Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
9 articles on this Page
--ELEN WYN.
ELEN WYN. ELElf YN TORT M HADDUNBi). Yr ydym yn cael Elen, wedi iddi gael el rhyddhau o rwymau'r ?3, "yn penderfynu gwneud ymdrech eto 1 gael gafael ar Stanley; oad yn addunedu lddi el hun i fynu profion ricrach cyn traffeithn yn y dyfodol, fel ag y gwnaetn yn nghylch William Tell. Ond dyma hi eto ar ei thaith adref yn cael ei hudo ar ol xhyw DalieBln Williams tualr America, ac yn lie cymeryd Hong i fyned adref o'r porthladd hwn, fel ag y bwriadal hi wneul, wele hi yn cymeryd llogg inno boithladdoedd yr Unol BaleltHiau. Talodd am y newyddiadur, a chymerodd ef gyda hi, er ei chysur tybiedig a chyfarwyddol. Dyna'r llor g yn cychwyn, ac wedi i Elan golli ei golwg ar olygfeydd y tlr estronol, y mae yn ymfoddloni ac yn esgusodi ei hun fel hyn:- Yr wyf yn synu i mi fod mor ffol a medd wl yr Elal Stanley gall yn filwr, a dylasat y gair hwnw o eiddo y swyddog yn mhrlf swyddfa rhyfel fod yn ddlgon i fy moddloni mai nid fy Stanley i oedd y Wm. Tell an- ifodus hwnw. Dywedodd y swyddog fod William Tell wedi cael ei anog i ymuno a'r 23, am ei fod yn trin y gwn trior ddeheuig a chyfaiwydd, a dylaswn wybod nad oedd Stanley erioed wedi arfer trin y fath beth a gwn erioed ond am y Taliesin hwn, eredaf mai efe ydyw. Y mae with waith hollol gydweddol a'i alluoedd, ac y mae syniadau y lllnellau a ddarllenals, er eu bod wedi eu tafia allan mewn darlith, ac wedi myned wed'yn o dan law y gohebydd, eto, y maent yn disgyn yn nerthol ar fy nheimladau fel syniadau cyfarwydd genyf, y rhai a gyfar- wyddais a hwy wrth ymddyddan & Stanley yn ei ymweliadau dymunol a mi. Beth bynag, mynaf hyn allan eto cyn y rhoddaf y cwbl i fyny i anobaith." Cyrhaedda ben ei thaitb, ac & ar el hunlon i rm o ddarllenfaoedd y ddinas, er gweled a all hi gael rhyw hanes diweddarach yn ei gylch na'r hyn sydd ganddi yn ei meddfant. Y mae Jiun dp, po nesaf yr elir ato, yn dyfod yn debyeach i'r sylwedd, ac y mae awydd ar Elen i weled newyddtadur eto i weled a ddaw Taliesin a Stanley yn fwy tabyg i'w gilydd yn ol ei dymuniad hi. YR ARWYDDION YN CYNYDDU. Ca'dd Elen afael eto ar hanes Taliesin, a hyny yn yr un ddinas ag yr oedd hi ynddi ar y pryd; a dywed y gohebydd, yr hwn a rydd hanes ei ddarlith y noson flaenorol,—" Ei bod yn ddarlith olaf iddo yn y wlad hon yn bre- senol am el fod yn dychwelyd tua'r hen wlad, a bro ei enedigaeth." Prysura Elen yn ol tua'r porthladd, o'r hwn y daethai awr yn ol, ac yn y swyddfa, cafodd fod Taliesin Williams wedi myned allan gyda'r llanw boreuol (morning tide,) ac felly wedi ei chyfarfod hi ar ei dyfodiad i mewn. Hysbysir hi fod y llythyr-llong yn myned allan boreu tranoeth, ac y gallai hi, am bris uchel, fyned gyda hi; ac a. hyn y mae hi yn oytuno. Ar yr awr banodol, y mae Elen ar y bwrdd, a'r mail yn cychwyn i'w thaith yn eangfalch ar frig y tonau gwynlon, gan wynebu ar y cefnfor llydan tua gardd y byd," sef Ynys Prydaln. Y DIWEDD A'R DECHREU. Y mae diweddiad Rofidiau yn ddechreuad llawenydd yn fynych, a diwedd dedwydd- wch yn ddechreuad trallodau diddiwedd yn amL Y naill beth yn codi oddiar weddillion dinystr y llall. Dyna hanes ein byd ni. Felly yma. Tlriodd Elen o flaen Taliesin, ac ar yr heol, pwy a gyfarfu hi, ond y Parch. P. Wil- son, yr hwn a'i hadgofiodd am y "darluu prlodasol" o waith Haw Stanley Joaes. Yr oedd yn naturiol iddynt dreulio awr aett ddwy gyda'u gilydd, a hwythau wedi bod mor hir heb weled nalll y Hall, ac yn barchus ,0'11 gilydd yn flaenorol. Dywedodd Elen ei bod hi am roddi tro yn ol tua'r porthladd, a'i bod yn dysgwyl llong i mewn y prydnawn hwnw, yn yr hwn yr oedd dyn ieuanc, yr hwn yr oedd atci chwant el weled. Dywedodd Wilson y deuai gyda hi, ac ymaith a. hwy yn llawen. Ar eu dyfodiad i'r porthladd, eawsant fod y llong wedi dyfod, a'r teithwyr oil ar y tir er ys awr yn ol. Y mae Elen eto yn cael ei •ehlwyfo i'r byw, ond ceidw rhag 1 Wilson ddeall hyny. Ant yn nghwmni eu gilydd -eta drwy y dref gan sylwi ar y naill adeilad a'r llall, a Wilson, am ei fod yn cyfarwydd yn y lie, yn dweyd hanes yr oil with Elen. Wrth ddyfod yn eu blaen, deuact at adeil- ad bychan, ond tlws, yn ymyl y brif ffordd, a dywed with Elen,— Dyma adeilad wedi cael el fodolaeth gan y ddeddf newydd ddiweddaf yn nglyn a phriodL Gellir priodi yma—pa un al yn ol yr hen ddull neu ynte drwy drwydded ar y pryd." Ac efe yn dywedyd hyn, dyna Taliesin Williams yn dyfod yn mlaen gan gofleidio Elen, yr hwn, er el boddhad, ydyw ei Stanley Jones. Gan fod Wilson yno, ac yn ymyl y lie at hyny, ant i mewn, ac o wirfadd calon y ddau a BRIODANT. Dyma ddiwedd ar eu trallodau, a dechreuad foywyd o hapuarwydd a dedwyddwch iddynt Yr elddot, ddarllenydd hawddgar, ar ddiw- edd y daith garwriaethol hon eta-good bye yn llawen, D. WEEKS, (Honddu.)
Advertising
Boneddlgesau hyny nad ydtrmt wedi defnyddio Starch G-lenfleld, dymunir ar Iddynt wneud un prawf o hono, a bod yn ofalns am ganlyn y cyfarwyddiadau argraftedig ar bob pacyn. Y mae yn lchydlg anhawddach el wneud na Starches erelll, ond pan y deulr dros yr anhawsdra, dy- wedir fel Golehwralg y Freninei, mai y Starch goren ddefnyddlwyd erioed ydyw. ddefnyddlwyd erioed ydyw.
BEIRNIADAETH EISTEDDFOD -LLLNGENROH.
BEIRNIADAETH EISTEDDFOD LLLNGENROH. (.Parhmd o'r rhifyn dkoeddaf.) Glraldua Oambreaiis.—Llawyfigrif any* twyth, ac ialth diaddurn—rhai gwallau ral- ebol a chyatxawenol, ae atalncMUad anghywir yma a thraw, a phrif llythyrenan lie j dylaeal fod rhai badi. Esmnlnsara yw y giiydlatt hyn, yn ddlao, ac nld anwybodaeth; oblegyd y mae hwn yn gryfach meddyllwr o lawer na'l flaenoriald. Galkgai hebgor llawer o'r wyth tudalen blaenaf; ond esboniad thagorot sydd ganddo ar "ni fwytaf fi gig byth," &c. Nld yw yn ymresymu yn ddigon clir bob amser-defnyddta rhai geiriau Saesneg, di- alw am danynt Traetha yn ddoniol dros ben rai prydtau-yn ffafr tafarnwyr i fod yn ae'olau y traetha efe, ac amddiffyna y rhai sydd yn eadw trefn ar eu tal, a chondemnla yn ddlarbed yr euogiOn sydd yn cadw tafarnau annhrefnus a direol. Traethawd da yw hwn, ond buasal yn well pe gwlsgasal yr awdwr ef yn fwy destlus. CydwybodoL—Wedi ei ysgrlfenu ag inc magenta: buasat inc du yn fwy derbyniol. Camsilleba llawer o eiriau, ac y mae yn ystyr- lol o bwyslgrwydd y pwnc. Ymafla ynddo yn ddiymdroi, ac a yn mlaen yn araf I ddadleu na ddylent fod yn aelodau; ond nid ydyw yn teimlo ei fod yn gosod ei gynseillau i lawr yn ddigon dyogel, ac o ganlyniad, y mae el gas- gliad yn rhwym o fod yn wallus ac y mae yr awdwr yn telmlo hyny, ac yn methu clirio el ffordd 1 ateb yn gadarnhaol. Traethawd da ar ddirwest; ond nis gallwn weled ei fod yn cau allan dafarnwyr o aelodaeth eglwysig ar dir teg; ac yn annibynol ar ei farn, y mae yn ddiffygiol fel cyfansoddiad. Hoffwr Rhlnwedd.-Dyma y. traethawd meithaf o lawer. Llawysgrif dda a destlus dros ben, ond nid yw yn gywir o ran iaith a slllebiaeth bob amser. Pe buasai yn Gymr. eigydd da, buasai yn sicr o ochelyd lluaws o'r gwallau. Niwiiog a thywyll iawn ydyw wrth geisio bod yn athronyddol Gellir bod yn ddwfn, eto yn loew- ac eglur. Nid yw yr awdwr yn ymresymu yn deg. Dywed,Nad oes angen diodydd meddwol (1) ar ddYIJl ond fel cyfferl." Wel, os oes eu heisiau fel cy- ffeii," rhaid i rywun eu gwerthu a pha le y mae y llinell derfyn rhwng cyfferl ac arferiad cyffredin Y cweetiwn yw, nalll al y mae ar- fer diodydd meddwol yn dda neu ddrwg. Os yn ddrwg, rhaid diarddel o aelodiaeth eglwysig bawb a'u gwnant, a'u gwerthant, ac a'u hyf- ant dan unrhyw amgylchiadau. Os ydynt yn dda ac angenrheidiol, yna y camddefnydd o honynt sydd niweidiol, pa un bynag ai y gwneuthur, y gwerthu, neu y defnyddio a olygir. Nis gallwn weled un hard and fast line rhwng unrhyw alwedigaeth a chrefydd. Y mae lluaws o fasaachwyr yn gwerthu myglye—y mae myglys yn meddwi ac yn poithi blys-a feddyliodd rhywun am atal aelodaeth eglwysig i'r masnachwr o herwydd hyny ? A ydym i feddwl fod holl yfwyr a holl werthwyr diodydd cedyrn y,1t oesau yn ddynkm colledig ? Na, y mae genym luaws o enghreifftlau o dafarnwyr wedi bod yn brif noddwyr crefydd, ac yn foddion yn llaw Duw I gychwyn achosion crefyddol mewn llawer o fanau. Ai dirwestwyr yn unig yw nifer y duwiolion ? Nid ydym yn creda. Yr hyn ddylat fod yw, awyrgylch foesol yr eglwys mor glira thanbaid fel na feiddlal na thafarn- wr nag yfwr dori rheolau yr ysgrythyr, os yn aelodau o honL Nid ydym yn teimlo, er holl ail-ddywediadau a haerladan Hoffwr Rhin- wedd, ei fod ynein hargyhoeddi "na ddylent fod yn aelodau eglwysig." Buasai yn dda genym gael traethawd clirach a mwy llwyr ar yr ochr hwn i'r pwne heb ddangos cymaint o'r elfen goodemniol fcuag at bawb sydd yn arfer a gwerthu diodydd cedyrn. ErdarHan yr eiddo Cydwybodol, Hoffwr Rhinwedd, a Giraldus Cambrensis, laweroedd o weithtau yn fanwl iawn, a mantoli goreu y gallem, yr ydym yn barnu mat Giraldus yw y goreu-y meddyliwr cryfaf a mwyaf anni- bynol—yr ymresymwr cliriaf a mwyaf ys- grythyrol, ac iddo ef y dyfarnwn y wobr. Ar air a ohydwybod, heb geisio ffafr nag ofni gwg neb, Ebrill 6. ASAPH GLAN DYF.
Advertising
OINTJOCNT-A PILLS HOLLOWAY.—Mwy gwertbo fswr nag Aur.- Y mae dlarrhsea, rhyddnt, cholera,, trwy wree yr haf, yn gymalnt o ddinystr i'r tenalnc, ag ydyw oorfel y gauaf i'r hen. Yn y rhan fwyaf o amgylch iadan, y mae y moddion tumownol a gymerir yn ddiwerth, ond bron yn mhob amgylchlad y mae y rhyddhad bianat yn cael eldelmln trwy ddefnyddio Ointment Bollovxm o'r (a allan. Dylai gael el rwbio arno yn ami a chyflym. yr hyn a leddfa y poenau gwaethaf. Y mae cyfogladan yn dra baan yn rhoddi ffordd iddo; & phan bydd yr aflechyd wedi cael ei achoai trwy fwyta gormod o ffrwythan, nis gollir yn well na chymeryd dogn o'r pin y rhai a garthant allan o'r colyddion bob anhwyldeb.
LLYTHYRON O'R AMERICA.
LLYTHYRON O'R AMERICA. RHIF II. Miners villa, Ohio. Dosbaith arall, nid ydyw yn fcoeibl idd.snt allu rhoddi gair cywir i'r wlad hon, ydyw plant sydd wedi eu codi yn segur hyd nes y byddont tuaw un nou ddwy ar hugain oed, yna gosodir hwy i wneud rhywbeth neu gil- ydd, ac mewn canlyniad, ymrysonasant au rhieni, a chaweaiit afael ar ychydf5 ariau er d'od ttosodd yma, gan feddwl, yn sicr, dim ond d'od yma, fod pob peth 1 gael fel yn yr hen wlad;" ond cawsant afomedfgaeth chwerw. Dim i gael heb dalu-rhatd gweitbio neu newynu oblegyd cs ydyw pob rhan o'r wlad fel y rhau hon, nid oes cardotwyr ynddJ. Gwelais yn y lie hwo, tua phara' mlynedd vn ol, fab i dafarnwr o Aberdar. Un bychan 1 iwn ydoedi ond yr oeddynt yn dyweyd ei lod tua phrdifr ar hugain oed. Cafodd walth yma i h lio dsn y ddaear mewn gwyth. ien mor wasted ag sydd yn bosibl. Dim ond prin wythoos y bu wrth y gwaith hwnw. Mewn ychvdlg fisoeid ar ol hyny, gwelais ei I enw yn y Drych gan oruchwyliwr gwalth glo Talaetift Illinois, yn rhybuddlo y genedl Gymreig rhagddo, gan ei fod wedi m^ned yn lleidr. Y mae rhai yn 'darnguddio yr hyn sydd wlrloneddol drwy ganmol y wlad yn^ov- modol, inegye swyddwyr, y rfiai sydd Wedi colli eu swyddl drwy feddwdod nen gyffieiyb. Ysgrifena rhai felly oddiar genfigenj er dangoa, os cawsant en troi o'u swyddi yna, tti. bo^ er y cwbl, yn gwneud yn arddetchog yma.V Y iftae y cyfryw rai syad yn canmoLy. wlsd yn ormodol allan ou lie, fel y rhai sydd yn rhegn v wlad am eu bod wedi metbu cael yn ol en dychymyglon. Srrthiodd y castell yn yr awyr, siomwyd el ffurfwyr rnawa canlyniad, a rhegwyi y wlad. Vn yspaid yr wyth mlynedd wyf wedi byw yma, syr wyf wedi gweled lluaws yn d'od yma o bob rhan o Gymru. Rhai yn aros ac hoffi bod yma, a rhai yn myned i 'ranau erelll o'r wlad, ac eralll yn dychwelyd yn ol 1 Gymru. Yr onestaf a wclals i o bawb yn y lie hwn oedd un wraig o'r Gogledd. Dywed- odd y cyfryw yn eglur wrthyf ei bod hi yn ctedu cad oedd elateu dim ar ol dyfod 1 America, ond yfed a bwyta, rhodfana a gwisgo. Yr oedd hi yn danges ychydig mwy o synwyr cyffredin. Nid wyf yn gwybod pa Ie y maent erbyn heddyw, pan y mae ereill a ddaeth yma o'r un ardal yn byw yn hapus a llwyddianua. Dlchonfod rhai yn cradu fod pawb sydd yn y wlad hon mewn sefjllfa-edd da, pa un ai meddw nsu spbr, diwyd neu ddiog; ond Did felly y mai. Oofier fed gwirlotiedd yr adnod ganlynol yn cael ei deimlo yma fel ag y mae yna:—"Canysy meddw a'r glwth a dd. aw i dlodi; a chysgu a bair fyned mewn gwisg garpiog," Mae yn y lie hwn rai sydd yn y wlad hon er ys deg mlypedd ar h again, (oad uid yn y lie hwn er ys cymaint) y maent heddyw yn gallu byw yn annibynol. Cofierfod gwirion- edd yr adnod ganlynol eto yn cael el deimlo yn llawn cystal a'r llall a srybwyllwyd,— <k Y neb a weithip a llaw dwyllodrus fydd tlawd; ond Haw y diwyd a gyfoethoga." Y mae ereill yma er ys nifer luosog o flynydd- oedd, a byddai yn insult ar gymeriad y llygod i ddweyd eu bod mor dlawd a llygod, oblegyd ni welala i lygpden erioed heb fod ei gwisg yn edrych megys yn newydd a hollol gyfan. Diameu fod y pethau canlynol yn gynoithwy mawr i ddyn i fyw yn hapus, dedwydd, a Ilwyddianus ar ol d'od i'r wlad hon :-Ffurfio barn gywir am y wlad cyn d'od iddo, sef mai gwlad i welthwyr ydyw, ac nid i segurwyr. Fod eisleu sobrwydd, diw,ydrwydd, a chynil-. deb priodol cyn gallu bod yn llwyddianus. Meddwl mwy am fyw yma na myned yn ol yna. Ond yn benaf oil, cofio am ffynonell fawr gwir gysur ac hapusrwydd pob bod moesol a ehyfrifol, sef crefydd. Yr wyf yn bwriadu rhoddi yn y llythyr nesaf ddarlunlad o'r ardaloedd hyn, eef Syra- cuse a Middlepoit, yn nphyda glan afon Ohio, pa ua ardd yn rhanu Telaethau Ohio a Vir- ginia. Rhoddaf ddarluniad o'r ddwy ochr, y naill fel y llalL (Tw barhau.)
Advertising
BREA.SFA.aT.—Epps's OOCOA.—SuATBycrL A.ND OOM roBTiNG.— 'By a thorough knowledge of the natural laws which govern the operations of digestion and nutrition, and by a careful application of the fine properties of well- selected cocoa, Mr. Epps, ha provided oar breakfast tables with a delicately flavoured beverage which may save us many heavy doctors' bilk."—Civil Service Gazettes Made simply with Boiling Water or Milk. Each packet Is labelled-" JAmxs Epps & Co., Homoeopathic Chemists London." Manufacture of Coooa,—"We will now give an ac count of the process adopted by Messrs Jam; Epps & Co., manufacturers of dietetic articles, at their works in the Euston Road, London."—See Article in Oauell't Household Guide. L 822
HEN VULCAN AT EI BLANT.
HEN VULCAN AT EI BLANT. ANWYL BLANX,—Bum yn arfaethu er ys talm y mynwn weled rhai o honoch aydd yn preswylio yn Siluria, cyn dychwel o honof i'r Ynysoedd Aegeaidd. Yn ddiweddar, fel y gwyddoch, cefais i a fy nghyfeillion Con- quisitor a Commiseratlo, hamdden i ymweled a llawer o honoch. Defnyddiaf yr adeg bresenol i gyflwyno ein diolch i chwi am eich croesaw a'eh eared igrwydd i ni. Yr wy f yn credu y bydd yn achos o ddyddordeb i rai o honoch gael gwybod pa bethau dynasant fwyaf o'n sylw, ac i'r dyben hyny, fy mhlant, gwrande", cli. Wedi gorphwys o honom am enyd, buom yn adolygu ar y pethau dynasant fwyaf o'n aylw tra yn eich plith. Dechreuwyd y siar- ad gan Conquisitor fel hyn :—Y mae.gweith- facedd Siluria yn destyn syndod i'r byd. Mae yr adeiladau yn wych a mawredd< g, a'u colofoau caboledig mal cestyll digryn yn eu dal i fyny. Mae yr olwg arnynt yn ardderch- og, a'u sefydlogrwydd fel creigiau oeaol. Cynwysant o'u mewn beirianau grymus a chywrain, yn gyru yr olwynion gorbwysig i chwyrnellu gyda chyflymder arswydol— rhoddant ysgogiadau herfeiddiol i bob rhan o'r forthwylfa—gwnant i'r rholiau trymion dynu yr haiarn gwynias trwy eu rhigolau gyda buandra mawr, a'i dafln o'r neilldu yn farau cochion fel ysnodenaki pall. Yn y mwngloddiau Iluosog a helaeth, gwelir meib- I ion celf a.c athryllth yn ymsuddo i drysor- feydd Terra, ac yn dwyn goludoedd an- mhriaiadwy o ystafelloedd ei monwes, y rhal na c darfu iddynt o'r blaen dderbyn gwenan pelydrawl yr huan er pan y bu Haw fawr EthoJim yn taenu eu gweliau yn yr eiglon, a'u cludo yn dawel i w gorphwysleoedd, a chloi arnynt yn eu dirgel-gelloedd o dan warchedaeth y creigiau. Oni buasai dyfais ddihafal y gof yn f wyaf neillduol, buasai y tryaorau gwerthfawr hyn yn cael eu dal yn ddigyffro yn nghrafangau grymus y graig hyd ddiwedd amser ac, er eu cael i oleuni y dydd, ni buasent o well defnydd i'r byd na cheryg yn meusydd yd, oni buasai i'r gof, trwy ei ddyfais a'i gywreinrwydd, eu cyf- "'7 lunio yn offerynau, peirianan, ae add^* iadau, &o. j ie$trwy allu llaw gryfenwyn*1^ yn nghyda dyfeisiaidau" jf gof, yn b«naf> dygwyd gwelihfaoedd inawredaeg hp." sefyllfaoedd llwyddianus preaenoL llwyddiant perchenogion y mor gyfiym ae mor stcr a threlguad dyfiw^f trymion ar y goriwaelred. Ychydlg fLpV**j oedd o lwyddfant maanadtol a'a gyfrif eu haur with y miMynan, a hyny, go benef, trwy offerynoliaeth y got. Mae yn wir, ebe Commiseratio, fod yddioldeb y gof dwehlaw anmheuaeth, ae oea dyn o fewn i'r byd gwareiddiedig a gyfodi ei law tua'r nef, a dywedyd y ef fyw yn annibynol oddiwrth wasanaeth1 gof eto, nid oes ond ychydlg yn cyfa<Wf hyny yn weithredol drwy roddi y tal ddyledus iddo am ei wasanaeth bwyslg. gof hefyd yw y mwyaf addfwyn o ba* £ Pan fyddai cynhyrfiadau yn mhlith y wyr yn erbyn ymosodiadau y meistri, byds* calon ddidwyll y gof yn peri iddo ymoatw yn waaaidcf— credu ac ymddibynu ar adde" idion twyllodrus a gwenau ffugserohiadol I melstrl, pan ddywedai y i'ch cynhyrfiadau a'ch undebau droi yn erbyn er niwaid i chwi—collwch hefyd hymddiried ynoch a'n hewyllyB da to^ atooh. Nid eich dyledswydd chwi yiw gof^# am ddim ond am weithio yn ddiddig yr W osodir arnoch i'w gyflawni, a gadael y C'JØ' lyniadau I ni gofalwn ninau am dal rhydeddus i chwi am eich llafur os hyny i'n hewyllys da a'n hanrhydedd III, &c. Wedi i'r gof ffyddlon weithredu unol a'r cais uchod, canfyddodd ar fy j fod wedi rhoddi y ffon o'i law ei hun i gW? ffonodio gan y melstriaid diegwyddor, acfflj gorfodir hyd y dydd hwn i fedi ffrwyth • ffollneb, a gorfodir ef i fyw ar gyflog neW llyd o fychan. Gwelwyd ei gyflog, y -1 yn wir, yn llai nag yw yn bresenol, ond J chodwyd ei gyflog yn gyfartal i ereill. Qol- wyd cyflogau y glo wyr a'r haiarn-weithip yn unol a gofynion eu hundebau, ond A cfiafodd y gof ond yn unol ag ewyliya da P> ac anrhydedd (?) y meistri. Mae maanatf^ wyr wedi codiprisoedd angenrheidiau by*r dyn i ateb y cyflogau uchaf, a thrwy hfd yn rhy uchel i law y gof allu cyrhaedd 1* hyn sy'n ofynol i ddiwallu ei angenio, Cyfyngwyd cymaint ar ei ryddid neB wneud yn gaethwas yn ngwir ystyr y galf rhaid iddo ef ufyddhau I bob galwad a cho^ yr haiarn yn barhau s—os bydd iddo unia# ei war, er llaesu poen ei gefn blinedig, bf^ y nigger driver yn ei alw yn esgeulusWJfi os cynygia amddiffyn el hun, gofthrymiT • yn waeth ac yn bendifaddeu, os dywed^ dros ei freiniau, rhaid iddo gael notice to ar unwaith, a'i frodyr, fjmychaf, yn rhy 1*^ i wneud na dyweyd dim erddo. Amddif^* ef o gysuron teuluol, oblegyd nis gait wraig serchocaf a'r fwyaf ei hamynedd 1* na'l gyhuddo am oddef i'w gyflog fod yn na chyflog yr isaf mewn galwedigaethau er^ Nid yw ef a'i deulu, o ddiffyg arian, 30 gallu ymddangos fel erelll o'i gymydogion, dianmheu genyf fod y gof wedi deall yn drwyadl mai bywyd main yw bywaranrhyd' edd y meistrf. (I'w orphen yn y nesaf.)
ARGOBD A'R STRIKE.
ARGOBD A'R STRIKE. MR. GOL. Ymddangosodd yagrif yn eicJJ newyddiadur dan y penawd uchod am AØ 23ain yn rhoddi hanes y strike yn y 111, hwnw, a chyfarfod a gynaliwyd yn. y Coed' duon gan y gwelthwyr mewn cyaylltiadât annealldwriaeth dlweddaf. Dywed yn oil lythyr fod y cynrychiolwyr ag oedd yn 1 cwrdd yn Nghoed-duon wedi myned k't peO' derfyniadau tuag adref i'w cydweithwyr, a" fod dosbarth Pengam wedi oynal owrddi SO wedi penderfynu yn wahanol i Goed-duon- Dymunaf ddweyd wrth "Greogwr" fod do«- barth Pengam wedi penderfynu yr hyp benderfynasant, sef myned i weithip at delerau y meistri cyn myned tua Choed-dnoDj fel y darfu i'r cenhadon hysbysu yno, as ølt chawsent oleuni gwell ar y pwnc, a chan UP chawsent oleuni gwell ar y mater, myned J welthio a wnaethant, yn ol y penderfyniad- Nfd oedd gan ddoabarth Pengam un llais yc y cwrdd o gwbl; am hyny, ni ddarfu Iddføt werthu eu cydweithwyr yn yr Argoed me^ unrhyw fodd, fely dywed "Groegwr." Pit- ham na fuasai efe, neu rywun arall, J9 rhoddi goleunt gwell i ddoBbarth Pengam of y mater, yn lie eu condemnio am beth nad oeddynt y n euog o hono. Yr oeddYI1 ddigoØ rhwydd myned ar strike, fel y dywed un o,'<^ agents; ond y pwnc oedd dyfod o honi. Nid oedd dim cynorthwy i'w gael oddiwrth, yt Undeb, ond fod pob un 1 sefyll ar ei waclbss el hun; a gwn nad oedd y gweithwyr, odd!' eithr ambell un, wedi parotoi gyferDyn chyfarfod S'u meistri mewn strike. Yr yn ystyried fod doabarth Pengam wedi yvB' ddwyn yn deg a chyfiawn, ac nid oes gO "Groegwr na neb arall le i'w beio. MEUDWY GWENT.
UNDEB Y PEIRIANWYR A'R TANWYR.
UNDEB Y PEIRIANWYR A'R TANWYR. MR. GOL.Crefaf eichcaniatad i ddweyd gair trwy gyfrwng y GWLADOARWK ar 1* Undeb uchod. Yr hyn a barodd i mi yw grifenu yr ychydig linellau hyn ydyw f mynych ymholisdau pa fath Undeb sydd 10 ein plith; ac o herwydd ei anghyhooddtw rwydd, mae llawer yn darogan y bydd 1410 ef drengu yn fuan, Gallaf stob y dywi mai Undeb annibynol ydyw ef aydd yn OW- thyn i'r peirianwyr a'r tanwyr yn unig, oaS' eithr y rhai hyny ag aydd yn dal cyeylltJad uniongyrchol a berwedyddion a pheirl&RivO, Ein harwyddair yw cynyrchu gweithgarwehf cydweithrediad, a chariad gwir IQTbtip ac ar bob achlyanr priodol i gynorthwyo f