynol; ond ychydig ragfeddylient y dystryw dychrynllyd wneir gan y Rwsiaid, y rhai a ymddygant at gyfaill a gelyn yr un fath, gan orthrymu y Moslem a'r Cristion gyda barbariaeth gyffelyb. Yn hollol ddifeddwl o'r amcan neillduol oedd mewn golwg wrth gychwyn y rhyfel, y mae y Muscoviaid yn Ilosgi a difrodi can' belled ag y cyrhaedda eu harfau, yn enwedig y pentrefydd rhwng Selir a Tirnova, gan nodi eu blaenfynediad a than a lludw. Der- byniwyd hanesion dychrynllyd yma am gig- yddio y Ms-hometaniaid. Ar y cyfan, yr wyf yn rhwym o dynu y casgliad fod y rhyfel yn gwisgo gwedd ffyrnig a barbaraidd, ac yr wyf yn ofni fod golygfeydd dychrynllyd ar gymeryd He." Rhaid i ni gofio fod y papyr uchod yn bleid- iol i Twrci o'r dechreu. DAMWAIN I BONT Y RWSIAID YN SIMNITZA. Ysgrifenodd gohebydd y Daily News o Simmtza, Gor. lOfed, felycanlyn :-Cawsom ystorm fawr o wynt, taranau, a gwlaw, yr hyn ddarfu beryglu yn ddifrifol fodolaeth y bont-fadau. Y mae y badau haiarn hefyd mor isel fel yr oedd y dwfr yn llifo iddynt gan fygwyth eu suddo, a gwnaed pob ym- drech i achub y bont; ond yn uchder yr ystorm, darfu i ddau fan ar y bont, yn croesi breichiau y Danube ar yr ochr Dyrcaidd, dori ymaith. Suddodd y badau, a'r boreu hwn y mae dau wagle, un yn fyqhan, a'r Hall yn cyrhaedd tua 100 llath. Gwneir pob ymdrech i adgyweirio y bont, ond cymer hyny o leiaf ddiwrnod. Y mae hyn wedi achosi oediad difrifol yn nghroesiad catrodau ac ymborth. CAERCVSTENYN, prydnawn dydd Gwner.— Trwy benderfyniad y Cynghor Milwraidd, y mae cadfridogion a llywyldion Sistova a Tirnova i gael eu galw i Gaercystenyn i gael eu cwestiyno a'u barnu am ddygwyddiadau diweddar. Y mae Is-lvwodraethwr Sistova a Muttessarif Tirnova hefyd wedi eu galw yma. Dywed y papyrau Tyrcaidd fod Safet Pasha wedi derbyn eirchion i roi ymwared i Tirnova, ond iddo aros vn Osman Bazar. Edrydd y Vakit, fod Montenegro wedi gofyn i Loegr am iddi gyfryngu gyda'r Porte, er cael cadoediad ar bob pwynt yn ffafriol i'r Llywodraeth Dyrcaidd. Ddoe gadawodd y llysgenadydd Tyrcaidd yma am Affghanistan. Derbyniwyd pum' mil o bunau yma oddi- wrth Mussulmaniaid Bombay tuag at filwyr «lwyfedig y Tyrciaid. Y mae seindyrf yn chwythu yn yr heolydd yma er cael milwyr newydd i'r fyddin. ST. PETERSBURG, (jOR. 13.—Cadarnha yr oruchwyliaeth Rwsiaidd y mynegiad fod Bismarck wedi cyhoeddi fod pob cyfryngiad ar yr amser .presenol yn anmhosibl. BUCHAREST Nos WENER.—Y mae y sibrwd yma fod ymladd difrifol yn myned yn mlaen yn ardal Biela a Corest, heb un canlyniad penderfynol o tifi ochr. CIGYDDWAITH GAN RWSIAID. Anfona un gohebydd bellebron o Shumla, yn union wedi i'r Rwsiaid feddianu Tirnova, darfu i'r. Bulgariaid fyned i aneddau y Mussulmaniaid, gan lofruddio y crwydriaid o'r fyddin Dyrcaidd.—" Yr wyf fy hun, ebe y gohebydd uchod, wedi derbyn amryw adroddiadau o'r natur fwyaf erchyll oddi- wrth bersonau yn dianc o benteen Batak, Diskot, Meddan, Visuli. Iaidzi, Trembect, Frenchi, ac Issari, yr oil o ba rai a; roddwyd i'r fflamiau. Y mae y llywodraeth di vn rwym au i borthi deng mil o deuluoedd gyda u gwartheg rhwng Osman Bazar a Eski D;ouma. Ymaeyrolygfa yn druenus iawn. Y mae cenedloedd Tyrcaidd yn ymdrechu dianc o faes y cyflafanau hyn yn mhob cyfeiriad. Hysbysir hefyd am greulonderau o leoedd ereill. Os gwir hyn, nid yw y Rwsiaid un jaymryn gweU na'r Tyrciaid, acy maentwedi J cyhoeddi rhyfel i fynu iawn am droseddau o ba rai y maent yn euog eu huna.m.. Y RHYFELAWD YN ASIA, Brysnewydd o Gaercystenyn a ddyvred y dysgwylir bob awr am i frwydr fawr gymeryd lie yn Zewin, Armenia, lie y mae 15,000 o'r Rwsiaid wedi ymgasglu, Y mae y Tyrciaid wedi penderfynu ymo^od arnynt; ac os try y frwydr allan yn llwyddianus, golygant oresgyn y tiriogaethau Rwsiaidd, a myned yn mlaen i Alexandropol a Abhalkalaki. Y GWEITHREDIADAU YN MONTE- NEGRO. Newyddion o Vienna, dydd Sadwrn, a fynegant fod Pero Pejoritz wedi gorchfygu y Tyrciaid ger yr afon Tara, Gorphenaf 10, gan beri colled fawr iddynt. Y n ganlynol i hyn, darfu iddo gymeryd meddiant o chwech o bentrefi Tyrcaidd. CREULONDERAU YCHWANEGOL GAN Y RWSIAID. "Nis gall fod, mwyach, unrhyw amheu- aeth (ysgrifena gohebydd y Daily Telegraph dydd Sadwrn) nad lie bynag y daw y Rws- iaid yn eu goresgyniad o Twrci yn Ewrop, Ily fod y barbarwaith mwyaf didrugaredd a dychrynllyd yn cael ei gyflawni. Y mae y Cristionogion Bulgaraidd yn cael eu cyflogi fel goruchwylwyr i ddwyn yr anfadwaith hwn yn mlaen. 0 bob cyfeiriad, daw ffoaduriaid i fewn am noddfa, gan gludo gyda hwynt adroddiadau calon-rwygol am gigyddiad dyn- ion anarfog, gwragedd, ac hyd yn nod blant bychain. Y mae y milwyr Rwsiaidd yn treisio gwragedd a merched y Tyrciaid, ac yna yn eu gadael i gael eu cigyddio yn eu gwaradwydd gan y Bulgariaid. Y mae genyf brofion diymwad fod canoedd o'r ysgelerder- au hyn a chigyddweithiau wedi eu cyflawni yn y wlad rhwng Sistova, Monastir, a Tir- nova." Ysgrifena gohebydd yr un papyr, yr hwn a gyrhaeddodd Shumla, dydd Sadwrn, o Ruts- chuck Dydd Gwener, gwelais amryw bentrefydd mewn fflamiau ger Vetova; ac ymddyddanais a rhai o'r gwibfilwyr Circass- aidd, y rhai a ddywedent fod y Bulgariaid yn y rhan fwyaf o fanau yn ymuno a'r gelyn, ac yn dechreu ar eu llofruddiaethau cynllunedig. Y mae y traed-filwyr Rwsiaidd, a'r Cossac- iaid hefyd eu hunain, yn cigyddio wrth yr ugeiniau a'r canoedd Mahometaniaid diam- ddinyn y rhai na fuant yn alluog i ddianc, ac y maent wedi troi pentref Dilkili Fash, ger Rutschuk, yn gigyddfa berffaith. Yn Tchaioli, yn nosparth Rasgrad, goddiwedd- wyd 200 o ymnoddwyr o Sistova gan y Cossaciaid, a lladdwyd pob un o honynt gan y fidog, y ddryll, neu y pastwn. Yn Haratchormak, ataliwyd 10 o gertwyni yn cynwys ffoaduriaid o Arnoglon, a chigydd- iwyd yr holl deuluoedd a gynwysent. Yn Arnoglon ei hun llofruddiwyd yn erchyll 11 o wragedd a 10 o blant." Ysgrifena gohebydd y Times o Pera, dydd Sul, fel y canlyn Yr wyf newydd ddych- welyd o'r Palas, lie y derbyniais y sicrwydd cadarnaf oddiwrtlx y Sultan ei hun, am .wir- ionedd llofruddiaeth y boblogaeth Dyrcaidd gan y Bulgariaid. Y mae y Rwsiaid- yn arfogi y Bulgariaid, ac yn diarfogi y Tyrciaid. Treisiwyd gwragedd, lladdwyd plant, a llosg- wyd pentrefi. Dymunodd y Sultan arnaf yn arbenig ddeall fod 500 o ymnoddwyr wedi cyrhaedd Stamboul dydd Sadwrn, a llawer o honynt a'u dwylaw wedi eu tori ymaith. Y mae y boblogaeth Dyrcaidd ar y Balkan yn ddidai ac yn newynu."
Hunanladdiad un o Efrydwyr…
Hunanladdiad un o Efrydwyr Christ's Hospital, Llundain. Y mae y Times a phapyrau ereill Llundain yn llawn o ohebiaethau ac ysgrifeniadau ifyrnig ar yr amgylchiad adfydus. Y mae y ffeithiau yn fyr fel y canlyn Ymddengys ddarfod i'r trengedig, William A. Gibbs, 13eg oed, redeg ymaith o'r ysgol dro yn ol mewn canlyniad i'r driniaeth erwin a dderbyniai ar ddwylaw yr is-athrawon; Am hyn, flangell- wyd ef yn greulon. Rhedodd ymaith y tro hwn eto am yr un achos ag o'r blaen, ond dygwyd ef yn ol, a chauwyd ef i fyny mewn cell dros y nos. Gwyddai y i truan pa beth oedd yn ei aros pan ddeuai y boreu, canys cofiai yn dda am lymder y fflangelliad o'r blaen ac er dianc rhag y fath driniaeth, ymgrogodd. Y mae y mater wedi achosi cyffrø mawr ac yn y Times, yr wythnos ddi- weddaf, ceir llythyr gan offeiriad parchus, ac yn M.A., yn Llundain, i ddweyd ei brofiad ef pan yn yr un ysgol. Er na chafodd efe ei iflangellu ei hun, eto, gwelodd fachgenyn gwanaidd yn cael ei ffiangellu a gwialen fedw Dei oedd y gwaed yn tasgu o'i gefn a thyn- odd ef ei hun ddarnau o frigau y fedwen allan o'i gnawd. Y mae yn syn meddwl fod y fath beth yn cael ei oddef, a hyny mewn ysgol mor gyfrifol. Christ's Hospital yn wir Cymhwysach o lawer fyddai ei galw yn Satan's Flogging Den, os yw pethau fel uchod yn wir.
Gwyl Gerddorol Castell Harlech.
Gwyl Gerddorol Castell Harlech. Perthyna i'r hen gastell hwn hanefiiaeth lawn o ddyddordeb. Adeiladwyd ef ar y cyntaf gan Maelgwyn Gwynedd, Tywysog Cymru, yn y chweched ganrif. Ail adeiladwyd ef gan Ior- werth I., ac adfeilion y castell hwnw yw yr hyn sydd yn aros hyd heddyw. Bu. Margaret o If A.ttjoa yn ymguddio yma wedi gorcbfygiad ei gvi-r, Harri VI.; ac yn yr ymgyrch rhwng Charles I. a'r Senedd, y gaerfa hon oedd yr olaf i ymostwng i fyddinoedd Cromwell. Erbyn heddyw, y mae i'r hen gastell hwn hanes rhagorach nid swn rhyfel a glywir o fewn ei furiau ac o'i amgylch er's blynyddau bellach, ond hyfrydsain caniadau, ïe, caniadau hedd,-caniadau sydd yn prysur yru'r cleddyf i'r wain, ac yn troi gwyneb Gwalia Wen yn I I fOr o gfln, ae nid mor o wylofain, fel yn y dyddiau gynt. Cynelir yma er's deng mlynedd wyl gerddorol flynyddol gall gorau Undeb Ardudwy. Dydd Iau diweddaf, Gorphenaf y 12fed, cynaliwyd y lOfed wyl. Hyfryd oedd gweled yr hen gastell a'i amgylchoedd yn orlawn o gantorion ac o edmygwyr cerddoriaeth. Cymer- wyd rhan yn yr wyl eleni gan ddeg o gorau, yn rhifoj tuag wyth cant o aelodau, sef corau Porthmadog, Dolgellau, Machynlleth, Rhiw, Ffestiniog, Bethesda, Corris, Pwllheli, Talsarn- au, a Penllwyn, sir Aberteifi. Well done, Pen- llwyn, am ddyfod yr holl ffordd, a chanu mor dda. Dosbarthwyd y dydd i dri o gyfarfodydd. Yn nghyfarfod y boreu dadganwyd gan y corau ar ben eu hunain, ac yn unedig amryw o dOnau cynulleidfaol ac anthemau. Dechreuwyd cyfar- fod y boreu gan Seindorf Bres Harlech. Yna dadganwyd gan y corau unedig y don gynulleid- faol Mawredd." Ar ol hyn cafwyd anerchiad byr gan y llywydd, L. H. Thomas, Ysw., Cae'r- ffynon. Ni oddef amser na gofod i ni ond yn unig nodi rhai o'r tonau a'r anthemau a ddad- ganwyd. Gwasanaethed a ganlyn fel engraifft, sef, "Be not afraid," gan g6r Porthmadog. Dadganiad gweddol; dylasai fod yn llawer gwell gan gÕr mor gryf, ac o ddefnyddiau mor dda. T6n gynulleidfaol ban y corau unedig, "Gwahoddiad." "Fel y brefa yr hydd," gan gOr Penllwyn dadganiad da iawn, teilwng o hen fangre enwog Penllwyn. Anthem ac unawd, Goruchafiaeth ar angeu Mr. Levi Roberts a'r corau unedig dadganiad da iawn eto yr unawd braidd yn wan, ond mewn tOn dda. Dechreuwyd cyfarfod y prydnawn gan sein- dorf bres, yn cael ei ddilyn gan dOn gynulleidfaol gan y corau unedig. Dadganwyd nifer o hen alawon Cymreig gan g6r Dolgellau yn swynol dros ben, a bu raid iddynt ail ganu. Dadgan- wyd Gwalia Wen gan y corau unedig. Mae y ganig hon yn un dda annghyffredin, a chafodd ddadganiad rhagorol. Nis gallem lai na theimlo hen ysbrydiaeth y lie yr oeddem ynddo yn ym- gripio dros ein cnawd ar y pryd, yn enwedig pan y dadgenid y geiriau hyny,- Mae ysbrydion Cymru fu Yn ymgodi ar bob tu, Ac yn pwyntio blaen y cledd Tua rhyddid, neu i'r bedd." Dadganwyd ar ddiwedd cyfarfod y prydnawn Gorphwysgan (Requiem) Proffeswr Parry er cof am y diweddar Ieuan Gwyllt, gan gor Porth- madog hefyd dadganwyd Moab" gan y corau unedig. Yr oedd y dadganiadau hyn yn dda iawn, yn enwedig yr olaf. Tueddid ni i deimlo, os nad i feddwl ar y pryd, fod y d iau ddadganiad hyn yn dilyn eu gilydd braidd yn annahriodol, am eu bod yn gwasgu gormod ar deimladau y gynulleidfa. Cyfarchwyd y gyn- ulleidfa gan y Parch. T. J. Wheldon, B. a galw odd ei sylw at y golled fawr a gafodd cerddoriaeth, yn enwedig cerddoriaeth gysegr- edig Cymru, yn marwolaeth y Parch. John Roberts (leuan Gwyllt). Cynygiodd ein bod fel cyfarfod yn datgan ein teimladau dwfn oherwydd colli un oedd wedi gwneuthur cymaint i ddyrch- afu cerddoriaeth Cymru, a'n bod yn mawr gymeradwyo y symudiad sydd ar droed i gadw coffadwriaeth ei 'enw yn fyw yn ein gwlad. Pasiwyd ef yn unfrydol, a chyda cymeradwy- aeth mawr. Cafwyd hefyd yn nghyfarfod y boreu ddadgan- iad rhagorol o "Nazareth" gan Mr. J. L. Williams R.A.M., a "The Lost Chord" gan Miss Martha Harries ac yn y prydnawn, "The, Men of Wales gan Miss Marian Williams. Yn yr hwyr, cafwyd perfformiad o'r Messiah gan y corau unedig, o dan arweiniad Eos Morlais. Soloists: Soprano, Miss Marian Williams; Contralto, Miss Martha Harries; Tenor, Eos Morlais a Mr. Levi Roberts Basso, Mr. J. L. Williams; Piano, Mr. Pritchard; Harmonium, Mr. J. Roberts a Mr. Davies, U.C.W. Yr oedd y cydganau ar y cyfan yn foddhaol, a chydbwysiad y gwahanol leisiau yn llawn cystal ag y gallesid dysgwyl o dan yr amgylch- iadau. Yr alto a'r tenor oedd dipyn yn ddiffyg- iol; bass da iawn, y soprano ddim cystal. Ond dywedwn fod y dadganiad yn hynod o dda, ag ystyried mai dyma y tro cyntaf i'r deg cor ganu gyda'u gilydd ond credwn nad oes odid i neb yn Nghymru, ond Eos Morlais. a fedrai gyflawni y fath wrhydri o dan y fath amgylchiadau. Afreidiol, efallai, yw dweyd dim am y soloists; aethant drwy eu gwaith yn ganmoladwy iawn. Yr oedd Marian Williams areihuchelfanau wrth ddadganu Rejoice greatly" ac "I know that my Redeemer liveth." Felly hefyd Miss Martha Harries yu ei dadganiad o He was despised." Canodd Eos Morlais yn ei ddull meistrolgar ei hun, yn enwedig "Thou shalt break them." Da genym allu hysbysu nad oedd y dadganwr ieuanc. Mr. J. L. Williams, ar ol i'r un ohonynt. Y mddaagosai dipyn yn ofnus yn Thus saith the Lord." ond dadganodd "The people that walked a Why do the nations gyda meistr- olaeth anarferol. Yr oedd ei ddadganiad o The trumpet shall sound yn deilwng o great artiste. Teimlwn yn dra sicr fod yr artistes oil wedi rhoddi boddlonrwydd cyffredindl. Teilynga Pwyllgor Gwyl Gerddorol Harlech eleni ddiolchgarwch cenedlaethol am eu hym- drech i ddyrchafu cerddoriaeth ein gwlad. Yr ydym yn cael yma ymgais, ac ymgais llwydd- ianus hefyd, i fagu a meithryn hoffder at gerddoiiaeth er ei lIiwyn ei hun. Ac nid ydynt hwy hyd yn hyn, a gobeithio na wnant hyny byth, yn diystyru cantorion ieuainc gobeithiol ei gwlad ei hun, trwy roddi hufen arian ei gwyliau i ddyeithriaid. Da genym allu hysbysu fod y derbyniadau eleni uwchlaw 80p. yn fwy nag erioed o'r blaen. Bydd hyn, ni a obeithiwn, yn galluogi y pwyllgor i sicrhau orchestra erbyn y flwyddyn nesaf, yr hyn a fydd yn gaffaeliad mawr. Yr oedd y trefniadau yn rhagorol, a'r hin hefyd felly. Teilynga y ddau ysgrifenydd, MeistriJ. Roberts ac 0. 0. Roberts, ganmoliaeth ucliel am eu llafur diflino gyda'r wyl hon. Ni a obeithiwn y cawn weled cyn hir leoedd ereill lawer yn efelychu UJTDEB CERDD- OROL ARDUDWY. Gorphenaf 16, 1877. Ar CEREDIG,
Advertising
Argraffiad newydd, pris 6c. gyda'r Post 6ie. Y BEIBL A'R DOSBARTH: NEU LAWLYFR at wasanaeth IEUENCTYD yi YSGOL S ABOTHOL. GAN Y PARCH. D. LEWIS, LLANELLI. Cynwysiad: Y Beibl.—Hen Law-ysgrifau o'r Beibl.— Cyf- ieithiadau o'r Beibl. -Llyfrau y Testament Newydd. -lesu Grist.—Yr Apostolion.Bywgraftyddiaeth. —Gwlad Canaan.-Y Gwyrthiau. —Y Damegit n. —Arferion a Defodau.—Y Sectau Iuddewig.—Y Gwyliau Iuddewig. Adeiladau Cyhoeddus. -Swydd- ogion Cyhoeddus.-Mynyddoedd yr Efengylau.- Dyfroedd Gwlad Canaan.-Geiriau Annghyfieith- edig.—Amser, Arian, a Mesur.—Gweddi yr Ar- glwydd.— Dinystr Jerusalem.-Y Deg Erledig- aeth.—Y Goruchwyliaethau DwyfoL—Ymddang- osiad Personol Crist.—Darllenyddiaeth, &c.. &c. Pob archebion i'w hanfon at yr awdwr, Rev. D. Lewis, New Dock, Llanclly. 1583 Drill Hall, Merthyr BYDDED hysbys y cynelir Eisteddfod flyn- JD yddol y lie uchod DYDD NADOLIG, RHAGFYR 25ain, 1877. Llywydd a Beirniad yr Adroddiadau.—THOS. J. EVANS, Ysw., Arolygydd Gwaith Glo Hirwaun. Beirniad y Qaniadaeth.—JOSEPH PARRY, Ysw. (Pencerdd America), Proffeswr Cerddoriaeth Prifys-gol Cymru, Aberystwyth. Prif Ddarnau Cerddorol. I unrhyw G6r, heb fod dan 100 o rif, a gano yn oreu Cydgan y Bradwyr," gan Proffeswr Parry; gwobr, 25p., a 5p. i'r Arweinydd. I'r Cor o'r un Gynulleidfa, heb fod o dan 40 o rif, a gano oreu "The Miners' Hymn," sef yr Emyn a ganwyd gan Lowj r Diangol Gwaith Glo y Tynewydd; gwobr, 7p., a baton hardd gwerth 1p. i'r Arweinydd. Gellir cael copïau am 2g. yr un, neu Is. 6c. am ddau ddwsin ac uchod, gan Mr. Jno. Vaughan, 18, New Castle-street, Merthyr. I'r C6r o Blant, heb fod dros 15eg oed, a gano oreu The Sleighing Glee," gan Proffeswr Parry gofynir canu y tri penill; gwobr, 3p. Yn ychwar egol at y testynau uchod, pa rai ni chyfnewidir eleni, bydd y programme yn barod ddechreu Awst, yn cynwys y gweddill, yn nghyd a phob manylion pellach, i'w cael gan yr ysgrifen- yddion am y pris arferol. LEWIS ROBERTS, 69, Lower Thomas-street, Merthyr. JOHN ELIAS HUGHES, 1595 52, Brecon-road, Merthyr. ARNOLD COLLEGE, Walter's Road, Swansea. PRINCIPAL REV. EDGAR WILLIAMS, M:A., B.D. DUTIES will be resumed on Tuesday, July 24th. • For Terms, &c., apply as above. 1589 DYMUNA Miss HATTIE DAVIES, Dysgybl i Proffeswr Parry, Prif ysgol, Aber- ystwyth, HYSBYSU y cyhoedd ei bod yn agored i dder byn engagements i ?anu mewn Cyngherddau ac Eistedd-odau. Cyfeirier- Miss HATTIE DAVIES, 1599 Tongwynlas, near Cardiff. Y MAE Mr. DANIEL EVANS (Eos Dar), (TENOR), YN agored i dderbyn engagements fel soloist mewn Cyngherddau ac fel Beirniad Eistedd- fodol. CYFEIRER-13, Mary Street, Aberdare, Glam. 1591 DYMUNA Mr. R 0. Jenkins (BARITONE), Dusgybl i Signor Garcia, R.A.M., HYSBYSU y cyhoedd ei fod yn agpred i dderbyn engagements i ganu mewn Eistedd- fodau a cllyngherddau fel arfer, a bod ei gyfeiriad o hyn allan fel y canlyn :— 3, Vittoria-street, Greenfields. Llanelly. O. Y.-R. C. J. oedd enillydd y vocal and har- mony schol-rslvips am L875 a 1876 yn Mhrifysgol Aberystwyth. 1524. Y MAE MR. GWILYM THOMAS, (BARITONE), 0 gyngherddeu y Crystal Palace a St. James's Hall, Yn agored i dderbyn Engagements fel datgan- wr mewn Cyngherddau ac Eisteddfodau. Cyfeiriwch-MR. GWILYM THOMAS, PORTH, near PONTYPRIDD. 1570 LLANGENNECH. CYNELIR EISTEDDFOD yn y lie uchod C dydd LLUN, AWST 6fed, 1877 (Bank Holi- day). Prif Destynau. 1. I'r c6r o'r un gynulleidfa, heb fod dan 50 mewn rhif, a gano yn oreu "Great and marvellous are Thy works (Dr. Boyce); gwobr, 5p. 5s. 2. I'r c6r a gano yn oreu Glorious is Thy name," o lyfr y Festival am 1877; gwobr, 4p. 3. Am y Traethawd goreu yn Gymraeg neu Saesonaeg ar Achosion y black spots ar y Llafnau Alcan. yn nghyd a'r modd i ochelyd y cyfryw gwobr, lp. Is. 4. Am y Penillion goreu ar Waredigaeth y Glowyr yn N gwaith Glo Tynewydd;" gwobr, 10s. Cyfyngir gwobr Rhif 2 i gorau Eglwys Loegr yn unig. Ceir y manylion ar y programme oddiwrth yr ysgrifenydd am y pris arferol. E. STANFORD, Ysg. Heudre Terrace, Llangennech, R.S.O., sir Gaerfyrddin. 1559 Allan o'r Wasg, pris Tair Ceiniog, PRYDDEST GOFFAWDWR- IAETHOL I'R DIWEDDAR CANON JENKINS, ABERDAR. I'w chael gan yr awdwr, T. WILLIAMS (Brynfab), Hendre Farm, Treforest, Nr. Pontypridd. Yr elw arferol i ddosbarthwyr a llyfrwerthwyr. DALIER SYLW. j Y GWAED YW BYWYD Y DYN. GWAED DRWG j "TW'R achos o'r rhan fwyaf o'r clefydau gwaethait -L ac y mae'r corff dynol yn dioddef oddiwrth- ynt. Y Gwaed sydd yn derbyn y gwenwyn, ac yn. ei gario i'r gwahanol ranau o'r corff, nes dwyn yn yn mlaen y Blast, Scirvy, Cornwydon. Penddynod,. Clwyfau, Croen Garw, Ysfa y Cnawd, &c. GWAED DRWG Yw'r achos o'r Piles, Inflammation y Llygaid, Gwynegon, Gout, Danodd, Spleen yn y Danedd, y Pen, &c., Stitches yr. yr Ochrau, &c. GWAED DRWG Yw'r achos yn ami o Glefydau'r Afu. Diffyg Traul,. Jaundice neu'r Clefyd Melyn, Dwfr Poeth, Isel- det Ysbryd, &c. GWAED DRWG Yw'r achos o'r Manwynion neu Glefyd y Brenin, Chwydd yn y Glands, Clefydau Benywaidd, megyfe Ataliadau Natur, Heintiau, Chwys Oer, Nerves Egwan, Cryd, Gloesiadau, Darfodedigaeth, &c. Felly, mae o'r pwys mwyaf i Buro, Glanhau, a. Chryfhau y Gwaed, a thrwy hyny Dadwreiddip pob Afiechyd, trwy gymeryd y fed dyginiaeth favrr- at y Gwaed. sef S PATENT P I LLS, Er prawf o'r effaith nei: lduoi tydu ynddyut. gosod- er yma rai o'r tystiolaethau sydd yn f y meddiant SIR,—Gyda diolch yr wyf yn eich hysbysu o'r- lies mawr a wnaeth eieh Pills rhyfeddol o'r enw Hughes Patent Blood Pills," i mi. Yr oeddym am ddwy flynedd mewn blinder mawr gan Ysfa a Phoethder y Cnawd, wedi eu hachosi gan Ddis- temper y Gwaed, ac wedi cymeryd ond ychydig o'r Pills hyn, mi a. gefais lwyr rhyddhad, ac yr wyf yn anfon hyn er budd y cyhoedd.—B. THOMAS, Dolau, Llanelli. Gwellhad hynod o'r Distemper a'r Piles (Talfyriad). STB,—Drwy gymeryd eich Pills hynod at y Gwaed. sef "Blood Pills," cafodd fy merch well- had neillduol oddiwrth Darddiant ar y Cnawd,. Poen yn y Pen ac yn y Cluniau, dim Archwaeth, Gwrthwyneb y Cylla, a mawr flinder gan Ataliad- au Natur. Hefyd, trwy gymeryd yr un Pills, cefais lwyr iachad oddiwrth y Piles. Fe ddylaL pawb wybod am danynt.-D. DAVIES, William. Street, Llanelly. Gwellhad oddi-iin-th y Piles. SYR,—Yr wyf yn ei theimlo yn ddyledswydd arnaf i'ch hysbysu fy mod wedi cael budd mawr drwy gymeryd dau flychaid o'ch Pills gwerthfawr, sef Hughes' Patent Blood Pills." Yr oeddwn yn methu cerdded cam braidd, ac yn methu eistedd oherwydd y Piles a phoen yn y rhan iselaf o'r cefn, y Cluniau, a'r Pen, ac yn teimlo yn bur wan. Ytx awr yr wyf yn hollol iach, ac yn teimlo yn bur ddi- olchgar.—MARY JAMES, Cwmbran, Awst 20,1876. Y mae'r Pills hyn yn Patent. Cosbir pob ffug- iad. Registered Trade Mark—" Blood Pills." Ar werth mewn Blychau gan holl Chemists y deyrna& am Is. i-Jc., 2s. 9c., a 4s. 6c. Gyda'r post Is. %c., 2 2s. Ile., a 4s. 9c. oddiwrth y Patentec- Jacob Hughes, Apothecaries' Hall, Llanelly. London Agents—Barclay, Sutton, Newbury Sanger, Hovendon. Bristol—Pearce, Warrenr Liverpool-Evans & Son, Raimes. Cardiff-Kernick,. Manchester-Mather. "#. AT YMFUDWYR. TO EMIGRANTS. General Agent to all American and Australian Sailing Ships and Steamers. N M. JONES (CYMRO GWYLLT), Passenger • Broker, 28, Union-street, Liverpool, Gor- wyliwr i'r Llinellau canlynol :-Inman Line Cunard Line, Guion Line, Allan Line, National Line, White Star Line, Dominion Line, State* Line, and American Line. Gan fod yr Agerlongau uchod yn hwylio i wa hanol borthladdoedd yn y Talaethau Unedig, a'c> Tiriogaethau Prydeinig, gall yr ymfudifyr gael y. cyfarwyddiadau gofynol drwy anfon llythyr IV cyfeiriad hwn. Caiff pawb a ymddiiiedo eu gofal ddo y sylw manylaf. Cynorthwyir y Cymro gan Mr. JAS. REES, brodor o Merthyr Tydfil. Dgmunol gan y Cymro allu, hysbysu p. Cyhoedd fod ganddo y TY CYMliEIG eangaf a mwyaf cyfleus i Deithwyr ae Ymfudwyr yn L'erpwl, a'r agosaf i'r Landing Stage.-Cofier y Cyfeiriad, N. M. JONES (CYMRO GWYLLT), 28, Union-street, Liverpool. D.S -Gellir ymholi yn Aberdar a John James Crown Hotel. Eisteddfod Gerddorol a Llenyddol Ponypridd. CYNELIR yr Eisteddfod uchod ar DDYDD- LLUN, GORPHENAF 30ain, 1877. Prif Dcstynau. -Ccrddoriaeth. 1. I'r c6r a gano yn oreu Y Mab Afiadlon," gan J. A. Lloyd, o'r Gerddorfa, Iihif 55, 56; gwobr, I-lip.; ail wobr, 5p. 2. Ir c6r o'r un gynulleidfa. a gano yn oreu Bavaria. gwobr, 3p. 3. I'r hwn neu'r hOlJ, a cliw.v.uo yn oreu ar y berdopeg "CJychau Aberdyfi," gan Pencerdd; Gwalia; gwobr, 5s. 4. I'r Drum, and Fife Band a chwareuo yn oreu March of the Men of Harlech "-y band i ddewis y trefniant; gwobr, 2p. 5. I'r pump a gano yn 01 eu "I waited for the Lord," gan Mendelst-ohn i'w gael gan Novello, Ewer. and Co., Llundain; gwobr, 10s. 6c. 6. I'r Tenor a Bass a gano yn oreu y deuawd, "Awelon Eryri" (Tafalaw), o'r Gerddorfa: gwobr, 10s. 7. Am y pedwar "penill goreu o glod i David Davies, Ynv.. Cilely, ar y mesur a elwir Ym- daitli gwyr HarIech;" gwobr, 10s., gan Mr. WIn. Lewis Trefforest. CYFANSODDIAD Am y Triawd goreu, "Y ddau am yr un "-y geiriau i'w cael ar y pro- gramme gwobr, 2p. PRYDDEST — Gorliflad Pwll Tynewydd, aV- amgylchiadau cydfynedol;" dim dros 300 o linell- au gwobr, 5p. TRAFTHAWD Profwch bob peth, a deliwcb yr hyn sydd dda;" gwobr, Ip. Beirniad:—MYNYDDOG. Programmes, ceiniog yr un, drwy'r post, ceiniog a dimai, yn barod* yn fuan. I'w cael gan yr ysgrifenydd, DAVID FRANCIS. Coedpenmaes Schools, near Pontypridd. 15W