Y Gwladgarwr

Tan mawr yn St. Johns, New Bruns- wick. Lie rhyfeddol yw America am danau I .difrodol. Dyna dan mawr Chicago, tan Boston, tan chwareudy Brooklyn, a dyma dfin anferth eto yn St. Johns, New Bruns- wick. Difrodwyd ystrydoedd cyfain, ac ni wyddis hyd eto faint y golled. Y mae rhai ftfmn'iw M'O l! colli dros gan mit o bunau. Ceir manylion pellach yn fuan.

MERTHYR. Dyddiau Sul a LIun, Mehefin 17 eg a'r 18eg, cynaliodd y Wesieyaid Cymretg sy'n ymgynull yn Shiloh eu cyfarfodydd blynydd- ol, pryd y pregethwyd ar yr achlysui gan y Parchn. J. Richards, Castellnedd; Robert Curry, Glyn Ebwy a Thomas Evans, Hope Chapel, Merthyr. Cafwyd pregethau grymus, ,3 chasgliadau lied dda ac ystyned sofyllfa Hiasnach y dyddiau presenol.—Talksyn.

Y RHYFEL DWYREINIOL. SULTAN TWRCI. Y MAE ei Fawrhydi Ymerodrol, Abdul Hamid II, yn ail fab i'r Sultan Abdul Medjid. Ganwyd ef Medi 5fed, 1H42. Esgynodd i'r orsedd A wst 31 ain, 1876 pan ddiorseddwyd ei frawd hynaf, Sultan Murad V, yr hwn a gyfodasid i'r orsedd pan dorwyd ymaith ei ewythr, Sultan Abdul Aziz ar ol teyrnasiad o un flynedd ar bymtheg. Y mae gan y Sultan pres- enol amryw frodyr. Efe yw y pymtheg- fed Sultan ar hugain yn yr Ymerodraeth Ottomanaidd, a'rwythfed ar hugain fu yn teyrnasu yn N ghaereystenyn oddiar ei gorchfygiad gan Mohommed II yn 1463. Gelwir ef 'Llywydd y Ffyddlon," ac y mae hefyd yn noddydd swyddogol y gref- ydd Foslemaidd trwy Asia Orllewinol a Gogledd Affrica.

CERDDORIAETH GAN MRS. WATTS HUGHES. Yn aun- yn barod, Gwasanaeth Gerddorol Gymraeg, (SERVICE OF SONG) 3ef hanea bywyd Paul yr Apostol, detholedig o'r Ysgrytbyr SanctaitkL PRJlIS OHWE' CHEINIOG. 1w gad yn yr Hen, Nodiant a'r Touic Sulfa" DEUAWD (DUETT) Want y Mynydd (Mountain Brooklet) GEFEIAU CYMRAEG A SAESNEG. Pris Hcmer Coron. I',w cliael am haner pris. CAN (SONG) DYCHWELIAD YR HEN FILWR, (THE VETERAN'S RETURN), Pris Dau Swllt. CAN, Y Fenyw Fach a'r Beibl Mawr, Pris &)' Viv chael am haner pris. I'w gael am haner pris gan Mri. Weekes & Co., 16, Hanover Street, Llundain; a Mr. Edward Cartwright, Printer, Dowlais. 1565 BIRMINGHAM GOODS, • JEWELLERY, WATCHES. HARMONIUMS, HOUSE- HOLD FURNITURE, kc. AGENTS WANTED. Enlarged Illustrated Book free. Apply—Henry May, Birmingham. 157: Wanted. ACTIVE MEN, resident in the Towns.. &c., throughout the United Kingdom, and having time to call upon Shopkeepers, will hear of a profitable Commission Agency, on app ication by letter to—M., 20, High Holborn, London. 1577 Mor o gan yw Cymru 'gyd." SOAR, YSTALYFERA. BYDDED hysbys y cynelir GWYL GERDD- OROL GADEIRIOL yn y lie uchod MEHEFIN 30, 1877. Prif Ddarn. I'r Cor, heb fod dan 50 mewn rhif. a gano yn oreu Then round about the starry throne gwobr, 10p., a Cliarlair hardd i'r Arweinydd. Bydd y gweddill o'r testynau i'w gweled nr y Programme, yr hwn fydd i'w gael gan yr ysgj ifen- I jdd Ebrill laf, 1877. I HUGH JONES, Tinman, 1530 Ystalyfera, Swansea. I LLANGEINNIECH. CYNELIR EISTEDDFOD yn y lie uchod C dydd LLUN, AWST 6fed, 1877 (Bank Holi- day). Prif Destynau. 1. I'r côr o'r un gynulleidfa, heb fod dan 50 mewn rhif, a gano yu oreu "Great and marvellous are Thy works (Dr. Boyce); gwobr, 5p. 5s. 2. I'r cor a gano yn oreu Glorious is Thy name," o lyfr y Festival am 1877 gwobr, 4p. 3. Am y Traethawd goreu yn Gymraeg neu .Saesonaeg ar Achosion y black spots ar y Llafnau Alcan, yn nghyd a'r modd i ocheJyd y cyfryw gwobr, Ip. Is. 4. Am y Penillion goreu ar Waredigaeth y Glowyr yn Ngwaith Glo TynewyddV' gwobr, 10s. Cyfyngir gwobr Ithif 2 i gorau Eglwys Loegr. yn unig. Ceir y manylion ar y programme oddiwrth yr ysgrifenydd am y pris arferol. E. STANFORD, Ysg. Heitdre Terrace, Llangennech, R.S.O., sir Gaerfyrddin.. 1559 THE Aberdare Harmonium and CheflBon- ier Organ Works. ier Organ Works. ESTABLISHED 1868. > H t::I ø R pj H t.z:j ] o 8 > F B. H. PHILLIPS, Harmonium Manufacturer and Inventor of the Gheffionier Organ. HARMONIUMS from 3 guineas to 80 guineas. JLjL Cheffionier Organs from 10 guineas. Har- moniums by Alexandre and all the best Makers at Maker's prices. Harmoniums. Pianos, aud Oheffionier Organs on the Three Years System. Harmoniums supplied to Chapels and Churches on very easy terms. All kind of Harmoniums and Pianos tuned and rrpaired. List of prices and testimonials free on applica- t ion. NOTE THE ADDRESS,— ,& 6 & 7, GADLYS ROAD, 1392 ABERDARE. Alewood's Effervescing SALINE APERIENT. -y MAE "ALEWOOD'S SALINE APER- JL IENT y feddyginiaeth oreu at Ddolur yn y Pen, Poen yn yr Ystumog, Gwrthwyneb y Cylla, Poethder a Tharddiad ar y Cnawd, In- fiamation yn y Gwaed, Poen yn y Cefn, Piles, Gravel, Dropsy, Poenau mawrion gan Ataliadau Natur, a llawer o Anhwylderau ereill yn glyu a'r carty a'r gwaed. Nid oes angrn ond rhoddi un tre'al, cyn y bydd iddo gymeradwyo ei hun. Ar werth gan y Perchenog, E. ALEWOOD, Dispensing Chemist, Castle Square, SWANHEA. Pris Is. lie. a 28. 9c. yr,un. Nurse Phillip's Family APERIENT PILLS. YMAE -y. PILLS hyn yn adnabyddus i'r Cyhoedd er's 35 mlyriedd, ac yn yr amser hwnw y mae canoedd yn Nghymru a Lloegr wedi Herbvu llesM neilkluol oddiwrthynt. Y maent yn neillduol o dda, at Glefydau Renyw- aidd, megys Ataliaddu Natnr. Heintiau, Gwendid y iServes, Cryd, Cln>>ys Ocr, Gwrthwyneb y Cvlla, a llawer o Anhwylderau veill. Y maent yn symud i ft'wrc;d bob rhwystrau ac afiechyd yn nglyn [1'1' cyfansoddiad, ac yn cyf. lawni yr hyn sydd yn angenrheidiol er sicrhau j iechyd. Y maent yn arbed cymeryd un math o foAdion arall at ryddhau y corlf, yn enwedig Castor Oil. Ar werth gan y Percheuog,— E. ALEWOOD, Dispensing Chemist, ] Castle Square, SWANSEA. Mewn "Blychau 7Jc., Is. l £ e., a 28. 9c. yr un. GORPHWYSGAN (REQUIEM): I CYFANSODDWYD er Coffadwriaeth anwyl am y diweddar BARCHEDIG JOHN RO- BERTS (IEUAN GWYLLT), gan ALAW DDU. Digon syml i gorau cynulleidfaol. Pris 4c. I'w chael oddiwrth yr Awdwr yn yr Hen Nodiant neu y Tonic Sol-fa. 3s. 6c. y dwsin i g6rau. Yr elw arferol i Lyfrwerthwyr. 1566 "Goreu arf, arf dysg." Eisteddfod Goronog Tondu. BYDDED hysbys i bawb, drwy Gymru ben- baladr, y cynelir yr Eisteddfod uchod yn yr Ysgoldy, Tondu, dydd Llun, Gorphenaf 9fed. BEIRNIAID Y Gerddoriaeth—Mr. REES EVANS, Aberdfir. Y Farddonif/cth, Traethawd, a'r Adroddiad-Y Parch. J. G. LEWIS, Cwmparc. CANIADAETH. I'r Cor heb fod dan 60 mewn nifer, a gano yn oreu "Then round about the starry throne," (Handel); gwobr, 15p. I'r Cor o Blant, dan 14eg oed, heb fod dan 30ain mewn nifer, a gano yn oreu A cry from Mace- donia," (allan o Ganiadau Moody a Sankey); gwobr, Ip. 10s. (Caniateir i chwech mewn oed i'w cynorthwyo). I'r Drum & Fife Band a chwareuo yn oreu "Caerphilly March;" gwobr, 2p. BARDDONIAETH. Am y Bryddest oreu ar "Ewyllys;" gwobr, Coron- Arian ysblenydd gwerth 7p. 7s. (Dim blank verse). Amodau.—Y Cyfansoddiadau i fod yn llaw yr ysgrifenyddion, ar neu cyn Mehetin 7fed, gyda ffugenwav yn unig; a'r ffugenwau cystadleuol ar ganu ac adrodd ar neu cyn Gorphenaf 4ydd. Dileir amod rhif 3 oddiar y rhaglen. Bydd yr holl fanylion i'w cael ar y programme, yr hwn ellir gael am y piis arferol gan yr Ysgrif- enyddion.- JOHN J. COLLIER, Brynmenyn, a WILLIAM DAVID, 38, Park Terrrce, Tondu. 1496 Eisteddfod Demlyddol Heolfach. BYDDED hysbys y cynelir yr Eisteddfod hon -D dydd LLUN, GORPHENAF 23aiD, 1877, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr lhvyddianus mewn Rhyddiaeth, Barddoniaeth, Caniadaeth, &c. BEIRNIAID Y Rhyddiaeth a'r Farddonia,eth.-MR. E. REES (DYFEDFAB). Y Ganiadaelh. — MR. D. YORATII (Eos HAFOD). Prif Destynau.—Traethaiod. Am y tr-aethawd goreu ar Hunan-adnabydd- iaeth; gwobr, ibs. Barddoniaeth. Am y can' llinell goreu ar Gorlifiad Pwil Tynewydd gwobr. 10s. Caniadaeth. I'r cor, heb fod dan 30ain mewn rhif, a gano yn oreu Pebyll ,yr Arglwydd," gan Mr. J. Parry (Pencerdd America); gwobr, 5p. I'r c6r, heb fod dan 30ain o rif, a gano yn oreu Mendelssohii," o Lyfr Tonau Iman Gwylft, ar y geiriau, Clywir swn yn mrig y morwydd,' &c.; gwobr, 2p. I'r c6r o blant, heb fod dan oOain o lif, na thros 17eg oed, a gano yn oreu, 0 aros gyda ni," o'r Gerddorfa, Rhif 46; gwobr. I p. Ceir pob manylion pellach ar y programme, yr hwn sydd yn barod, ac i'w^ael gan yr ysgrifenydd am geiniog, trwy y post, ceiniog a dimai. MORGAN L. WILLIAMS, Heolfacb, Y strad, Rhondda, 1562 ) near Pontypridd. LLfNELL Y "WHITE STAR" 0 UNITED STATES MAIK STEAMERS. SIBBEV O Liverpool i ac o New York, RHYBUDD.—Oyrner Agerlonyau y LlineU hon y Lane Routes wrth fyned a dychwelyd, y rhai a gyrneradwyir gan yr Is-gadben Maury. ADRIATIC Dydd I u, Meb. 2& BRITANNIC .Dydd lau, lrtIr. 5. 0 NEW YORK. ADRIATIC Dydd Sadwrn. Meh. 9L BRITANNIC Dvdd Sadwrn, Mehenn IG.. Y mae yr Agerlongau hyn yn lleihau y daith i'r amser byrai ag sydd ddicbonadwy, gan roddi y cysuron mwyaf ag sydd ddichonadwy i deith- Cyfartaledd y fordaith, 82 diwrnodyn yr TTaf a 9| diwrnod yn y Gauaf. Y mae pob llong wedi ei gwneyd yn saith o raniadau dwfr-brawf. Y mae y Saloon, Ladies' Boudoir. State Rooms, a'r Smoking Rooms yn nghanolbarth y Uestr, ac wedi eu dodrefnu a'u gosod i fyny yn y modd mwyaf cyfleus a chostfawr, cynwysedig o Pianos, Libraries, Electric Bells, Bath-rooms, Barber's Shop, &c. Saloon Passage, 15, 18, a 21 Guineas Return Tickets i'w cael am brisiau llai. Y mae cyjleusderau y Steerage o'r radcl uchafp yr ystafelloedd yn neillduol o helacth, wedi ett goleuo, awyrn, a'u cynem yn ddu a chaiff tntth- wyr o r dosbarth yma fod eu cysuron wedi ett hastudio ynfanwl. Digonedd o Augenrheidiau coginiawl Cysuron Meddygol yn rhad. Gweinyddesau yn y Steerage i weini ar y Gwragedd a'r Plant. Steerage Fareb am brisiau llai. Drafts ar New York i'w cael yn rhad. Am hysbysleui a inai-tylion yunifviititr a ISMAY. IMRIE. Ho. 10, Vv afcer-stJT' Liv«rT».i » 3^ Leadei.hall Street, London, E. C. .484- Y MAE CYMDEITHAS ADEILADU MERTHYR A DuWLAIS N BAROD i roddi Benthyg, ar Mortgage, JL ar y Rhyhudd byraf, Symiau o £100 i £10,000, i'w talu yn ol yn Gyfranau Misol neu Chwarterol. Y mae i Fenthycwyr yn y gymdeithas hon fauteision arbenig na cheir mewn cymdeithasati ej eill. neu gan bersonau unigol. Telir y treuliaw cyfreithiol gan y gymdeithas. a dyogelir annibyn- iaeth y benthycydd, cyhyd ag y parheir i dalu yr ad-daliadau addawedig, gan y Cofrestrydd dan Gyfraith y Cyindeithasau Cyfeillgar. Cedwir y dirgelwch manylaf. Dymuna y Cyfarwyddwyr hysbysu eu bod yn barod i dderbyn symiau o arian fel arian benthvg ar y telerau canlynol 0 elw:— £ 4 y cant i'w gaJw arddaufis; J04§ y cant ar bedwar mis; a £ 5 y cant ar chwe' mis. Am hysbysrwydd pellach, ymofyner â. Mr. R ROBERTS, yn Swyddfa y jymdeithas, 34, Victoria- street, Merthyr. 1535 Eisteddfod Demlyddol Dosbarth Rhondda. CYNELIR yr EISTEDDFOD uchod eleni ya LLWYNYPIA, AWST 27ain. Prif Destynau. Cly w, 0 Dduw, fv llefain," i gor heb fod dan 60 mewn nifer; gwobr, 8p., a chadair i'r Ar- weinydd. Hallelujah Chorus (Handel), i &ras8 band heb fod dan 10 mewn nifer; gwobr, 3). "Yr Ymrwymiad," i gor o blant heb fod dan 30 mewn nifer (i'w chael gan I. Jones, Argraffydd, Treherbert); gwobr, lp. 10s. Traethawd, Y Teulu a Dirwest gwobr, 15s. Am y 60ain llineli oreu ar Hunan aberthi;" gwobr, 15s. Beirniaid. Cerddorol.—Mr. J. THOMAS, Llanwrtyd. Rhydddiaethol a Barddonol.—Mr. H. J. WIL- LIAMS (Plenydd). Pwllheli. Arweinydd.-Parch. M. MORGAN, Aberdar. Programmes, am y pris arferol, oddiwrth SAMUEL FOSTER, Williamstown, 1568 Penygrais.Pontypridd. "Goreu arf a darf derfysg, I wr fo doeth yw arf dysg." t Wythfed Eisteddfod Flynyddol Carmel, Treherbert. BYDDED HYSBYS y cynelir yr eisteddfod hon yn y NEU ADD GYHOEDDUS, DYDII MAWRTH (Nadolig), RHAGFYR 25AIN, 1877, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr buddugol mewn rhyddiaeth, bardd- oniaeth, celfyddydwaith, areithyddiaeth, a chan- ladaeth. Llywydd—PARCH. D. THOMAS, TONYPANDY. BEIBNIAID: y Rhyddiaeth a'r Farddoniacth—Y Parch. R. WILLIAMS (Hwfa Mon), 10, Claylands Road, South Lambeth, Llundain. Y Gelfyddyd-Air. C. JENKINS, Timber Merchant. Treherbert. Y Gatziadaeth-M, r. D. Jenkins, U.C.W., Aber- ystwyth, yn nghyd a Mr. T D. WILLIAMS (Eos Dyflryn), R.A.M., Llundain. Accompanist—Miss BELL MORGAN, Treherbert. PRIF DESTYNAU.—Traethodau. 1. "Y Cymry dderchafasant eu hunain dan anfanteision yn ystod y Ddeunawfed Ganrif;" gwobr, lOp. 2. "Priodas;" gwobr, 2p. 2s. Barddoniaeth. 3. Awdl, "YNefoedd;" gwobr, lOp., a Chadair-, Dderi*, gwerth Tri gini. 4. Y geiriau goreu i gyfansoddi Cantata at was- anaeth Corau Plant, (yr awdwr i ddewis ei destyn); gwobr, 3p. 3s. 5. Hir a Thoddaid i "Lusern y'Glowr;" gwobr, 10s. 6c. 6. Englyn unodl union i'r "Gwenithjm," (cyfjgpg- edig i rai na enillasant 10s. am englyn o'r bladi) j gwobr, 5s. Cclfyddyd. 7. Anuy *Gtusair oreu o'' Dderi Cymru;" gwobr, 3p. 3s. AMODAU.—1. Atelir y wobr oni fydd teilyngdod; a chedwir pris tocyn blaensjdd o wobr y budd- ugol, os bydd yn absenol o'r eisteddfod. 2. Y cyfansoddiadau buddugol yn eiddo'r pwyllgor. 3. Y cyfansoddiadau i fod yn liaw y Beirniaid ar neu cyn Tachwedd laf, 1877, gyda ffugenwau yn unig, ac wedi talu eu cludiad. Bydd programmes, yn cynwys y gweddill o'r testynau a phob manylion pellach, yn barod erbyn y dydd cyntaf o Awst netsaf.—Dros y pwyllgor, REES T. WILLIAMS, Ysgrifenydd, 1493 Abertonllwyd Row, Treherbert.,