Y Gwladgarwr

'LLYFRGELL CENEDLAETHOL I GYMRU. Cynaliwyd cyfarfod yn y Wyddgrug ar yr o'r mis diweddaf, mewn cysylltiad a<> I øteddfod a gyualiwyd yno, ac o dan lyw- Wdiaeth y Parch. T. R. Lloyd (Estyn) i'r ftmu o ystyried yn mhlith pethau ereill <> Lyfrgell Genedlaethol ac ar ol ys- vttaeth ofalua, pasiwyd y pa.adrtrfyniadau C^hlpv-ljo unfrydol :— T !• Penderfynwyd, ar gynygiad y Parch, «ohn Williams (Glanmor,) ac elliad Mr. I. *Wlkes, Liverpool, y byddai yn ddymunol, amryw yatyriaethau, i ffarfio Llyfrgell yn gynwysedig yn benaf o vfrau prin ac ysgrlfau, yn yr ialth Gymraeg, so mewn ieithoedd ereill ag ydynt yn dal Cfsylltiad a Chyrnru 80'1 thrigolion. 2. Penderfynwyd, ar gynygiad Estyn, ac Wiad loan Arfon, yn gymaint a bod pwyll- gor Vsgol Genedlaethol Cymru wedi cynyg Mafell o'r Coleg yn Aberystwyth at wasan- leth Llyfrgell Ceuedlaethol, fod y cynygiad i gael ei dderbyrt yn ddiolchgar. 3. Penderfynwyd, ar gynygiad Mr. G. «»nes (Glaumcnai,) ac elliad Mr. JTonry ™ £ &chno Williams, fod pwyllgor darpariadol benodi, er mabwysiadu. mpsurau rhag- «a^otoawl, yn ol fel y gwelam yn aagenrheld- er c*rio allan y penderfyniad cyntaf, ac *°d y pwyllgor darpariadol i ddarllen ei 1relthredladau yn Eisteddfod Bangor, 1874. 4. Penderfynwyd, ar gyn,giad Mr. W. C. vles, ac eiiiad Mr. John Ceiriog Hughes, f09. y personau canlynol, gyda gallu i ych- Wanegix at eu nifer, i weithredu, os byddant ftyllyagar, fel pwyllgor darpariadol:—Mr. Benry Davles, Cheltenham; Parch. Robert tIIis; (Oynddelw,) Caernarvon; Parch. D. Sylvan Evans, Llanycaawddu; Mr. Stephen tvans, Llundain; Mr. John Griffiths, (Go- nebydd.) Mr. Robert Jones. All Saints; Itotherhtthe, Llundain; Mr. J Aliin JimÐs, temple, Llundain; Parch. T. R. Lloyd, (Estyn,) Llanfynydd; Mr. H. Owen, Llun- dain Dr. Evan Pierce, DenbighMr. J. H. l'nleston, Llundain; Mr. John Rhys. H. M. Inspector of Schools, Rhyl; Mr. Briwley Richards, Llucdain; Mr. B. T. Willi arns, -Recorder of Carmarthen, Temple, Llundain; Parch. John Williams (Glanmof,) Ebbw Vale; it*. E. G. Salisbury, Chester. 5. Penderfynwyd, ar gynygiad Gchebydd, ac eiliad Alfardd fod dymuniad ar Mr. B. T. Williams a Mr. Alun Jones, i wasanaethu fel ysgrifenwyr anrhydeddus i'r pwyllgor dar- pariadol. Y mae yn ddealladwy fod lluaws o'r bonedd- Vlyr uchod wedi eu neillduo heb ymgynghori a hwynt.

MR. HALLIDAY A DISCHARGE NOTE Y MEISTRI. Y mae yn ymddangou fod yn awr Undeb Cyffredinol gan feistri glo a haiarn y wlad hon-Cymru a Lloegr-er parotoi ar gyfer Undeb Cyffredinol y Gweithwyr. Y mae yn jmddangos hefyd mai un rheol yn Undeb y Meistri ydyw nad oes yr un o honynt i roddi gwaith i unrhyw weithiwr os na fydd gan- ddo Nodyn Rhyddhaol oddiwrth el feistr olaf. Y mae y rheol hon wedi dechreu cael ei rhoddi mewn grym, a gweithwyr wedi cael eu troi allan o waith am eu bod yn un- debwyr, yn methu cael gwaith yn" un lie arall am nad oes ganddynt y Nodyn RhyddhaoL Y mae Mr. Halliday mewn iaitb gadarn yn condemnio hyny, gan ddweyd ei fod yn mil- Wrio yn uniongyrchiol yn erbyn rhyddid y Keithwyr; ao er ei fod bob amser o blaid idwch rhwng meistri a gweithwyr, a bod yr hyn y mae wedi ei wneud yn y gorphenol Si brawf o hyn, eto, mewn. cysylltiad a'r odjrn Rhyddhaol hwn, y mae yn barod i ymarfogi, ac ymladd er el ddifodi, costied a goatlo. Y mae yn galw hyn yn gyfundrefn o fradwriaeth ya erbyn iawnrterau ei gyd- Weithwyr—bradwriaeth y rhaid ei ladd beth bynag a fyddo yr aberth. Y mae Mr. Halliday yn galw ar y meistri i roddi y cynllun i f yny gyda phob brys, tra J mae yn galw ar yr holl wefthwyr i beldio gofyn na derbyn, ar unrhyw delerau, nao o dan unrhyw amgylchiad, y Nodyn Rhydd- haol mat yr unig ffordd I ddinyatrio yr art hmt o eiddo y meistri, ydyw peidio gwneud unrhyw ddefnydd o hono. Pwy bynag a gario Discharge Note, medd Halliday, a garia luM Cain, a bydd yn suog o waed ei frawd. Oyhoedda Mr. Halliday eilwaith a thrachefn nad ally gweithwyr ddryllio y gadwen hon ag y myn y meistri eu rhoddi am eu gyddf- au, ond mewn un-ffordd, sef trwy wrthod y Nodyn Rhyddhaol atgas hwn. Yn niwedd y llythyr sydd wedi ei gyhoeddi gan Mr. Halliday ar y mater, dywed nad ydyw yr oil y mae wedi ei ysgrifenu ond ei farn bersonol ei hun, ond y oymer efe y cyno o ddwyn y pwnc o flaen y Pwyllgor Iilywodraethol yr wythnos ddyfodol, a'i fod yn credu mai dyma fydd barn unfrydol cyfeillion y gweithwyr yn y cyfryw gynull- iad.

Y CYNAUAF A'R FARCHNAD. Br cynddrwg y mae y tywydd wedi bod am yr wythnos a aeth heibio, y mae yn dda genym ddeall, a hyny ar awdurdod mor nchel a'r 'Mark Lane Express,' nad oes rhyw niwaid mawr wedi ei wneud i'r ydau-fcr y Belsydd. Nid oes dim codiad wedi oymeryd Be yn ein marchnadoedd cartrefol, tra y mae 1 cwymp m^wr wedi cymeryd lie yn muchnad yr yd yn Ffrainc.

GOHEBIAETH 0 LE'RPWL. Y COEGWAWDIO YN DARFOD.—Y mae helyntion y byd yn amrywiol, ac amgylchiad- au yn cyfnewid pethau, a dynion yn dyfod i farnu yn wa-hanol i'r hyn oeddynt ar bethau cyhoeddus. Y mae hyd 11n nod y Graphic am yr wythnos ddiweddaf yn talu parch a gwarogaeth i'r genedl Gymreig mewn dull sylweddol fel y gwelir ar dudalon 192 Er nad yw y cyntaf, sef Willert Beale, Y sw., yn perthyn i'n cenedl ni, y mae rhywbeth yn yn deilwng fod Hwfa Moa wedi ei osod ar yr un lien a chyfarwyddwr cerddorol y Palas Gwydr. Y mae Hwfa yn edrych fel efe ei hun, yn s/nfyfyrio ar y weledigaeth yn y cyfnod pan aeth Caradog tua Rhufain. Yn drydydd, daw y cyfaill bydenwyg a'r poblog- aidd Eos Morlais. Nis gallem lai nag ad- gofio wrth edrych ar y darlun am un tro y gwelsom ef ar esgynlawr y NeuaddDdirwest- ol, Aberd&r, pan yn canu penill y pregethwr o "Nans o'r Glyn," o dan feirniadaeth Tany- marian. Hawdd ei adnabod fel yn y dyddiau gynt er ei fod bellach wedi codi i enwogrwydd a bri cenedlaethol. Yn nesaf, daw y Gym- raes niledryw "Eos Cymru," (Pencerddes ) sef Edith Wynne. Mae hwn yn ddarlun byw o'r siriol Edith Wynn, Hi ddringodd dros y rhiw nes cyrhaedd pen y bryn, Ag ar ei gopa uchal can gain odlau byth i Gymra lân. Y pedweryda ydyw yr hybarch dad yn y ffydd farddol Cyuddelw, gwr huffus gan bob Cymro ac sydd yn gwybod rhywbeth am lenyddiaeth y genedl ag Eisteddfodau. Derwyddawl farf y prif-fardd syfid Yn gwych addurno hwyr ei ddydd, Fel gwladwr pur 300 ysgolhaig, Ei enw gerfiodd ar y graig. Yn ddiweddaf, ond nid y Ilelaf o'r llu ydyw J. Griffith, Ysw., (Gohebydd,) alias Pobman. Nid cystal ydyw y darlun o Shou, er y gellir ei adnabod yn ddigon hawdd; edrych dipyn yn rhy guchiog y mae, oblegid mae y Goheb- ydd, f--)i y gwyr pawb, yn ddyn bach digon siriol a hawddgar. Ar waelod y ddaleu, ceir braslun o .ddydd xnarchnad yn Nghaergybl, yr hwn sydd yn hollol Gymreig yn ei arddull. Gwnaed y cyfan gan y gwawl-lunydd Holden, o Borthmadog, a bendith iddo am a wnaeth, a Hwyddiant iddo i wneud liawer mwy. Go- beithlaf weled Mr. Holden yn gorphen ei waith, sef tynu darluniau Gweirydd Ap Rhys, Mynyddog, Alfardd, a loan Arfon, gan fod iddynt hwy lawer i'w wneud ar Eisteddfod yn y Wyddgrug. Hvryrach fod yr Holden hwn wedi ei god I i orphen y gwaith a ddechrertwyd gan Ellis Brya Coch. Byddat cael album o enwogion Cymru yn gaffaeliad, nid yn unig i'r oes bresenol ond hofyd i'r oes a ddel. Y mae llawer cafs wedi ei wneud at gael rhywbeth i adgoffa ein prlf ddynion, ond hyd yma, y cyfan wedi methu, er y diohon y gallir dysgwyl pethau gwell gan fod y teimlad eisteddfodol wedi myned yn fwy cyffredinol nag y gwelwyd ef er dydd- iau y gwladgar Carnhuanawc, un o hyrwydd- wyr ffyddlonaf eisteddfodau bydglodus y Fenni. Perthyna y sefydliad i'r genedl lie bynag y preswyliant, naill 801 yn Patagonia, Talaethau Unedig, neu ar lanau y Tawelfor, neu frasdiroedd Awatralia. Lie bynag mae Oymry, mae ganddynt hawl ar yr eisteddfod fel eiddo cenedlaethol. Y CHWAKTEK SESIWN. -Agorwyd y llys boreu dydd lau, Awst y 29ain, o flaen J. B. Aspinall, Ysw., cofiadur. Nlfar y trosedd- wyr yn 27, rhai o honynt wedi bod yn dal sefyllfaoedd o ymddiried mewn swyddfeydd yn y dref, ond wedi cael eu maglu wrth ddilyn bywyd cyflym a rhedegfeydd ceffylau. Amrywid eu cospedigaeth o dri mis hyd salth mlynedd o alltudiaeth gyda llafur caled. Er cymaint sydd yn cael el ddweyd am fán ddrygau dynion, anaml y clywir neb yn dweyd dim am rhedegfeydd ceffylau a'u caulynladau. Tebyg fod y nifer luosocaf o heddynadon ag ustusiald heddwch ein gwlad yn hoff o ddilyn rhedegfeydd y pedwar carnolion, o ganlyniad, nid ydynt yn hoff o ddweyd dim yn erbyn y gyfundrefn aristocrataidd. Pan byddo y Liverpool Races on the go, fe ganiateir i'r Aristocratic Hotels fod yn agored hyd un o'r gloeh y boreu, yr hyn a ddengys yn amlwg fod yr hen ddywediad yn wirionedd, sef "law for the rich and law for the poor." Pe symudid y drwg hwn oddiar wyneb y'tir, byddai yn fendfth i lawer, ond hwyrach fod ei symnd yn beth nesaf i anmhosibl am fod deddf-wneuthurwyr ein gwlad ag etifedd coron Lloegr yn bleidwyr selog i'r gyfun- drefn. Cyn byth y gellir atal y raan ddrygau cysylltledig a'r Betting Mouses, rhaid dechreu yn y pencadlys, oblegid cyhyd ag y byddo penaethiald y bobl yn ymwneud a'r drwg, fe fydd y werin yn slcr o ddilyn yr un arferiad. Prawf o fawredd y drwg ydyw fod y treialon trymaf yn disgyn drwy anonestrwydd dynion wedi ymollwng i'r axferiad o ddefnyddio arian na pherthynai iddynt, a'u gwario yn gyfanwerth ar faes y rhedegfan. Gwyddom am ddynion nad ydynt yn gwario ceiniog ar un math o ddiodydd yn dilyn rhedegfeydd, ag o herwydd hyny, maent hyd at eu cvuatiau mewn dyled, a beth fydd eu diwedd, an- hawdd gwybod; ond hyn a wyddom, fod y drwg hwn yn un o brif ddrygau y byd, ag y dylid ei atal. AMRYWioN.—Gwnaeth yr yatorm yr wyth- nos aeth heibio hafog ddyohrynllyd ar Hwyl longau a berthynaiiwahanol borthladdoedd. Nid yw Rhys o'r Cefn a Dafydd Jones, yn hidio nemawr i ba le y perthynant, pwne y ddau ydyw, dinystrio pob peth mewn bywyd a meddianau. Mae agerlongau L'erpwl wedt bod yn hynod ffodus yn ei mordeithlau, nifer o honynt wedi cyflawnl y daith mewn ych- ydig llai na naw diwrnod; tebyg nad all llongan Caerdydd deithio yn llawer cyflym- ach. Dylaswn gryl wyll mai yu arddangosfa Vienna yr enillodd Price Jones, o'r Dref Newydd, y wobr am y wlaneri G/inreig. Wn i ddim ai fi neu y cysodydd wnaeth y Camwri. CYMRO GWYLLT.

MR. HALLIDAY YN LLANELLI. Dydd Sadwrn diweddaf. cynaliwyd cyfir- fod mewn cysylltiad a'r Undeb yn Llanelli, mewn maes a ganiatawyd ar yr aehlysur gan Mr. Stepney, A.S. Cymerwyd v gadair gan Mr. W. Abraham, ygoruchwyKwrdosbarthoi. Yu ei anerchlad ar yr achlysnr, dywedai Mr. Halliday beth yr oedd yr Undeb wedi ei wneud iddynt. Pan y daeth i lawr gyntaf i Gymru, ryw dair blynedd yn ol, nad oedd yr Undeb ond rhwng 6,000 a 7,000, ond yn awr ei fod 9 700 o aelodau. Yn Hydref diweddaf i'r Undeb ddechreu ymladd y meistri ar bwnc y 10 y cant o godiad hey ond jE7,000 yn nhrysorfa yr Undeb, end wedi ymladd am ddeuddeg wythnos, fed yn nhryaaxfa. yr Undeb £ 21,000. Yn ystod ei anerchiad hefyd, dywedodd Mr. Halliday el fod yn ymgeisydd am sedd Seneddol dros Merth/r Tydfil, ac y dylal llafur gael ei gynrychioli yn St. Stephan yn gyatal a phob rhau arall o boblogaeth y wlad hon.

CYNADLEDD YN NGHAERDYDD. Dydd Iau diweddaf cyualiwyd cynadletld yn Nghaerdydd rhwng meistri a gweithwyi" y glofeydd hyny a gynwysld yn nghyflafar- eddiad 1871. Y prif bwnc oedd ystyried y cais sydd wedi caei ei wneud gan hauliers glofoydcl y glo mor am godiad o swiit y dydd yn eu cyflogau. Yr oedd y cytundeb cyf- lafareddol, modd bynag, ar y ffordd, a dadl- euat y meistri nad oedd yn lawn iddynt roddi y codiad gofynedig heb ei fod wedi ei roddi yngyntafyncgioffydd gwetthiau hatarn sir Fynwy a Deheudir Cymru Gomeddwyd y cais am godiad oddiwrth y peirianwyr ar yr un tir. Ymddyddanwyd ychydig ar faterion anuealidwrtaath y gweithwyr nosyn Aberdar, yn nghyda chyfnewidiad yn maiut- ioli y screens.

ANERCHIAD I ARGLWYI^D ABERDAR Y mae tfigol on Mountain Ash wedi an- rhegu Arglwydd Aberdar ag wrier oh tad ar ei ddyrchafiad i Dy yr Arglwyddi, a'i benodiad i fod yu yn Arglwydd Lywydd y Cyfrin Gyngor. Yn yr anercbiad y maent yn cyd- nabod ei arglwyddiaeth am y dyddordeb y mae wedi ei gymeryd yn helyntion Ueol yr ardal, ac am y daioni mawr y mae wedi bod yn offerynol i'w effeithio trwy ei gyngor a'i gynorthwy arlanol mewn cysylltiad ag addysg yr ieaenctyd. A mae ei arglwyddiaeth yn cydnabod gyda diolchgarwch, ac yn aw- grymu bod yn dda ganddo fod y cyfeillion ag y treuliodd efe y rhan oreu o'i oes yn eu plith yn cydnybod fod ei ddyrchafiad yn ffrwyth ymdrech a gweithgarwch yn achos ei wlad.

YMWELIAD A CHWM CLYDACH. Y mae golwg fywiog iawn ar bethau yma. Y mae y gweithiau glo yn myned yn mlaen yn rhagorol, a golwg ar gynydd eto rhag- llaw. Y mae yr agerbeiriant yn chwibanu drwy y cwm, a chanoedd o dynelii o lo ar ei ol. Y mae yma bedwar gwaith glo, ac ugeiniau o ddynion yn gweithio, ac yn enill arian da a chyson iawn, a chydwelediad da iawn rhwng y meistri a'r gweithwyr. Y mae yma lawer o dai newyddion wedi eu hadeil- adu, ac arwyddion am gynydd eto. Y mae dau gapel bychan wedi eu codi—un gan yr Annibynwyr, a'r llall gan y Bedyddwyr, ac Ysgol Frytanaidd flodeuog i ddyagn y plant aydd yn codi mewn addysg fuddiol. Y mae yma rat dynion ieuainc gobelthiol yn codi fel llenorlon a cherddorlon, a gobeithio y bydd iddynt i ymdrechu 800 ymddyxchafu mewn pob rhinwedd a moesoldeb, gan adael heibio bob peth sydd a thuedd i lygru a'u gwaeud yu Ilai na clyniou, so yn gyfartal i'r anifall, a'u drygu yn eu hamgylchladau a'u cysuron yn y byd hwn a'r hwn a ddaw. Yr efddoch,-GOF 0 RYDYPANDU.

Y GWEITHWYR HAIARN. Anwyl gydveithwyr,—Y mae yn Hawn bryd i ni bellach i ymysgwyd o'r llwch, a chodi atl o ddifrif. Y mae llawer o honom, er ein bod yn talu i mewn i'r drysorfa undebol, ac yn gwneud llawer o fan bethau mewn cysylltiad a'r Undeb, ac eto y mae y gwir beth yn cael ei adael ar ol genym, sef yr yabryd undebol a ddylal fod yn ein meddiant fel undebwyr. Nid yw yn ddigon ein bod yn talu ein harlan i mewn, ond dyiem weithio yn ogniol o'i blaid, a gwylied hefyd i ble mae'r arian yn myned. Gwelais yn y GWLADGARWR am yr wythnos ddiweddaf fod y swyddogion undebol, y rhai ag sydd yn ein plith ni yn bresenol, yn cael arian mawr am eu llafur. Yr oedd yn dda genyf i'n brawd agor ychydig yn y cyfeiriad yma, o herwydd yr ydwyf yn gwybod nad allwn wneud llawer heb fod rhai o'r ceffylau melynion yn ein meddiant; ond os ydynt yn cael eu marchogaeth mor ami ag y cyfeiriwyd, sicr yw nad allant fod yn meddiant eu per- chenogion gwirioneddol. Teg yw i'r gweith- iwr ei fwyd, ond nid da bod yn rhy haelionus ar eiddo pobl ereul. Nid ydwyf yn gwybod ai hyn ydyw yr achos fod cymaint yn cadw oddiwrth ymunoai peidlo-fod treuliau mawr ya myned i gynal y swyddogion sydd yn dal cysylltiad a'r Undeb. Y mae yn slcr nad elllr enill buddugoliaeth drwyadl ar y gelyn gormes os na fydd ein harfau yn unol a gloyw, tra y mae yn slcr os na fyddwn yn fwy unol a chywir nag yr ydym wedi bod, y byddwn yn aicr o golliy dydd. Deuwn allan fel un gwr, a hyny yn benderfynol, rhag i ni gael ein harwain yn ddiarwybod i wrthryf. elgarwch, yr hyn a'n gwuayn hollol aughyf- addas 1 gyfarfod a'r gelyn. H. B. T.

LLYTHYR O'R AMERICA. I. Minersville, Ohio. MR. GOLYGYDD,—Hyderaf na byddaf yn arfer hyfdra, tuhwnt i derfvnau canlatad, a'ch ysbryd hynaws a boneddigaidd, yn fy ngwaith yn anfon nifer o lythyrau i'r GWLAD- GAR wit, ar gais rhai o'm hen gyfoillion, yu ystod yspaid yr wyth mlynedd wyf wedi eu troulio yma. Y mae yr hen gyfeillion wedi bod yn hyn d s^aredig i mi mewn perthynas i anfon nawrddiaduron troaodd. Derbyn- iais mwy o'r GWLADGARWR na dim o'r lleill. Ar ami i WLADGARWR yr oedd llythyrau o'r wlad hon, a rhai o'r ardaloedd hyn, sei o Coal Port i Mountainash, ac y oedd un o'r cyfryw lythyrau yn eithafol ibWU. arral pethau. Gwnaf sylwi arno bto—nid gyda dlystyrwch, ond er dangos pa bath aid I yn wirionedd. Dichon fod rhai o ddarllenwyr y GWLAD. GARWR, yn nghyda newyddiaduron ereiil, yn methu deall sut y mae y fath wahaniaeth rhwng llythyrau o'r un wlad. Ar ol i ni dalu sylw manwl i'r pethau canlynol, dichon yr a peth o'r annealldwriaeth ar ffo. Medd- yliwch am Gymra pe b'ai dau yn dygwydJ ysgrifenu yr un diwrnod, a phob un yn dy- weyd y gwir, un yn byw yn sir Aberteifi a'r llall yn Morganwg, a,'u bod yn weith^y- m yn dy^ eyd pa faint y mae pob un yn oniH, yr wyf yn sicr v byddai gwahaniaeth mawr rbyngddynt. Felly, os gall y gwahaIJIMth. fod yn fawr yn yr Hen Witd, yr hon sydd mor fechan, pa faint mwy gall y gwahaniaeth fod yn y wlad hon, yr hon sydd mor eang el therfynau. Yn yspaid yr amser wyf wedi el dreulio ya y wlad hon, yr wyf wedi bod yn slarad yn bersonol a glowyr o'r Talaethau canlynol: — Indiana, Illinois. Iowa, Maryland, Pen- sylvania, &c, ac y mae gwahaniaeth yn bod- olt yn y lleoedd hyn ond nid wyf wedi cael allan fod cymaint ag sydd yna, yn neiliduol mewn mor lleied o ffordd. Y mae yn yr un dalaeth wahaniaeth mewn lleoedd i euili arian, ac yr wyf yn brunadol o'r hon yr wyf yn byw ynddi. Yn y cyffredin, nid ydyw ysgrifenwye llythyrau o'r wlad hoa yn gwneud yn deg a danlenwyr y cyfryw ral yn y wlad yna. Mae gwahaniaeth mawr rhwng llythyr Ileol a llythyr yn cynwys hanes gwlad, yn neillduoi un mor eang ag America. Peth arall sydd yn achoal tipyn o ddyryswch i feddyliau y darlleiiwyr ydyw, y mae rhai yn yegrlfenu. dan ddylanwad teimlad, ac nid oddiar brof- iada gwybodaeth. Gellir meddwl welthia^ p:m yn darllen llythyr ambell un sydd wedi treulio mia neu ddau yn y wlad hon, ei hrl yn gwybod y cwbl yn mhob ystyr, o Mor y Werydd i'r Tawelfor. Nid ar unwaith y daw dyn i wybod Itiwer-poth graddol ydyw profiad hefyd i'w enill. Crybwyllwyd elsoes fod rhai yn ysgrifenu dan ddyliinwad teimlad neu deimladau. Teg yn awr ydyw edrych pa beth a all fod, o bosibl, yn achosi ni, ysgrifenwyr llythyrau o America, nid yn unig ysgrifenu dan ddylan- wad telmladau, ond hefyd y mae y cyfryw rai yn amrywio. Mae rhai yn cael eu twyllo gan eu cyfeillion a'u perthynasau. ac nid ydynt wedi cael darluniad cywir o'r pethau y darfu iddynt ddarllen am danynt. Felly, naturiol ydyw credu fod y cyfryw ddosbarth dan ddylanwad siomedigaeth. Dyoa ddos- barth a osoda rinweddau yr Hen W lad yn gyferbyniol i ddiffyglon y wlad newydd. Tynu y cyfryw rai yma i'r dyben o gael eu cyfeillion, a gadael y canlyniadau i'r hyn a ddygwydd. Dosbarth arall a ellir eu henwi ydynt y rhai sydd yn dygwydd dod o'r rhanau tylot^f o Gymru, lie mae y gweithio 'caletaf aju yr enill leiaf. Dygwyddasant osod eu hun- ain i lawr mewn lie lied dda; ac enillaaant arian mawr, a buont yn Uwyddianus lawn am dymor hirfaith. Drwy y pethau a enwyd, yn nghyda diwydrwydd, sobrwydd, a chynildeb, deuir i ychydig gyfoeth. Pa beth sydd yn fwy naturiol pan byddo y cyf- ryw rai yn yagrifenu dan ddylanwad teliuiad nag iddynt osod diffygion yr Hen WJad yn gyferbyniol i rinweddau y wlad newydd, yn lie gosod diffyg lie y dylai fod, a rhinwedd lie y dylai. Dosbarth arall a ellir eu henwi ydynt y rhai aydd wedi ffarfio barn yn rhy uchel am y wlad hon. Yr wyf wedi bod yn siarad a rhai o'r cyfryw yn y lie hwn. Gall- aswn feddwl, pan yn gwrando arnynt yn Biarad, eu bod yn credu nad oes eisiou dim ond gosod eu traed ar dir y wlad hon, yna bod eu hymborth yn cael el wlawio iddynt o'r nefoedd, a bod eu dillad yn tyfu am dan- ynt fel plu' ar adar. Yn wir, na thwyller chwi, y mae yn rhaid gweithio yn y byd newydd fel yn yr hen fyd. Oofier, ar yr un pryd, fod ychwaneg i gael am weithio. Tua phedair blynedd yn ol, daeth yma ddyn o Heolyfelln. Aberdar. Pur debyg fod y cyfryw un wedi ffurfio barn llawer 111 rhy uchel am y wlad hon; oblegyd yr oedd yn lied anhapus ei delmlad yn ol ei faith. Ar amser segur yn y gauaf, pan yr oedd hi yn oer iawn, cyfarfu Robert a minau ar ein hynt, ac wedi ychydig siarad, drwedal Robert wrthyf mai hen gathren o wlad oedd hon. Gofynais iddo am ychydig o resymau. Dyma Roberts yn dwyn ei resymau allan. 1. Dim lie i yfed peint o ddiod fel yn yr hen wlad. 2. Dim gweithio mor gyson. Y mae ef eto yn y wlad hon, ac yn y dalaeth hon, yn gwneud yn dda, mae'n debyg. (rw barhau.)

CUSAN.—Os cusanid un o forwynion y Frenhines Elizabeth, byddal raid i'r cusanwr dalu pedair ceiniog o ddirwy. Ond, "cymaint o gyfnewidiad sydd yn awr yn Nghymru, er yr hen amser gynt pan oedd Bess yn teyrn- uu Darganfyddwyd mwn haiarn yn Sir Bed- ford, Pensylvjiia.