Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
10 articles on this Page
GOHEBIAETH 0 L'ERPWL.
GOHEBIAETH 0 L'ERPWL. AMKYWION. Yn adeg y Sesiwn sydd wedi ei chynal yma y dyddiau aeth heibio, mae nifer o droseddwyr wedi gorfod sefyll eu prawf am dyngu anudon, yr hwn drosedd, yn ol fel yr awgrymai y prif farnwr yn y llyS', sydd yn un o ddrygau mwyaf gwaradwyddus y wlad, ac nad oedd dim yn amgen i wneyd a'r euogion end gadael iddynt gael y gosb fwyaf eithafol o fewn cyrhaedd cyfraith Prydain. Nifer o bersonau wedi cyng- 'rheirio a'u gilydd i dyngu anudon mewn tn o lysoedd cyfreithiol, i ddim amgenacli na caymer- yd i ffwrdd fywyd y diniwed. Mae twyll ac anwiredd yn cymeryd meddiant o galonau llawer yn ein dyddiau ui, fel na waeth ganddynt pa ddichellion a gyilawnant i gyrhaedd amcanion drwg a thwyllodrus. Nid yw dychrynfeydd cosb cyfraith. yn effeithio dim arnynt, am fod y gydwybodwediserio fel nad oes dim yn tycio arnynt yn y presenol na rhagfeddwl y dyfodol. Wedi ymwertliu i anwiredd, gan ymdroi yn mhyllaa llygredig pechod a clrygioni. Gellir yn hawdd gocheI gelyn gwyneb agored, ond am y twyllwr ffugiol, mae eie fel llwynog, yn ym- ddangos mewn gwisg gyfeillgar; ond er y cyfan, nid yw ond bradwr, a chycla gofid y cydnabyda- af fy mod wedi cael profion yn ddiweddar o gyfeillion ffugiol. EISTEDDFOD Y GORDOFIGION. Nid wyf yn meddwl fod neb wedi gweled un nodiad o dderbyniad y cyfansoddiadau, ac hwyrach y gellir priodoli eyr amryfusedd i ys- bryd annghymreigaidd yr ysgrifenydd, gwr ag aydd yn rhy fawr i'r swydd o fod yn ysgrifenydd eisteddfod Gymreig. Methasant a chael un o safle yn y byd i ymgymeryd a llywyddu yr Eisteddfod, a gellid priodoli hyn i gulni y pwyll- gor. Y byd-aunabyddue Llew Llwyfo sydd i fod yn arweinydd, os c- awn yr hyfrydwch o'i weled, a gobeithio y daw fel y caffom y fraint o weled yr hen frawd unwaith eto i adnewyddu y mclus adgof o'r amser gynt, pan oedd y Llew yn ei ogoniant yn eisteddfodau y Deheudir, pan oedd gwyliau bythgofus y Carw Coch, yn Nhre- cynon, mewn bri a mawredd Cymreig. r. dgof o'r gwyliau llenyddol pan oedd Gwilym Mai, Gwilym Hid, Cilfynydd, Cwmgwys, Alaw Gocli, yn eu hwvliau—i gyd wedi myned, fel nad oes yn aros ond Dewi Wyn a Dewi Haran, a'r liynaf- gwr Nathan Dyfed, gyda meibion yr hybarch ddigrifwr Shakespeare, Eglwys Elian—a wna i mi edrych yn oer ar Eisteddfod L'erpwl, am fod pob peth ynddi mor farw, gyda'r eitliriad o'r ,canu a geir gan y cantorion cyflogedig. Hyn yn awr am y tro hwn, cewch helynt yr eistedd- fod yn fy llith nesaf. MASNACH. Tawel ydyw pob peth, a masnachwyr yn cwyno oherwydcl yr arafwch sydd yn gordoi y dref a'r porthladd. Hwyl ac agerlongau yn myned a dyfod fel arferol, ond fod y llwythi yn amrywio i'r peth oeddynt amser yn ol, ond y gobaith ydyw fod amser gwell i dori ar ein gwlad pan ddaw yr hen adfywiadau yn ol. OANTORTON AMERIG. Bydd yn dda gan luaws o gyfeillion Cymreig e amgylch y Cwmbacb ac Aberdar gael ar ddeall fod Evan T. Davies, hen arweinydd Cor Bryn- Seion, a'i ddwy ferch-Lizzie a Maggie— wedi o-lanio heno gyda'r City of Berlin. Bwriadant roddi taith gerddorol I \vy Gymru cyn dychwel- yd yn ol i'w gwlad i bwysiedig. Mae Cor yr Aelwyd yn enwog yn yr Amerig, a thebyg yw yr ychwanegant at eu .enwogrwydd yn yr Hen Wlad, chwedi yr Anicricaniaid Cymreig. Nid fy lie i ydyw udganu o flaen y tri, am y gwn y cewch y fraint o'u gweled a'u clywed. Gan y byddweh yn myned i'r wasg yn gynar, ,eaiff hyn fod yn derfyn am yr wythnos hon, gan ddvmuno gwyliau llawen i bawb.-Yr eiddoch, Nos Lun CYMRO GWYLLT.
H Haid o Fieiddiaid Cymreig."
H Haid o Fieiddiaid Cymreig." (O'r Christian World am Ragfyr lOfed. Creaduriaid rheibus, yn gyffredin, a ddeu- ant yn fwy gwancus ar dywydd caled felly, mae rliywbeth a fyno dyfodiad cynar y gauaf ag ymddangosiad haid o fieiddiaid Cymreig yn Llanelli, a ddesgriftr gan y Guardian, o'r dref hono. Gwrthddrych eu hysglyfaeth oedd gweinidog Undodaidd, y Parch. J. Davies, yr hwn a gynhyrfodd eu gwanc iawn-ffyddiog am waed hereticaidd trwy gyhoeddi ei fwriad i ddarlithio yn yr Atbenasum Hall ar Athraw- iaeth yr lawn." Yn ol y Guardian, ni ym- welodd Mr. Davies a Llanelli mewn ysbryd beiddgar o gwbl, eitliv fel dehonglwr ei olyg- iadau ei liunan ar bwiic pwysig 3411 y gred Gristionogol; ac i rwystro cynhwrf a theimlad drwg, gwrtliododd yn mlaenllaw i ymgymeryd & dadl. Nid oedd wahaniaet^i; rliyw Barch. Thomas Davies, o bwy en wad nis gwyddom, gwedi penderfynu ar ymosodiacl bleiddus, ni chollodd amser i gi-ynboi ei gyderlidwyr, gan ba rai yn aw* y goresgynwyd yr esgynlawr ac ys dywed gohebydd y Guardian, "fe sarhawyd, gw; dwyd, dyuwaredwyd, a gwawd- iwyd y dariit r'dd." Daeth yr ystafell mown amser yn i lam berffaith. "Chwibanu, bloeddio, gw; Lo, rhegfeydd mwyaf dychryn- llyd, a'r by- drion o'r mwyaf arswydus a glywid o bob yfeiriad, ac mewn llawer am- gyicliiad odd: -rtli bersonau a adnabyddid yn *bristionogioii proft'esedig." Mor fuan ag oedd modd, aeth y'darlitliydd i'r -vestry, "gau adael," meddai'r gobebydd, "Mr. Davies a'i wyn mewn meddiant o'r esgynlawr;" ond tra yn yr ystafell nesaf," meddai yr bysbysiad, "cafodd y darlithydd ei lusgo oddiamgylch a'i fobbio am lawn bymtheg mynud, ac yn agos iawn ei fygu ac oni buasai ysbryd gwrol Mr. Phillip Peregrine, a Mr. Thomas Rees, New Dock, i dynu y daflithydd trwy orthrech yn bennoeth o blith ei ymosodwyr gwarthus, cawsai yn wir ei canys yr oeddent yn gwasgu tu blaen a phob ochr iddo, gan ddringo ar ei gefn, ac yn ymddangos yn benderfynol i'w lynchio ef. Mewn gwirionedd, gwnaed bygythion ami yn y Gymraeg i'r perwyl hyn. Gwedi achub y darlithydd hyd yma, cyrnerwyd neu cariwyd ef i lawr y grisiau lie yr oedd terfysgwyr Cristionogol cynddeiriog ereill yn ei aros, a chafwyd ei bod yn angenrheidiol i fyned i gil y drws, o'r hwn fan y mae mynediad i'r Nevill Memorial." Tra yn y lie hwn, yr oedd dyhirod gwatwarus ar y grisiau tu allan, a'i amddiffynwyrac ereill a wthiwyd yn yn drwsgl yn ei erbyn. Yn y diwedd, Mr. Bowen, y ceidwad, a agorodd y drws tu cefn iddynt a tlirwy drafferth fawr, aeth Mr. Davies a'i gyfaill allan trwy y drws hwn, a bu rliaid iddynt fyned i lauerch Mr. Randell, a thros y wal ger ty Mr. Cratchley, er mwyn myned allan i'r heol ac yna, gwnaethant eu fforcld i anedd heddwcli. Mr. J. A. Williams oedd uu o'r rhai hyny a safodd wrth y dar- lithydd i'w amddiffyn wrth y drws i fyned allan, ond ni theimlai yn awyddus i fyned allan yr un pryd a'r darlithydd. Pan ganfu- wyd hyn, gwnawd ef yn wrthddrych ymosod- iad gan Gristionogion gwallgof, pan ei gwth- iwyd ef o gylch gan rai canoedd o honynt; am ysbaid deg mynud, gwesgid ef o bob tu gan y mob cynhyrfus, hyd nes o ddamwain y cyrhaeddodd awyr agored. Yna, canlyn- wyd ef gan dorf yn ei hwtian fynu hyd Bridge Street, Market Street, a mor belled a thy Mr. Evans, grocer, pan yn ddisymwth yr ymguddiodd oddiwrth y mob cynddeiriog trwy droi i fyny yr heol o'u golwg. Yn ystod yr orymdaith hon trwy y dref, nid oedd yr un o'r mob slafaidd a feiddiai ddangos ei hun yn ddigon gwrol i sefyll pan y rhoddai ergyd sydyn y tu cefn, eithr ymguddiai yn nghanol y dorf, ac felly ymgadwai o afael y gyfraith ac y mae yn deilwng o sylw nad oedd yr un heddgeidwad i'w weled trwy ystod yr holl brydnawn." Cymerodd yr olygfa hon le yn wirioneddol yn Nghymru, ys dim ond wythnos yn ol, a sicrheir ni nad yw y desgrifiad o honi wedi ei helaethu o gwbl. Y mae yn ymddangos i ddyn fel pe 11 bai yn darllen tudalen o hanes Cenhad- aeth o Ganolbarth Affrica, neu o Ynys- oedd anwaraidd presenol Moroedd y Deau, neu ynte benod o Actau yr Apostolion. Y Guardian, yn ei erthygl arweiniol ar yr anfadwaith, a ddywed yn briodol iawn:— "Dengys y fath ynfydrwydd ar ran y rhai cul-feddwl a enwir yn Gristionogion, fel nas gellir ei gondemnio mewn gwell iaith na'i alw yn war thus." Dysgwyliwn gyda pheth y dyddordeb am yr amlygiad o ddigllonrwydd, yr hwn nis gellir ei atal yn hawdd oddiwrth weinidogion parchus, a phobl Gristionogol Llanelli, ac a roddwn le iddo yn llawen yn ein colofnau. Yn y cyfamser, gobeithir fod gwanc y bleiddiaid wedi ei lwyr ddiwallu.
NODIADAU CYFFREDINOL.
NODIADAU CYFFREDINOL. Mae cymaint o ymfflamychwyr gorgyrhaedd- awl wedi ymddangos yn ddiweddar ar y chwareufwrdd mawr, fel o'r braidd nad wyf yn teimlo yn rhyw ofnus i raddau wrth gyf- arch y darllenydd, rhag i mi syrthio yn ysglyfaeth i raib a gwanc y frawdoliaeth sydd ar y tyrau yn gwylied symudiadau llen- yddol a newyddiadurol gwlad y bryniau. Betli all fod yr achos o ddystawrwydd mawr Morien y Mail? Ai tybed ei fod yn ofni y bydd i Guilelimus i gymeryd at ei glefyd wedi y gorpheno a Myfyr? Mae y dyn bach yn fwy o wrtliddrych tosturi nag ydyw o ddim arall; a gobeithio erbyn hyn fod y tad- au yn y ffydd farddol, y Gwyn ac Haran, wedi llwyddo i lanhau ymenydd y brawd, a thori ymaith y cen oddiar ei lygaid fel y gwelo yn eglur bob peth yn ei liw a'i lun priodol. Mae yn ofid gweled neb yn ymwerthu i an- wiredd a drygioni, gan dreulio oes yn ngwas- anaeth tad y celwydd. Mae y neb a fyddo yn ymhyfrydu dangos gwendidau ei gyd- genedl o flaen cenedloedd ereill, yn deilwng o gael ei resi yn mhlith carnfradwyr mwyaf cythreulig y gythreuleiddfa fwyaf gythreul- ig; ac os myn Morien ddal yn mlaen, bydded iddo gael ei nodi nid ar enw Morien, nac ychwaith yn Owen of Wales, ond Owain Fradwr; a gall y gwna'r cyfaill Brynfab osod y nod gan ei fod yn gyfarwydd a nodi defaid pan oedd yn bugeilio. Bydd y llythyren C yn ddigon ibawb i'w adnabod fel un o elyn- ion gwaedlyd y genedl Gymreig. Os gwna addaw diwygio a throi o'r ffyrdd drygionus, mi a ddymunaf iddo wyliau llawen a bywyd dedwydd, yr hyn sydd yn ol o'i ddyddiau ar y ddaear. Gwledd feddyliol ein gelynion ydyw cael allan y gwendid lleiaf heb ystyried y myrddiwn gwendidau a berthyn iddynt eu hunain. Gallwn, fel cenedl, ymfFrostio ein bod yn burach ein moesau, ac yn uwch yn mhob ystyr wareiddiedig, na un genedl arall ar wyneb y byd. Nid wyf yn meddwl fod neb o honom mor ddwl ag haeru ein bod yn ddifai; ond, hyn ellir ddweyd, ein bod yn mhell ar y blaen i'n cymydogion y Saeson. ladawaf y pwnc hwn am y tro presenol, gan obeithio na fydd achos i m ddychwelyd ato eto oherwydd ebychiadau < ;egseisnigawl y Mail, a'i fan ohebwyr chwy; ;dig,gorhunan- 01, a grymusfawr. Llwyddi ut i bawb sydd yn dringo, ac na fydded i }. L gyfarfocl a neb yn dyfod i lawr. Y Nadolig a'i gwyliau fydd y peth nesaf, a chawn weled pwy fydd wedi gwneyd y dorth oreu ,yn Nhreherbert, ond na fydded i neb ryfygu a galw y pwyUgor yn ddisgyblion y torthau. Mae un peth yn ddymunol nad yw yn debyg y bydd yno newyn eleni, a llawer gwell ydyw eisteddfod y torthau nac eistedd- fod y newyn. Pryder mawr yn Llanelli pwy fydd wedi trin "Tragwyddoldeb" yn oreu. Tebyg y bydd gan Mynyddog ddigon o waith clorianu ar y fath destyn anmhlymiadwy. Gwyliau llawen i bawb—o'r gwybedyn i'r eryr, o'r llygoden i'r cawrfil, ac o'r dryw bach hyd yr eos gerddgar.—Yr eiddoch yn wladgar, NAI 'RHEN DDYRKWR.
Bwrdd Cymodol Deheudir Cymru.
Bwrdd Cymodol Deheudir Cymru. Mewn cyfarfod o gynrychiolwyr y meistri a'r gweithwyra gynaliwydyn y Royal Hotel, Caer- dydd, dydd Llun, cytunwyd ar yr hyn a ganlyn, fel y gwelwn oddiwrth y cylchlythyr hwn :— "AT LOWYR A MWNWYR MYNWY A DEHEUDIR CYMRU." GYDWEITHWYR. — Heddyw cyfarfyddodd pwyllgor unedig y meistri a gweithwyr yn y Royal Hotel, Caerdydd, pan y cytumvyrd fod i'r meistri alw eu cynrychiolwyr yn nghyrl, a gosod o'u blaen y cytundeb y daethpwyd iddo gau y pwyllgor unedig fel safon i reoleiddiad dyfodol y cyflogau yn ol pris gwertliiad y glo yn y farchnad. Yr ydym ninau hefvd yn cynyg fod i ni alw cyfarfod cyffredinol yn No. 1, British Workman, Merthyr, dydd Mawrfcli, yr 2Sain cyfisol, ac erfyniwn ar weithwyr pob glofa i anfon cynrych- iolydd da a difrifol, yr hwn a fydd yn alluog i ddwyn yn ol i'w etholwyr gyfrifiad cywir o'r ymdriniaeth, yr hyn a eglurir gan eich cynryek- iolwyr, fel, mor belled ag y mae yn ddiclionadwy, y byddo i bob camddealldwriaeth gael ei atal.— Ydym, eich ufydd weision, WM. ABRAHAM, HY. MITCHARD, JOHN PROSSER, DD. MORGAN."
SOAR, PENDERYN.
SOAR, PENDERYN. Sul a Llun, y 19eg a'r 20fed o'r mis hwn, cynaliwyd cyfarfodydd urddiad Mr. D. Bryth- onfryn Griffith yn weinidog i'r eglwys uchod. Y mae Mr. Griffith wedi pregethu yn y capel uchod yn fisol er's agos i dair blynedd a haner, ac yn ystod y cyfnod hwnw y mae yr eglwys a'r gynulleidfa wedi cynyddu yn fawr. Yn y flwyddyn 1874, cyfodwyd oriel newydd yn y capel, a thalwyd am dani cyn yr agoriad. Boreu'r Saboth, pregethwyd gan Mr. Griffith ei hun am ddau, pregethodd y Parch. D. Griffiths, Cwmdar; ac am chwech, gan y Parch. J. Joseph, Hirwain. Dydd Limi, am lleg, dechreuwyd gan y Parch. J. Morgan, Cwmbach, a phregethwyd yn bwrpasol iawn ar Natur Eglwys gan y Parch. D. Jones, B.A., Merthyr. Holwyd y gofyniadau i'r gweinidog ieuanc, a gofynwyd am arwydd yr eglwys a'r gweinidog i'r undeb, gan y Parch. J. M. Bowen, Pendarren, a phregethwyd siars i'r gweinidog gan y Parch. W. Edwards, Ebenezer, Aberdar, yn ddwys ac ymarferol iawn. Am ddau, dechreuwyd gan y Parch. W. S. Davies, Llwydcoed, a pliregethodd y Parch. J. M. Bowen, a'r Parch. R. Evans, Bethel, Aberdar, a roddodd siars i'r Eglwys gyda min ac arddeliad. Am chwech, dechreu- wyd gan Mr. D. Watkins, Bethel, a phregeth- odd y Parch. W. S Davies a'r Parch. D. Morgans, Ystradfellte, yn ddylanwadol ac effeithiol. Y mae yr achos goreu yn Soar, Penderyn, mewn agwedd obeithiol iawn, ac yr oedd yr eglwys yn unfrydol yn ei dewisiad o'i gweinidog. Bydded llwydd mawr ar ei weinidogaeth yw dymuniad—Un oedd yno.
BWRDD YSGOL CILYBEBYLL.
BWRDD YSGOL CILYBEBYLL. Yn unol a chais unfrydol trethdalwyr plwyf Cilybebyll, cynaliwyd cyfarfod yn y lie uchod Rhagfyr 8fed, gan aelodau y Bwrdd, i'r dyben i roddi cyfrif o'u goruchwyliaeth, a rlioddi gwybodaetli i'r trethdalwyr o'r holl dreuliau a'r drafodaeth yn nglyn a'r ysgol, yn nghyd ag achos o'r dreth adnewyddol sydd wedi ei Z, rhoddi ar y plwyfolion. Cymerwyd y gadair gan Mr. John Williams, Rhos, yr hwn a lanwodd ei swydd yn anrhydeddus ac i'r pwrpas. Ni ddaeth ond dau o aelodau y Bwrdd yn nghyd, sef Mr. C. Jones a Mr. J. J. Davies. Nis gwyddom y rheswm nad oedd yr un o'r blaid Doriaidd o'r Bwrdd yn bresenol. Wedi anerchiad byr gan y llyw- ydd, galwodd ar Mr. C. Jones yn mlaen, yr hwn a ddaeth, a rlioddodd adroddiad manwl o'r holl dreuliau ac o'r holl gyfrifon perthynol i'r ysgol drwy yr oruchwyliaeth newydd, sef o'r flwyddyn 1873 i 1875-y cyfnod oddiar pa un yr oedd efe yn aelod o'r Bwrdd, ac ymosododd yn erwin ar yr hen oruchwyliaeth am eu gwastraff diifawr yn codi ty cymaint, ac am ei godi mewn man mor annghyfleus, yn nghyd a'i adeiladwaith druenus. Dywedai nad oedd yn addas i yru plant iddo am ei fod mor oer a llaith, ac yn gollwng dwfr. Gall- asai ddwyn tystiolaeth meddyg parchus i gefnogi ei osodiad os buasai angen. Ar ol holi amryw gwestiynau iddo, pa rai a ateb- odd yn foddhaol, profodd yn y diwedd mai y prif achos o'r dreth fawr adnewyddol ar y plwyf oedd, am fod y rhieni yn gadael i'w plant esgeuluso yr ysgol, a'u bod wedi colli 50p. o grant y flwyddyn ddiweddaf oherwydd yr esgeulusdra hwnw. Deisyfai ar bawb i anfon eu plant i'r ysgol yn gyson, onide y byddai y Bwrdd yn rhwym o fabwysiadu yr Adran Orfodol. Wedi hyn galwyd ar Mr. J. J. Davies yn mlaen. Dywedai nad oeddynt wedi dyfod yn nghyd i drafod unrhyw beth perthynol i Wleidiadaeth, ond yn unig addysg gyffredinol y plwyf, yr hwn achos a ddylasai ein tadau ofalu am dano ond nid oedd dim i'w wneyd ond y goreu o'r gwaethaf. Aeth yn mlaen i wneyd sylwadau olreiniol o'r gweithrediadau er dechreuad yr ysgol, a rhoddodd hanes fel yr oedd pethau yn myned yn mlaen dan yr hen oruchwyliaeth, sef o'r flwyddyn 1871 i 1873—y cyfnod nad oedd y llall yn llanw ei swydd ynddo. Dywedai iddo ef fod yn ym- ladd yn galed am gael ty o ddull mwy syml a rhatach o fwy na'r haner, a'i adeiladu mewn lie mwy cyfleus ond yr amser hwnw yr oedd pob cynygiad a ddaethai yn mlaen yn cael ei wrthwynebu gan dri o'r blaid Doriaidd felly nid oedd ganddynt ddim i'w wneyd, gan eu bod yn unol a'r gyfraith. Yr un modd hefyd y bu yn nghylch dewis yr ysgolfeistr a'r ysgolfeistresi, ac yn nghylch arliwio ty yr ysgolfeistr. Bu ef (Mr. Davies) ac ereill yn dadleu yn daer ar iddo gael gwneyd hyny ar ei gost ei hun, fel pob gweithiwr arall, ond aeth y g6st ar y Bwrdd. Awgrymodd mai dyben y dreth adnewyddol yw i dalu am yr adeiladwaith, yr hwn, er yr holl wellau sydd wedi bod arno, nad yw yn agos wedi ei addas orphen eto. Dywedodd ei fod ef yn ystyried nad oedd un galwad am dalu i'r adeiladydd hyd nes y byddo wedi cwblhau ei orchwyl yn ol y cytundeb ac ychwanegodd y gallasai y Bwrdd, os yn dewis, yn ol hwnw, gadw yn ol lOp. y mis o'r amser yr oedd i fod yn barod hyd nes y gorphenir ef. Buasai hyny yn tynu yn ol ganoedd o bunau o'r tal. Wedi ateb amryw ofyniadau i'r gwyddfodol- ion, gofynodd Mr Davies iddynt, Pa un a oedd yr Adran Orfodol i'w gosod mewn grym ai nad oedd. Yr oedd rhai o blaid hyny ac ereill yn ei erbyn, a phenderfynasant i orfodi y plant eu hunain i fyned i'r ysgol, os buas- ent iach ac yn abl. Penderfynwyd hefyd i alw cyfarfod cyffredinol o'r plwyfolion i ym- drin a'r pwnc o godi ysgoldy i'r dosbarth uchaf o'r plwyf.—Ynnvelydd.
Advertising
DARGANFYDDIAD RHYFEDD. Gwellhad rhag y Dropsy. Mawr yw y dyoddef oddiwrth y Clefyd peryglus hwn, a mawr yw y siomiant sydd yn feunyddiol oddiwrth gyffyriau meddygol; ond yn awr, trwy y darganfyddiad hynod hwn, fe ellir cael gwellhad uniongyrchol oddiwrth Boen yn y Oefn, D'SfJ Dwfr, Ghwydd yn y Clun-iau, Ohwydd yn yr Y mysgaroedd a'r Traed, Diffyg Anadl, Gwynt yn y Oylla a'r Perfedd, Curiad y Galon, Gwendid, Gravel, cC-c., (yr hyn sydd arwyddion o'r Dropsy,) trwy gymeryd HUGHES'S PATENT DROPSY ( PILLS. Un blwch a brawf eu rhyfedd effeithioldeb. Gellir eu cael trwy unrhyw Fferyllydd yn y Deyrnas am Is lie., 2s. 9c., a 4s. 6c. WHOLESALE—London: Messrs. Herron, Squire, and Francis; Barclay and Sons, Sutton. Bristol: Pearce and Co. These valuable Pills are Registered at Stotioncrs' Hall, London. Any inffingernail will be prosecuted. Un neu ddau, allan o lawer, 0 Dystiolaethau yn fy meddiant sydd fel y canlyn :— LA COPY] Yr wyf yn dra diolehgar i chwi am eich meddyg- iniaetli effeithiol, o'r enw PATENT DROPSY PILLS v maeut wedi fy lhvyr iacliau o'r Diffyg Anadl, 'Poen yn y Cefn, DiiTyg Dwfr, Chwydd yn y Cluniau a'r Traed, ac yr wyf yn gobeithio y cailf pawb wybod am danynt, fel y gallont gael iachad. Llanelli, Tach. 10, 1875. D. DAVIES. [A COPY] Trwy gymeryd eich moddion effeithiol chwi cefais fy iacliau o'r Dropsy, Chwydd mawr dros yr holl gorff, Diffyg Dwfr, Pesv/ch a Diffyg mawr ar yr Anadl, a Churiad y Galon. Yr oeddwn yn bur annhebygol o wella; er cymeryd llawer o foddion, eto dim daioni. Yn fuan wedi cymeryd eich moddion rhagorol chwi at y "Dropsy, y Gvynt, a'r Grafel," cefais ryddhad. Gwnewch y defnydd a fynoch o hwn.—Yr eiddoch, Llandybie. R, THOMAS. 1212 Heolgerig, Merthyr. CYNELIR Eisteddfod mewn Ystafell gyfleus yn arwydd y Chwech Cloch, gan Gyfrinfa "Tywysog Iorwerth," yr Ail Ddydd LLUN yn Chwefror, 1876. Bydd y Cyfarfod i ddaohreu am 5 o'r gloch y prydnawn. Prif ddam corawl. —I gor, dim dan 30 mewn rhif, a gano yn oreu, Hymn Marsellaise," gwobr £2 10s. Am y traethawd gorcu ar y Budd a Heso Undeb rhwng meistr a gweithwyr, gwobr (gan C. Evans) lp Am y gan oreu o glod i Mr. David Lewis, Gelli- deg, am ei fedrusrwydd fel Llywydd Cymdeithas Tvwysog lorwerth, fel cymydog, ac fel canwr, gwobr, 5s. Dim dros 3 phenill, ar y Mesur.Beliste Mar,-eh. Am yr Eng lyn U nodI Union goreu oFeddargraff i ",Edwa.rd Pugh," mab Lewis Pugh, Pleasant View, gwobr 5s. Am hysbysiad pellach gwel y Programme, yr hwn Hydd yn cynwys yr Amodau, enwau y Beirn- iaid, &c., ac a ellir gael am y pris arferol gan Mil. JOHN EVANS (DAltLWM), 1211 42, Heolgerig, Merthyr. Alia;ro o'r Wasg, Y Glust a'r Tafod: SEF IIHAXAU o'r Ty ydym yn byw ynddo k9 yn nghyd a Thraethawd ar Ddyn yn Ben." Gan y Parch. ROBERT EVANS, Aberdar. I'w gael gan yr awdwr, pris 6ch., drwy y post Chwech a dimai. 1220 Yn awr yn barod, pris 4c., Llawenydd y gwanwyn: RHANGAN i T.T.B.B., gan Prof. TV. A. Williams (Gwilym Gwent), America. I'w chael gan y cyhoeddwr, CYNALAW, Briton Ferry. Ail argraffiad, yn awr yn barod, o Cymru, gwlad ein tadau: Can a chydgan, yn y dda.u nodiant, gyda geiriau Saesoneg a Clrymraeg, pris Gc. Rhydd ein cerddorion y ganmoliaeth uchelar iddi; gwerthwyd yr argrafRad cyntaf (yr hv.Ti a ;yhoedd- wyd dechreu y flwyddyn hon) er ys misoedd. Hen Gymru, gwlad y gan Can a chydgan, 4c. Y drydedd fil yn awr yn gwerthu. I'w cael gan yr awdwr, D. L. JONES (Cynalaw), Argraffydd a Llyfrwerthydd, Briton Ferry. 1210^ WANTED, TWO WEAVERS; good and; sober workmen can tind constant employ- ment, paid according to the Aberdare and Merthyr list of prices.—Apply, Bradford James, Aberken- ffiy Factory, near Bridgend. 1227
Temperance Hall, Aberdar.
Temperance Hall, Aberdar. 0 dan aamld rhai o b-ríj Fo-neddigicm y lIe. CYNELIR EISTEDDFOD FAWREDDO0 %-) yn y lie uchod DYDD GWENER Y GROGLrOl 187Q, pryd y gwobrwyir ymgeiswyr llwyddiaB^ mewn Cerddoriaeth, Barddoniaeth, Rhyddiaew Adrodd, &c.' RHESTR O'R TESTYNAU. Caniadaeth. I'r Cdr, heb fod dan 100 mewn rhif, a gano oreU ail Chorus, "Achev'd is the Glorius Works,"0 Haydn's Crestion, ar y geiriau Cymreig neu Saesneg" Gwobr, 30p., ac Oriawr aur (gold Watch), lOp., i'r arweinydd. Rhyddiaith. Am y Traethawd goreu ar y Swydd Arch- offeiriadol,, o gysegriad Aaron hyd farwolaeo Crist." Gwobr, 3p. Barddoniaeth. Am y Bryddest Farwnadol oreu, heb fod dan 200 o linellau, i'r diweddar Barch. Josuah Thomas, gweinidog yr Annibynwyr yn Salem, Aberdat. Gwobr, 2p. Bydd enwau y Beirniaid, a'r gweddill o'r testynatf i'w cael yn y proaranmie, yr hwn sydd yn barod J11 awr, ac i'w gael gan yr Ysgrifenyddion am geiniog; drwy y p<#t, ceiniog a dimai.-DroB y pwyllgor, JOHN DAVIES. 24, Regent street* D. EVANS, 362, Cardiff Road, 1136 Aheraman.
Advertising
LLINELL Y "NATIONAL" I NEW YORK. YMae y Cwmni hwn yn cymeryd arnynt ell -9- hunain y cyfrifoldeb o insurio pob un Of llestri i'r swm o £ 100,000, ac felly, yn rhoddi 1 sicrwydd goreu i'r ymfudwyr am eu d yogelwch; aC y maent I hefyd bob amser wedi mabwysiadu "3 llwybr deheuol er mwyn osgoi y rhew a pheB" oedd. YR AGERLONGAU MWYAF 0 Liverpool i New York bob dydd Mercher, phob yn ail ddydd Gwener i Boston a NeT York. EGYPT. Mercher, Rhag.15 bPAIN Marcher, Rhag. 22 HELVETIA Mercher, Rlia*. '20 Yn gadael Queenstowii y dyddiau canlynol. I Rhedant o Llundain i New York fel hyn GREECE Llun, Rhag. 20 DENMARK laUj Rhag. 30 Y mae cyfleusderau saloons yr Agerlongau hyn rø dra rhagorol, -trwy fod y state-rooms yn Sang su- arferol, ac yn agoryd i'r saloons, pa rai sydd yn 1 poop ar y deck. Pris y cludiad, 10, 12, 15, a 17 gini, 21n ol eyf- leusderau y state-room, Pawb yn cael yr un lUJ.ttØI yn y saloon. P1"is. y cludiad yn y Steerage yw .£5. Return Tickets-24 Guineas. Y mae eangder, goleuni, ac awyr y steerage, anghydmarol, ac y mae digonedd o ymborth fret* yn cael ei barotoi gan Stewardiaid y Cwmpeini; aO ni cheir cludiad rliatrach gydag unrhyw linell. Gall ymfuchvyr bookio drwodd i bob parth (J Ganada a'r Talaetliau Unedig am brisoedd iseL Am fanylion pellach, ymofyner a'r NATIONAL STEAM SHIP CO., 23, Water-street, Liverpool, neu at SMITH, SUNDITJS, & Co., Agents, 33, Grace- church-street, London. Neu at JOHN THOMAS, 1, Prospect Place, George Town, Tredegar; GEORGE OWEN, Upper High-street, Rhymny; HENRY -A- LEWIS, Newtown, Ebby, Vale; D. THOMASF Clydach and Brynmawr; HERBERT T. REES, Pentre Ystrad, Rhondda Valley; neu at F. W. CAUNT, 4, Whitcombe-street, Aberdare. L,369 TNMAN ROYAL MAlI» i-STEAMERS, LIVERPOOL to NEW YORK. Dyddiau Mawrth a Ian. SALOON,12, 15, 18 a 21 Gini; Steerage am bris S llawer is nag arferol, gyda digonedd o ylw borth wedi ei goginio yn dda, a lleoedd cyfleuS. Trosglydir Teithwyr y Steerage i Boston Philadelphia heb dill ychwanegol. Bookir teith- wyr i unrhyw ran o'r Taleithiau o Canada aifl brisiau neillduol. Rhoddir tocynau a phob cyfarwyddyd gaø WILLIAM INMAN, 22, Water-street. Liverpool, nall rywrai o oruchwylwyr yr Inman Line. L.153 LLINELL Y "WHITE STAR" 0 UNITED STATES MAIL STEAMERS. O Liverpool i ac o New Yorfe: CELTIC Dydd Iau, Rh.«g. 23 ^P|HATIC Dydd Iau, Rhag. 30 BALTIC. Dvdd Iau, Ion. 6 j;S TJy- ld Iau, 'ion. 13 GERMANIC Dydd Iau, Itn. 20 0 NEW YORK. ADRIATIC,Dydd Sadwrn, Rhag. If BALTIC Dydd Sadwrn, Rhag. 18 Gan alw yn Queenstown, i dderbyn teithwyr, as ddydd Gwener. Y mae yn yr agerlongau hyn gyfleusderau neillduol i gaban-deithwyr; y mae y saloon, state-room, ystafell smocio yn midships. Y mae meddyg a goruchwylwyr ar bob Hong. SALOON,-15 gini a 18 gini. Return tickets am 35 gini. Steerage, at reduced rates. Am hysbysleni a manylion pellach, ymofyner a X ISMAY, IMRIE, & Co, East India-avenue, London, a 10, Water-street* Liverpool. L.369 AT YMFUDWYR. TO EMIGRANTS. General Agent to all American and Australian Hailing Ships and Steamers. NM. JONES (CYMRO GWYLLT), Passenger Broker, 34, Union-street, Liverpool, Gor- wyliwr i'r Llinellau canlynol Inman Line, Cunard Line, Guion Line, Allan Line, National Line, White Star Line, Dominion Line, State Line, and American Line. Gan fod yr Agerlongau uchod yn hwylio i wa- hanol borthladdoedd yn y Talaethau U nedig, a'r Tiriogaethau Prydeinig, gall yr ymfudwyr gael y cyfarwydi (iadau gofynol dnvy anfon llythyr i'r cyfeiriad hwn. Caiff pawb a ymddiriedo eu gofal iddo y sylw manylaf. Cynorthwyir v Cymro gan Mr. JAS. REES, brodor o Merthyr Tydfil. Y mae genym dy 'private eang a 'chyfleuH e cyfarfod ag angenrheidiau y faenach. Cofier y Cyfeiriad,- N. M. JONES (CYMRO GWYLLT), 34, Union-street, Liverpool. D.S.—Gellir ymholi yn Aberdar a John frames Crown Hottn.
Y TWR CAM A CHOR BARGOED.
gorau ieuainc yn lies anrhaethol iddynt, rhag eu bod yn cael eu llanw A, gormod o hunanol- deb, a chredu eu bod uwchlaw beirniadaeth. Ganddymuno llwyddiant i'r Bargoediaid, y gorphwysaf, yr eiddoch, &c., ASAPH GLYN ELYRCH.