Y Gwladgarwr

:tWladfa. Gymreig.—Rhaid i Arwi ddysgu atal- nodi, a thalu mwy'o sylw i goethder iaith. T^d dioddef gwaradwydd ac insult parhaus phob anghyfiawnder dan ormes y Sais. Insult sydd anfaddeuadwy, ar un modd slafiaid. Gadewir allan rai o'r penillion dechreuol. Ymddengys y gweddill. Patagonia. Y llinell, Ow! pwt 0 gynen yw Patagonia! sydd led fedrus 0 ran cynghanedd, eithr ni fydd yn seinio yu gy-nghaneddel i bleid- wyr y mudiad cenedlaethol hwn. Golud heb les, gwlad heb long. Cynghanedd dda eto, ond rhaid i chwi dalu tttwy o barch i wirionedd: Dychrvndod a chewri Indiaidd Rwyga ei grym frig a gwrai'dd. Cynghanedd rymus, ond yr ydych yn well ba.rdd na plioffwyd, a gellir dweyd yr un peth am Mawr ddwndwr myrdd o Indiaid Yn y nos ddaw arni'n haid. Nid yw y canlynol yn wir: Lle'n rhy bell, allan o'r byd Lie gwallfawr dallfawr dwllfyd. 0 ba les mewn dyddiau blin Rhag antur, fydd Argentin? Diwedd y Cymry diwyd A'u ilwydd gau, fydd en lladd i gyd! Ceir Rhy Debyg yn y llinell olaf ond un. Peidiwch a defnyddio eich gallu mawr i bardduo achos da. Anghymeradwy. tftlyddiaeth Dda.-Ni(I oes un atalnod genych o'r dechreu i'r diwedd. Nid oes cynghan- edd yn A gloew win glyd glan a glwys. Kid oes priodolder mewn gwin clyd. Di- sychedi am disychedu. Y mae llawer o ergydion da yn y cywydd, a cha ym- ddangos.

LLINELLAU. Ar farwolaeth John Asaph Roberts, baban Mr. John a Mrs. E. Roberts, Brynmawr. Ilu.farw y bychan o'i boenau a'i gur," _Ni wywodd erioed ei anwylach; ^nd Ah! rhy ddymunol, rhy brydferth a phur Oedd Asaph i aros yn hirach: oer ydoedd hinsa-wdd gauafol y byd I flod'yn mor ddengar ei swynion, fae'n rhyfedd i'r Iesu ei adael cyhyd Mewn daear mor llawn o helbulon. 0! Asaph anwylaf, paham, O! paham Ehedaist o gOl ein serchiadau. Gan. adael i wylo dy dad a dy fam 'Yn isel a thrist eu calonau ? å.i'n eisieu oedd uchod rhyw berlyu hardd, hardd I'w osod yn nghoron yr Iesu? flod'yn dymunol oedd eisieu yn ngardd Paradwys a th ddygodd o'n teulu? O! Asaph, fy mhlentyn, er iti mewn hedd Ar waelod y beddrod gael huno, Shy deueu yw lleni du oerion y bedd o olwg fy nghalon dy guddio; Mor gryf y meddvliwyf am danat 0 hyd, Wyt destyn fy holl fyfyrdodau, •^es byddaf yn teimlo dy fod ambell bryd Yn gorphwys fel gynt rhwng fy mreichiau. tynwyd oddiwrthyf pan sugnai y fron, Pan ydoedd yn dechreu i siarad, å. chofio. rhai geiriau ddywedai mor lion, Mae hyny yn rhwygo fy nheimlad; Ai hyd ein gwelw ruddiau yn foreu a hwyr Mae dagrau yn adrodd ein galar, A blodau'n dedwyddwch wywasant yn llwyr Pan guddiwyd ei wyneb mewn daear. ti lygaid siaradant gyfrolau 0 hedd, Tra dawnsiai tes serch ar ei wyneb, A. phawb a ddywedai fod Asaph a'i "wedd Yn gynllun o nefol dlysineb; 1; t fii riaint dybiasent fod iddo hir oes I sawrus flodeao mewn rhinwedd; Ond Ow! er eu siomiant y bychan a ffoes Pr wlad sydd yn for a dangnefedd. Ac yno fel brenin mae'n eistedd mewn hawl,' Mer uchel ag angel neu seraph, A?i delyn yn arllwys caniadau o fawl 1'r lesu mewn hwyl mae John Asaph; Mewn mwyniant dilychwin y chwardd ar ei sedd, Heb ofid na thristwch i'w flino, Qan herio cynddaredd yr angeu a'r bedd I gyffwrdd a'i iechyd byth eto. Iraidd rosyn o ardd yr lesu-ddaeth Fel am ddydd i wenu I ardd oer y ddaear ddu,—a marw wnaeth Cyn i'w ddail odiaeth ar gynydd ledu. O'i rawd aur rho'w'd i orwedd Angel bach yn nghol y bedd; Rby bur oedd y cerub bach I aros yma'n hirach. Nantyglo. CILGWYNOG.

DYN A RHINWEDD. Fod rhesymol, cadw'n wastad Yn dy feddwl fawr bwysigrwydd Bywyd cywir, a chymeriad Gloew, beunydd llawn 0 sobrwydd; Bydd yn isel a difalchder, Ofna fod yn hyf ac eon; Cofia, can gau mwya'u huchder Brofant lid y stormydd cryfion. Bydd rinweddol: rhinwedd glaerwen t Sy'n rhagori ar aur ac arian, < A dyegleiria drwy y ddrygneti, 1 Fel di wy'r nos y lleuad eirian; I Mewn blin adfyd hi gyflenwa* Ei piherchienog a. dedwyddwch, Ac amynedd, a doirana Bwys ei faich sy'n drwm gan dristwch. Pan fo gwyllt-fdr cyfnewidiol Byd yn ctiro gan wynt amser, ,:Pau fo gy-rfa'r teuln dynol Yn anhawdd gan anwastad der, Rhinwedd wna ^yfeirio'n ddyogel Llong dy daith i borthladd dedwydd, Hi hwyluss, gwna yn dawel Ffyrdd dy d'eithiau drwy dy aflwydd. D. GWALLTBB.

BUDDUGOLIAETH Y COR MAWR. Ah! Caradog, yn awr credir Ti yw pen Gwalia wen wir. Caradog, y gwr hudol,—a gurodd Wych gewri Seisnigol; Cymru hen, Did cam ar ol Eleni yn olynol. Caradog yw creawdwr—y fyddin Foddiodd bob Omerwr; Heriwn y byd a'n harwr, Blaenor y gan, ablun yw'r gwr. Caradog, y cawr odiaeth,-ysgydwodd Weis cedyrn cerddoriaeth; Ah! ei glod yn hynod aeth A'i dalent trwy'r byd helaeth. Caradog, fel y g6g a'i gan—roddodd Ei bereiddwin allan; Ah! cipiwyd iiwrdd y cwpan, A honi y fil yn y fan. Llanelli. IOAN APAK.

ENGLYN 1'r "Glyn," trigfan lsI-wyn. (Buddugol yn Epsteddfod Ynysddu, 873 ) Man swynol yn myn wes anian,—oesle Islwyn—taweldrigan; Nyth yw hwn wrtho'i hunan Yn nghdl cwm i angel cln.

ENGLYN BEDDARGRAFF I'r diweddar Mr. Edward George, Black Prince. (Buddugol.) Os trwm oedd ing stormydd an gau,—treiddiodd Trwyddynt cyn gwelM dyddiau Hir, er yn glir 0 dan glm Lwyth 0 bur wlith y borau. GEORGJS LONG.

DH. Hu, TER'H SVHcial L»ciurep. to youne; men on health, iti r^toration and happy marrwga', when to mairy with advice to thone who contemplate marriage, j oint ng out certain impediment r *n'ier marriage life unhsppy 1i.nd dirpction of apeedv ramov»l, sh^nll be read by all who. alue strength, and ma' hood, and wish b an happy old agq. J'o t frenon receipt of t« o stamps. Add'eM Secretary. In ti ute of Ana'omy Birmingham. 487 I DAVIES & SONS, Watchmakers, Jewellers, J: Silversmiths, 3, NEw STREET, NEATH, AND AT 6 OuiIdha.H Square, "yy ATCHK8 to snl: all classes of purchasers. W ATCRES of t.he best EngKsh and Foretntn make. ^rA.TCHES, Gold Levers, from j610 10s. upward ?. WATCHES, Siiver Lever-, at £4 41., a 5s.. up to B10 10s. DTT'ATCHE', Sold Genevas, at £4 4' 0.5 5 up to vv £ 10 10s. TXTATCHES Silver Geneva', at £ .110s., £ 2J 2d., je3 3s. "AERANTED GOODS are only kept in Stock. Cio CKS of every description. I JEWELLERY, new designs constantly added. gILVER GOODS in great variety. 1— ELECTRO PLATE of the best dascriptioa. gPECTACLES to suit every sight. "REPAIRS executed in the best manner. CLUBS supplied. ORDV-RS accompanied by Ca h forwarded to any part. 474. A w 4t ARGE asaorment of MEN'S CLOTH ING to be sold at 20 per cent. cheapor than any house In the Town, A larca St^ck of Blankets, good Fancy Shawls, Stuffs, &c., to be sold a bargain. The utmost money advanced on all goods, Beddinsr, and Furniture. Money to any amount lent upon Plate, Watches, &o. Private Entrance. Notp the address.- Next door to the Brecon Bank. ABERDARE. 481 GOOD BILLS DISCOUNTED. FLJ 2696 AGENTS SELL JOHNSON, JOHNSON and \y Co.'s PURE TEA, SECURED IN TINFOIL PACKETS. It is free from all mineral colour, or other adtilteration-and therefore wholesome apd invigorating-of great strength and delicious flrtvour-consequently, very economical Qualities from 2/- to 4/- per lb. SoW by aulhorized Agents (Chpmittf. ~onfeo tinners, &a.) throughout the Metropolis and in nearly every Town and Village in the Kingdom. LOCAL AGENTS:— Aber^are Evam". Chemist, 14. Commprcial/lt Thomas fh»mi*t, 70 Mill s'-est. Aberaman, Sims, Chf>m!*t, Post Office. bar arn. Wcrkman, Post Offic. 'be sychan. Brain Sttnop Office. Blaenafon. Rees, Stdionør. Po't OfficJ, rowlaiq. Rees Ch-mist.;Emmanu.,I. Confectioner. Ebbw Vale, Jone". Chemist Victoria Road Hirwaun Sim., Chemist. Merthyr, Lew's. Chemist, George Town; Oh-mist, 128. High Strset Morriston, B-ven, POQt. Officii. Pov;tloUyn. Davie-, Tea D,,kler., Post Offics. Pont prf-ld, Daifeq. Chemist Pontvpool, Hdwani1. S',&- ttoaer Rhymny, Dixon, Ohemivt. Taff's Wien,Williams rbemi t. Tredegar, Jenkins, Chemist. Troedvrhiw, Knox, Chemi-t. 610 A^EIBMITHT'S BLAST ¡ oil DISTEMPER PILLS. i IBEdlSTHRBDJ Y floiig mSmhMft *3 1 JL nev Dwmufiuii, OpLaitzi, Asmo, OnøøI, Durrra kmvi, Dii*Gi)nzmiJtxv.< anitio, (jivtKaz, tti boil mkwjlmtm y Flare 4»v Tmtvaixt, TIODOLOB*, Banvma, BssctazH, pbob maUl 0 iKrMitatmoK. Mae aaUwidrt watu iIIU >!o#bGhI a lid. memmf- trwT y P*ai iiya. OpMM 9 W ¡;¡¡j WMlitd Kk Az w«tt!k mem Byehan hi, 1 ¡fl., t St. ft, p >.J. p-utu,j} Fferyllydtl yn a Wkrtwrf* Ac^ate-tt&jon: Strata?, Ssttta; CsU.izn A Liviu'scfiiL Evaat, Soot, ft C» KOTIC3B—Tlrtk titlis of sliis Bamtdy is Cej»3*isbi. PROPRIETOR,— W. GEORGE, Chemist, 1, Oxford St., Swansea, AGENTS,—Aberdam,—Mr. W. J. Thomas, Chemist; Swansea,—Mr. J. Davies, High St. Mr. E-ee?,. Chemist, High St.; Dowlas,—Mr. Hancock, Chemis Neath, — Mr. Hayman, Chemist Hirwain,—Mr. George. MEDDYGINIAETH I BAWB. DOCTOR DW'H.Sefydledlg er 186n. PROFFESWR ALLBN. M-sddyf? Ymarferol mown IlyaieuaoUs. yn ol cynllan y diweddar Dr. Coffin, W A cbymerwch eich darbwyllo gan dystloi- aathau gaa; y cyraer&dvyaethau gosfes i aUn ymarferol y Proffesvrr Allen ydyw' f tyttiolaethau parhana sydd i'w welliaata^ anghydmaroi., y rhai a gyiiavma efe hyd ye nodwedl i ereill fetha, rhestr o'r rhai a ellis en gweled yn ei feddygfa, yn 2, Marko* Street, Aberdare. Y ma.t1, ei yatafell ymgynghori yn hollo neilklue'dig. Yr oriaa er gwneud ymchwiliad ar dcUvfr ao i yiogyaghori, o 10 yn y borer; hyd 8 yn y prydnawn. Pob achoaion dixgelaidd, iutiammatioai. twymynau, y frech wen, so nnhwyldera11. c-roen, &c., a wellheir ^aziddo mewn ychydt. ddyddiau. Oymerir at anhwylderau croni- wrth y mis. Anfonir t'ob moddion meddy^oi i unrhvv ran o'r deymaa ar dderbyniad damps nets P. O. Orders, wecu eu cyfeirio > Botanic Establishment, 505 2, i\" arke Street Aberdare, M O E (JAN'S jfr'SUBO-TOIIO PILLS, rpHEBE PiDs are prepared from the Recipe of & very erniuent Burgeon, are perfectly free from all Mercurial preparations, Gamboge Croton Oil, or any of the poisonous drastic drugs which are so conimoTily used in the preparaiioc of -Pills. The Nein-o-Tonic Pills contain the extracts of some of the choicest tonic herbs- For ladies and gentlemen of the most delicate constitution and subject to nervousness, they a.re rt-cornmended with every confidence. The never-failing effects of Morgan's Nenro- Tonic Pills in curing the following disorders, have secured to them a celebrity unequalled by any medicine of past or present times, viz:— Ague, Debility, Nervous Headache, Tie Dolo- reux, Neuralgia, Gout, Sciatica, Rheumatism, Toothache, and all disorders arising from a weak or low state of the nervous system. Sold in boxes, Is. aid, or 2s. 9d. each; by post, Is. 4d. and 3s. May be had direct from the proprietor,—R. T. MORGAN, Chemist, Hall Street, Llanelly, Carmarthenshire, and all re- spectable Chemists and Patent Medicine Ven, dors.. TNSTEHONIAI.S. The following tira » I off from the msny the Propr'etni bjw In his p lssossion,— Mr. Stephen Evans Ctkarow Pontyborem, Llanelly. Sir.—I am baypy to ILorm you that our Nenro Tonic Pills have bean of gtfHt service to my daughter. Prevkras hi Uktng year Pilie, she hai been laid np fci three Ne-nralea and General Debility; <t urine that tima she tried nine fint-cla s c'octott.-bui iff-t no re- l: alter tak ag occ box of yonr Pills, alia was able to btt(,nd b-,r ho*i»ehi>Ul dmtsa Plewe to send het sjjmher bnx i am, <J»%r «lr. y urs truty, Mr. B T. Morp^a, Itoetty. STEPHEN EVANS. jiraea Morier, "Oat h Me," of Southampton. D,r Iwen suffering from Tic Dolo- retts and Nervous Huadacha for years, and having in vain irl+d sewiaJ <3octors ia vaHonn pltcea. I am most happy "I tnforaa you that h..ve baea con plet-ly cured b taking your Pills, » box of which I always keep by me. I am, dear 3 r, yours trcly. Mr. B T Morgan, lUnelly. JAMES M0RLE7. WHOLESALE AGBNTO: LONDON,—Messrs. Jno Sanger & Son; Bristol,-Messrs. Fenis & Co.; L,iverpool,-Messrs, Evans & Son. 247 The South W alea Atlantic Steam Ship Oompany. YMFU^TABTH I AMERICA. f% OYME.U I AMERICA yu ddirect heb \r fyaed trwy Liverpool. Am bob hysbysrwydd, ymofyner & DR. PRICE, neu E. G. PRICE, 2-62 Emigration Offices, ABERDARE. The Use of TSie Crfenfield Starch Always Secures The Delight of the Laundress, The Admiration of the Beholder, Led, 92 And the Comfort of the Wearer. .MEBTHra TYIDF i L UNION. TyTR. GEOROB O RIFFITHS JONES, of 23, Canon-atreet Aberdare, is appointed REGISTRAR of MARRIAGES, vies Mr. D B. GafflTiTHS, resigned. Daited this &th day of June, 1873. I FRANK JAMES, rÙH 477 Superintendent Registrar. Cymderthas Adbi^^u Fnddianol Bar« ^aol PontjrpSnad, Llant^ftnt, aJShfam. Bhonddair/ Steyddfa,—P^tO £ ket'hara^ersf) Pontypridd. O PL AAA YN barod i'w riioddi allan av v''v dai neu*diroeddrhydd-ddal- iadol, rhwym-ddaliadol, neu nawdd-ddaliadol (copyhold.)-, tjellif ad>dalu y fiwm a fenthycir, gyda lldg, yti fSn symiau, misol neu chwarterol, wedi ei estyn dr.s unrhyw nifer o fiynyddan o 5 i 15; a gall unrhyw fenthyçifr ymryddkan oddiwrth y gymdeithas unrhyw amser trwy ad- dalu yr hyn sydd yn n gweddill o'r swm a fen- thyciwyd, yn nghyda'r llog hyd y <!y<M j/f a<t- delir yr arian. Cynelir cyfarfodydd tanysgrifiadol ar y Lltm cyntaf yn mhob mis, yn y Post Office, Treorci, aml.30;yny Pentre am 5 p.m.; yn Swyddfa y Gymdeithas, Pontypridd, am 7.30 p.m.; ac yn y New Inn, Llantrisant, y dydd Mawrth canlynol, am 5 yn y prydnawn. Am unrhyw hysbysrwydd pellach ymofyner a'r Parch. Wm. Jones, Pentre, Ystrad; Mr. J. M. Evans, Surveyor, Treorkey; Mr. Thoitiiis Morgan, Llwynpia; Mr. Giiffith T. Davies, Treorkey; Mr. John Morgan, Llantrisant, goruchwyhvyr; neu a'r ysgrfenydd, Mr. H. S. Davies. 419 Yn awr yn barod} pris 6c., triw/r post #|e., OYFALAF A X,LAFUS (Capital & Labor,) GAN CYMRO GWYLLT. pOB archebion i W. LLOYD, Svryddis'ff GWLADGARWR, Aberdar. "Pob Gweithiwr ei dy ei hun." CrMDEITHAS ADEILADU ABERBAB, l\fODNTAINARH. AC HIRWAUN. SHARES: DEG PUNT YR UN. AELOBIAETE: GHJVlJ CHEINIOQ Y SHARE. Gellir tala y shares ar unwaith, neu yn fíÙJ. symiau yn fisol «eu yn chwarterol, &o. Symiau ruiBulo Swlit i fyny yn ol nifer y biyr-ydrioedd y byddis am iddynt rodeg. Gall p <b aelod gymoryd y nifer a fyuo o shares, ac yn thydd o bob cyfrifoldeb. YMDDIKXEOOLWX'R Mr. W. Morris, Com- mercial Square; Mr. W. Dyke, Commercial Square. CYFARWYDDWYR :—Mr. W. Dyke, Commer- cial SquM e; Mr. W. Morris, Commercial Square; Mr. W. Lloyd, Canon-street; Mr. J. W. Nle. Ewen, StatiuK street; Mr. David Davids, Canori- stroet; Mr. Fichard Jones, Clifton-street; Mr. John James, Glo'ater-stteet; Mr. Leyson Rees, Bwllfa; Mr. B. Evans, Owmbach; Mr. John Hughes, Clifton-street; Mr. J Hammet, Worfa; Mr. E. David, High-street: Mr. D Maendy-placo; Mr. H. A. Weliatoad, Cliftom. street; Mr. Theophilus Williams, Aberaman; Mr. John Rees Cwmbach. CYFREITHWYR — Meistri Risser a Phillips, Canon-street. SURVEYOR :—Mr. Evan Griffiths, High-street. "Vsgrifenydd:—Mr. C. R. Vidal, G&dlya-ro&d. BANKERS :-Meistri Wilkina & Co., Aberdar. AMCANION Y GYMDEITHAS. Rhoddi mantais rwydd, dyogol, ac enillgar i bersonau i roddi arian ar log. I roddi benthyg i'r aelodal1 at yr amcanion canlynol:—I brynu freehold nen leasehold property; i godi ncu gyweirio adeiladau i dalu ymaith mortgages; i godi arian at faanach neu amcanion ereill drwy mortgago meddiant. Er darpariaeth I bersonau neu deuluoedd ar gyfer afiechyd ac henaint. Er prentisio a ohychwyn plant mewn masnach. Er sicrhau rhauau vriodaaol, &o. Wrth dalu 13s. 4:. yn fisol am ddeg mlj/n- edd, neu 7s. 6c. am 15 mlun-dd, dfrhyair, ar ddiwedd yr amser hwniv, £ 100 a'i share o elw y Gymdeithas. Ceir yr holl fanylian ychwanegol gan yr Ysgrifenydd. Rorbynir aelodau bob nos Lun a Iaa, o haner awr wodi 6 i 8 yn yr hwyr, ya yr Aberdare Reading Boom. Y Cyfarfod Tanysgrifiadol cyntaf i'w gynal prydnawn dydd Llim, Gorjthenaf 14eg. 487 Yn y Watg 6, 7,8, 9, 10 o A 1. A WON Y BOBL: ^Lrls cynwya cerddoriaeth hen a newydd, -*• (T. Sol-fa), ar eiriau Moesol, Difyrol, Gwladgarol, Dirwestol, a Chrefyddol, gan E, YLLTYD WILLIAMS, Dolgellau, golygydd Can- ty on y Bobl. Danfonir gwerth Is. ac uchod yn ddidraul. Orders i'w hanfon at L. JONBS Printer, Llanerchymedd, neu at y golygydd, 234 OWAIN GLYNDWR; NEU, YMDRECHFA OLAF GflLIA PRIS 8WLLT. j Caerdydd: JONES a'i FEIBIOX, St.' Mary Street. 509 Cloth Hall, 8, Commercial-crreec, Aberdaro, & Cloth H all, Mou> ..ttimash, HE. begr* to inform HJ cus'omers that 'I* has a vtjv • large stock of BEaD^-MAJ^E CL ji.-iKS. Bkix ani Coloured Cli'h Coats, with Trou-t-rs »nd Vesm io match, Vests Moleskin and Cordu oy T'om«M, Unck Jackets and TitOMer-, Shirts, Drawrs, B j s' Clothaa ia *11 sizes and quality; p lsf.), all kind of toileting done ou the premi e on the Bhoitwt notioe. N B.—Welsh Shirting*, Pa ry Dresxeg, Aprons, Stripa .Skirting and real VS hite Wel-h Flannel manBfactored at Aberarad Mill, Newcastle Emlyn, Carmaiihenshize. t 121