Y Gwladgarwr

GAIR AT BAWB O'R GLOWYR. FY hhODYR HOFP,—Yr wyf yn ofni ein bod yn rhy anwadal yr amser hyn, ac yn barod I waeddi gyda phob awgrymiad heb yn. gyntaf ei ystyried a'i bwyao yn bwyllog a chywir yn nghlorian barn a ohyfiawnder. Yr ydym yn Ay hoff o gynyg ac eilio pethau y mae ein gweision Halliday, Pickard, ac ereill yn daflu ger ein bron, a'u gosod yn gyfraith didroi yn union, a thrwy hyny yn belchio ein hnnain, a threthu yr iau orerchyll arnom, ac yn mhen ychydig byddwn yn canfod ein byrbwylldra, ac yn edifarhau aim ein ffolineb blaenorol. Dylem gadw mewn cpf fod dynion yr oeahon yn efrydu cyfrwyadra I enill aafla mor fanawg ag j medrant, a chael cymaint ag a allant o'n haAaii km ychydig nen ddlm o waith. Eu hiuneanydyw bod yn ymerawdwyr arnom. Bydd^d i ni gofio hefyd fod rhai mor gyf- twyif ermwyn eu hunanles, a chyflogi dynion dylanwadol i chwythu eu cyrn o'u blaen er mwyn ein seboni, ein denu, a'n darbwyllo fod pob gweithred o eiddo ein swyddoglon er ein Ues a'n cyaur, a'r unig ffordd i ni lwyddo ydyw gwneud yn ol eu cynllun hwy. Y mae gwirionedd mawr yn y llinellau canlynol "C4n di benill bach i'th nain, Fe g&n dy nain i tithau." Anwyli frodyr, agorwn ein llygaid a gwyl- Iwn. Dylem newid ein holl awyddogion bob chwech mis, oddieithr y prif lywydd er ys- grifenydd. Ofnwyf fod ein gweision wedi myned yn fwy o gyfansoddwyr cyfraith na dim arall. A ydyw yn rhaid i ni eu goddef hwy felly ? A ydyw pob peth a benderfynant hwy i fod yn ddeddf i ni 1 Oa felly, y maent yn debyg i'r Shah, sel y Mediaid a'r Peraiald wrthl Fy marn yw, os gwel ein awyddogion eialea rhyw welliant yn ein plith y dylent anion y cyfryw yn yagrifenedig i gyfarfod pob doabarth o'n Hundeb, er i gynrychiolwyr pob oyfrinfa draethu eu barn arno, ac yna ei oaod. o flaen yr aelodau cyn ei baaio yn ddeddf, yr hyn a arbedai lawer o geintachu yn ein pltth. Ni ddylai dim o bwya gael ei WBeud gan ychydig ddynionyn ddiarwybod, gan mid ni sydd yn eu cynal. Talu am weini yr ydym, ao nid am feistroli arnom. Oarwn gael gwybod gan rai o honoch trwy gyfrwng y GWLADGAKWB pwy ddarfu feddwl yn gyntaf yh nghylch cael HalMday i'n cyn- rycbioli yn y Socedd ? Pa beth fydd ei ddyben yno? Beth yr euillwn trwyddo 1 Yn lie pwy y mae i fod-Mr. Henry Richard, A.S., neu Mr. Richard Fothergill, A.S. 1 Pa faint fydd y draul i'w gadw yno. Pwy fydd mor ben wan a'i gynal yno ? Y mae Halliday yn aIle priodol yn awr; ond beth fydd yno, wys 1 A. ydyw yn myned i gyflawni gwyrth iau 1 Pa faint y mao wedi ei wneud am ddim I nf, frodyr 1 Dyg-vm warth arnom fel cenedl os pleidiwn ef. Yn awr, anwyl frodyr, e-irychwc. ati mewn pryd. Yr eiddoch yn ddidderbynwyneb, WIL O'R FRO.

YMFUDIAETHT" MR. GOL.Y mae yn amlwg i bawb fod cyfleusderau ymfudiaeth yn tra rhagori yii ein dyddiau ni i'r hyn oeddent yn amser eia tadjeu pe s.mgia, nid wyf yn credn y bu- asent yn dyoddef cyiuaint o orthrwm a thrsia Itg a wnaethaut. Gallir yn awr fyned i unrhyw ran o'r ddaear mewn yehydig wyth- nosau, ac am bria gweddol o reeymol; ac yr wyf yn eredu pe byddai haner yr arian yr ydym, fel gweithwyr, yn eu taflu i'r undeb- au yn cael eu defnyddio er ffarfio tryaorfa i anfon y aawl iydd yu dewis pan ar strike i wiedvdd lie y mae digon o le, a digon o'u heisfeu, yn atob y dyben yn Hawer gwell. Yr wyf yn undebwr i'r earn ond credaf y byddai trysorfa. o'r fath yn fwy o ddychryn i'n meistri Da.'r undeb cryfaf yn y deyrnaa. A fydesat yn ormod i mi ofyn i gefnogwyr aiddgar y Wladfa Gymrelg i gymeryd y pwn o dan eu sylw, ac i ymdrechu cael gan weithwyr Cymru i gyfranu at drysorfa o'r fath ? Y mae csnoedd o weithwyr tan yn air Forganwg ag sydd yn gwybod y ffordd i drin tir yn eithaf da, ac y mae i'w gyfrif fod ein sefyllfa ni fel gweithwyr mor ddrwg yn sir Forganwg, am fod cymaint o ddylifo yiaa o'r siroedd cyfagos. Y mae yn amlwg i bawb fod arwyddion yr amserau yn eglur ddangos fod brwydrau mawrion i'w hymladd rhwng cyfalaf a llafur yn fnan eto ac onid yw meddwl am glywed y Ilef au a'r cri a glywsom y gauaf diweddaf gan y plant bychain yn galw arnom i chwilio am gynllun a goatta ieiaf i ni. Y mae yn eithaf amlwg hefyd fod ein meistri yn fwy penderfynol yn awr nag erioed i beidio ildio dim, ond yr hyn fydd yn rhaid iddynt, ac yr wyf fi yn creda mai ymfudiaeth yw yr unig feddyginiaeth effeithiol a'n cynorthwya i oagoi y fath drychineb eto. GWEITHIWR.

[HYSBYSIAD.] GLOFA BLAENRHONDDA. Dymunir ar y rhai a weithient tyn y lofa uchod cyn y strike, ac sydd wedi deehreu gweithio mewn glofeydd ereill, ac nad ydynt yn meddwl dychwelyd, os ydynt am gadw eu haelodaeth yn y fund, iddynt anfon gwybod- aeth o hyny i'r ysgrifenydd cyn pen pythef- nos o'r dyddiad hwn, yn nghyda thai am yr amser a aeth heibio. Medi 15. D. WEEKS, Ysg. 654 Treherbert

Ifj tw jtSMHW S \i §• D M JnJ g. ca p:¡ Wel dytna "j, TmEDDYCHNIAETH ANFF AELBDIG "SCOTT'S (late Jomss) Barmouth Pectoral Balaam of Squills and Horehound," at roddi gwellhad nrdongyrchiol i'r Peawch, An. wyd, Crygni, Diffyg Anadl, y Pas, Caethdra, a phob anh^lder yn y Frost a'r Gwddf. Ar werth gan Fferyllwyr mewn potelaa Is. l|o. CymeradWyaeth oddiwrth Mr. T. P. Thomas, Pwllfaron, Morganwg :—" Yr wyf er's blynydd1 au wedi cael fy mlino gan besw^h trwmra phoen* na." Wedi defnyddio na botelaid^ysgsUena fel y canly^iY mae yn llawen genyf e{qh hy»> byBa fy mod wedi cael lies netflaaol drwy gy- meryd eich Pectoral Balsam of Sqaflls and Horehound.' Yr wyf yn awr yn teimlo fy hiin gystal yn fy iechyd ag erioed. Gellir. cael lhwws o dystiolaethau pwyslg ereill ar gais. D.S.—C!<HIr cael adroddiad dansoddol or "Scott's (late JoneS) Pectoral Balsam of Squills and Horehotmd," o eiddo WKNTWOBTSI LASOBLLBS SCOTT, Eèq., F.C.S.,P.A.S.L.,F.R.S.> S.A., &o., ond yn unig anfon archeb am daiio at y perchenog i Bvmonth. SCOTT'S ODONTALGHCA." T^ARGANFYDDIAD mwyaf dyogel ao effeithiol at roddi gwellhad uniongyrch- iol i'r Ddanodd. Ar werth gan Ffeiyllwy* mewn potelaa 6c. a Is. yr un. Cyrneradioyaeth oddiwrth Mr. John Davies, (Cyrtvro Llwyd,) Aberaman, ger Aberdar. Anwyl Syr,-Yr wyf yn el deimlo yn ddyledswydd arnaf eich cydnabod am eich meddyginiaeth werthfawr rhag y ddanodd, yr hon sydd wedi ei phrofl yn hynod o effeithiol yn y He hwn. Y mae wedi bod o gysur « bendith dirfawr i bob un ag sydd wedi xoddi cynyg teg ami, ac wedi ei phrofl yn anffaeledisf. Osbyddwchyn dewis, gellwch gyhoeddi y dystiolaeth uchod, er mwyn y rhan hono o'r ddynoliaeth ag sydd yn dyoddef oddiwrth y fath boen arteithiol a'r danodd. Gallaf eich sicrhau fod eich "Odontalglca" yn fendith anrhaethol yn y rhan hon o'r wlad. Os gwelwch yn dda anfon jotel swllt i ini y troliwn gyda throad y Post. Ydwyf, syr, yr eiddoch yn eywii, 14 JNO. DAVIES, (Cymro Llwyd.) Manufactured solely by D. W. SCOTT, M.A.S., M.R.P.S., Medical Hall, Barmouth. Goruchwylwyr yn Llundain :—Messrs. BAR. CLAY & SON, 95, FarrlngcLoa Street. 533 WANTED. WANTED a Strong Lad as an apprentice, and a Junior Hand to the Grocery business. Apply to JOHN H. GRIFFITH, I Morriaton. DRILL HALL. MERTHYR. CYNELIR Y NAWFED EISTEDDFOD FLYNYDDOL yn y lie uchod ar ddydd NADOLIG, Rhagfyr 25, 1873. Llywydd a Beirniad yr Adroddiadau,-Parch. O. W. JAMES, (Waldo.) Beirniaid y Ganiadaeth a'r Gerddoriaeth,—Mr. E. LAWRANCE, (Cerddor Tydfil), a Mr. W. F. FROST, (Alaw'r Dyffryn.) Bydd pedwar o destynau corawl yn gys- tadleuol, yn nghyd ag amryw wobrwyon teil- wng ereill yn cael eu rhoddi am Solos, Duetts, a Trios, &c., &c. Prif ddarn-i'r Côr heb fod 80 o rif, a ddat- gano yn oreu Come with torches," (Mendel- ssohn, yr hon a enillwyd gan y C6r Cymreig yn Llundain. Gwobr JE20. Anfonir programme, yn cynwys pob manyl- ion pellach, drwy y post am geiniog a dimai (mewn stamps) gan-LEwis ROBERTS, Ysgrif- enydd, 17, Grawen Brecon Road, Merthyr. 546 EISTEDDFOD GADEIRIOL TAIBACH. TESTYN YCHWANEGOL. I'r C6r, yn gynwysedig o leisiau bechgyn a dynion mewn oed, dim dan ugain mewn nifer. a. gano yn oreu "Good night, beloved;" gwobr £10. Part-song gan Ciro Pinsuti, o'r Musical Times am Fedi 1, 1873. 544 THOS. JENKINS, Ysg. » • THEHEBBB&T. TO BE LET or SOLD, a GOOD SHOP and HOUSE, at Ty-newydd. Immedi- ate possession. Apply to-REES JONES, Builder, Treher- bert. 547 PELENI DAVIES AT Y DDANODD. BETH svdd yn achosi y Ddanodd, Neural- D gia, JRheums, Ticdoloreux, a'r poepau mwyaf annyoddefol yn y gwyneb a'r pen? Diffyg nerth gewynol, yr hyn a achosir gan wendid y gallu hwnw ac y mae Peleni Davies yn feddyg- iniaeth drwyadl, fel y gwelir oddiwrth y tyst- iolaethau canlynol, pa rai sydd ddyfyniadau o'r llnaws ddaethant i law:— Oddiwrth Mrs. Elizabeth Jonea, Heolyfelin, Dowlais. Wedi dyoddef poenau o'r fath waethaf am ddyddiau gan y Ddanodd, prynais flwch o'ch peleni, ac ar ol cymeryd ychydig ddognau, gwellhawyd fi yn hollol, ac ni ddychwelodd y poen wedi hyny.j Oddiwrth Mr. John Lewis, Spelter, Maesteg. "Gwellhaodd eioh Peleni fi yn drwyadl, a chadwaf hwynt o hyd." I'w gwerthu mewn blychaa Is. lie. a 2a. 9c. yr un drwy y post, lc. yn ychwaneg. Gofal- wch eich bod yn cael Peleni Davies at y Ddan- odd. 1 Gwneuthurwr,—JOHN DAVIBS, Chemist, Pontypridd, 545. "Yn ngwyneb haul a llygad goleuni." EISTEDDFOD BLAENAFON. CYNELIR Eisteddfod fawreddog yn y lie uchod, dydd Gwener, Rhagfyr 26ain, 1873, pryd y gwobrwyir y buddugwyr ar y darnau canlynol: I'r C6r, ddim dan 80 o rif, a gano Y, s. c. yn oreu "0 great is the depth" (Men- delssohn-St. Paul) 20 0 0 I'r C6r, ddim d*n 40 o rif, a gano yn oreu "We with redoubled rage" (Handel—Novello's) 8 0 0 I'r Cdr a gano yn oren "Carmel" a LlaDgrieiolns," o lyfr Ieuan Gwyllt, yn olyuol i'w gilydd 3 0 0 Nichaniateir i'r cdr buddagol ar y darn cyntaf gystadlu ar yr ail a'r trydydd. Cyhoeddir y gweddill o'r testynau mor fuan ag y byddont yn barod. N. PHILLIPS, Ysg., Morgan-street, 543 Blaenavon. PONTYATES. jplYNEtlR Eiateddiod yn y lie uchod, dydd Sadwm, Hydref y 25&tn, 1873. I'; Beirnisid,—Mr. D. ESILYN EVAKS A v I 4 DBKBUIARDD. ~t programme CTda'r cyfnewidiadau i'w ^gael ond a^Eon fitamp dimai at yr Ysgrifttiydd, Mr. T. D. WIUJAMS], u Ynyshafrei^ Pontyates, 526 r KidweUy. M6r o g&ri yw Cymru gyd!^ "DYDDED hyaby^y cynelir EISTEDpFOD fawreddog, yn y Muaio Hall, perthynol i Bethani% Gower^ Road, Dydd Nadolig, ,1873. pryd y gwobrwyir y buddagol ar y teatynau 'Canlynol:— I'r C6r o'r un gynulleidfa, heb fod dan 60 mewn rhif, a gano yn oreu "Lift up your heads," o'r Messiah 10 0 0 I'r C6r o'r un gynalleidfa, heb fod dan 60 mewn rhif, a gano yn oreu Mor hawddgar yw dybebyfl" 10 0 0 Bydd hawl gan bob c6r ddewis arweinydd. Bydd rhif y laf yn swfyngedig i Forganwg yn unig. Bydd rhif yr 211 yn gyfyngedig 1 sir Gaer yn unig. Bydd y gweddill o'r testynau allan yn un o'r rhifynau neaaf, yn nghyda'r beirniad. HBImY DAVIBS, Ffosfelen Cottage; 540 Gower ORoad. MIDDLESBBO'-ON-TEES. "DYDDED hysbys y cynelir ail Eisteddfod Flynyddol y Methodiatiaid Calfinaidd. yny lie uchod y Nadolig nasaf. Ceir manylion pelmch mewn rhifynau dyfodol o'r GWLAD- GARWR. J —- T. BOWKN, Ysgrifenydd, '• Parkfield, 538;1 Stockton-on-Tees. [HYSBYSIAD.] AT SHEABEBS SIR GAERFYRDDllq- Dymunir ar holl shearers gweithiau Ataft air Gaerfyrddin i gyfarfod yn y "Bird-in* Hand," Llanelly, am bed war o'r gloch prrc1.. nawn dydd Sadwrn, Medi yr 20fed. I, 548 ALCANWB. Conservative Object ons. D YMYNIR ar bob Rhyddfrydwr ac sfdi wedi derbyn NOTICE OF OBJEOe TION i'w Vote ohebu a Mr. T. H. DAVIES, j SWANSEA, yr hwn a rydd bob cyfarwyddycl J yn rhad. 533 RHYBUDO NEILLDUOL—Y UAHEDB, Y MAE Mr. B. Boulton, Meddyg Daneddj -*• Cambrian Place, Crockhertown, Caaf* dydd, yn ymweled a Mr. T. W. EVANS, CHEMIST Commercial-street, Aberdar, y dydd Gwenet cyntaf yn mhob mia, o un i chwech o'r gloch. Sefydledig er's dros 20 mlynedd, ac yn cael w gymeradwyo gan feddygon goreu y air. Danedd celfyddydol, yn anghydmarol am ell prydferthweh a'u hesmwythder o 4^ i 25 gini f set. Llanw, tynu, &c. Dyddiad yn Aberdar* Medi 5ed, Hyd. 3ydd, Tach. 7ed, ac Rhag. 5. 542 FREE AND ASSISTED EMIGRATION TO NEW ZEALAND. Free and assisted passages ar granted by the Government of New Zealand 90 und: — To Married Agricultural Labourers, NawieS, Ploughmen, Shepherds, and a few Country Mechanics, ond their giving a Promissory Note for flO, payable in the Colony by mstalmenfilli or by paying.£5 in cash. Free Passages are given to Single fematø domestic servants. Daughters and Sons of twelve years of age and upwards, and going out with their Parents* are taken, the former Free of Charge, |and the latter on payment of dE4 in cash, or on giving Promissory Note for £ 6. Single men are taken on payment (before Sailing) of the sum of JE8, or on payment of A4 in cash, or on giving a Pfom'ssory Notejfor .£8. For Terms aLd Oondhions apply personally* or by letter, to the Agent-General for NeW Zealand, 7, Westminster Chambers, London* S.W. London, July 19th, 1873. 514 EMIGRATION TO CANADA- ASSISTED PASSAGES are granted by the CANADIAN GOVERNMENT to FIZO Labourers, Navvies, Female Servents, an £ Country Mechanics, by the Royal Mail and other powerful Steamships. FREE GRANTS of 160 Acres of Praire Land are offered to Settteft in Manitoba, and from 100 to 200 Acres of Wood Land in other parts of Canada. Depott are established in varions places for the reoeptioO of emigrants, and Government Agents aasut in finding them immediate employment. For further imformation apply to the CANADIAN GOVERNMENT AGENT, WILLIAM DIXON 11, Ndam Street, Adelphi, London. 417 COPELAND'S for COATS. COPELAND'S for TROUSERS & VESTS COPELAND'S for TROUSERS. CO IPELAND'S for BOYS' GLOTflttf QOPELAND'S for SHIRTS. COPELAND'S for HATS, CAPS, TIES, COLLARS, &o., &c. COPELAND, 6, Commercial Place, 518 t ABERDARB. A- FBEEDMAN'S. A tAUGE asBorment of MEN'S CLOTH- ING to be Bold at 20 per cent. cheap^V than any house in the Town. A large Stock of Blankets, good Fancy Shawls, Stuffs, &a.9 to be sold a. batgalD., ga The ntmoat mopey advanced on all goodSy Bedding, and Furniture*. > Money to any amount lent upon Plfite,, Watchea, t&o. Private Entrance.' x Hote fteridieM,- Next door to the Brecon Bulk. ABE^lBK. 582 QQ°D ^LLS PISCOITNTED. Important to All! TTIBBERT'S HEALTH GIVING SA- -M- LINE. Cures Costlvenesa, Gravel, Dropsy, Pafns in the back, Biliousness, Indlges* Mon, Diorrhcea, Liver complaints, Ernptiami on the skin, Pevens, Gout, Rheumatiem, Toothaob^ and Neuralgia. It purifies and invigorates the blood, and Its daily use tends to keep the body in a healthy st&te. $old by all Chemists, and by the Makers, W. Hibbert & Son, Neath, in bottles, 2a. 6d., 4L 6d and 10s. 6d. 523 Money! Money! Money! 4Mn Ann MONEY TO LEND to ^/TEI/JUVU all parties, msle or female in sums of not less than £ 33, or more than £ 400, oa Security of the Borroweei, own note of hand only. In. terest 6 per cent. Immediate attention given to <ul ho"* fide applicants. Advances made from oae to five yaw*. To ensure prompt reply, applicants must state amount required, how longfor, and how to b» repaid, with staBP" ed directed envelope, to—air. J. S. Hanley, 16, Oordalia Street, Bow Road, London, E. 02 Yn awr yn barod, pris Is.; trwy y P08t, It. Je., QEMAU MA&&AM, QEF cyfansoddiadau buddugol Eisteddfod ^Gade&lol N euadd y Gweithwyr, Taibach. Pob archebian i'w hanfon i'r Ysgrifenyddloo* THOMAS JENKINS, VaI'IIIt- 525 JOHN ENAws, Scutan- -"t7# ,J