Y Gwyliedydd

-SOS- Cymanfa Gerddorol Cylch- daith Coedpoeth. GYNIULIJTADAU MAWR10.N A CIIAXU ARIDDEiROHiOG. iCynhaldwyd yr uohod yn Rehoboth, Coed- poeth, dydld Lilun, Eibrill 9fed. Breintiwyd ni a thywydd godidog, a Clhalwsom gynulledd- 0 faoedd ardderchog, yn enwedig yn yr hwyr. Yr oedd yr addoldy belaeth yn orlawn, a llawer allan o ddiffyg He. IDechreu-wyd ciyfarfod y prydnawn gan Mr 0 C Evans, Gwrecsami, a llywyddwyd gan y Parch E Berwyn Roberts. Cyfarfod i'r plant yn fwyaf arbendg oedd hwn, a chanwyd am- ryw donau cyfadda.s- gyda hwyl nedlld-uol, o dan ariwedndad medrus Mr Wilfrid Jones, R.A.iM. Da iawn genym oedd gweled Mr Jones yn edrych mor dda. Otfnem unw-uth na's gialliai gymeryd yr arweiniad. Bu yn wael yr wythnoisau diweddaf, a bialch oedd ym pan glywsorm ei fod yn ddigon cryf i arwain y ganddy-dd ein Cymanfa. Nd raid i Mr Jone's wrtlh lythyrau canmoliaeth, a digon yw dweyd iddo arwain gy-da'i ddeh&unwydd ar- tferol. Y mae ganddo ddawn neillduol i dynu cerddordaeth o'r gyn1..lll.c,idfa, a dengys ei holl ysgogi-adau ed fod mewn Pawn cyd- y-mdeimlad 'ag y-sibryd yr addoliad. 'Diylifai piobloedd. tua Rehoboth yn mhell -cyn chwech o'r gl'ocb, a llanwyd yr addoldy. A-rweiniwyd yn yrhan dde:chre,uol gan y Barch Richard Jones, B.A. Llywydd y cy- farfod bwyrol oedd y Parch Caenog Jones. Canwyd y tonau c,ai-i-lynol gyda grym neill- duol -Gr:afeniberg, IioMdngsdde, Nicea, Rhyd-y-groes, Redhead No. 47, Y Nefoedd, Nantgan., Mlair, Wdnchesiter Old, a St Cross. Dyblwyd a threblwyd amryw o honynt. He- ,fyd c-ae-d amser n-ei lflduol gyda rban-gan Is- alaw, "Byclcl melus gofto y Cyfamod." Dyma goron y .cyfarfod hwyrol. Yr oedd ca.nu hon yn drecih na rhai. Breintiwyd ni yn ystod y cyfarfod a diN,,v,unia-wd gysegredig gan Miss Diaviies, Gwrecsam. Un o ddis- gybliion Mr Wdlfrdd Jones yw Mass Davies, a swynodd y gynulleidflél. gydia'i datganiad med- rus. Terfynwyd y cyfarfod gan y Parch A W Diaviies. Gwiasan-aetihwyd with yr Organ yn y dda,u gyfarfod gan Mr T Garringt-on, Cdedpoeith. Un 0. blant y gylchdaith ydyw ef, a chyda brawd arall, yn gwneyd gwasan- aeth mawr i gandadae-th, Rehoboth gyda'r organ. Gwnaetih ei waith ddydd Llun, fel arferol, yn hynod o fedrus. Felly y treul- iwyd dydd o addoliad i'r Arglwydd ar gan, a chredwn yr aeth pawb adref yn Hawn can a mediant i be-rffieitlhit* caniadaeth y cysegr i'r Arg'liwydd^ GOl-I.

Trem o'r Twr. CAN Robkrtus. Qynihaldwyd Gyman-fa Chwarterol Metho- d-isitdad-d- Ca-lfinad-dd Deheuddr Cy,nrru a Sir Fynwy yr wythn'os d-diweddaf yn Miho-ntar- d-ulais, ac oddi dan lyiwyddiaeth y Modera- itor," sef y Pia.rch T J Morgan, Pengarn. Dia genym' weled fod yr en-wad palrchus a enwi3'd, yr hwn enwad a edmygwn yn fawr ar a<mryw gyfrifon., wedi llhoddd y fatli syliw ipenodol i, ad gx nurvd yn fater i yniddiddan aimo yn Nghymlamfa Pontarduiliais, sef y rpwnc o Sd'crwydd daobawdwriaeth," •(" Assiuran-ce of Salvation"). Mae'n wir na ddiaetibpnvyd i benderfyniad terfyn'ol ar y cwestiiwn yn y cyfarfod hwn, ond gohiriwyd y jnateir hvid y Gymanfa nesaf. Diau y daw y Metihodis'tdaid, ar ol y Diwygiad gogon-edd- 'us yma, i gredu yr athrawiaeth Wesleyaidd ar v mater oSlienwydd profiadol ac ymwybod. ol y credadyn ü'i iacb-awdw-Tiaeth, nen, os imynwoh, i gredu atbrawiaeth Wesley- yn y be.nod, "Tystiolae.th yr YSibFyd." Un. o bynciau mawr Wesley ydoedd, "Tlhe Wit- n.ess of the Spirit." Ùlynai ef ddyweyd, a snyniw.n ninaiu ddyweyd, fod tystiolaetlh ac angraff \:sbin3'd .Duw yn enadd y credadyn, yn ii.ghyida thystiolaet-h gasgliadol y credadyn ei bun, yn ei os-od uiwc.hlaw poib annheuaetih partibed sicrwydd ei iadhawdwriaetb. Ein d)allad nd ydyw, os nad ydyw Cristioaio-gaeth yn ddigon mawr i achub credinwyr yn Nghrist mor hvyr 'oddiwrth be-chod a'i gan- lyniad-au, fel ag i'w codd uwchlaw amheu- a.eth parthed Dwyfol fadde-uant, neu sic- rwydd iachawdwriaeth, ei bod yn fethiant. Ünd, ddol-ch iddo, yn bytrach na bod ere fydd Grist yn fethiant, fe gedr canoedd o filoedd yn y Deyrnas GyfiUll01, a'r byd, yn gallu .tystio yn llawn eai bod wedi eu dwyn i ffafr Duw trwy ffydd yn ei Fab. -0:- le wyr pawb fod y We^slevaid wedi pre- getihu a dAisgu yr a-tihirawiaeth ;o dystiolaeth sicr Ysbryd D.uw yn enadd y gwir gredadyn o'd rad faddenant gan Dduw. Ivrlidiwyd ni yn faiwr .gan' mlynedd yn o-l, a llai na hyny, gan y Methodistiadd Calfinaidd am ryfygu credu y faith athrawiaeth a sicrwydd iadh- awdiwriaeth, neu "dysti.ol.aeth yr Ysbryd." Ülywsom ddywedvd o un o'n herlidwyr Calfinaidd yn amser y pregeth-wr a'r athraw- dedthydd ma.wr, y Pa.rch Rowland Hughes, fod Wes.ley.aiid, olherwydd en bod yn prege-tihu y fat.h athrawdaeth, gan' nilyn.edd ar ol yr oes. Atebiad y gwron Rowland Hughes i'r ifa-tb h-aeriad ydoedd, Yr wyf yn dywedyid i chwi, syr, fod Wesleya-e-tb, nid yn gan' imlynedd yn. ol, ond yn gan' mlynedd o flacn yr oe-s." Pan ystyriwn .fod y mater o sic- rwydd iadhawdwa-iaeith wedi cael sylw ar- ise nig yn y Gy-nian€a a i-iodwitd ucb-od (er nad •wedi setlo'r mater yn derfynol hyd y Gyman- fa nesaf), pwy na ddywedai, with weled cy- miadnt o'r enwad da hwn yn ffafr athraw- dae-th aiccwydd da-chawdwriaetlb, gyda'r di- we,d,dar Barch R 11 ughes. sef fod Wesleyaeth gan' mlynedd o flaen yr oes ? I. Cysur calon i nd ydyw gallu hys.bysu ddar- fod i bwiyllgor y bonedrdigesau, Ystr.ad. Ribondda, wedthdo- yn ardderchog gyda'r "tsooial tea" a gynhahwyd yn y lie hwnw v r-rogliifh. Y mae chwiorydd y lie hwn yn .awOg am eu he\vy 1!ysgar\vch i wnexnthur yn è:gn,iöl boh peth YI1 fill gallu at lwyddo yr adhos y.n y lie. iBydd yr oil o gynyrch yr ymclneClh iie,illld,u,ol hwn yn myned t'uag at t-ed'hau dyled y capel. -'()'- iDarllen-.wyd amryw lytbyrau mewn cyfar- rfod o lywcd.raetihwyr Ysgol C-aerdydd, y dydd o'r blaen, oddiwr-th ri-eni yn gofyn am i'w plant hwy gael eu hesg,u.s:odli o ddysgu yr liaitlh Giyimraeg yn yr ysgol bono. Un o'r rhieni, druan, a ofy,nal am hyny ar gyfrif .fod y plemtyn wedd cael y "St Ydtius' dance." lOndd wyr yr hyrtyn mari nid iaitlh sydd yn ipenderify.n-u y mater o b-erthymas i ghvy' yr hen S-ant Vdtus ? Penderfyniad y pwyllgor ydoedd Ipeidio g-wneutihur eitbriiad o un plen- ty n yn yr ysgol hono. -0:- tCafwyd cyfarfod Cynghor yr Itglwys-i Rlhyldlddon- llwydddanius iawn yn Nghaerdydd nos Fe-rcher, Eibrill l.leg. At luaws o fater- ion yn da-1 peTithynas ag Anghyd.ffurfiaetr). a gwd'eidiydddaetlh, gofyrawyd y cwestiwn, "A ddylai Pa'byddaon. gael sylw arbenig a thra. fodiad neilld-uol o fewii cylchoedd gwledd- yidldol, eglwysdg, .a cb-ym-dedthiasol. Y teim. I lad ydoedd na didylen.t. Y Parch A T Guttery -a bregetbodd y bregeth flynyddOl i'r Cymghor hwn. Testyn y br-egetih ydoedd, "Ond gwelsant Dduw, a bwytasant ac yf- asant (Exod. xXliv, 1.1). Dywedodd y gall- ant w.n.eut'h.ur piob peth er gogoniant Diuw. Yn mywyd y C.rdsition nid oes dli-m yn f-ydol, anegliwysig, anjgihysegreddg, a chyffredin. Y mae p-erson-au nad ydyw eu crefydd yn ddi,m ond Hud, ac felly yn atalfa dddynt fyw yn natur.i.ol. Hradi ydynt yn myned i'r eithaf- ion o hunan-wne-utfaiuredig, he-b fod yn cyd- nabio-d cretfydd o gwibl, a do-slbartb arall megds wedi eu rhwymo i la-wr gan y Deg Gorchytmyn. ac opiniwnau mor eithafol nes gwneaxthiur iddynt eu bunain ac era,ill n-iwaid mawr. Y Imae crefydd Crdst yn un nat-urdol, ac yn gyimwysiiadwy at fywyd yonarfer-ol yn ei ystyron lletaf. o Pwy sydd i reoli miaterdon gwleddyddol ein gwlad. pa iun. ai Esg'obdon ai ynte y Llywod- raeth ? Gwelwn odddwrth g3'farfod o Es- go,bion Esgabaethau Lloegr a Ch-vmru, yr1> iMhalas Ijaimlbeth, y dydd arall, fod pender- fyniad wedi ed basdo 3-11 datga.i eu hargy- hoeddi'ad fod yn rlhiaid gwrthwvtnebu y Bil Addiysg hyd yr eithaf. Gorfv-dded y Lly- wodra-e-th yn ddiatreg ac yn llwyr.

A Amgylch y Tan Mawn GAN LEO. Mr. Jones, y Gweinidog, a Tomos Huws ar Waith y Senedd iNiid oedd Tiyd-dyn Difvr yn. cael yr anrbiyd- edd o gynbal y Gymfdteith.as wedi m-arw'olaetb CMargia-d; ofnoai y frawdoliaeth y buiasid- yn trespiasu ar'y teulu gan eu bod mewn trwim alaeth. MJodd by-nag, nid oedd yr ben Dioimos am adael i'r Gyimdedthas farw oher- wydd hyny, a rihoddodd groes'awiad cialonog i.didynt i gyf'arftod yno pan y mynont hyd nes y tedimilai Idris ar ei ga'lon i'w gwahodd yn ol. G'an hyny yn nhy yr Hen Sae-r y byddiwn hyd nes y daw tro ar fyd. Teimlai yr hen frawd wrt'h fodd ed galon, a gwnaetih y llie i fyny yn. galIIlpus gyda meinciau com- ffyrddus i edstedd. arnynt amgylch y tan, digonedd o dy/biaco a icihetynau pot hirion, yr hyna wne-lai y gyfeilla.cih yn hapus a rhydd. Ddigwj'ddai y noson ag y mae g-e-nym i wneyd a hi y tro hwn fod yn un hynod o gynrydh- doliadol, yr unig berson ag y teimldd oddi- writih ei absenoMeb ydoedd ldris; ond edrycibid drostO1 oherwydd cydyimdeimlad y ibnodyr ag ef yn ci brofedigaetih cb-werw. Daeth Mr Jones, y gweinddog, yn"o yn IbrydJton am saiitih o'r glocih, ac erbyn oddeu- ftu 'haner awr wedi sadtfe yr oedd piawb a elldid: ei ddisgwyl wedd cyra-edd. Gwnaed y cyilch, arferol, a ohymerodd y gweinddog ei le yn y gada-ir freicbda;u fawr, ac arw-e-iniodd gyidla'r anerdhiad a canlyn "Miae'n debyg eicih bod fel fy hunan, fro- fciyr, wedi darllen y papur.au dyddorol ag sydd i'w ca.el y dydddau hyn. Yr wyf bob. dydd fel pe'n cerdded ar hyd frigau'r drain yn ddsgwyl am y n'ewyddiadur, gan fy awydd- fryd i gael ar d,de,all pa fodd mae'r gwynt yn cbwyfchw. Yr oeddwn wedi projjh-wj'do pethau mawr odiddwrtlh y Weinyddiaeth ne- wydd, ac nid wyif- wedi fy sioimd hyd yn hyn, ydhwai-th hwiyrac-h nad ydyw pohpeth cys- tal ag y dj^munaiS'wn. iddynt fod. Miae yna i3mryw o fesairaai wedi eu cyfl'wy.no-'n barod, iih-ad o bonynt yn dangos pra-ffder a manyl- wdh. mawr; ond mae ynia rai eradll, sydd i mi yn argoeld g-wendid a ffaeledd. Toedd genyf dddim llaiwer o fed-dwl o Herbert Glad- istone, credwn bohamser ei fod yn d-erbyn safle am mai mab yr lien Wron ddhafal ydoedd; ond r.haid i mi newid fy inarn am dano yn awr, gan ei fod wedi dangOs ed allu a'd fednusriwydd tu hwnt i bob amh-euaeth fel cynliliunydd a dadleuydd cadarn. Wrth gwrs, yr oeddem i gyd yn ddsgwyl llawer" oddiwrfh Lloyd-iGeorge, a dhlod fyddo i'w ben a'i y mae ei feisur yn nglyn a Morwriasth wed-i enfill calon a. t'heimliad y Ty a'r wlad 1 Ibe-nibwiygd-liyidd. Hwyrach mai ei fesur ef ydyw'r cyflaw,na-f a'r nxwyaf didramgwydid 0 honynt '0111. Yr oedd eisdeu diwygiad yn y cyifedrdadau hyn erstalm. Caiff y morwr iwell bwyd a chyfl,e i enin ei fara drwy weitlh-rediiad ei fesur ef..Nid oes genyf ryw Ilawer o ffydd yn Hsaldane, ac mae arnaf ofn naod ydyw ei ysbryd i fyny a'r aungylichdadau o leiaf, dyna ydyw yr argoelion hyd yn hyn. Dengys ei Eesur fod dylanwad yr hen Wein- yddiaeth yn gorpbwiys yn lied drwrn ar ei feddwl, ac os na ddaiW rihywfoet-h mawr i'r lalmllwlg gall fod yrn .nhwystr i ddygdad yn imliaen amryiw o- welldantau pwysig. Dyn pendgaimp ydyw Asqiuiith; mae 11wn A Y11 sef- yll fel ca.wr profadwy, ac os nad wyf yn cam- gymeryd fe dd-aw a cbyllid a thrysorfcydd y Deyrnas i drern yn bur fuan. Ei waith imawr ef fydd cedsio darbwyllo rhai o'i fro- dyr ar y Ciyfrin-Gynghor i roddi ffordd i'w Sgynllundau ef; ond y mae yn ddigon abl i'r dasg, a daw drwy yr oil yn fuddug'ol- iaetibus. Yr olaf, ond ndd y lleiaf, ydyw AIUlgUlsltJinel BirreH. Yr ydyim wedi bod yn dyifialu a cJhynil-undo, pa ffiurf fyddai ar ed ■Eesu-r Addysg. Gweilem fod ,ganddo orohwyl .lled anbiawdd i'w gyflawnd, gan fod cymainit o wahanol fatlhau o bobl a phleidiau yn j ddsgwyl wrtho; Ond fel Cymry yr oeddym ni yn edry.ch ato; ofnc.m na chaemi ein hawlda-u fel cenedl yn yr oil a dhiwenyctiem, ac yr oedd lie i dvibied mad felly y byddai ond wele Gymru fechan, dlawd, yn d'od i anewn i'r plan yn annhydedduis3 a chredaf fod ein hiarwr anrbydeddus, JJloy-d (jeorge, wedi ei ail-ysbrydold drwyddo'. Mae y Llywod- raeth aim rodrdi llyw'odraet.hiad yr ysgolion a'r bioibl, ac nid oes brawf crefyddol i fod ar yr aitlhrawion-, a dhedwir crefydd ar dir cyff- redinol a diidraangwy-dd. Fel, drwy'r cwbl, yr ydym ar dir lied ddoogel a'n rhago-lygon ,yn ddiisglaer a sylweddol. Fe ddyliem fo-d yn falch o hon'otm ein buraain; yr ydym: yn nofio i'r a.-w/fn yn hwylu.-s, a- cby.-n- pen hir byddwn. yn glando mewn hafan euraidd a ■Chiang nief eididiu s." iRoiba.t ILwim.ffrias I- I-Iold on am fun-ud, iMiistar Jones, rydiach dhd yn miynd yn go bell irwian, tydd'cb. poibl chi dddm ond dyndon run :£ath a-'n po.bol nina, ac mi wn i o'r g'ora imia'i poiboi n.i fedar giard-o mesura- drwu Dy'-r Cyffrtedin ora o lawa-r ndd siarad fyidda nhw ond gneyid, a wait,sd,wc,h dhi be ydw i yn i ddeyd wx-tlhiach chi dedff hanar y-ch m-esnra chii ddiilil1 mynd- drwiu y Ty, ac mi wn i o'r gora na nadff yr House o Lords ddim sbio larniyn n,h.w, mi fydd yn rby dda. ganddyn ialhw gael y dbans i'w tafl-u nhw dros y bwrdd, a lie byddw.ch chi wedyn, Ma.stai Jones ?" CvIr Jones: "F.e arhoswn nihyd hyny, Rioibert Hlulmrphroeys, fyddwn ni fawr 0 dro a d'od- i fyny a hAvy." Toimos H'uw,s Rw in.a wedi htJd yn dar- ,Ban yn ILed heliath, welwclh chi, y dyddia dwe.th.ama.fedraiyn fy myw e-inios a'i gwela.d hi. Riw gylbolfa fawr wela. i drwu'r cwbw^l, ynte, piawb yn siarad am y gora, a neb yn gneyd riiw stroke fawr fel bydda yr hen Glad,sito,n. Pa bydda fo yn dw.ad a rivv- ibeth ymlan mi fydda na riwbeth yn glynu wrthach chi ac yn gneyd i chi feddwl am da-no ond rwan ri-w dh.wa.ra pIanlt wela i ran fwiua. Mla',r Rhyddifrydiwrs yn methu cydwelad a',u gilydd yn barod, ac ma'n hogia ni y llafiurwns yn ben-ben a'u gilydd, fel rydw i ofn ma siarad a diim ond s-iarad fydd .hi, wioh c-hii. Mia nhw yn deyd yn dda, o-nld faint gwell ydi hi i fod, dyna sudd yn bwysig i ni. Yr wsnos dweutba. mi ro-dd igeno ni gwarfod p-rege'tlhu. mawr yma, ac mi rodd yna un o'.r get-hwrs yn <k"j:lwr heb i ifa-tlb; yn wir, c'hliwds i neb erdod fawr gwell na fo aim ddeyd y drefn wrtiha ni ac mi rodd i betfaa fo yn newydd dros be;n, bobol arniwy'l, j'ni rodd 0. yn calldemnio y bobl igrdnitacblyd 3ima na ro nhw ddim byd i neb; ac yn lladd ar fiaklhdra yn ddi-drugaredd, a fima yn ei borthi gimdnt a fedrwn i; ond erbyn edracih i ban-as y gwr toe-s na neb Irn,o'r ofi-iatsan am y byd yrma na fo, a cb-edff na neb yr un geiniog ganddo ond drwy giil i ddanadd o ac ma nh w'n deud nad oes na neb balcbadh. na fo a'i de-uliu yn y wlad. Felna ma hi, welwclh dhi, rnae pobol yn siar. ,ad yn eitha; ond be ma nhw yn i neyd su bwysdg. Ac fdna, 1na arna i ofn, y mae'r Weinyddiatlh breseno-l am neyd pob dim ,-ond. yn wdr toes gen i d.dim meddwl y cawn i ond ycihyididg iawn. IGwen Joneis: Tydw i ddim rno.r ddi- ffydd a hyiniyna, rw i yn giwelad lilxw'n gneyd yn dda iawn wir ond fel y deydodd Robat Hw!m.ffras, yr House 0 Lords yna fydd v istiwmlbwl mawr; eto gall y bydd i'w traha lhwy roi b-enddtlh fwy o lawar i'r wlad, yn aniweddg os y cadff y wlad chans i roi ei barn arnynt. Mia'n gwestiwn gen i be fydda ora, prun ai cael y mesura ynta 111ethu er 1nwyn caelcyfta i neyd i ffwrdd a'r House o Lords. Fy hunan buasa'n well gen i yr ola. Toes dim o eisda y creduriaid yna o gwbl. Pedd- tiWiOh a deyd dim yn erbyn h'ogia 1 la-fur da dhd, ma nhw yn siwr o neyrl i gwaith yn dawn." Mr Jones 'Rwy'n gweled fod eicih teim- lada-u'n bur frwidfr-yddg, a'ch bod*, yn dilyn gwadtih y Sen,edd yn fainw-1. Beth feddyliedh pe baem ni'n gohdrio'r ymdirafodaetb hyd yr wyitihnos nesaf, a d'od 3'imia'n gynar er mwyn cael haimdden i w3'nitylildo'r mesurau'n fanwl." Toimos HUiWS: O'r g"ora, bydd yn well o lawar, ma a-rna i eisiio codi'n fora foru i neyd hCil newydd i wr yPllais Maiwr, a rhaid d-ddo fo ei dhial hi erbyn nos Wenar. 'Diiolch d c:hi am ddarfod mor gyn-a-r, mi ofala i am neyd y lie yn baro-.d plan1, dd-owch chd yima nesa."

§o§ Nodion o Lundain. OlJDnVRTH OHEBYDD ARBKNJG. IByddaf Yl1 dra ddolchgar os caf ran fach o eh goifod i d dywe yd gair am rai o dddg- wydddadau y ddinas 3-ma gyda ni fel Wes- leyaid Cyimreig. Y mae qv-fnod y Social Suppers bron ar ben. Diohon y ceir un .P)P eto yn y Goithiic Hall. Da genyf allu dy- weyd edn bod wedi cael nifer o rai llwvdd- da.nus dawn yn City Road ac yn y West End. (Mrd II E Ow-en a T Vauighan oedd yn eu. trefnu elend yn City Road, a darfu iddynt wneyd eu gwaith yn dra rhagorol. D'a genyfaTl:u dyweyd inri gael Eisteddfod Iwyddianug yn dddweddar. Y mae y Wes- ley-add Cyimredg yn Llundain wedi bod vn,- • enwog gyda'u Hiiis-teddifodiau yn y gorphenol, ac ar ol ychy-ddg o .seibiant, fe gododd awydd am un arjal.1, a phender^'niWN-d ei chynal yn ,S!horeditt'h Town Hall, o dan nawdd ^'ieslev- aid Cy-mi-eig City Road. l-'furfiwyd pwyll- gor, a thymvy-d allan- rag len, yn cynwys canu, traethodu, barddoni, adrodd, cy-fieithu, a cbelfyddy-dwaith i'r chwi'ory.dd. Mwvdd- wyd .i gaelI gan Miri Eibenezer Hughes ag Eddie K\iams i fod yn 3-.sgrdfen3d.dion, ac addawodd Miaengwyn roi pob cymorth ancen- r.heddiol. Yr oedd y pwyl-lgor yn bollol hv-derus fod yr anturiaeth i fod 3-li llwydd- dant, ond cael y tri wyr byn i ofalu am y gwaith. L'lw3'didwyd befyid i gael Mri Mor- -n -n gans, Miarsham Street, a John Jenkins, Tow- er Bridge, i fod yn drysoryddion. Llwvdd- wyd i gael nifer o feirniaid nad oedd achos cael e-u 1 .bag-orach. iBarnw-yd y gerdidordaeth gan Mr Hugh Hughes, Treherlbert, cerddor ieuanc ag sydd yn tedlyngu lie amlwg yn y byd cerddor'ol. Biarnwyd y traethodau gan y Parch G H Havard, M.A., B.D., a'r farddon-iaetb gan y Parch II JOlfet Lewd-s, 3- eyfieitihdadau gan Mi- ll T Barker, yr adrodddadau gan Mr Tudor Rhys, a'r ce-Ifyddiydwaith g-an Mrs Maengwvn Daviies, Mrs Morgans, Marsbam Street, Mrs Miorgan Meredith, a Mrs John Evans, Bryams Street. Cyfedliwyd gan Miss Deborah Rees, arwedndwy-d gan MT Maengwyn Davies, a H3iW3iddwyd gan y Parch T Jones. Y prif ddarn cerddorol oedd Goruch1.f- daeth ar Angeu," i gor cymysg heb fod dan ddeugain. me-wn rhif, gwobr JB15. Awgrvm- odd un o'r pw3',lljgor, gan oein bad ni yn cael Eisteddfod, y dylem gael cor he-fyd i gystad- lu, ac felly y bu. Piasiwydynypwvllgor ein bod 3-11. gofyn. i Mr Llewelyn Lloyd Hughes, Gothic Hall (brawd ienanc o',r Aber, ger Bangor), i jS'u'rfi'o cor undebol o City Road a'r Gothic Hlall. Yr oedd yr tlmser yn fyr, a'r aeloda-.u yn bell oddiwrtll eu gilydd, ond fe welwyd yn y man fod y cor yin sicx o gael eiiiw da, os nad rywbeth mw-y na hyny, ond 3-r oedd yn myn'd i sefyll yn erbyn hen gewrd oedd wedi end 11 fwy nag ainwaitih ar yr un darn. Ond pan ddaeth yr adteg, fe gafwyd fod cor y Wie-sieyaid yn enill y fath fuddiugoldaeth fel nad oedd un o'r tri arall yn agos iddo. Yr oedd iMr Hughes wedi dysgu y cor i fyned i ysbryd y darn, a dyna lie yr oeddent yn tra rhagori ar y lleill, a cihlafodd y wobrvvrth gwrs. -jt Rhainiwyd y woibr am y pedwarawd rhwng parti Mr Lloyd Hughes a Miss Tho.mas, Hackney. Mr Hughes gafodd y wobr am Llam y Cariada,-u, a Mri Hughes a J B Cowley gafodd y wobr am y ddeuawd tenor a bass, y ddau o Gothic Hall. Ar gyfieithu o'r Gyimraeg i'r Seisneg, fe ranwyd y wobr xhwiug Mr T Liloyd Roiberts, C'hariag Cross, a. Mr John Willdasms, o'r Gothic Hall. Am gy.fdedtihu 'o'r Seisneg i'r Cyanraeg fe wobrwy- wyd Mr R P Jones, Gothic Hall. Aeth y wolbr a.m bar o hosannau i Mrs Williams (■Catherine Joel Pearce, gynt o Tre'rddol) a rbodd Mrs Morgan Meredith ail wobr o 5s j Miss Humphreys. Ann y farwnad i -Mrs ,P Tboimias Jones caf'odd y Parch John Ilumph- reys, T re or oi, y wobr. Dyima fi wedi enw.i nifer o'r rhai buddugol fydd o ddyddordeb i ddarllenwyd Y Gwvl- iedvdi). Yr wyf 3-n credu y ceir clywed am gor Mr Llewelyn Lloyd Hughes ::to yn y man, a chredaf y bydd Mr Hugh Hughes, Treherbert, yn seren dd-dsglaer yn y byd cer. ddtirol. Y mae cor City Road yn canu un o'i anitihemau ef yn awr, a chredaf y cenir llawer o ffrwytih 11afur y gwr ieuanc hwn yn y dyfodol. Dia geuyf allu dyweyd y bydd swm da o el.w oddawrth yr Eisteddfod at wa- sanaeth yr achos.

-Bon-eddiiges (wrtnl y te Jiffon): Ma.e gen i dsio 'ngwr mewn .munu'd, os gwehveh yn dda. iLlads Rhif, os gwelwch yn dda ? Y Foneddiges (yn gvrJhyrfus a d-tgllawn) ;i IDim ond y piedwer-ydd, y peth hyf Tedldwr Amheius: 'R.wan, s-e-fwdh lie yda chd, os gwelwcih yn dda, ac edryclhwcii yra syth o'ch blIaenar y rhybiudd-fwrdd acw tra y iby-ddaif yn eich mesur am ddellad. l iMae'r cwismer yn darllen y rhybudd-f.wrdd, ac yn cael ,arno y geirdau Dim coe1."

-^dy £ i dylanwad ar banes y byd. Er ei fod, 'ar y cyfan, y.n cy,mieDadwyo y Mesur, meidd- iodd ddatgan ei ond i'r adran sydd yn rhoddi fa-awl i'r awdurdodau lleol ganiatau i athraw- bn- taledig gan y Dlywodrae-th i gyfranu add- .D'Sg enwadol mewn ysgodion He byddo pedadr i-han o bump o'r rhdend yn dymuno' hyny. Hyderai na cherid yr adnan liono fel y saif yn bresenol. iOnd er fod yr adran on yn ■myned mor bell i gyifarfod mympwyon E!g- hvyswyr a Phabyddion, sy-nai fod yr enwad- ¡aU hyny yn llefain- mor grOch yn erbyn y 'Hesur. Yr oedd ganddo barch i Eisgob Lenpiwl fel dyn, ond nad oedd ganddo bardh 1 w swydd ef; ond am Ardhesg-ob Caer- gra-wnt, riid oedd gan y Doctor barch i hwnw fe-l dyn na. pbarcih i'w swydd. Cofiai fod yr Arche.sgob wedi dyweyd, wrth gyfeirio at gaethw.a.siaetlh y Chineaid yn Ne Affrica, mai r, r«gret.table iiecessity" ydoedd. XiÍd oes blewvn ar dafod Aked fel rheol, G .phe na. buasai Birrell yn gyfrifol am y '^les-ur, yr W3*f bra.idd 3-11 meddwl y buas-ai'r doctor yn fwy llawdmvm ar yr adran an- faymag d-an sylw nag ydo-edd. Os cerir yr id.dran, otnaf y bydd degau o ysg'olion—E-g- l^ysig a Pbabyddol—yn llwyddi-an-u.s i gy- ailer5r,d mantiads ami yn y dddnas hon-lle y ardderclhüg lu o lerthvri a oddefant Jl Av heiddo gael ei werthu yn hytradh na ¡thalu yn ddinwgnac'h .am ddysgu athrawiaeth- au oeddynt yn groes i',w cydwybod. Na d,daQ,t,h yr amser eto i dro-i y cleddyfau yn ^ycha-u na'r gw.aewffyn yn blad-urdau..Rbaid 1 r Ironsides" eto gymery-d y :maes, oblegid 3'n e-u herbyn wele luo-edd un-edig Eglwysd 'Lloegr a Rfhu-f.am. Hysbys y d,engys yr eglwysi o ba radd y 1Yo'.u gwreiddyn. '^Vrtih son am y Mesur Addysg, gwela.f oddi. Wrth gyfriflen- gyhoeddedig 3* Parch J.ohn Fe- a MR J Harrison Jones, UjIL, 11a. ddaeth ■lalaeth Gyntaf y Gogledd allan gystal ag y dliS'gwyla-d yn ei ohyframadau ar y cadgyrclh cenedlaeth.ol. iSylwdr fod rhai 11-e'oedd cryf- Ion, pwysig, heh g-einiog go-cih y delyn ar eu cy1er. 1\,i tybed fod Cymry allan o Gymru 3 n -fwy gwladgarol na Ohymry yn Ng!hy,mru ? :HY11 sydd sicr, daetih- Lerpwl a'r cyflrnia-u, a ^-oedd Seisniig eraill, allan vn bur fodd- haol. Tybir yma mai crvnlhoi eu nherth y mae- "Sg-lwysi -C}-:mru ar yr Offnwrm D-iofch, ac y givelir mai .nid yn 'ofer y lla-fiur/i-odd y.sgrifen- ydldion 3Tr Offrwim, ac mai nid yn ddieffaitih 3' tra-ethiodd Ysigrifbin.e-i len. ;Efallai fod gan eghvysi Cymru, ar y cyfan, Ifwy o adhos i ddiolch am y Div^ygiad n,:J.'r S'or.o-riau liyn, er nad ydym ni o lawer yn '"idaesgus yn ngwyneb y bendithio11 a gafvvyd ^^i-a, a ohriedaf y da.ngosir nad ydym' yn "feiiystyr o'n nhwymedigae'tiliau. Te-im-Lwyd ¡;Yff1:üada,u mawrion, mae'n wir, am gyfnod "r 3'n 3- ddiinas ond .mae lie. i ofni mai c}ffro fel e-id-do Mynydd TanMyd ydoedd '^awer o bono—3m peri cywreinrwydd ac ar- tea v parihaodd. Chid g,an mai tan 0 r ddaaar 3ridoedd ac nid fan o'r net, 37chydi:g "Olld lludw a marwoldeb sydd yn aros. Caf- ^J'd' ceiihadaeitli yua mSti-en- deheuol y ddi-nas Jr Wytihnos ddiwie-ddaf. Y cenhadon oedd- Y.!l.t y Pardbn W W Lewis (M.C.) a Keri Avians (A), dau a cbanddynt geanadwri werth- 1a..Wr wtihraethiu ond dau, wedi'r Clwbl, r.J. y'mddaingosent fel p;e yn llefain yn y di. if£aetlhwdl, gan mor oer a diwiawr oedd y C!yfarfodydd. Yr bedid' petb-au yn dra gw,aihanol yn Bir- ^nhead- y Groglith a Soil y Pasg, pan y pre- ■^t-h'ai y r.ardhn John Humphreys, Treorci, a J) Teowyn Evans, B.A., DLahd'dul.a's. I..lan.- y capel -dro- ar ol tro, ac anfynycb iawn olY'Wiyd gweinddogaetih mwy nertbo-l, apiel- ^'Cl, a choeth. Yr oedd piropihwyd y De "a" efen-gylLydd y Gogledd yn gwineyd i ddyti f.od y /pwlpiud W-esleyiaddd Cymreig a'.i "hraiw-iaetbau wedi dal prawf llyim- y Diwyig- liaci, ac fod v naill yn arddangos olion diam- ^uol o effe.lt.,hiolrwytdd," a'r 1-loill yn Yiil1- a il, I Qdangos y,n ngvvdsgoedd eu go-gonianit cyn- ^niid—iyn arwyddo fod aenbadaet!h Wesl-ey- Gly-mreig wedi cael prydks newydd o IfYWY.d a gwasanaeth ar ol y Diwygiad.