Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
3 articles on this Page
MARWOLAETII D. ROBERTS (AP…
MARWOLAETII D. ROBERTS (AP ALiWYDD), CEFNCRIBWR. Drwg genym got'aodi marwolaeth. Ap Alaw- ydd. mab yr hen dad llenorol, Alawydd Cefn- cribwr, Bu. farw dydd Gwene", y 12fed cyn- fisol, ar ol eystudd b-vr o ddau ddiwrnod, a chladdwyf ef y dydd Llan canlynol yn myn west Siloa, Cefncribwr, pryd y d&^th torf fawr yn nghyd er tilu iddo y gymwyn&s olaf. Yr oedd Ap Alawydd tua 22 oed, ac yn un o'r dyn- ion leucine mwyaf ymdrecligar yn yr ardal. CrWHriiii ei h.-ll arian am lyfrau, a threuliai ci oriau hamddenol i' w myfyri■>. Ychydig fedd- yliasom pari oedd yn tal a i ni am bump riiaa o Ginion Essjillt y dydd Merchery cafodd ei claro yn giaf na chawsai byth y mwynhad o'u dar- llea ond y mae yn dda geaj m f cAIdwl ei fod heddyw ya ngwlad y ceinion gioyw-wrid. Gaw- som ie cryf i gre iii ei fod well Jlkl'W mown heddweh it Duw. Tua ha Tier awr wedi dau dydd Gfwener, dywedodd wrth y rhai oedd yn ywiyl ei wely, Yn mhen awr avtdl byddaf fi yn nhref." "B'Je'r wyt ti'n myRed, fy mach- £ en i P" ebe 1m o hotsynt. "0. yr wyf yn myeed at Dduw." Sut yr wyt ya gwybed fcyny?" -'0. dywedodd tf ei hun wrthyf." Gobeithiu y byddaf fmau yn alluog i ddweyd yr an peth pan ddelo yr awr bwysig hono i fy xtghyfarfod. DywedwlI, fel y ctybwyliwyd lawer g waith o'r blaen, hcddwch i lwch ein cvf;i.i 1 ieuanc hyd y dydd pan y bydd "Dorau beddau'r byd Ar un gair yn agoryd." Penybont. W. J. EIOHASDS. "?-- .?.- EISTEDDFOD Y COITY. Cynaliwyd yr Eisteddfod hon el/mi, fel arfer, o fewn raurian yr hen ga stall. Gyda'r eithriad fed y tywydd yn wiyb unarferol, caÏwyd Eis- teddfod rhagorol yn mhob Jstyr. Cadeirydd, y prydnawn, R B. Edwards, Ysw., SarnF&wr, Penyboit-ar- 0«wy. Beirniad y traethodau, y Parch. E. D. Davies, B.A., Betws, yr hwn hefyd oedd cadeirydd y cyfarfod boreuol. Beirniad y caml, Mr. J. H. EowJande (Asaph Ghu Dyfi) Dechreuwyd trwy chwareu unawd ar y delyn gan Alawydd Glan Taf, ac ar 01 yckydig eiriau gan y cadeirydd, aethpwyd yn inlaen a'r gystadleuaeth. Adrodd "Yr Hen Fab Gweddw;" gwobr, 2s. 6c.-goroo, Mrs. Thomas (Myfanwy), Maes- tog. Beirniadaeth yr engiya goreu i'r Ywen sy'n uiynweut y Coity; gwobr, 4s.-goreu, W. Ruweils (Gwilym Deheudir), Coity. Canu < ÁrDl, arm, ye Brave"—goreu, John Powell (Eos Cynwyd), Maesteg. Datga,nu y denawd, Cl Akhawdd rhoddi hen delynau;" tri parti yn cyst&dlu—goreu, T. E. Watkins ac Eos Cynwyd. Beirniadaeth y farwnad i Mr. J. David; 4 yn cystadlo.—goreu, Alaw Dulais, Maesteg. Neb yn eystadlu ar ganu y "'Deryn Pur," na chanu unriiyw gatch. Canu ar y pryd i un; amryw yn cystadlu-goren, Owain o'r Glyn. Cyfansoddi penill ar y pryd i hen Gastell y Coity-goreu, Stephen Jeffreys, Maesteg. Canu rmrhyw glee; 4 cor yn cystadlu, sef Siloh, Pentre Ystrad; Cdr Undebol Maesteg; C6r Saron, Maesteg; a Ch6r Ogwy, Pentybont, a dyfarnwyd y wobr o £ 3 3a. i Saron, Maesteg, dan arweiniad Mr. J. Jones, argraffydd. Terfynodd hyn gyfarfod y boreu. OYFAEFOD Y PEYDNAWN. Cafwyd ychydig eiriau gan y cadeirydd yn datgan ei deimlad dwys am ei fod ar ymadael a'r ardal. Wedi hyny, uuawd ar y delyn gan Alawydd Glan Taf. Adrodd ''Araeth Nelson;" 3 yn cystadln—goreu, Evan Williams. Beirn- iadaeth yr englyn i Wlad Canaan goreu, Gwilym Deheudir. Canu "Sound an Alarm;" 4 yn cystadlu-goreu, John Powell (Eos Cyn- wyd.) Canu deuawd, "Y ddaa Awenydd;" 1 parti yn cystadlu, sef Eos Cynwyd a'i gyfaill, a dyfarnwyd hwy yn deilwng o'r wobr. Beirn- iadaeth y traethawd, "Y priodoldeb o osod Cymjo yn Mhersonaeth y Coity"—rhanwyd y wobr rhwng Alaw Dulais, Maesteg, a'r Parch. W. A. Davies, Ebbw Vale. Canu yr unawd, "Y llygaid duon harid," a rhanwyd y wobr rhwng Mrs. Jones (Eos Afan), Maesteg, a Mrs. Parker, Mountain Ash. Enillwyd y wobr am y traethawd ar Ddeg rheswm dros fyw yn grefyddol" gan y Parch. W. A. Edwards. Canu y prif ddarn, Then round about the starry throne—goren, Cdr Maesteg. Araeth ar y pryd, pob un a'i destyn-goreu, Alaw Dulais. Canu y triawd, Myhbeer Van Dunck" (Novello); 1 parti yn cystadlu, sef T. C. Watkins a'i gyfeill- ion, a chawsant y wobr. Cynaliwyd cyngherdd yn yr hwyr, pryd y gwasanaethwyd gan Asaph Glan Dyfi, Eos Dyfri, Mri. B. Phillips a J,. Pelling, Penybont; Mr. John Jones, a seindorf pres y Coity. Caf- wyd cyngherdd ardderchog. EISTEDDFOD BURRY PORT. Cynaliwyd yr Eisteddfod uchod mewn pabell eang a roddwyd fenthyg gan Å. Thompson, Ysw., Glyn, dydd Sadwrn, y 27ain o Fedi. Cy- merwyd y gadair am 10 gan y boneddwr uchod. Araeth gan y llywydd. Cân gan Mr. Silas Evans (Cynon) yn dda.odiaeth. Beirn- iadaeth y Gan Farwnadol oreu i'r diweddar Barch. Henry Evans, Pembre; 5 cyfansodd- iad-rhanwyd y wobr rhwng y Parch. S. A. Jones a T. Williams, Pembre. Cauu deuawd, "Awelon Eryri"—goreu, Jameg Morris a D. John. Adrodd englyn Y Pryf G,)pyn;" 4 yn cystadlu, a rhanwyd y wobr rhwng R. Thomas a Williams, Pembre. Traethawd ar Hanes crefyddyn Mhembre o'rjdechreuad "—goreu, J. Griffiths, Pembre. Dadl byrfyfyr, Pa un oreu cyfnndrefa yr hen nodiant neu y newydd (Tonic Sol-ffa); 2 barti yn cystadln-goren. James Griffiths a D. Hall. Solo Bass, Teyrnasoedd y ddaear;" 5 yn cystadlu—goreu, John Thos. Griffiths, Llanelli. Adrodd "Dinystr Jerusa- lem 5 yn adrodd—goreu, Owen Jones, Pont- newydd, Pontyeats. Canu "Rbo'wch i mi Fwth" gan R. W. Stephens (Eos Gwendraeth.) CYFABFOD DAU o'R GLOCH. Llywyddwyd yn ddeheuig gan J. K. Hard, Ysw. Rhoddodd araeth agoriadol ogoneddus, nes cynesu pawb at waith y prydnawn. An- erchiadau gan y beirdd, sef loan Glan Tees, W. Williams, Cydweli, &c. Traethawd ar Deml- yddiaeth Dda;" 7 eyfansoddiad-gorea, Calvin, Llanelli. Canu y triawd, 0 mor hawddgar yw dy bebyll;" 1 parti yn cystadlu, set R. C. -?- Jenkins a'i gyfeillion., Llanelli. Camu "Tre- borth 1 c6r yn cystadlu, sef c6r Capel Als, Llanelli. Cân," Simon the Cellerer "—goieu, R. C. Jenkins, Llanelli Cann" 0 na bawn yn seren," g:;1-Tl g6r o blant; 2 g6r yn cystadlu— goreu, Capel Als. Adrodd A welaist ti ?"- goreu, Mis. Jones, Pembre. Canu "C&n y Uweithiwr;" 8 yn cystadlu—goreu, D. Jones, Llandyfeilog. Canu "Wait for the turn of the tide" gan Eos Gwendraeth. Canu "0 darw'r g-elyn du gerllaw;" 3 parti yn cystadlu—goreu, T. Richards a'i gyfeillion, Llanelli. Beirniad- aeth y gln ar Genfigen6 cyfansoddiad— goreu, D. Owen, Gilfach Goch, Ponrypridd. Canu darn ar y pryd gan bedwar-goreu, ped- war o Gapel Als. Araeth ddifyfyr ar R. C. Tichborae; 5 yn cystadlu—goreu, Wm. Wil- liams, Cydweli. Canu y prif ddarn, "Then round about the starry throne;" 2 gdr yn cys- tadlu, sef Bethel a Capel Als—goreu, Bethel, Glanyinor, Llanelli, dan arweiniad Mr. Thos. Richards. Beirt-iaid traethodau a'r farddon- iaeth, y Parch. J. R, Morgan (Lleurwg), Llan- elli; y gerddorineth, Mr. Silas Evans (Oynon), Aberta.wy. Cynaliwyd cyngherdd yn yr hwyr, prjd y cymerwyd rhan ynddo gan Madam Davidson, Mri. Bevan, John, Eos Gwendraeth, Cynon, a J. Griffiths.. GOHEBTDD. EISTEDDFOD ALB AN ELFED AEEEDAR. Cynaiiwyd yr Eisteddfod vcho.1 dydd Llan • diw<sida £ yny Seuadd Diirwestol. Yn G. Elliott, Ysw., Hywydd- odd y Parch. R. Rowlands, Aoeraman. Bairnlaid y farddoniaeth, rhyddiseth, &e., y Parch. J. Gttsnos Jones, TAlysaru y gerdd- orlaeth, Eos Morlais y ge: ddodaeUi cffer- ynol, Mr. G. D. Aicteaay. Wedi i'r Uywjdd urphea el fviserchiad agoriadoi, aethpwyd yn mlaen a gweithred- iadau y dydd. Mr. E. Reos (Dyfedfabjj Aberdar, oedd y buddugoi ar y u Gan i Gwmni yr Omnibus/' Y Ilinellau i'r Cwuiwl a'r gan li Pa fodd i ddenu srnrch fy nghariad," Mr, J. Davies (Ossian Dyfed,) enillodd y wohr am y 4<HofelMr. J. Griffiths, Yaitradgynkb, gafod-i y wobr am y traethawd ar y "Man Eistc.ddfodau Mr. D. Jones, Merthyr, wobrwyw/d am y traethawd ar u Egwyddorion Syifeinol Teml- yddiaeth Dda," a Mr. Watcyn Wyn, Bryn- alnau, oedd y buddugol ar yr englyn i 'e Ddaeareg. Oipiodd Brass Band Merthyr, dan arweiniad Mr. Chirm, y brif wobr sat. chwareu "Roundabout the Starry Throne," a drfarnwyd yr ail wobr i fand Ovrrabach. Cyetadleuodd tri chdr, sef Cor Oarrael (Tre- herbert,) Cor Bethlehem (Mcnntainash,) a Chor Ystradgynlale, ar y darn" See what love hath the father," gwobr EIO. Dy- farnwyd y wobr i G6r Ystradgynlais, dan arweiniad Gwilyna Cynon. Enillodd Go- beithlu Saron, Aberaman, y tair punt am ddatganu "Na roddweh i fyny y Beibl." Bu cystadlu brwd ar y darn Cheer up, com- panions," a Chor Aberaman, dan arweiniad Mr. D. Howeils, enillodd y gamp. Prif gystadleuaeth y dydd oedd "The many rend the ekles/' gwobr £20. Cyetsidl- euodd tri chor, sef Cor Ystradgynlats, Cdr Mountainash, a Chor Treherbert. Dyfarn- wyd y wobr i Gor Ystradgynlais. Oafwyd cyngherdd fawreddog, wrth gwrs, yn yr hwyr. LLYFRGELL GYHOEDDUS I ABERDAR. Dymunaf ofod yr wythnoa hon I gyfeirio gair at foneddigion, masnachwyr, crefftwyr gweithwyr Aberdar. yn nghyd a'r cyhoedd yn gyffredinol, o Hirwaun i Mountain Ash, at y mudiad pwysig uchod, sef caellibrary gy- hoeddus i'n tref. Dyma angen sydd wedi ei deimlo er ys hir amser bellach, yn neillduol pan y mae y boblogaeth yn cynyddu mor gyf- lym. Dywed hen ddiareb Gymreig, "Gwyb- odaeth sydd nerth," a dywed Solomon, "Bod yr enaid heb wybodaeth nid yw dda." Cyf- ranu gwybodaeth yw amcan y mudiad hwn. Bydd y library hon fel math o academy i fechgyn y pyllau glo a'r gwelthiau tân I gasglu gwybodaeth, ac ymgyfarwyddo yn mhrif ganghenau dysg. Ceir. manylion pell- ach yn fuan gyda golwg ar y mudiad pwysig. Cynaliwyd y cyfarfod nos Sadwrn diweddaf yn Gaharia Hall i drefnu ar gyfer galw cyf- arfod cyffredinol. Dr. Jones,, Aberdar, yn y gadair, a'r Parch. J. Farr yn ysgrifenydd y cyfarfod. Slaradwyd yno gan amryw o foneddigion yn bleidiol i'r mudlad. Ethol- wyd Brythonfryn yn ysgrifenydd y pwyllgor hyd y cyfarfod cyffredinol, amser cynaliad yr hwn a nodir eto. Yn awr, drlgoUon Aber- dar. allan fel un gwr o blald mudiad a fydd yn fendlth anmhrlsiadwy i'r dref. BRYTHONFRYN, Ysg. O. Y,- W edi ysgrifenu yr uchod, cynaliwyd cyfarfod yn Gabaria Hall nos Lun diweddaf (Dr. Jones yn y gadair), pan y penderfynwyd galw yn nghyd gyfarfod cyhoeddua nos Fawrth nesaf, Hydref 7fed, yny Temperance Hall, Aberdar. Dysgwyllr preaenoldeb bon- eddigion, gweinidogion o bob enwad, mas- nachwyr, gweithwyr, a phawb. Ceir gweled hysbysiadau ar y murfau, ac anfonir cylch- lythyrau at holl foneddigion a phersonau cyf- rifol yr ardal. Daawch yn nghyd yn dorf gariadus. Y mae yr amcan yn wir deilwng. —R.
[No title]
BRYNAMAN.—Dydd Sadwrn, Medi y 19eg, mwynhaodd oddeutu 700 o ddeiliaid Ysgolion Sabbothol, yn nghydag ereill o aelodau a chyn- ulleidfa Gibeah, eu hunain mewn gwledd ar- dderchog odea theisen. Dygwydparotoadau y wledd yn mlaen gan foneddigesau perthynol i'r eglwys uchod; ac er mai hon oedd y wledd gyntaf iddynt, daethant allan yn ogoneddus. Am 7 yn yr hwyr, cafwyd gwledd o nodwedd arall i'r meddwl, dan lywyddiaeth Mr. Jones, gweinidog gweithgar y lie. Trodd y cyfan allan yn ardderchog.—D. J. GLOWYR CWMWANTDDU.—Dyma beth mor an eh eg a fu mewn byd erioed, fod Sais yn cael cydweithio a hwv heb dalu nao addaw talu y.25 i'r Undeb. Y mae yn rhaid gwneud hyn yn mhob man arall, neu ni chaniateir i neb dori glo o gwbl. Daeth Cymro yma i dori glo, yr hwn gafodd dalu y swm uchod, neu fyned i'w ffordd. ac hefyd daeth Cymro arall yma. a chafodd hwn fyned i dori glo ar yr addewid o dalu £ 1.—HEN LowE. DAM WAIN EROHYLL — Prydnawn dydd Sui diweddaf. yn mhwll Drift Ty- cewydd, Cwmrhondda, aeth pedwar o fecligyn. i fawn i'r hen waith a goleu noetii ganddynt, a'rcanlyniad fu, iddi danio arnynt nes eu liosgi yn druenus iawa.— CORONFAB CYMANFA YSTALYFERA.—Cynaliwyd y gymanfa hon ar ddyddiau Sol a Llun, Medi yr 21ain a'r 22ain, pryd y pregethwyd mewn pedwar o gapeli perthynol i'r Annibynwyr, sef Pant eg1, Wern, Gurnos, a Bethel, Glantwrch. Pregethwyd ar yr achlysur gan y Parchn. E. Hughes, Pen main D. Jones, B.A., Merthyr J. B. Jones, B.A Penybont; J. Thomas, Bryn, Llanelli; B. Williams, Canaan; W. E Jones, Trefoiis; E. Owens, Clydach; a T. P. Evans, Ceinewydd. Dydd Llun, am 10, yr oedd cyfar- fod y Jubili yn Gurnos. Yr oedd y gyfeillach gyffredinol am ddau. Llywydd, Parch. B. Thomas. Gurnos. Siaradwyd yn ddwys a dif- rifol gan y gwahanol weinidogion. Yr oedd y pregethau yn dda, y cynulliadau yn lluosog yn mhob capel, a'r cyfarfodydd yn mhob ystyr yn rhai llwyddianus.—TALIESYN. NEUADD Y GWEITHIWR, MOUNTAIN ASH.—Nos Sadwrn diweddaf, ymwelodd parti o adroddwyr o Ferthyr a'r lie uchod, i'r dyben o arddangcs yr hanes ysgrythyroi cysylltiedig a Joseph a'i frodyr. Cymerwyd y gadail" gan y Parch. J. W. Williams. Nid ydywond cyfiawn- der a'r parti i ddweyd nad ydym yn cofio i ni glywed dim erioed yn Nghymraeg yn cael ei adrodd cystal. Yr oedd y bersonoliaeth yn wir yn ymylu ar y perffeithrwydd, yr atti- tude yn dara.wiadol dros ben, a phawb yn ysbryd y pwnc. Yr oedd y parti yn cael ei gynorthwyo i garni gan dair merch ieuanc alluog dros ben. Deallwn eu bod yn bwriadu ymweled ag Aber- dar un o'r dyddiau nesaf, a dymunwnalw sylw trigolion y He poblogaidd hwnw at wir deilyng- dod y cyfeillion o Ferthyr.—Y CADEIRYDD. I TREHE RB ERT. —TEMLYDDIAETH DDA. — I. Oafwyd cyfarfod cyhoeddus gan t^mlyddion Da y He uchod, nos Lun. Medi 22 cyfisol. Pryd yr oedd yn brosenol y brodyr a'r chwi- orydd a berthvn i'r tair cyfrinfa. Yr oeddent wedi eu gwisgo yn eu goreu, a'r olwg arnynt yn brydferth dros bea. Cafwyd adroddladau, canu, ac areithlo gan y gwahanol frodyr a chwiorydd. Terfynwyd y cyfarfod trwy dalu y diolchgarweh arferol i'r cadeirydd, so ymadawodd pawb wedi llwyr foddloni, ac awydd am gael cwrdd tebyg iddo eto cyn bo hir. -T. T. PENHEOLGERIG,—OWMNI YMFUDOL Y WLADFA CYMREIG.—Cynaliwyd cyfarfod mewn cysylltiad a'r mudiad yn Salem Pen- heolgerlg, nos Fawrth, Medi 23, 1873. An- erchwyd y cwrdd yn benaf gan y Parch. D. Thomas, Gwexnilwyn, Dowlaia, gan yr hwn y cafwyd eylwadau hynod o ddyddorol. Oafwyd hefyd gynulliad rhagorol, ac ym- ddangosai pawb wrth eu bodd. Bwriadacefn- ogwyry mudiad cenedlgarol hwa gynalcyfres o gyfarfodydd yn nghylchoedd Merthyr a Dowlais, i'r dyben o egluro cynllunlad y cwmnl. TYSTEB DEIL W NG.-Oyfarfyddodd gweithwyr t&n Abernant yn y Temperance Hall, Aberdar, nos Sadwrn, Medi 27aln, er cyflwyno rhodd i Mr. Edward Jones, man- ager, Abernant, ar ei ymadawlad oddiyma i Bontypridd. Gwelwyd ar unwaith wrth y cynulliad lluosog fod y gwelthwyr yn teimlo parch i Mr. Jones, ond nid oedd yn ayndod, oblegid yr oedd ef yn arfer bod yn ddyn (nid fel llawer) yn myfyrio lies ei felstr heb ang- hofio y gweithiwr. Y mae hon yn nodwedd bwysig mewn dyn yn ei swydd ef, ac yn deilwng o ganmoliaeth a chydnabyddiaeth, ac yn wir nid oedd y gweithwyr heb weled hyn, oblegid cyflwynwyd iddo oriawr aur, guard, a medal, yn nghyd ag anerchlad yn werth R38 7fi. Well done, fechgyn. Rhoddwyd hefyd anrheg i Mrs. Jones, yn werth 23 12s. 60. Nid ydym wedi anghofio oaredtgrwydd rhai o fasnachwyr Aberdar mewn cyaylltiad a'r symudiad. Oyfranoedd rhai o honynt yn helaeth. Er fod Mr. Jones yn symud oddi- yma, y mae yn gredit iddo nad yw yn gadael ei hen feistr, Y teimlad cyffredinol yw, "Hir oes I Mr. a Mrs. Jones i drol yn eu cylch newydd.—M. S. MOUNTAINASH. — OYFLWYNIAD AN- RHEG.—Nos Iau diweddaf, cyflwynwyd c&n briodasol Mr. a Mrs. Thomas, Bruce Arms, yn anrheg iddynt. Yr oedd y gan hon o eiddo Mabonwyson wedi bod yn fuddugol yn Eisteddfod y Brythoniaid yn Mal diweddaf, a chan fod Mr. a Mrs. Thomas yn garwyr a noddwyr Uenyddiaeth, bu y pwyllgor yn ddoeth lawn eu hanrhegu &'r gan ag oedd wedi ei hargraffu ar satin, a'i fframto A gilt frame hynod harddwyoh, a'u lluniau hwythau ar y top. Cymerwyd y gadair gan Mr. Thos. Phillips, ac yr oedd yr enwog Llewelyn Alaw yn chwareu y tànau. Cafodd Mabonwyson hefyd wahoddiad i'r cyfarfod, ac yr oedd yno yn ei lawn hwyliau. Yr oedd Llewelyn Alaw, Mac Hydref, Alaw Duad, & yn arfer eu doniau awenyddol nes gwefreiddio y dorf. Cyflwynwyd yr anrheg gan Mr. David Williams, a derbyniwyd hi yn foesgar ac hynod ddiolchgar gan Mr. a Mrs. Thomap Yr oedd Mabonwyson wedi parotol cyfielth- iad o'r gan i'r Saesneg, a dy wodai y oyfryw oeddent yn alluog i farnu ei bod yn gyatal a'r gwrelddiol. Bu Mri. John Jones a Wil- liam Hopkin yn ein swyno a'u llelslau per- aidd, a gwnaeth yllywydd ei ran yn dde- heuig. J
NEWYDBIOlSf CYFFB3SDIN0^
NEWYDBIOlSf CYFFB3SDIN0^ LLONGDDRVLLIAD AGERLONG AMERICANAIDD. Cyf arfy ddodd yr agerlongMedwayperthyn* ol i Messrs, Temperlay, yr hon a red 0 Lundain i Quebac, a thynged anffodtW r wythnos ddiweddaf. Yr oedd yr agerl°Qg ¥ ei tbait'a o'r brif-ddinas i'r iie a nodwy™» ond gyrwyd hi i'r creiglau yn Straits, lull o'r enw Belle, fel y chwalwyd hi ya Collwyd ilwyth tra gwerthfawr o nwyd"*0* ac yn f wy na'r cwbl, cyfarfyddodd salwl dyfrilyd fedd! Dywedirfod yr ft'odus o wneuthuvlad cadarngryf. ac yn o gryu fainttoll. GWYLIWR MILWROL YN SAETIIU HUN. S^ethodd mllwr ei hun tra a? ei yiw. wriaeth yn Davenport, y dydd o'r bl*#^ Neidiodd ei gydfilwyr pan glyvrsant yr i'rysmotyn, ganeu bod yn rhyfeddu pa oedd wedi dygw ydd; ac er eu gofid, gwelfl^ beu ei cyfaili weds oi saetbu ymaith ei gorph. Ni wyddua beth barodd i'r milWP gyflawni y fath dynged dost aruo ef ei h11l1. GWALLGOFDDYN YN YMGROGI, Cyflawnodd gwallgofddyn ya ddiweddar, yn ngwallgofdy Hull, drff1 ymgrogi. Cylyjnodd y truanddyn clireeVO neised am foUt haiarn y ffenestr, ac fel hynt llwyddodd i derfynu ei eicioef. PELLEBRU I AWSTALIA. Cynyglwyd i hwylysu pellebr tanforawlo* wlad hon i Awstralia, ond yr oedd f1 Australian Cabiu Company, pt. rat a wnaetb- ant y cyuyg i gael y Bwa o R30,000 cyn buasent yn cychwya y gor chest waith. Y SYLWEDDOL A'R DYCHMYGOL. Y mae dylanwad y llygad dynol, fel y mae yn cael ei arfer gan fenyw landeg, weddaidd ac euillgar ar ddyn, yn ddiddadl meWD amryfal achoslon, nid yn utsig yn odidog effeithiol, eithr yn gyfangwbl anorchfygol, mae dyn yn ei wendid cyn dychmygu fod lygad ef yn cario yr nnzhyw effelthol a llywodraethol ar y greadigaetb anifeilaidd, ac nad oes eisieu idd.o ond sylltt yn graffus a sefydlog i fyw llygad unrhy* fwystfil gwyllt a rheibus er iddo ladd el gyn* ddaredd yn hollol, a'i ddarostwng i'r fath sefyllfa addfwyn, gostyngedig, a gwaøalddag y mae efe, druan, yn cael ei ddarostwng gaff belydrlad tyner, toddedig, anorchfygol a bywiog llygad menyw! Yn America yø ddiweddar, argyhoeddwyd un o gredlnwyt mwyaf selog ao ymlyngar y theory hon yn dra effeithiol o'i gamsynied barddol ac athron* yddol. Credai yn blbyr a diysgog yn nylan- wad y llygad dynol ar greaduriald gwylltion, dilywodraeth, ac ysglyfaethus. Nid oedd cyfeillion a chydnabod y gwr dyagedig, serch hyny, yn credu ei haeriad, eithr amheuent wirionedd ei oaodiad, ac er eu hargyhoeddl, penderfynodd y profleswr i waeud prawf o't hyn a ddywedai. Penododd darw gwyllt ft chorniog, yr hwn oedd yn arswyd i'r gymy- dogaeth, i fod yn wrthrych y prawf; acinifti y canlyniad yn hollol aflwyddianus. Antur- lodd y proffeswr, yn cael ei wylio yn bryderus gan luaws o gyfeillion, i'r cae lie yr oedd yr anifail peryglus yn pori yn llonydd, a sefydl- odd ei lygald arswydus arno, ond nid cynt nag y gwnaeth hyny nag y gwelwyd ef yn yr awyr, ond disgynodd drwy drugaredd yr ochr arall i'r clawdd, ac fel hyny, daeth o'r prawf a'i einioes ganddo. Yn ffodus, ni chafodd niweidiau corfforol trymion, ond y mae yn byw yn bur iBel er y dydd hwnw "yn nghantre gwaelod pentref iselbryd ysbryd." MAKWOLAETH YSGOIOR IEUANC. -Dyg- wyddodd marwolaeth hynod yn ngholeg Wellington. Bachgenyn ieuanc o'r enw Clifford, yr hwn a gysgai mewn ystafeli nad oedd yn cael ei hewyru yn dda, a gafwyd yn farw yn y boreu, ac yr oedd yr ystafeli yn orlawn o nwy, a bernir mai anadlu y nwy fa yn achos o'i farwolaeth. GWELL BOD HEB Y FATH FOCHYN.—Yroedd gan Mr. William Jeacoke, Llundain, fochyn yn ddiweddar a chafodd ei ddirwyo o ddeg punt am ei gadw; canys yr oedd rhyw glefya arno yn ei anaddasu i fod yn ymborth i ddyn. WEDI EI DDAL A'I RAFF EI HUN.—T tBM sinker, o'r enw Smith yn Newcastle wedi el draddodl i sefyll el brawf ar y cyhuddiad o lofruddio ei gymydog ar y 13eg o'r mis hwn. Yr anffodus ddyn hwn yw y pumed sydd I aros el brawf yn yr assizes nesaf. CYDNABYDDIAETH AM ANERCHIAD.—Syr George Jessel a ddywedai mewn atebiad I anerchiad a gyflwynwyd iddo gain yr Iuddewon yn ei longyfarch ar el benodlad yn Felstr y Rolls—"Nis gallaf ond gobeitiiio y bydd fy nyrchafiad, yn gyntaf mewn ystyr wladyddol, ao yn ail mewn ystyr gyfreithlol, er dIgaregl y llwybr i fy nghyd-grefyddwyr i ddilyn yr unrhyw gyfelriad at yr unrhyw anrhydedd". CYFRANWR GWIR HAELIONUS.—Derhyn- foddy GreatN orthern Hospital y swmgodldog ofilo bunau yr wythnos o'r blaen, gan ryw foneddwr gwir haelionus a arwydda ei enw yn S. W. Y. Dyma y pedwerydd fil rc boneddwr dyngar, gan nad pwy ydyw, gyflawni mewn modd dlrgelaidd at y sefydl- fad daionus uchod. RHYBUDD I YMADAEL.—Y mae Dr. Hay- man wedi newydd roddi rybudd y bydd Iddo roddl I fyny yr alwedigaeth o fod yn athraw yn Yagol Rugby. YSG AD AN.—Yn ystod yr wythnos ddi- weddaf, daliodd pyagotwyr St. Dogmell azn- ryw lonaid rhwydau o ysgadan, a gwexiUx hwynt am Is. 60. y dwain. "1',11«