Y Gwladgarwr

,AmddifFjrin4d yr Arch-dderwydd, 1 allan o Gadair Morgfanwg. j 'Trocli Anian nag Addy«(?v j ".Teg ;i bob M6dclwl ei Farn, ac i bob'Barn-ei J i ,lafar.,v 1 110 | Tybia llawer o r Oristionogion luddewig I bod hen ddaroganau y tfibyl, duwie|s yr Ogofau (sef mewn gwirionedd daroganau y Duw Sadwrn ei hun) yn ddaroganau am:eu,Hiesuhwy, pan.nad oedd- ynt yn y mesur lleiaf yn ddim ond y darog- axxau am Uu, lachawdwrol y Main-gylchoedd 11 y ya. ei ddau gyineriad, sef, felag oedd yn Hu'r Goleuni ac yn Hu yn Nghnawd; efelych- iad o ba rai, lawer iawn, y cawn fod darogan- au y Prydyddion Inddewig. Wele isod engraifft wedi ei. dyfynu. allan o hen ddarog- anau y .Sibyl, gan Virgil, mwy ha deugain nilyhedd cyn cred, lie gwelwn mai Hu, neu" Tydain- Tad Awen, mab k\c, mab y Duw Sadwi-n, y darogauir am dauo ¡ "The l'ast Age of the Sibylline Oracle is now coming, A graiid order of generation is to be bom anew. |: The Virgin and 'the <reig*i-of' Saturn I,Âre now to r¡;tufw.; ;a tnewpI"ogeny Is now to be sent dinvn from lieavon The Iron Age shalleud with the birth "t 9 Of a SON, and a Oolden Age arise Throughout the World The SUN j- now. to .reign.— P The Serpent also shall perish— And a King-shall rule the ]>eaceful world— Beloved Olfspring of Heaven, Jove's Mighty SON.— See how Nature gladdens at the prospect." EcUkj. iv. 4-- r>4. Wele ixod etöengraiift o ddaroganiad arall 'Allan o waith Homer, sef o gyfnod mwy na mil o fiynyddoodd cyn cred :— "And JOVE, [LAY^=I-Ah:Oh]rexpected, his im- 'mortal SON To God and Godesses the unruly joy; He showed and vaunted his-matchless" BOY, From us this day an infant springs. • Fated to rule, and born a King of Kings." Gallwn iicrhaxx mai math o efelychiad o Hu Barddas y 3\[aen-gylchoedd, yn ei yn 7 e dclau gymeriad, sef fel ag Oedd yn Hu y Goleiini ac 'yn Flu yn Nghnawd, yw pawb o Dduw-ddyixion lachawdwrol y DwyreinWyr, ac hyd yn nod eu henwan: yn fynych yn darddedig o'r erwau <x;dd iddo yn Marddas ein hynafiaid, inegys Adonis (Ad-On), Thoth (Tydain), llcinics, neu Woden (Gwyddon), Buddha ^Gwyddon), Crishna, Hiesbus (Hu •> neu Hesus),' &c. Eu Duwdod bob amser yw Hu y Golenni, neu yr I-A-0=. /f\ vvedi ei ddwyfoli, a dyndod pob un o ho'nynt sy'n efelychiad o r Gwyddon neix yr IIu IJywyddol yn Ngorsedd Gylchog boreu'r Byd.. Fel buoin yh son yn y Gwr.AO(;iavii, Hyd. ain y modd ydysgaiBarddèts am fodol- aetli y GAIR Creawl a Gliynaliawl (Lut/os) erioed, gyda Haul Cylch v Ceugant, lie _y oedd megys wedi pi feithrin gyda.g bJf, a'i ddisgyniad wedi hyny i gael ei eui o Tynged- wen, y ForWyn Ddu o Art ban, neu bwnc y dechreuad, yn gyntafanedig pob creadur a'i ddisgyniad i iawr wedi hyny i ynxgixawdoli ar Tn y ddaear yn mherson y Gwyddon llywyddol yn Ngoisetld, Ac. felly yn gyifelyb dysg y Ci l.slionogion luddewig am drag wy d d ol g en r. edkad eu Duw-Fab, neu eu Gaif a'i fed yn Gyntafanedig pob creadur. Qnd ni allasant hwy ddweyd pwy oedd ei fam, na phaham y gal went ef y Gair," na pha air oedd y Giiir. hwnw, fel y gall Barddas, Dysg- ant hwy mai y gair Bydded oedd y Gair Cre;iwl. Ond nid. oes dim iithroniaeth yn hyny, pan y dysg, Barddasyn eglur mai y Y,, Gair .Dwyfol a7r. Enw Cyfrin a phelydrog== /)\L ydoedd; ac m'ewn gwirionedd dan ddylaiiwad pRiydr Hu'r G;oleuni=- /f\, itluig- law mawr y Duwdod, 'y erewyd ac y cynalir pob pe,tli yn y byd bywydol. Yn mhellach, fel yr, oedd /|\ yn cysgqdi y JMaeix Arch ac yn ymgnawdoii yn yr IIu 1 lywyddol, felly clysg y Gristionogion i'r Gair, neu'r I-Ah-Oh tripblyg, fod yu ,cysgocli yr Arch gyd.v,'r Iuddewon, ac or diwedd iddo ymgnawdoli yn mhersbn.eu Hiesn hwy, yn Fab y Forwyn Marias, fel oedd y Bardd, yntau, yn Fab d,, yntau,, Morgwen, neu y Ferwyn Anian a chawn mai IVY o'i enw Morgwen, felycawn hefyd bod maman ]>a\\b oi Duw-ddynion lacbawdwrol, y daw >yx- enw Marios (I amis Marina) ar fam yr Lesu a dydd genedigaeth Hu, neu enedig- aeth yr Haul, fel oedd yn y Calander Rhufeinig, roddwyd yn ddydd genedigaeth iddo'; 'a dydd yr Haul (Suutlafi, the primitive Son of God), roddwyd hefyd i fod yn "Ddydd yr Ax-glwydd lesu." Ac fel yr'oedd yr Hu yn Nghnawd yn; ol Barddas yn Fahy Gynyn yn y Nef, sef Hu Dad o Baul-bwne Eilir, o'r liwn y gwnaeth yr Aiphtiaid a'r Groegiaid eu Dnw Dad a'r pen 9 hwrdd iddo, gan alw ei fab Hermes (IVot/cit ~y Gwyddon) yn Oen, felly cawai fod tesu yn cael ei alw yn Oen Duw, ac ynfFab y Dyn yr hwn oedd yn y Nef.- Ac hefyd fel yr oedd z, ,tr yr Ruyn Nghnawd, yn ol Barddas, yn cael ei ystyried yu Fab Morgwen, neu y Forwyn Anian, a horto yn cael ei chynrychioli fei yn SGfjll x 3 ^ldydd yxi Haul-bwjic Elfed, yn gywxi ax Hu Dad o Eilir, felly: ^osodir fesgf^an fel yn j'Wiyg'a" e 1' ,h"t ..E rn .It fVyd 4 babart ai' ei breiclixau, a'r Sai-ph yn^ertidi Os ewch at y fien-gronen (tehtfud globe) gollwch weled y-Wraig a'i hadenydd.eryr, sef ein Morgwen ni, main y Gwyddon. Acosrhodd well drol i'r globe, cewdiL. weled y Sarph. sef S.arpli Anwn, yn ei herlid 0 gylch y byd Hefyd, rhoes yGristionogion, luddewig eu Hu i drengu ar y Trawst, a hyny yn gamsyn- iol ar gyfnod Eilir, yn lie ar gyfixod Alban AT than, yilherwydd mai ar gyfnod Eilir yr oedd diwedd eu blwyddyxx Eglwysig hwy. A y pheth arall yn' gamsyniol iaWll" a whaethant oedd gosod yr Hu yn Nghnawd i oddef ar y, groes, pan, yn ol Barddas, mai llu'r Goleuni oedd yn wastad yn goddef ar y Trawst, neu y groes. Hlxoisant ef yn disgyn i'w Arcli gareg, ac i orphwys yno ar y dydd Sadwrn wythnosbl, jin lie ar ddydd y Sadwrn Du, ac i adgyfodi qddiyno ar foreu y trydydd dydd, am y cyntaf a'r Haul, ond ar foreu cyjitaf yr inos) yn Hey cyntaf o'rRwyddyM; a hyny, meddant hwy, yn fuddugol ar yr Hen Sarph, acji1 gjnneryd llywodraeth nefoedd a rl) 1 '3 -,]-, gy daear (fel 11 u, ac fel yntau), lwisgo yr Enw goruweh pob Enw, set yr Enw Cyfrin=/|\ = I-A-O Bydd" genym bethau rhyfedd i'w dangos ■eto yn mhellach yn mlaen aiii ddyrchafiad yr Ax-glwydd 1'1' Cysegr yn y Nef, ac am ei ail ddyfodiad .i faruu y byd. Peidied neb ag ymwylltio, ond cofient mai Derwydd sydd yn„ siarady ac y dylid bod yn cldiolchgar am gael clywed beth all Derwydd ei dducyd yn yr oes baganaidd hono, o ddadleuou crefyddol., MWYI; Moia.wwt;. Oadair Morganwg a' Gwent, Tach. 7, 18^5^

AT FWRDD YSGOL CILYBEBYLL. F< >i:>I>i(,ION.—Dymunaf ar i rai o aelodati y bwrdd uchod fod mor garedig a rhodd i mi ac ereill o drigalion y plwyf, ychydig o oleuni ai ,> r hyxx sydd yn tynu cymaint, o'n sylw fel :pbvyfolion yn bresenol,. sef y dreth uchel o 2s. 4c.. y bunt. Hwyradh. y gallwch chwi roddi riie w i ei t d mor uchel, a hydci if v gwnewi 1 li.) in —\ i eiddocli, Ti;i:Ti.w>AT.wu

T YSTEB CAB A D O G. APEL AT Y GENEDL. v GYDWIJADWYR IIVNAWS, Gwyddqch fod y dysteb ucliqd o'ch blaen gr's cryn lawer o am sex- bellach, a phan ddaeth y mudiad allan gyntaf^ yr oedd pob arwyddiqp ei fod yn cael ei dderbyii yn frwdfrydig gan fwyafrif mawr y genedl, a thaixnlid yix flyddiog a hyderus iawn y llwyddid yn fuan i godi trysorfa oy ddwy Jil: & ,buucin, er galluogi y gwron Caradog i ymadael yn llwyr, a. masimch it a y d f ,'a bhysegru ei or" ii a'i albtoedd dysglaer at wasauBeth cerddoriaeth yn nxysg- ei gehedL Cydnebydd pawb ei fod ef a'i gor wecu gosod" cyhxaint anrhydedd arncii^x ni fel- cehedl a neb byw neu farw er ys mil o nyddoedd, canys 3T yduyf ii Medi cliwiliO" cx-oniclau Cymreig hyd til o fly'nyddcedd.-yn.- o!, ac nid wyf fi Wedi cael hyd i neb wedi chVyll cymaint bri i ni a Charadog a 3 gor. Efallai yr atebir ni ynxa—Beth am Llewelyn y Llyw olaf I Dywedwi 1 ninau—^adgofion pruddglwyfus a chalon-rwygol a lanwant y fynwes am dano ef. Gafodd ef ei orchtygu, a thywysogion dewrion Cyliirii lawer o honynt o'i; flaen eu gorchfygu to, yn wir, awn yn ol nxor bell a'r hen Garadawc, neix yn ol y Rhufeinig; Caraatams, bu ef yn Rhufain, ond :yh yicyineriad d garcharor. Ond dyma ein Caradbg ni a i fyddin yn myiied i'r lan i'r ■" • Stage gerddorol uchaf" (yS canodd Wateyn cl Wyn) ac yn dyfocl oddiyno a Human budd- ugoliaeth gyda hwy, a hyny oddiar htm genedl falch, hunanol, ymffrostgar," a chrabh ymi- hoixgai- y Saeso-, -es go^ Kb eu horaclau, o'r; Times yjnhcx-odiol 1 tlx 11 mol d lawr hyd at yr hulf-pcmnj TJtho, a weitlur ar ystrydoedd; LhinLdam, i fbli y Cymry. Dymunaf ofyn yn ddifrifol i bob djn. ysfcyrbwyll, gwladgarol, a trwy Walia acallan, o hoiii, ai 'd cbenedlgarol tfwy Walia «*ic allaix o hoiii, ai nid yw y gwton^a arweiniodd' bum' cant .0 Gyrnry i gyflawnx y fath wrhydri yn mln-if lxeuadd y.Saeson, yn haeddu gwneyd o honom yx4 anrhydedd uwv.iiaf iddo { Y dyxiafaidd wadulxyn, y mae yn waeth bradwr i'w wlad a'i. genedl n 11 Vdanx, de Ffrancton: hwnw drywanodd ein." Llyw Olaf." Mewn cyfarfod o Bwyllgor Undeb Corawl Deheudir Cymru a gynaliwyd yn Ctlfaria; Hall, Aberdar, fisoedd yn ol, penderfynwyd fod y. dysteb yn cael ei gadael yn agored; hyd ddiwedd y fiwyddyn hoxx. Yix awr, gwelit- fodyr adeg hoiXo yn agoshau ac ar rany pwyllgqr, gwneir 'yr apel cyft'redinol a difrifol hwn at blant Gwalia, yxx- nxhob man i ddyfod allan fel un gwr yn awr |ar unwaitli i wneyd ein dyledswydd tuag at yr hwn a ellir ystyr- ied yn brif -arweinydd gerddorol y genedl. Beth fyddai i ry#" 20*,000 o Gyiinv gyfranu SwHt yr un 1 Yr ydynx yn credu" y *ceid y nifer digonol iwneyd hyn hyd yn nod yn Aberdar a Merthyr, heb fyned yn mhellach, dim'ond' dyfod a'r pwnc yn iawn" ger eu bron- aiv. A betlx am.filoedd ere ill Morganwg! Y mae D. Davis, Ysw., Maesyflynqn, wedi;cyf- ranu y swm ardderchog o ddau cant o bunO-u, ac amryw. ereill wedi rlioddi yn gaixmoladwy, a chynaliodd-y Cor Mawr gynghei-dd yn Aber- tawe yjlynedd, a'r hqll elw at y dysteb. Y mae yn dda genyf allu' hysiiysu i mi, ddechrcn yr wythnos lion, dderbyn llythyr caredig-oddiwith' eiix ejedwiadwr enwjg a thwymgalorx^ Henfy Rfcfxardy Ys\v., A. S. °j n JMngattiWkt^e UhV 26.- drysbrfa y Dystco ;Yii am?''am J^ytlj, anwyl |yd .wfludwyr, a' giiiff 'eihuh\linV' a'n liurdda.^ M fcbnedl <?rwedd daxi j gwai-th a'r axifri ein 'bod wed 1 esgeuluso anrhydeddxx gwr a'n Illliirycl- r,edclodd nimor fawr? Na ato yr hen dan Cyn c —na ato ffiamiol wladgarweh meibion Gwalia Wen—na a.to .yr adgof. am ysbrydcedd y .gwrolliaida gochliwiasant ein moelydd an bryniau a gwaed wrth dditi'yn ein breiniau,— ie, na: ato anrhydedd y genedl, ond cladder ein gwahaiiiaethau tin scruples iroi competaicji: i Caraclog, tel ygallo dreulio gweddill lei oes yn nhemi fawr Cerddoriaeth. Ymae, arnaf ofn, yn wir, os na ddeuwn allan i wneyd ein dyledswydd yn yr achos hwn, y bydd canrif- oedd y mil-flwyddiant yn edrych yn ol arnom ni, bobi y bedwa,redd gaixrif ar bymtheg, fel y cre-aduriaid nxwyaf digydwybod, anystyriol, a diyiiiys,aroeeld a droediodd ddaear erioed, ac y gwarthnodir ni am oesoedd gan ein hol- afiaid.. Dyn-la fi wedi gosod y mater ger eich bron. lCeir eyflawndero lyfraxx casglu ond AT anfon. at yr ysgrifenydd lleol, Mr. M. O. Jones, Treherbert. Y mae Mr. W. Davies, Clifton;, Street, Aberdar, yn gweithredu fel cyd-ysgrifenydd a, mi hefyd. Cofier mai y j Trysdrydd yw Dr. Price, Aberdar. ",Haner gair i gall" medd lien cldiaxeb, ac yr ydym yn gobeitliio y bydd y gwir uchod i enyn brwdfrydedd y genedl o eithaf y Gog- ledd hyd bellaf bwytit. y De.—Vr eiddocli, yn ostyngedig, dros y Pwyllgor, D. BliYTilONKitV.N G Kit-KITH-, Ysgrifenydd Cyffreclii-iol Undeb Corawl Deheudir Cymru. Aberdar, Tash. 15fed.

GAIR AT "O'R GADAIR" A CAUSTIC. FONEDMGION,—Mae genyf air neu ddau o gynghor i ehwi., Yn gyntaf, peidiweh ffraeo am ddiin byd. Peth digon gwael yw ffraeo yn nghylch mater teilwng, oncl gwartbus yw ffraeo <uti: ddim, yn. y byd mawr. Mae yn betli digon amlwg fod Caustic yn, fwy seiions' o ranei nafur nac O'r Gadair." Mao O'r Gadair'" yn lla,wn asbri a digri.fwch, tra mae Caustic yn sobr a difrifol, ac yn rhy sensitioe i oddef jolxs fel elddo'r Gadair." Yn awr, dYllla'l' pwnc, pa mor bell y dylai jolse gael ei c, lia.ri.o Ofnwn fod Q'.r:Gadair yn debyg gyda'i jokes a'i puns i'r.plentyn .y gwelsom ei haixe.s yr wythnos hon, yr hwn wrth chwareu a tliaflu ceryg a fu yxi foddion i ladd rhyw bei-son. Yr oedd y penawd vn y papyr. yn llawr ystyr—" ALurderpus Playthings." JDyma beryglO'r Gadair gwtlxio ei asbri yix rhy bell. Temptasiwn mynych talent arbenig yw hon. Gallem enwi lluaws o ddynion mawr a dx o rain hyny wedi gollwng ei jolxs fel saethau at rai, ar, rliai hyny yn cael eu clwyfo yn di-ymach nac yr amcanwyd, iddynt gael eu clwyfo. Yn awr, O'r Gadair," cymerwch ofalj rhag i chwi yn chwareus daro ymenydd rhywun yn ddifeddwi. Diau i chwi fyn'd yn nihell yn y cyfeiriad hyn gyda Caustic a Carw Cynon. Dichon nad oedd y ewhlonc1 gwawd- iaeth chwertlxinHycl, ac yn sicr nid <u:s swn i malais a clias yn eich geiriau, ohd y mae eich sarcctSm^yh r'hy farwol, a'ch tafod yn rhy bica wr; diwygiwchy neu dylech gywilydd'io yn eich hen gadair, yr adyn scornftd. 'Chwithatx Caustic, eyinerweh gynghor ngu I 'y ddaxt. Peicliwcli bod yn rhy groen-clenan; chwertlxinwch yn dda pan weloch joke, hyd yix hod -pan fyddo ar eich traul eich liun. Hefyd, cymerwch ofal yn eich' sorwydd a'ch sel dtos yr hyn a gredwch chwi sydd yn iawn. i chwi lithro i figen dros eich pen, ac yna fod ynmwy o wawd ha phe bnasech ynddistaw. Diau, os yw O'r Gadair" yn dipyn o ysgol- I' haig gweddol, ei fod ivecli cael lloixd ei fol o spree vv-rthddarllclleich nodiadau ar y iaitli Saesneg. Gobeithib na wêl"Ysbl'ydy Wasg" eich sylw ar y geiriau y darftl i'r Gwr o'r Gadair" yn ffol ei gosod yn y GWLADGARWR. I Dywedwch ei bod yn tarddu o'r Groeg, Lladin, Ffrancaeg, Italaeg! Beth waeth axix hyny I Y mae pob gair y. tardcln o rywle, ac os yw y I y geiriau hyn wedi en derbyn i voea'hdary y Saesneg, yna, bicl sicr, maent yn eiriau Seis- neg. "Ac o'i- Groeg, Lladin, Ffrancaeg, neu Saxonaeg y tardda holl eiriau y Saesneg, ond beth wna. hyny a'r pwnc 1 laith wedi ei ifurno o'T leithoedd erein yclyw y Saesneg, ond n'id yw hyny yn cyffwrdd i'r pwnc o lomder y iaith. Yr ydych wedi myix'd yn benwan1 fight, a dylai O'r Gadair a chwi gael cystal eliteipsy 1. ag a gafodd dan erioed—y cldau fongleryn. Peidiwcli ymhel 3, phethau na redrweh eu trin yn weddol cldeheuig.— Dyna ddywed MORGAN" O'R CWJI. [Mewn perthynas i'r cyfehiad wnaeth Caustic yn ei lythyr olaf at dclefnyddiad ygair." llymder" yn lie llomder," teg yw hyshysu inM "llymder" ydoedd y gait y sgrifenedig yn meirniadaeth Carw Cy.non;-gan -iiyny. uid yw awdwr y sylwadau :'0'1' GMlair" yn gyfrifol, ac ni ddylid ei feio am y gwall hwn.—GoLi]

YWLADFA GYMREIG. MR: GoL. ,—Dymunaf lxysbysu Iago, a holl ddarllenw yr y GWLAI>GARWR, i mi wneyd yr )1011 osodiadau y dywed efe sydd anwireddus ar. sail llythyr oddiwrth Mr. W. Dolben •lones?j) L'erpwl, yr hwn, a ddywed iddoef fod yn^weled y fintm (gallaf, Mr. Gol., anfoix y gwreiddiol ohoni). Yr wyf wedi anfon eppi o'r GWLADGARWR iddo, a boed iddo ef brofi .gwii-ionedd ei dystiolaethaix,. ixeu fod o dan y gwarth o'u gwneyd os yn anwiredd.— Y r eidd,o(;b..i MYNYW. j Anxerican Eagle Hotel, Union St., Liverpool, Tach. 10, 1875. MR. G:OL:—Caniatewch ychydig ofod yn eich colofnau am unwaith, ac feallai y tro diwqddaf am bytlx, i'r ychydig lixxellau hyn yuxddangos yr wythnos xtosaf, -.Yr ydynx newydd gyrhaedd y dref hon o'r Unol Dal- ncthau wythnos yn ol, Acthf tti i'r America yn hgofal a than gyf- aH\yddvd,'y Oyixiro Gwynt, a chaft- i ni gael. eih boddliau'.ynddo y tro hwnw, yma hefyd y 6^fi,Juaiorjx.em camrau pail yii dycliM elyd f gy61iWyn oddlyina anx Bata.gonia. Tybiaswniunwaitli y aiwsem' gynorthwy gan y Werintaeth Ananaidd, gan-fod y teupi. mor lluosog, and gall na, chawsom ateb cada-rn- haol-eto ga,ny Bonwr cherts: fod y cyfxyw i gael, a'r agelong Biela yn gadael y porth- ladd hwn h^ddyw (y lOfed,) yr ydyn. wedi penderfynu myned gyda hi dan (¡fMy Cymro Gwyllt ar ein travil ein hun am. • Gan fod gohebiaetli. wedi ymddangos yn .dclxAyecldar a thuedd ynddi i arwain rliai gweiniaid i ofni yr "'ep;iod" ddywedirdrigant heb fod yn nihell oduiyma, bydcled. hysbys fod yn rhaid i ni olweyd nad ydyw Cymro .-Gwyllt yn un o'r cyfryw. Os oes ymn, gyfeir- iadau o r fath ddarluuiwyd yn ydxef, diolch 11a chay,"silnt ni i'w crafangau. Bwriadwn ysgrifenu eto wedi -cyiliacdd y Wladfa hyd hyny, Syr, y goi-]xhwyswn.—Yr eiddocli yn w1 -.elgar, Henry Jones, (y tad,) Jane Jones, (y fam.) John Jones, Abel Jones, Sarah Jane Jones, Lloyd Jones, David Jones, Elizabeth Anne Jones, Herbert Evan Jones.

EISTEDDFOD ABERDAR A'R "DAN- CHWA." ■- MR. GOL. ,—Crefaf am ychydig o'ch gofod i draethu fy lien 0 berthyiias i ymddygiad ■Pwyllgor Eisteddfod Gerddorol Aberdar yn goliirio.amser eu heisteddfod, ac.ytinewid prif ddarn y gystadleuaeth goxwl, ar ol i'r hysbysiad am dai-d yn ei ffurf gyntefig fod a llaen llygaid y cylioedd am wy.thnosim lawei*. Atolwg, pa degwch sydcl ynhyu tuag at y cystadieuwyr. Gwrn yn dda am rai corau galluog: sydcl wecli bodyn llafurio yn ddyfal a clxaled am gryn. anxsex* i ddysgu y "Danchwa" gogyfer 'ar gystadleuaeth grybwylledig: ac erbyn hyn, wele y pwyllgor dan sylw yn cymerydeu rhyddid i newid-y ^"Danchwa" am ddarix arall sydd, o bosibi, yn cyf&teb yn well i archwaeth rhyw goi* neu goi'sh ueilldu- ol sydd yn nieddu tipyn o ddylanwad ar a.elodau y pwyllgor. Bobl anwyl, ■ ni wna peth fel hyn mo'r tro i ni yn Yl' (i:ø:es oleu hon." Mae yn hen bryd i gulni a rhagfarn eisteddfoclol farw bellach. A .oes dim digon o ymdrech ac alnynedd yn nghorau Aberdar i dori tri newydd iddynt en lxunain, yn liytracii na-marchog byth. a, hefycl ar yr hyn a ddysgwyd iddynt gaiif Caradog ac ereill. Paham na foddlonent. i f un dynged. a chorau ereill.sydd yn foddlawn p'iw'yso ar eu hadnoddau eu- hunain, a gwyn^bn ]iwvs a gwres y dydd yn nerth eu hathrylitb wreidd- iol exx liunain. Chwareu teg, feehgyn, i boh cor ddangos ei allu a'i dalent ar clir cytia wil- der noeth. Yn y gobaitlx y bydd i gantorion galluog i;1 C!l Aberdar gynieryd yr awgryxq. caredig Jnm, y terfyuaf.—Yr eiddoch, yn rliwymyu y gan, CERDDOR O LAN RHOXDDA.

EISTEDDFOD CARMEL, TREHERBERT. Derbyniais lythyr oddiwrth Hwfa M011 yn hysbysu ei fod wedi derbyn cyfansoddiadau yn dWYll ynugellwau canIyuol erbynein Eisteddfod y Naclolig nesaf. IVeIe hwynt fel eu.derbyn- iwyd:— Traethodai' Rhif l.Glyn, Plenydd, Mens, a Mfttrenimix Alicivjus. Arenere.—4 Bliif 2,—Medelwr llawclnvith, Egillyn gwan ei gyneddf, Ultimens, Multam in Parvo a D.O.H.—5 BarddoiiJaefli. Rhif l.-Credadyn, Crediniwr t I 1 yuddi, Idwal Llwyd, Llf Geiriau, ac Esau tab Amos, 5 Rhif 2.— Awel o ben Moriah, Haiiesydd yr hen oesau, ac Ap Aled.—3 Rhif 3.— Bylchog, Hen Fugail, Gogleddwr, Eryr, Bachgen Bochgoch, Aneurin Idris. Tal- iesin, Homer, Bugail Ben Bilwgan, iIynyddM"r, Goronwy, Idris, Bugael ael y Bryn," Bugail Defaid, Hywel Wynn, T>afydd ab Gwilym, Beli a'r Pen Bardd.—dS Derbyuiwyd eiddo Didimus, a Wallter, ond. yn rhy ddiweddar—^uii o ddiwrnod, :a'r llall o (hbu ddiwrnod. Dymunaf hysbysu fod rhagol- I I ygon ani, eisteddfod .ragorol eleuieto yu mhob ystyr a, iliamen y daw llu o feirdd allenorion i Avrandaw ar y cadeirfardd IIwfa 3Idn yn. pwyso a'u mesur.—Yr eiddoch yn gywir RUES T. WILXIAMS, Ysgrifeiiydd.

Torodd tan m.a.wr allaii yji Ver-v iers, Belgium, y Sid, Hydref.30ain, .mewn gweithfa I Hyd, wlan. "Mi -siaredais a chwi neithiwr yn fy xxghwsg," medd. un wrth ei gyfaill. Yr anwyl fawr! chlywais i mo honocli." medd v llall.. v J "Anwylyd," medd boneddwr wrth ei gar- iad, pan ar fin priodi, A ydych yn nxeddwL gwneyd ffwlo honof." Na," medd y fonedd- iges, "mae natixr wediarbed y drafiexih." Cymerodd yr ymddiddan canlynol. le, rhwng boneddiges a'i chyfaill, yn Paris :—Bonedd^ iges—<:A ydychyn hoif o Rossini I,f Bon- eddwr- Efe yw fy hoff gyfansoddwr:" Bon- eddiges—"A ydych yn g^arwy'dd a'i,farbwr' (Barber of Serile) I Boneddwi'— ■(Vr Anwyl, nac ydwyf, 'rwyf wasta,d yn .eilh > (Ûlq ce) fy hun." Rhyddhaodd cyfaill dysgedig èi w s, gan gymerydun yn ei Ie ar yr amoa g'n.hlvhol :— "(}wrando, fyngwas, 3rwyf weditybiedpeidio gwastra-ffll geixiliiii ormodol, y mae'n ofynol i, ti fy llea-ll a-run gair, hyny y w-, clclaf yn galw am fy ellyn (ra~or), bydded. i ti ddod a phobpeth sydd eisieu at eillid heb amlder geiriau. ac felly gyda phobpeth arall." ■'Bodd- loiiwyd y meistr yn fawr arix ychydig, ond un diwrixod tarawyd ef yn glaf, ac anfbiibdd y gwas am y meduyg ddau ddrws i'w dy ef, ond aeth awr—dwy—tair cyn i'r gwas ddyclxwelyd; ond, ar, auxrantiad daeth 1 fewn, yii cael ei ddilyn gan lu o wyr traed. Ble buost ti cy'd ? medd y elif. Mo fyny lleill syr," medd y ^was se.lqg. Chwi'm danfonasoch am ,y nxeddyg, ond tybiais fo"d eisieu nqdiadur i >Mxe 1 ticli ewyllys, qfFeiriad i faddeu eich ptclmlai, a Saer i wa. dyma nhw, syr." AIAW T,

Torasid' • yr graig ##chlaw i; flderbyn y gist, yr hon, fel y tybia I)r Chaplin, sydd o ddyddiad diwcddarach na'r beddgellau Y mae gwirionfcdd y 'Iestani6Rt Nowydd yn cael cadarnhad poilach eto drwy y ffaith. Bedd mewn craip. o(dd bedd ein Gwarcdwr, a dyma ddargar U d had yn mhen pedwar cant arbymtheg o buiyudau i gadarnhau ei fed yn arferiadgan yr Iuddewon i gladdu mewn craig. Nid/oes son fod. yno un cerf- lythyrenau wedi eu: eael.