Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
4 articles on this Page
iMADOG AB 0\VTAL\ ,GWYNEDD.'¡…
iMADOG AB 0\VTAL\ GWYNEDD. '¡ Ffugrhvxdl fuddugol Eisteddfod Gadeiriol Deheudir Cymr-tt, Awd, 1880. PENOD IX. YN Y WLAD NEWYDt). Fel y dywedasom yn barod, cychwynodd y fyddin fechan yu ddeheuol i'r Ynys Werdd, ac n mlaen dros For y Werydd. Cawsant dywydd lhagorol am wythnosau. Y gwynt yn ctawythu yn agos o bwynt y dwyrahi, a'r awelon yn auadlu yn araf ac esmwyth. Yr oedd y llynges fechan yn rhwygo y tonau, ae y ù teithio fel cynifer o chwyaid dros wy Je b v lli'. Fei yr oedd y tywysog ar fwrdd ei lestr y bedwaredd noson wedi iddyût adael Cyturu, sylwodd ar seren fechan yn mliwyn t, y gogle id, a chredo'd ei bod yn sefydiog Sylwodd ami nos dranoei.h, a enafadd hi yn yr un man, a gwnaeth hvny nos tradwy dracheff, ac felly am wvthnos gyfau, iles yr oedd yn gadarn yn ei feddwl nad oedd yn ssflvd modfedd. Wedi cael allan y dirgelweh hwn, penderfvnodd forio ar bsner cwrs i'r seren rhyfedd lion, ac felly y gwnaeth. Cadwodd bwym ei loagnu yu gywir i'r gorllewia, gin svllu ar y sevea bob nos yr oedd yn ymddaugos. Yr oeddynt yn myned yn rnlaen yn hwvlas. Y llongau yn cadw yn ymyl en gilydd, ac weithiau yr oeddynt mor agos fel vr oedd v cyfeillion yn medru siarad n'u gilydd heb waeddi. Darfu iddynt barbau fel yma ar eu cwrs am ddau fis, neu o'r hyn lleiaf hyd nes iddynt gael golwg ar dir. Un boreu, fel yr oedd Ifor yn se-yll ar ben blaen ei long, gwaeddodd a'i holl nerth, "Tir." Clywodd y lleill y waedd, a chyn pen ychydig fyuydau yr oeddynt oil ya syllu yo yr an cyfeiriad, ond yr oedd gwahanol far nan ya en mysg yn nghylch y tir. Yr oedd rhai yn haeru mai nid tir ydoedd, tra yr oedrt ereill yn dal tawe Wedi dadleu ychydig, eytuissaut i forio tuag ato, ac yua cawsai y mptef ei bender- fynu. Aethant yn vi eddol hwylus hyd. tua chanol dydd, pryd y dec 'reuodd y mor gynhyrfu, a'r toaau i ^mehwyddo yn rhyfeddol 0 gwmpas tri o- gloch, dyma wy t nevthol yu chwvthu 0\' gogledd, yr hwn a gyuyddodd y uaill p.v?r ar ol y llall. Erbyu ch,\vech, yr oedd y llo?gau bychain yn cael eu taau oddeutn fel plu ar wyneb y dwfr, a phob ua ar ei eithaf yn ceisio cadw ei fywyd. Cadwasaut ya ngol-vg eu gilydd yn dda iawn hyd nes 'ddi fyned yo nos, ao yna yr oedd gan bob un ddigon o waith bellach heb edrycil ar eu gilydd Syllai angeu yn eu gwynebau, a hwythau ar eu heithaf yn cesio ei gadw draw. Yr oedd yo tyou yn uilaen tua thri o'r gloch yn y boreu pan, yn sydyn, teimlodd ein harwr ei long yn cael eithaflu fel plufyn i ben rywbeth, ac yn selyll ar unwaith. Gwir ei bod yn ysgwyd ychydig, ond nid oedd yn myned yn mlaen, nac yn ol ychwaith o ran hyny. Dywedodd y tyw- ysog wrth bawb am aros YD llonydd yn y man lie yr oeddynt, a gweddxo ar y Forwyn a'r seintiau am eu havbed; oud nid oedd eisieu dywedyd wrth neb am wneyd hyny, obleg.d yr oeddynt yn gweddio yn barod. Yr oedd swn y gwynt a'r mor yn ofnadwy. Nis gallent glywed eu gilydd va siarad er gwaeddi nerth eu cegau. Wedi i'r llong atal ysgwyd, gorchymynodd ein gwron i 0 y bawb fyned i lawr o dan y deck, a pharhau i weddio. Cyn hir dechreuodd ddyddio, ac fel yr oedd y dydd yn nesu, llpnyddai yr ystorm yn raddol, a chya chwech o'r gloch yr oedd yr haul yn ymddangos yn hynod danbaid, a'r gwynt wedi myned i lawr braidd yn hollol. Yr oedd y Hong wedi cael ei thaflu i ben craig ddaneddog, ae yr oedd tir yn eu hymyl. Safai y mor oddi- taoynt amryw latheni, ac yr oeddynt hwjthau yn sefyll fel yn yr awyr uwch ei ben. Wedi iddynt gael amser i wybod pa beth yr oeddynt yn ei gylch, edrychasant yn volaen dros y lien o ddwfr anferth oedd ar eu eyfer am eu brodyr, ond nid oeddynt yn weledig yn un man. Ond wedi syllu am gryn amser, tybient eu bod yn canfod rhywbeth tua maint pen dyn draw yn y pellder. Rhoddasaut bob gobaith heibio am eu gweled byth mwyach, a diolchasant i'r Forwyn am eu cadw hwy. Nid oeddynt ond saith o nifer—pump o ddynion, a'r foneddiges a'i morwyn. Tua chanol dydd, aethant allaa o'r Ilong, ac i dir, a tbaraw- odd y wlad hwynt a. syndod. Nid oedd yno un creadur byw yn weledig, ond am borfa a ffrwythau, yr oedd yno ddigonedd. Wedi aros tri diwrnod yn y wlad newydd, darfu iddynt gvnal math o g* nghor, er ystyried pa beth oedd i'w wneyd o dan y fath amgylchiadau. Ar ol i bawb eistedd ar y glaswellt, dywedodd ein gwron, Yr wyf yn methu yn lan loew a chanfod y gallwn osod ein hunain i lawr yn y wlad hon, ac y mae genyf amryw resymau dros dybied felly. Dyna un peth, yr ydym yn rhy fach o nifer, a pheth arall, nid oes genym anifeiliaid i drin y tir, na had i osod yn v ddaear. Gwir fod genym ddigon o'r petbau hyn yn cychwyn, ond yr ydym yn awr heb ddim, ac yr wyf fi yn cynyg, os gwnewch gytuno, ein bod i fyned yn mhellach i'r gorllewin. Dichon y pawn olwg ar ein cyteillion yn y cyfeiriad hwn w, ac yna byddwn yn iawn.'r Y llong," ebe, un Gadwaladr, "pa fodd y cawn hi i'r dwfr?'' Plygodd y tywysog ei ben i lawr mewn myfyrdod, ae yn mhen ychydig dywedodd, "Ie, y llong. Hym. Gadewcb i mi weled," ac yna cychwynodd yn groes at y llestr. Wedi syllu yn ol ac yn mlaen ar h"no am fwy na haner awr, dywedodd, Yr wyf yn credu fod y llanw yn chwyddo yn uwch uwch bob tro. Mynwn weled y llanw nesaf eto." Aeth yn ol at ei gyfeill- ion, ac eisteddasant fel cynt. Pan aeth yn dywyll aethant i'r Hong, ond rhywbryd yn y nos teimlent y llestr yn ymysgwyd oddi- tanynt, ac yr oedd pob un cyn pen mynyd ar ei draed. Gwrandawent yn astud, ond dim gwell. Aeth y nos heibio, a dseth y dydd, ac yr oedd y llong fyth yn sefyll ar y graig. Y nos ganlynol, aethant i'r llestr yn gvnar, ae yr oedd pob un yn dysgwyl yn bryderus am glywed a theimlo rbyw gynhyrfiad. Tua deg o'r gloch, dyma y llong yn ysgwyd. Yr oedd yn chwythu yn weddol gryf ar y pryd o'r de-orllewin, a chyn pen deng mynyd wedi yr ysgydwad cyntaf yr oeddynt yn ei theimlo yn symud yn gyflym allan i'r sianel. Dyna ni wedi gadael y graig," ebe ein harwr, gan ceidio i'i dech Yr oedd y llong wedi llithro uwchben yr eigion mawr, ae yn awr allan o berygl. Hwyliasant yn mlaen i'r uh pwynt, a chawsant dywydd ragorol. Yr oedd yn tynu am tua diwe id Awst Ymgycghorai ein gwron d'r seren bob nos, ac erbyn hyny yr oedd yn sefyll yn syth ar ei ol. Wedi morio am dair wythnos yn mhellach, ar un prydnawn dydd Gwener, tybiasaot eu bod yn canfod tir ya gywir o'u blaenau Dilynasaot yn mlaen yn yr un cyfeiriad, ac erbyn boreu dydd Sul yr oeddynt yn ei ymyl, ond fod creigiau anferth yn ymddaugos rhyngddynt hwy ag ef. Troisant bwynt eu Hong i'r deheu, a hwyliasant yn mlaen felly hyd nes i g I'sgodàu)yr h w yr.eu dal. Pan yr oedd y uos yn agoshau, gwelsant ynys fechan yn gorwedd rhyw ddan neu dri chant o latheni oddiwrth y tir, neu y cyfandir, a phenderfynasant nesu yn mlaen ati. Aeth- ant yn ufaen yn b^llol ddirwystr o dan graig ddaneddog^; aa.^ytf'' y man hwnw ceisiasant fwrw angor, ond yr oedd eu rhaflfshiAytf T'hy sf'yrion, aa ielly 'Ml .^aid iddynt symud. Gweithiasant eu ffordd ar ryw haner cyli^i o gwmpas yr ynys, hyd nes yr oeddynt yn sefyll rhwng y eyfandir a hi, a gwnaethant ymgais arall i angori, ond pan ar fedr taflu yr angor, dechreuodd y llong droi o gwmpas fel dyn meddw, ac nid oedd yn ddichoaadwy cael giinddi i sefyll am eiliad. Yr oeddynt wedi drifto mewn i dro-bwll, ac yno y) buont yif trci drwy y nos, a thrwy y dydd dranoeth, ac am bythefnos gyfan yn olynol. Nid oedd- ynt yn troi yn gvilym iawn, ond yn bavhaus U 9v YM a diorphwys. Yr "oedd yr ymborth wedi darfod arnynt, ae yr oedd hyny ya eu di- galpni yn; fwy na dim. Wedi bod yno ddeuddeg niwrnod, gwelsant ben dyn yn dyfod i'r golwg ar gorya y graig, yr ochr orllewinol iddynt, a rhoddasant arwydd id io eu bod mewn caledi, ond ni ymd iang- 'osai fel pe byddai yn gwnevd un sylw ohonynt. Fodd bynag, boreu dranoeth, canfyddasant ddau gwch yn dvfod allan o rwng y creigiau, ac ya gweithio eu fford I tuag atynt. Yr oeddynt yn methu dirnad pwy y gallasent fod, ond cyn i'r cychwyr ddyfod yn mlaen darfu iddynt eu hadnabod. Nid oeddynt ond pedwar, sef dau yn mhob ewch-eu cyfeillion oeddynt Wedi dyfod i ymyl y tro-bwll, gwaeddodd Caerfallwch, "LIe dymuuol i gysgu." "Nid cystal," atebodd ein gwron yn wanaidd. "A oes genych ryw gynllun i'n ere oddiyma?" Gwnawn gynyg yn awr, ac os bydd i ni fethu nid oes dim i'w wneyd. Byddwch bbtrod." Yna gwelent ef yn trafod crugyn anferth o raff, yr bon a orphwysai ar waelod y cwch, ac wedi iddo gylymu careg wrth un pen iddi, gwaeddodd, 'Nawr am daui. Ceisiwch afaelyd yn mhen y rhaff yma." Taflodd y gareg gyda'i holl nerth, ond methodd a chyrbaeddyd y lloog. Tynodd y rhaff i mewn a chynygiodd drachefn, ond dim gwell. Cynygioad y drydedd waith, ond dim llwyddiant. Ni allasent fyned A'r cwch yn nes oherwydd y tro-bwll. Yr oeddynt yn awr av ei ymyl, a byddai yehydig latheni yn mhellach yn eu sugno i mewn iddo. Nid oedd yn awr ond dystawrwydd perffaithyn teyrnasu o bob tu. Nid oedd gwyr y llong yn dweyd gair, na gwyr y badau chwaith, ond edrychent ar eu gilydd yn ddifrifol. Wedi cynyg a chynyg am fwy na haner dwsin o weithiau, dywedodd Gorouwy, Gadewch i mi wneyd un prawf," a chaf- odd ei ddymnniad heb ofyn yr ail waith. Gafaelodd yn y rhaff, a thynodd ar ei fraich ryw ddeg-ar-ugain neu ddeugain Hath ohoni, ac yna gafaelodd yn y gareg a thaflodd hi, a disgynodd ar fwrdd y llong y cynyg cyntaf. "Hwre," ebe efe, "myfi ydyw Hector fawr! 'Nawr am weithio! Sicrhawyrd y rhaff wrth ben blaen y llong, ae written ol un o'r cycho& a gosodwyd y ddau; gwch un, o flaen y Hall. Yna dechreuwyd rhwyfo am fywyd, ac ya mnen ychydig cafwyd cychwyniad arni. Wedi ei chael o'r tro-bwll, gwaeddodd Ifor, "Dyma anrhydedd, cael bod yobilot i arwain y Hong freninol i mewn i'r porth- ladd." "Eithaf gwir," ebe Goronwy, "ond myn ydyw Hector-myfi sydd yn medru taflu rhaff." Cyn hir yr oeddynt yn ngenau yr afon, yr bon oedd wedi naddu ei gwely yn ddwfn yn y graig. Yn ei haber, yr oedd yn mesur tua thri chant o latheni o led, a thua chan' llath o ddyfnder. Yr oedd yn cynwys colofn erchyll o ddwfr, ac yr oedd hwnw yn ymddangos megys gwydr gloew. Yr oedd ei muriau o bob tu yn agos i gan' llath o ucbder, a'r rhai hyny o geryg gleision. Ymddangosent yn hynod bryd- ferth. Aeth y fyddin fechan yn mlaen ar hyd yr afon hon am fwy na deng uoilitir, ac yna daethant i wlad agored, lie yr oedd muriau mawrion yr afon yn darfod. Yn y ffordd yma yr oedd coed mawrion, yn mesur o ddeg i ddeuddeg llath o amgylch- edd, a rhai ohonynt yn cysgodi can' llath o dir, yn mhob cyfeiriad. M-ewn cilfach fechan yr ochr ddebeu i'r afon, yn y gymy- dogaeth hon, yr oedd y llongau yn llechu. Hwyliwyd i mewn i'r gilfach, ac oddiyno i'r lan lie yr oedd y gweddill o'r cyfeillion yn aros. (I'w barhaxi.)
Y Llofruddiaetii Honedig yn…
Y Llofruddiaetii Honedig yn Mhontypridd. Dydd Mercher, y 5ed cyfisol, yn Mrawd- iys Chvyivterol Morganwg, a gynelid yn Nghaerdydd, prnfvyyd Edward Evans, 41, fitter, am gl wyfo Fentiy Laws yn ftdeisus ac annghyfreitJtlon ar yr 16eg o Dachwedd. Yr erlynes, yr hoa sydd ddyne •, >eu ->e, a ddy- wedai iddi fod yn byw gyd&'r c,= LCIUJ-OI' am ddwy flynei'd fel ei wraig. Yn gynav yn Nhachwedd, bn cweryl rhyngddynt, a throdd ef hi allaa o'r ty. Yna, aeth i fyw gyda dyn o'i"' en w Elliot, S'auori-sti-eeu, Pontypridd. Ar forea yr 16eg 6 Dachvvedd, tra yr oedd Elliot yn absenol, galwodd y carcharor yn y ty, ac yr oedd am i'r. erlynes ddychwelyd gydag ef, ond gwrthodai hi am hyny, ym- osododd ami gan wneyd archoli tua 3 mod- fedd o hyd ar ei gwddf a ILifn ei gyllell. Diangodd o'i afael o dan esgus o fyned allan i ymofyil dv/fr i'wo-.od ar y tât), ac aetlÍ i dy cymyd ge-s o'r enw Julia Reardon i adrodd yr helyni,, yr hon oedd yn dyafc o blaid yr achwynyddes. Can dybio ei fod yn or- phwyllog, awd ag ef i orsaf Pontypridd, 11^ y dywedai os nad aiironeut ef i nawdd-d^ y gwnai Iadd ei hnn neu rywun arall. Ar ol hyny, cyhuddwyd ef o doei gwddf yr erlynes, ■gyda'i." arncan o'i llofriiddio, ac alebodd fod yn ddrwg ganddo nad oedd wedi gwneyd hyny. Ar ol hyny, dywedodd iiad oedd yn coiio dim am y peth. Ni wnaeth y carcharor un amddiffyinad, a dedfrydv/yd ef i 12 mis o galed waith.
Eisteddfod y Porth, Cwm Rhondda,…
Eisteddfod y Porth, Cwm Rhondda, Nadolig, 1880. BEIRNIADAETH Y CYFANSODDIADAU. G A 1,1 E. GURNOS JONES. Ti-aeihiiwd— Dylanwad EsiampL" (Parhad o'r rliifyn diweddaf,) Gwawr.—Traethawd maith, yn 93 o dudal- enan. Darnoda ddylanwad yn dda, ac esiampl hefyd. Cymor olwg eang iawn arei bwnc, yn ei gysylltiadan anianyddol a moesol. Cymer olwg ar ddylanwad esiampl mewn cysylltiad a'r celfau a nodweddion cenedlaethol arfer- ion gweithfaol safon gymdeithasol; efelych- iad dylanwad cartref; meddwl y plentyn tymhor addysgol—-fel darpariaeth addas a rheidiol; anaddfedrwydd y cyneddfau plen- tynaidd—en dulliau o Weithredu—athrawon a'u dosbarthiadau yr ystyriaeth o'r dyfodol; meithriniad rhagfarnau—y diog, y llesg- eu hamrywiaethau, a'u hagweddau efelychiadau obob math annghyfaddasder hyny eiddig- edd; awydd am anrhydedd bydol; esiamplau rhybuddiol; cyfrifoldeb dyn ymwybyddiaeth dyn fel cyfrwng neillduol ei gadwedigaeth crefydd; meibion dewrion llafur arwyr y byd rhagorolion dynolryw; arwyr Beibl- aidd Iesu Grist. Gwelir fod yma gais at ddyhysbyddu y testyn. Y mae ei ddosbarth- iad o'r te&tyn y fath fel y mae yn gorfod ail- adrodd yn ami. Traetha yn helaeth iawn ar y cyneddfau meddyliol a'u galluoedd yna, dengys y cysylltiad sy rhyngddynt a dylan- wad. esiampl. Nid yw ami ddefnyddio y term "esiampl" neu "ddylanwad" yn profi bod ysgrifenydd yn cadw at y testyn. Dengys y traethawd hwn fod gallu mawr yn ei awdwr, yn nghyd a gwybodaeth helaeth mewn mental philosophy-athroniaeth fedclyliol (neu yn fyr- ach,—meddyleg). Y mae rhai o'i syniadau yn emau perffaith ond y m^e ei arddull yn ami yn dywyll ac afrosgo. Defnyddia frawdd- egau hirion iawn—rhai yn cynwys tua haner cant neu ychwaneg o eiriau mewn cysylltiad ag un prif syniad. Brawddegau byrion sydd oreu. Tywyllir y syniadaeth hefyd drwy ar- fer geiriau hirion ac anarferedig. Pe yr ail- ystyriasai ac yr ad-drefnasai yr awdwr hwn ei draethawd, ni phetrusaswn gyhoeddi pa un fuasai y goreu yn yr ymdrech. Rhaid ystyr- ied pob traethawd fel cyfanwaith, ac wrth fanwl chwilio cynllun a gweithiad allan trefn us—trefn resymegol —ieithwedd ac eglurder, 1 11 tueddir y meddwl o du Didymtos; ond wrth ystyried ardderchogrwydd athronyddol, gwy- b^^eth na^r helaeth am y npddwl d^nol, a dyhysbyddSd o'r testyn, tueddir fi o du Gwawr., Ysgrifened Didymus yn eglurach y tro nesaf, neu gyred spectacles gyda'i ysgrif y mae ei law ya annyoddefol i lygaid. Oeisia Q-wawr resymu ei destyn i eithafion, heb adael dim gwaith i feddwl ei ddarllenydd, fel ereill yn y gystadleuaeth hon. Rhinwedd mewn cyfansoddiad yw ei fod yn cynyrchu syniadau neu feddylddrychau newydcVion wrth ei ddar- llen yn meddwl y darlleaydd. Crynodeb o draethawd Chjoawr :—Arweiniad i mewn,— (1.) Y byd yn fycl o ddylanwadau. Duw yn achos dechreuol. (2.) Dysgwyliad am ddy- lanwad rhagorol oddiwrth ddyn am ei fod yn brif fod creedig. Ysgogiadau dyn yn unol & gofynion Duw. Pechod Adda. a'i effaith. Tebygrwydd cydogwyddiadol yn dangos plant yr un tad. Effaith pechod. Pob cyneddf yn gogwyddo yn naturiol i weithredu yn unol a deddf. Amlygiad y ddeddf yn dangos cyf- addasedd rhw ng y gyneddf a'r weithred er engraifft, ufudd-dod yn cynyrchu dedwydd- wch anufudd-dod, annhrefn a chosb. Ax"- gyhoeddiad cynhenid o ddrwg mewn dyn. Egluriadau a phrawfion. Deddf ewyllys dyn -y meddwl yn ddarostyngedig i ddeddf achosiaeth' a dylanwad esiampl. Darnodiad o ddylanwad—"effaith effaith gallu llywodr- aethol gallu ysgogol." Darnodiad esiampl, a'i angenrheidrwydd,—" deddf effaith pan yn achos." Cyswllt annatodadwy rhwng esiampl a'i dylanwad. Darnodiad crynodebol o esiampl. Esiampl yn parotoi y ffordd. Ei natur mewn gweithrediad. Sylfaen derbyn- iad esiampl. Nis gellir difeddianu dyn ohoni. Esiampl yn ddrych i ddangos delw Duw. Esiamplau yn ymddolenu i ffarfio cymeriad. Esiampl yn cael ei chofhodi gan luniedyddion lawer. Syniad rhanol sy bosibl yn y byd hwn am ddylanwad esiampl. Amodau graddau amlygrwydd. Eifenau pwysicaf yn ofynol i farnu cymeriad esiampl. Bywyd dyn yn gylch symudol o esiamplau yn dylanwadu. Natur esiampl gelfawl: Deddf patents yn ar- wyddo fod esiamplau yn eiddo personol. Rheidrwydd esiamplau celfawl. Esiamplau celfol yn fyr en parhad. Y gwnreiddiad mwyaf. ngen am nod neu safon. Dylan- wad esiampl foesol Aelodau cymdeithas a deddfau gauddynt i ufuddhau iddynt. Esiampl foesol o uwch sail na'r un gelfol. Dylanwad esiampl nodweddion cenedlaethol Arferion gweithfaol- cynefindraâ pherygl-arfei-ion drwg. A mod effeithiau esiamplau drygionus yw anwybodaeth. Esiamplau rhai dosparth- iadau yn etifeddiaeth neillduol. Safon gym- deithasol: Gweithrediad dylanwad esiampl. Dylanwad eaiampl ar efelychiad. Efelychiad yn gyffredinol. Ymatdyniad neu nniad yn ngweithredoedd dyn a gweithredoedd y rhai a fuont o'i flaen-ei flaenorion. Dylanwad cartref Rheswm am ddylanwad cartref. Plentyn yn ddelw rhieni. Dylanwad menyw. Dylanwad esiampl ar feddwl plentyn. Esiampl y cyfrwng goreu i ail-adeiladu y deml ddynol. Y tymor addysgol Sylwgarwch mewn dyn. Meddwl dyn yn dderbynydd. Dylanwad esiampl fel darpaviaeth addas ac angenrheid- iol. Dylanwad eaiampl gyda golwg ar anadd- fedrwydd cyneddfan plentyn. Effaith llafur meddyliol. Egni meddyliol weithiau yn gudd neu heb ei ddadblygu. Hoffder meddwl ieu- anc yw chwilio tvysorau ei chwaeth. Plentyn fel blodeuyn. Effaith aflerweh. Y galon yn anhebgorol gyda'r ewyllys a'r deall. Esiampl weithiau YI1 gweithredu heb gydsyniad yr ewyllys. Dylanwad esiampl yn bwysig her- wydd y duedd sydd yn y natur ddynol i greu. Beth yw gallu dynwaredol. Dulliau gwahanol o weithredu, bef y gweithredol a'r goddefol. Dynion yn es^euluso gwrthwynebu effeithiau bvchain yrnddangosiadoldylanwadau. Esiampl dda vn cynwys swynion deniadol. Dylanwad- au effdithiol gan Dduw i lywodraethn dyn. Athrawon a'u dosbarthiadau. Pwysigrwydd swydd athraw. Dyben ysgol foreuol. Dylan- wad ysgoldy prydferth. Moddion athraw i ddylanwadu. Effaith ymarferiad athraw ar y plant. Dylanwad athraw yn dibynu mwy ar ei esiampl nag ar ei fedr. Dylanwad esiampl ar y dyfodol. Dylanwadau ystyriaeth o'r dy- fodol. Dyfodol i esiampl ei hun. Esiampl weithiau yn gweithio yn groes i ddysgwyliad. Meithriniad rhagfarnau tarddant o anwyb- odaeth neu wybodaeth ansicr. Effaith pen- derfyniad dyn yn creu gwaseidd-dra mewn dyn arall. Esiamploreu y dyn goreu ddim yn wastad yr oreu neu yn addas. Dylanwad esiampl y diog, y llesg, a'r dinod. Dyben esiampl a'i hamrywiaethau a'i hagweddion. Esiampl ddrwg yn cael ei chaboli. Esiamplau drwg fel chwyn yn y tir. Gogwyddiad at y llygredig ddim yn cau allan ei gyfaddasrwydd at esiampl dda. Esiampl dda fel mesen. Esiampl yn colli dylanwad wrth gysylltu a'r drwg. Dylanwad efelychiadau o bob nrath. Awydd efelychwyr i osod eu hefelychiadau yn esiamplau gwreiddiol. Defodwyr a gwrth- grefyddwyr yn meddu elfenau croes i rinwedd. Annghyfaddasder mathau o esiamplau Dy- lanwad eiddigedd o du dynion i gyfaddef rhin- wedd esiamplau. Dylanwad awydd am an- rhydedd bydol Arwyr bydol yn drygu y byd ar ol eu myned ohono. Dylanwad esiamplau rhybuddiol Beiau nodweddiadol gwahanol oesau. Cyfraniad addysg gymhelliadol a rhin- weddol. Dylanwad cyfrifoldeb dyn. Yr an- anystyriol. Seiliau cyfrifoldeb. Esiamplau yn ail achosion i'r achos cyntaf. Ymwybydd- iaeth dyn-hyny yn chwanegu at gyfrifoldeb. Pub dyn yn meddu rhyw gymaint o ddylan- wad drwy esiampl dda. Dyn yn trysori erbyn barn. Y galon yn ffynonell cymeriad esiampl- au. Galln dyn i weithredu esiampi yn amod cyfrifoldeb. Dylanwad dyn, nid ei farn, yn llygredig. Cyfrwng- neillduol cadwedigaeth dyn: Dylanwad crefydd. Dylanwad esiampl meibion dewrion llafur Prydain a'i henwog- ion. Crefyddwyr yn ddosbarth arweiniol pwyaicaf. Arwyr y byd. Nad oes a fyno ffawd a'r byd, ond nerth a phenderfyniad a lwydd, Rhagorolion dynolryw. Natur esiampl au Beiblaidd. Mawredd neillduol a rhagoro esiamplau yr apostolion. Esiampl Iesu Grist Prif fai y traethawd hwn yw ei gynlhui pen- agored. Am fod diffyg ya y cynllun y mae ail-adroddiad'wedi dyfod i mewn. AY y dosbarth goreu yn unig yr ysgrifenais nodiad.au. G-welir mai peoh afresymol oedd i mi ysgrifenu beiyniadaeth ar yr oll-y 22 feUy, mi a arferais nod o berffeithrwydd wrth eu darllen, er i mi allu gwneyd cyfiawnder a hwy ac os bydd o ryw ddyddordeb i'r cys- tadleuwyr, dyma fel y safent. Gosodais 70 i lawr fei marc o safon. Gwelir mai 7 yw yr isaf, ac mai 64 yw yr uwchaf. Arferaf y gair chwaeth ac uid bam, am mai yn y gwyddorau y gweithreda barn, ac mai yn y celfau y gweitlirecla chwaeth. <3 sy a « Lq S b E? .a ,• | | .2^0 '<% -d M Tom Jones (rhy.-pl | ddiweddar +3 Q ITn yj. dechreu^j (too ————-—_— Glau y Nan!;2 4 2 4 110 13 Jabes 1 2 1 2 1 0 7 Adeiphos 2 1 1J1 4 1 0 91. Teimlydd 1 2 & 3 9, 0 10 Mutazar, &c 3 1 4 4 3 1 16 Carvvr JSs'mpl dda; 2 2 4 3 L 0 12 Morgrugyn 2 3 4 ¡ 4 3 0 16 Didymu- 111 2 3 1 0 Is Hu Gadarn ] 3 2 3 4 1 1 14 Llais o'r Wlad 21 2 1 4 2 0 11 Latimer J ones 3; 1 2 4 4 2 16 Celynog 2 3 3 5 3 1 17 Epiphanes 3 2 2 4 3 0i 141 Ploraior 1 1 3 1 0,7 Glangorlech 2 3 2 5 2 0 14 Benjamin 2 4 2 4 1 0 13 Uwynnyfid 4 5 6 5 6 4 30 Myfyr Aled 8 8 3 6 8 8 46 Didymus 12 | 8 12 8 12 12 1 64 Gwawr i 10 6 6 14 12 16 64 Nid hoff wyf o ranu oa bydd yn ddiehonad- wy peidio ond gwell genyf ranu gwobr na chael meddwl anesmwyth. Y mae y pedlar olaf-Gwernnyfeel, Myfyr Aled, Didymus, a Gioawr—yn draethodau rhagorol, acyn werth y wobr pe yn bum' cymaint. Rhaner y wobr rhwng Didymus a Givawr; a dylid rhoi ail wobr i Myfyr Aled. (Fw bar-han.) 4"
[No title]
STRIKE YN NGHWMRHONDDA.—Darfu i weithwyr glofa y Gelli, ar 01 ei hysbysu, dydd Mawrth, wyfchiios i'r diweddaf, fod Mr. "George Chubb, enw yr hwn a adwaenir yn dda yn nglyn a GloÍct y Dinas, i fod yn drefnydd (manager) arnynt, wrthod myned i'r pwll dan arolygiaeth y boueddwr hwnw ac mewn canlyniad. atalivvyd gweithrediadau yn y lofa. Am 10 yn y boreu, nynaliodd y dynion gyfarfod yn Long Room y Railway Inn, ger gorsaf yr Ystrad, pan, wedi ymdriu &'r mater, penderfynwyd yn unfrydol "Eu bod yn gwrthod gweithio dan iy wodi-aeth Mr, Ghubb mewn unrhyvv gymeriad pa bynag, "fel manager, overm'•.?),, na thanvyr." Dywedir i'r dynion anfon dirprwyaeth at Mr. Edmund Thomas, o firm Thomas a Griffiths, y rhai sydd berchenogioa y lofa, i'w hysbysu o'u penderfyniai, ac. icHø ef fynegu nad oedd Chubb i fod yn mçmager, ond yn overman. Ond gan fod. y dytiion. wedi penderfynu peidio myned i'r lofa dan Chubb mewn un cymeriad swyddogol, nid yw yr anhawsder wedi ei symud, ac yr oedd tebygolrwydd na weithid am rai dyddiau. Sibrydir fod niesurau cyfreithiol i gael eu cymeryd yn erbyn y dynion am ad '.el en gwaith heb rybudd. Y mae Mr. Chubb wedi bod yn gweithrediadu fel overman, ain rai rnisoedd yn mhwll glo tai y Gelli perthyiiol i'r un cwmni. Y mae,gan y QUININE BITTdllS un cymer- adwyaeth anarferol, set bod meddygon o bob gradd yu cydnabod heffeithiau trwy eu rhoddi i'w cleif- ion (patients), pan yn fynych y methant gydalu cyffori m'eddyginiaethol eu hunain. Gwelir man- y'ion ar dudalen a,ra,il o'r papyr hwn. L. 163 ENAlNT A PHELENI HOLLO WAY.—Diffy^ Anadl, Ceg-vfichiad, ac Anwydon. Y mi.3 milocd o dystiolaetliau wrth law a brùbnt fod galiu yn y meddygmiacthau hyn i wella mygodfa, dedireuad y darfodedigaefch, a holl anhwylderau y ddwyfron, yr ysgyfaint, a'r mynedfoydd awyr. Ond ei rwbio ar y ddwyfron a'r effn, treiddia yr Enaint hwn y chwys-dyllau nes y cerir ef yn uniongyrch- ol i'r ysgyfaint, lie y diddyma neu y gyr allan, pMi ddeua i gyffyrddiad a'r gronfa o v-aed cylch- redol, yr anmhureddau hyny nydd yn achosi darfodedigaeth, mygodfa, dolur y gwddf, treuliad yr ysgyfaint. a doluriau cyffelyb. Ar yrnddangos- iad yr arwyddion bygythiol cyntaf, dylid cynesu cefn a dwyfron y claf a heli twym, eu sychu a llian cwrs, ac yna rhwbio i fewn yn deb, Enaint Hclloway. Ond gwneyd hyny. fe rv.'j s; rii- ac fe orchfygir y doluriau crybwylledig. J. PELENI HOLLOWAY yw'r feddyginiaeth fwyaf mewn bri am wella yr amrywiog ddoluriau & ymosodant ar ddynoliaeth, pan fyddo tywydd gwlyb ac oer yn rhoddi llo i hinoedd mwy cynyrchiol. in fyr, mae'r pelcni hyn yn rhoddi esmwythdor, os nad ydynt yn gallu gwella y cylchrediad, y treuliad, a grym gieuol, pa,' raj, ar brydiau, a orthrymant ran aruthrol o'r boblog- aeth. 0 dan y galluoedd iachus, pureiddiol, a chryfhaol a osodir allan gan y peleni rhagorol hyn, mag'r tafod yn dyfod yn lanach, yr archwaeth yn gwella, y treuliad yn cael ei fywiogi, ac ymdabyg- iad yn cael ei adferyd yn berffaith. Mae meddyg- iniaeth Holloway yn meddu y rhinwedd uchelfri- aidd o larihau yr holl waed, pa un, yn ei sefyIlfa. adnewyddol, a garia burdeb, cryfder, a grym bob gwe o'r corff, GWALLT LLWYD. Mae Hair Dye hynod ALEX. ROSSyncynyrchuUiw&oLunen dywyll perffaith yn union wedi y defnyddir ef. Y mae yn berffaith a pharhaol—3s. 60. Danfonir wedi ei bacio yn ddiogel am 55 o stampiau. Oil of Cantharidea ALEX. Ross, at gynyrchu gwa.lt a barf—3s. 6c. Wedi ei bacio, 54 stamp. Ei De- pilatory, neu Hair Destroyer, YI1 symud ymaith wa It arddigonol o'r gwyneb, y gwddf, neu'r breichiau, heb niwaid-3s. 6c. Ei Curling Fluid —3s. 6c. Cludiad rhydd am 54 o stampiau Ei Skin Tightener, neu feddyginiaeth at symud rhychau a brychau du oddiar y croen; Bloom of Roses at y bochau a'r gwefusau; a'i Hair Re storer—3s. 6c. yr un neu danfonir am 54 stamp. Nose Machine ALEX. Ross, at lunio y trwya i berSeithrwydd—lOs. 6c. Yn rhydd am stamps. Wedi ei bacio yn gelaidd. 21, Lambs Conduit- street, High Holborn, London. Danfonir yr article hyn gyda throad y post. Gwahoddir. Illythyrau. 2334.