Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

2 articles on this Page

Masnach yr Haiarn a'r Glo.

News
Cite
Share

Masnach yr Haiarn a'r Glo. Kn> rhyw newyddion5; eysurus sydd genyf hadrodd yr wythnos hoa o ranbarthau gweithfaol vr haiarn yn mysg plant Hengist. Yn agos pob un ohonynt yr oeddwn yn gweled fod rhanau o'r gweithfeydd wedi eu troi yn segur, ac mewn rhai engreifftiau yr oil ohonynt; a gwneir darpariadau mewn .lleoedd ereill i ctxwytnu allan rai ffwrnesi, a'r canlyaiad fydd lleihau yr output yn mhvlltu v mwn a'r glo. Gwnaeth rhan Ddehau sir Stafford, Dwyreinbarth sir Worcester, a rhanbarth Cleveland, good fight ohoni, mewn gobaith i gadw eu gweithwyr gyda eu gilydd. Gyda yr am- can hyn, cedwid rhanau. o'r forges ar waith, a'r rhanau ereill yn segur; a'r un modd y gwnelid hefyd a'r melinau, ac felly ym- drechu i roddi peth gwaith i'r holl weith- wyr. Ond nid oedd yr ymdrechion hyn oil yo ddigonol i rwystro, fel y mae yn wybyddus yn awr, i atal yr holl felinau, a darpariadau i atal yr holl weithfeydd. Mae dros fil o weithwyr wedi cael eu talu iffwrdd yn nglofeydd rhanbarth Cannock Chase, ac yn nghymydogaeth Guisborough tnae nifer fawr o weithwyr dan rybudd i adael eu gwaith, a'r un modd yn Skelton 'Shaft a Foxholes, ac yn un neu ddau le arall yn y cylehoedd hyny yr ydys wedi dyfod i benderfyijiad i leihau nifer y pyllau- ■ weithwyr, hyd oni ddel rhyw adfywiad mewn masnach. Yn rhanbarthau CASN i:w y DD-AH- WY SO, •er fod ychydig mwy o fywiogrwydd yn parhau yn y gweithfeydd haiarn, a mwy yn cael ei glirio ymaith, eto nis gallaf ddy- wedyd fod cyfnewidiad er gwell yn y pris- iau. Cliriwyd allan o'r lie hwn yr wythnos ddiweddaf 8 o agerlongau a 17 o long- hwyliau, yn llwythog o 10,498 o dunelli o ;10, a 1883 o dunelli o haiarn. O'r haiarn, aeth 540 o dunelli i Seville; 449 i Val- paraiso 443 i Cape Town 423 i Lisbon; a 28 i Barcelona. Mae symiau mawrion o fwn haiarn yn dyfod yma o'r Ysbaen. Yn TREDEGAR, deallwyf fod gweithio haiarn yno yn myned yn mlaen gyda bywiogrwydd anarferol, ond ymddengys fod yno farweidd-dra yn rhanau ereill masoach. Mae y camddeall- twriaeth oedd yn bodoli yma wedi ei der- fynu. Yn Nglofa ABERCABN, yr hon a berthyna i Gwmni Glyn Ebbwy, mae rhybudd wedi cael ei roddi am derfyn- lad o'r cytundebau presenol a'r gweithwyr. Jiid rhyw hynod ddidwrw a thawel y bu cyfarfod cyffreiinol Cwmni y South Wales Colliery, y rhai ydynt berchenogion v lofa yn Cwmtileri, lie y bu y ffrw-ydriad angeuol diweddar. Llywyddai y Milwriad Hey- worth, pryd y cymerodd rhyw anniddig- iwydfl le yn y cyfarfod. Ymddengys nad oedd cydwelediad rhwng y cyfarwyddwyr, a'r canlyniad fu i Mr. Heyworth, y cyfar- wyddwr trafnidiol, i roddi ei swydd i fyny. Gwrthododd y Milwriad i gynyg cymerad- wyad o'r adroddiad ae, ar y Haw araU, dywedodd un o'r cyfarwyddwyr fod yn annichonadwy cydweithio ag ef. Yr oedd y cyfrifon yn dangos fod dros bum mil o bunau o golled yn ngweithiad y chwech tnis diweddaf. Yn ABERTAWE, cefais ar ddeall nad oes dim gwelliant yn staple trade yr holl gylchoedd. Mae y gweithfeydd haiarn, nid yn unig y11 y gymydogaeth hon, ond trwy Ddyffrynoedd V Nedd a'r Tawy ar un llaw, a rhanbaichau Lrteddia, llLlli, a'r Gwterfewv, Mm- "ond megvs haner gweithio. Ond mae y si allan fod hytrach archebion mawrion ar -gael eu rhoddi, a gobeithir y bydd gwneuth- urwyr haiarn peheudir Cymru yn alluog i ymaflyd ynddynt. Mae y gweithfeydd alcan yn weddol fywiog am y ddwy wyth. nos o bob tair a weithiant, yr hwn gynllun sydd wedi bod mewn arferiad cyhyd yn awr, fel y mae wedi dyfod ya arfenad lied dderbyniol yn awr ganddynt yn yr olwg ar sefyllfa masnach. Mae gweithfeydd y lJaterd fuel l'yw ychydig yn well nag yr arfereDt fod. Mae masnach y glo yn par- hau yn hynod farwaidd, a'r pnsoedd yn iselaeh nag y buont er's blynyddoedd. Dim ond 8 o agerlongau a 16 o hwyl-longau a Z, sliriwyd allan yma yr wythnos ddiweadat, TQ llwythog o. 5768 o dunelli o lo, a 4072 o dunelli o patent fuel. Nid oes braidd nemawr o longau vn y porthlaau. in 0- UGHAEEDYDD, mae allforiad glo, er y tywydd ystormus, wedi cvnyddu, ond y pris am dano yu aros -vr un." Mae y galw o wledydd tramor yn Jarhau yn fywiog, ond mae y pris isel a eir am dano wedi arvain i roddi rhybuda- 011 allan am i'r e}tuadsbau presenol rhwng y meistri a'r gweithwyr gael eu terfynu. Mae gwell galwad am patent fu l. Yehydig •swell prisoedd i'w cael am y fresh brand oj tin-plate, ond yn mbob peth arall mae mas- nach yn aros yr un. Wrth y daflen gan- lynol, gellir gweled fod mwy o haiard wedi ei allforio yn ystod yr wythnos. Yr oeid y cliriad allan yn ystoi yr wythnos fel y canlyn:—43 o agerlongau a 47 o hwyl- longau, yn llwythog o 62,268 o dunelli o lo 1592 o dunelli o patent fuel; a 2024 o dunelli o haiarn. Yn CWM YR YSTRAD, fel ei gelwir, mae yr holl le i fyny o Bont- ypridd i Treherbert yn dryfrith o byllau glo, a'r Cwm megys un dref o anedd-dai. Mae llawer o waith yn cael ei wneyd am brisoedd isel, a'r tai yn^orthrymus o ddrud yn eu rhenti. Ië, dywedaf, y rhai a'u had- eiladasant yn cael tua 70 per cent, amyr arian a gostiodd i'w hadeiladu. Pa hyd y goddef gweithwyr tlodion bethau gor- thrymus felly ar eu hysgwyddau ? Yn b RHYMNI, mae pethau yn parhau yr un hyd yn hyn, ac nid oes genyf ddim i'w adrold vn wahanol i'r wythnes ddiweddaf. Oddiar pan dde- chrewyd rholio dur yma, tua thri mis yn ol, mae melin ychwanegol wedi cael ei rhoddi i weithio ond cyn y bydd i bethau barhau yn hir, rhaid i archebion am haiarn gynyddu i ddyfod i law. Mae yn y cylch- oedd hyn rybuddion o'r newydd wedi cael eu rhoddi yn rhai o'r pyllau fod y cytun- debau presenol i derfynu, ac ereill er cau yr haenau pellaf, lie y mae traul yr haulio yn dreuliau ychwanegol ar y meistri. Mae DOWLAIS yn parhau yn fywiog, ac nid oes yr un mudiad er gwell mewn un lie arall yma. Nid oes ond y fagddu yn gordoi gweith- feydd haiarn y GrEAETHFA A'R PLYMOUTH, a diau, fel y dywedai rhai wrthyf, y bydd i'r Gyfarthfa aros yn ddiwaith hyd oni fydd gwybodaeth am afiechyd Mr. Crawshay gael ei wneyd yn hysb, s, a chyda llawenydd y gellir dywedyd fod gobaith am ei olygon. Mae y gweithwyr glo yn gweithio yn debyg yr un fath ag arferol, ond oherwydd an- weithgarwch y gweithfeydd haiarn, mae llawer o dlodi ac angen yn bodoli drwy yr holl le. MASNACHDEITHIWR.

Advertising