Y Gwladgarwr

BRAWDLYS MORGAN WG. Yn y frawdlys chwaiterol, yn Abertawe, dydd Llua (a fuea Barnwr Oleasby) dygwyd James Brown, pydler, i fynu o'r carchar ar y oyhuddiad o glwyfo William Richards ar ei ben a darn o halarn, ar yr 23Aiu o Dachwedd diweddaf. Oddiwrth y tystlolaethau ym- ddengys fod Brown yn Iletya yu nhy yr erlynydd, yn Heol Abernant, Aberdar, ao yn ymryaon rhyngddynt eyflawnwyd y troaedd am ba un yr oedd Bwwn yn awr ar el brawf. Plediodd y carcharor yn ddi-euog, a dy- wedodd mal mewn hunaaamddiflfyniad yr oedd wedi gweithxedu. Cafodd y rhelthwyr ef yn euog o glwyfo Riohards, ond heb ddrwg-fwriad, a dedfryd- ef i ddeuddeg mis o garchhlad gyda llafur caled.

DYDD GWYL DEWI YN LLUNDAIN. CSNGHEKDD YN YB ALBERT HALL. Dathlwyd dydd gwyl Dewi yn y biifddiaas drwy gynal cyngherdd ardderchog yn yr Royal Albert Hall- adeilad gyfodwyd fel math o gofgolofn i'r diweddar Dywysog Al- bert., Mae yn un o'r neuaddau eangaf a harddaf a fedd un gwlad yn y byd. Fel rhat o'i nodweddau, gallwn ddweyd fed yno agos i ddeng mil o eisteddleoedd, a phromen- ade helaeth uwch ben y cyfan, lie gall mil- oedd yn ychwacegol weled a chlywed yr hyn sydd yn myiaed yn mlaen yn y neuadd islaw. Mae yno hef/d organ o faintioli anferth, i'r hwn y chwythir gan agerbaiiiaat nerthol, o'r un dull a'r peh-iaoan sydd yn chwythu i ffwrnesl blast y gweithfeydd haiarn. Ar lwyfan y neuadd hon, noa Lun diweddaf, yr oedd Pencerdd Gwalia yn arwaln cerddorfa o delynau; a Mr. Barnby yn arwain ei gor enwog. Yno hefyd oedd Misses Marian Williams, Lizzie Evans, a Mary Davlas, Ap Herbert, Mr. Brinley Richards, Mr. Lewis Thomas, Mr. Edward Lloyd, Madame Patey, Miss Bessie M. Waugh, ac ereill. Agorwyd y cyngherdd drwy ganu "Ir awen" (John Thomas), y telynau yn chwareu y cyfeiliant. Dilynwyd gan "Oodiad yr haul," gan y cor. Canodd Lewis Thomas Cl Dadl Dan," ac encoriwyd ef; "I wisgo aur goron" oedd dymuniad Miss-Marian Williams, a chafodd y fath ystorm o gymeradwyaeth fel y gorfu arni ail ymddangos, Canodd Madame Patey yn ei dull coathedig arferol, a chrewyd brwdfrirdedd mawr pan ddaeth Misa Edith Wynne i'r front. Yr oedd Ymdaith gwyr Harlech" mor llawn o dan ag erioed, ac encoriwyd ar ei diwedd mor hwylus a phan wefreiddiwyd y miloedd ar lechwedd y Paias Grislal gan'gor Caradog. Yr oedd y neuadd yn bur lawn o wraadawyr, nifer luosog o ba ral oeddynt yn dal urdd y genedl hen" i fyny drwy wisgo'B geninen. Dylem grybwyll mal ar eirlau Oymraeg y canwyd yr alawon Cymrelg uchod. CYMDEITHAS YR HEN FRYTANIAID. Cynaliwyd gwyl flynyddol yr hen gym- delthas urddasol a defayddiol uchod, am yr wyth-ugeinfed waith, dydd Llun diweddaf. yn Willis's Rooms, Llundaio, dan lywydd- iaeth Mr. G. Osborne Morgan, Q.O., A.S. Ynmhlith y cwmpeini oedd Iarll Powys, Syr Alexander Wood, Mr. Henry RobertsQn, A.S. y Cadfridog Syr William Cordington, G.O.B., ac ereill. Traddodwyd anerchlad grymus gan y llywydd o blaid y sofydliad. Dywedodd fod 3,298 o blant wedi eu magu dan nawdd y gymdeithas, ac fod yn awr 171 o fechgyn a merched o dan aden y sefydliad, yn cael eu parotoi I lanw cylchoedd defnyddiol yn y byd. Casglwyd £900 ar ol ciniaw I gynoithwyo yr achos, ac yr oedd enw ein tirion Frenines i lawr am gan gtnt. Yr oedd y trefniadau cerddorol dan ofal Mr Brinley Richards, a'r gerddorlaeth oil yn Gymrefg. Canwyd yn sWYLol gan Misses Lizzie Evans, Maty Davles, M. J. Williams, a Lizzie Williams. Chwareuwyd ar y perdoneg gan Mr. Pud- dicombe, a denwyd miwslg melusber o danan y delyn deir-rhes gan Gruffydd o Lanofer a'r Fronfraith Fach.

MR. FOTHERGILL A MR. MACDONALD. Yinddangosodd y llythyr a gaalyn oddiwith Mr. Fothergill yn y Times:- "Yn elch papyr am ddydd Iau, dan y penawd South Wales Lock Out, adroddir fod Mr. MacdoDali wedi datgan mewn cyfarfod o fwnwyr a gynallwyd yn Manchester, Fod dealltwiiaeth gyffredinol y flwyddyn ddlwedd af, pan gymerodd y gwelthwyr y gostyngiad o ddeg punt y cant, y caeat eu galw at eu gilydd, a chlywed y rheawm, os tybid goatyngiad arall yn angenrheidioL Yn lie i hyny gael ei gario allan, galwyd y dynion at eu gilydd, a dy wed- wyd wrthynt eu bod 1 ymostwng i'r gostyngiad heb ymgyaghoriad.' Yn awr, syr, yr wyf yn dymuno gwrthddywedyd Mr. Macdonald yn y modd mwyaf pendant, a rhoddl alleirlad gwir o'r hyn a gymerodd Ie yn y cyfarfod y cyfeirlwyd ato, yr hyn sydd yn hollol gtoes i'w stori ef, a chawn weled yn lie rhwygiad y dealldwriaeth a ba un y cyhuddir y meistri, ddarfod iddynt ei gadw yn hollol, a buoat am oriau yn cydymddiddan a'r dynion yr angeii- rheidrwydd, neu i'r gwithwyneb, o ostyngiad y cyflogau a rhald I mi yma ddwyn tystiiol- aeth i'r hyawdledd nodedlg, a'r gallu a ar- ddangosid gan y dynion wrth bleldio eu golygladuu, yn gyplysedig a hynawaedd enill- gar a phriodoldeb arddull. Ond yn aaffodus nis gallai na hyawdledd na mwynder symud yi iaelder o dan ba un y mae y fasnach lo yn dyoddef, na'r cydsyrthiad yn y gofyn am hairan, yr hyn oedd eto yn bygwth march nad y glo a chyflenwadau ychwanegol o lo, yi hwn a ddefnyddid yn flaenorol yn ngweithiad haiarn-gledrau. Gosadwyd hyn oil d'u blaen gydag eglurladau llafurfawr a chf felriadau at eu gwybodaeth neillduol hwy eu hunain. Yr oedd cynrychiolwyr y gweithwyr yn lluosog, a chymerasant y pwnc i fyny yn eu tro, a rhai o honynt yn siarad fwy nag unwalth, hyd nee i bob am gylchiad a effalthiai ar y canlyniad yn unlongyrchol neu anuniongyrchol gael eu dadleu yn drwyadl a hysbyddol, heb adael allan ad-ystyrlaethau palltlcaidd; i ganlyn hyn oil, daeth y meistri, yn y*modd mwyaf an ewyllysgar, i'ff casgliad fod goatyngiad y cyflogau yn anhebgor reidiol, o'r hyn yr hys- byswyd y dynion, yn gydfynedol ag amlyg- iadau cywir o ofid a chydymdeimlad, ac felly terfynodd y eyfarfod ofnadwy hwnw—cyfarfod cynallediggrm 200 o bersonau yn cynrychioli meistri a gwelthwyr, i'r amcan atbenlg o ym- gynghori ar ostyngiad yn y cyflogau. Ac eto, mae Mr. Macdonald, gyda'r diofalwch sydd yn anhawdd ei ddeall, wedi traethu fod y dynion wedi eu galw at eu gilydd a'u hysbysu eu bod i ymostwng i'r ymostyngiad heb ym- gynghortad;' ac yn anfoddhaus ar y gosodiad dibrls yna, y mae yn boddhau el hun trwy ddifenwi amryw o'm cydfeistri a minau, mewn enw a modd, fe ddichon, fel y byddis yn dello ag ef mewn lie arall. Oyn terfyau, galiaf ychwanegu fod arweinydd arall i'r glowyr gweithiol wedi mabwysladu yr un cyhuddiad, ac wedi ei ddefnyddio. fel testan llawer o anerchiadau i'r dynion ond mewn cyfarfod dilynol o'r meistri a'r glowyr, yn Nghaerdydd, darfu i Mr. Halliday wneyd ymddiheuriad mewn ffordd ddynol am y cyfeilioraad y syrthiasai iddo, a darfu iddo geryddu glowyr oedd yn breaeaol am el all-adrodd mewn anwybodaeth."

EISTEDDFOD ABERGAVENNY.'J Gan fod y wlad yn ei thlodl. yn gruddfan o eisieu, y mae Pwyllgor Eisteddfod Aberga- venny jWedi penderfynu gohirlo yr wyl hon hyd ryw amser psllach. Gan fod yr aatur- iaeth yn un bwysfg iiwD, yr ydym yn hyderu na wna neb ein condemnio am hyn, yn ngwyneb yr annealldwrlaeth trychinebus presenol rhwng cyfalaf a llafur ond gan fod trigolion y Fenni a'r cylchoedd yn prydeius ddysgwyl yn mlaen at yr amgylchiad, yr ydym wedi slcrhau yr Aberdare Choral Union i roddi dau gyngherdd (boreu a hwyr) yr ua dydd, yn lie y gystadleuaeth, pryd y gwnant bedformfo Mozart's Twelfth Mass, yn nghyd ag amryw ddarnau ereill. Bydd rhal o en- wogion Cymru yn eu cynorthwyo, ac hefyd y mae y bydenwog Dr. Kenealy wedi addaw llywyddu drwy y dydd. Ceir manylloa pell- ach eto.—Yr elddoch, dros y pwyllgor, JACOB SAUNDERS, Ysg. [Mae d- y wasg am gael gwybod pa un at bass ai tenor yw llafs Dr. Kenealy ? Hefyd, a fydd iddo ganu yr alaw boblogaidd Sir Roger Tlchborne ia my oame" yn y oy. ngherddau ?—Got.]

ABERDAR. Prydnawn dydd Llun aeth bachgenyn 11 oed, o'r enw Adam Lewis, ar y ia yn y Park, yn lie myned i'r ysgol. Torodd y la, a syrth- lodd ybachgenyn. i'r dwfr. Oafwyd ei goiff ar ol chwilio am rai oriau. Rhwng wyth a naw o'r gloch nos Sul diweddaf, canfyddodd dau heddgeidwad gorff dynol yn y camlas gerllaw glofa Middle Duffryn, Cwmbach. Tynwyd ef allan, a chafwyd mae coiff Daniel Morris, Cap Coch, ydoedd. Yr oedd y trancedig yn gweithio fel tanwr yn Middle Duffryn hyd adeg y trychineb. Sylwyd fod ei wyneb wedi ei glwyfo i raddaUj a chreda. rhai el fod wedi cyfarfod a'i ddiwedd dan amgylchladau drwg- dybus.

PRIS GLO YN LLUNDAIN. Dywed un newyddiadur fod cyfanswm y glo a ddifawyd yn Llundain yddau fis dlweddaf yn aruthrol, ond fod y cy flea wad yn llawn ddigon i gyfarfod y gofyn, a bod y prisoedd yn gostwng. Cododd yn el brls yr wythnos ddiweddaf beth by nag 2Si 6ch, yn herwydd oerai yr hln, ond niddlsgwyllr y bydd yn hlr cyn gostwng.

GOHEBIAETH 0 L'ERPWL. YMFUDIAIRTH I'R AMERI[G. Gwelaia nodyn mewn wythnosolyn Cy- mrefg fod rhyw agents am hudo pobl i ym- fudo i'r Amerig, oherwydd pris lsel y cludlad trosforawl. Yr hyn a ddeallwyf wrth y gair hudo ydyw twyllo trwy anwiredd; a chan fod awdwr y nodiad heb fod yn ddigon o ddyn i ollwng y fwyell ar ben yr euog, yn hytrach math o ys^ublad cfffredinol, a chondemalo pawb cysflltledig a'r fasnach o dxosglw/ddo pobl droa y mor. Am daaaf fy huo, uid wyi yn teimlo dim oddlwrth y cyhuddiad, am fy moo bob amser yn cadw fy llygaid yn agored; a phan welaf ryw gymylau rhwystr ar ffordd yr ymfudwr, gwaelr hyny yn hysbys dfwy fy llythyrau i'r GWLADGARWR. Digoa tebyg fod sefyllfa masnaoh y glo a'r haiara yn y Talaethau yn gwbl mor ansefydlog ag yn y wlad hon, fel nad yw yn ddoeth i ddynloa ymfudo ar hyn o bryd, os na byddant yn gwybod lie i fyned, a bod yno rywbeth yn aros iddynt. Dylal pob twyllwr hudawl gael ei hwtio y tu allan i gylch cymdeithas, gan osod nod arno, fel y gallo pawb wybod ei gy- meriad cyhoeddus. Mae un peth yn ddigon stcr, fod yn rhaid i ddynion fyned i rhywle i geisio cynaliaeth, am fod y dryaau yn cau yn y wlad hon, a dim gobaith am agorlad, a hyny yn fuan yn ol y rhagolygon presenol. Wn i dd!m a ydyw yr athrawiaethau a bre- gethir yn ein gwlad y dyddlau hyn yn union- gred ;ai paidio. Amser a ddengys; ac ni charwn er dim, pe yn fy ngallu, osod careg rhwystr ar ffordd unrhyw symudiad a fyddo yn tuedduat lesiaat a dyrchafiad y dosbaith gweithioL Y werin sydd ar lawr, o ganlyn- iad, y nhw sydd yn hawlio cydymdeimlad, a gresyn Da byddal mwy o gydymlyniad yn bodolt er codl y gorthrymedig i'r safle a deilynga yn y byd. Oydweithrediad y llu- aws^yda'a gilydd ddygal bethau i drefn gyda rhwyddlneb, a gellid yn hawdd llogl lloag i gludo pobl i'r fan a fynent ar wyneb y byd, trwy gydymlynlad wrth yr egwyddor fawr gydwdthredol. Mae llawer wedi el ddweyd a'i ysgrifenu ar y pwnc hwn, ond ychydig sydd hyd yma yn telmlo dyddordeb ynddo ond gall nad yw y dydd yn mhell pan ddaw y werin yn addfed i gydwelthredu, ac y dygir oddiamgylch bethau mawrion er dyrchaflad y tlawd. Rhald 4 ddyn lafurio am ei gynal- iaeth yn ol y trefniant. Pan osododd Duw Adda yn ngardd Eden, ac wedi iddo syrthio, fe ddywedwyd mai trwy chwya al wyneb y cawsai fwyta bara felly, fe wel y darllenydd, er pob cyfaewidiad, fod yn rhaid i ddyn lafurio ac enill ei gynaliaeth a'i fara beuaydd- 101 trwy lafur. Gan fod llafurio yn un o gyf-, reithtau cyntaf natur, dyledswydd llafurwyr ydyw ymdrechu cymaint alloat i gael gafael ar y rhandir hwnw o'r byd lie y gellir sugno fwyaf o ddedwyddwch a chysur wrth lafurio a mwynhau y rhagorfreiatlau hyny a beethyn i ddyn fel dlnesydd o'r byd ac aelod o'r teulu dynol. Mae gorlawnder y farchnad yn yr Amerig yn awgrymu nad oes yno ddim un angen am lowyr a gwelthwyr halarn, o gan- lyaiad nid doeth myned yno ar hyn o bryd ond hwyrach y gall amaethwr, yn feddianol ar ychydig arlan, wneyd cartrof iddo el huu a'i deulu ar laoerch ddedwydd a chysurus. Gall y sawl sydd wedi caelprofiad o wledydd newydd wneyd lies arbenlg i'r genedl er cyrhaedd yr amcan o godi y tlawd o'r llwch i safle aanibynol, gan adael heibio y ffraeo a'r cweryla diddarfod sydd yn nodweddu y wlad a'r trigolion. Mae llawer yn ymosod arnaf fi ac ereill am ymarfer yr hawl o-feddwl a barnu yn wahanol iddynt hwy; ac ni fynant ganiatau yr un rhyddld i ereill ag y maent hwy yn el fwyn- hau yn beraonol. Llafariant o ddan ddylan- wad yr ysbryd gormesol o gondemnio pawb nad ydynt yn gallu gweled a dychymygu fel y gwnant hwy, yr hyn sydd yn vmyla i radd- au ar y broffes o anffaaledigfwydd. Mae sal a phenboethnl yn myned yn mhell yn y cyf- eiriad hwn, ac yn dylanwadu yn helaeth ar ddynion a fyddo wedi ymiocldi i gredu path- au nad ydynt bob amser yn sylfaeoedfg ar y graig. Gadawaf hyn am y tro. gan edrych yn mlaen i'r dyfodol pan ddwg amser drefn ar bethau ag sydd hyd yma ya dywyllwch i lawer heblaw fi. Gobeithio nad oes dfm an- zijmunol 1 orddiwes yr un Cymro Cymreig a berthyn i Wlad y Gan. CYMYLAU DUON. Parhau yn dywyll y mae hyd yma, a dim gobaith am doriad gwawr. Mae cyfoethogion y wlad fel pe wedi ffdrfio cynghrair a'r cythraul er dyfetha y byd, a gyru gwahanol adranau masnach i wledydd ereill, a newynu y doabarth gweithlol yn y wlad hon. Nis galiaf weled un dim gwell na cheisio gan y Llywodraeth ymyraeth yn yr achos, a gorfodi yr uohelradd i ddyfod i drefa, a ihoddi i'r gweithwyr yr hyn a dellyngaat am y liafur a gyflawnant yn ol rhedtad y farchnad. Gwn, y bydd rhat yn fy meio am y syniadau uchod, ond eto nid Hal ydyw eu gwerth i'r cyhoedd a'r wlad. Mae y traha a'r trawsder gormesol wedi cyrhaedd pwynt eithafol, a gobeithio nad all fyned yn mhellach, er mwyn y tlod- ion sydd yn dyoddef mor greulawn o daa draed corniog dynion a'u calonau wedi caledi mor galed a dur Bessemer. Y LLYTHYR DIENW 0 LANELLI. Baasai yn bleser i mi ateb eich llythyr, pe bassech yn ymddwyn fel gwr boneddig, a gosod elch enw wrth eich llythyr fel dyn. Gwn fy mod i a Llwydwedd yn gyfeiliion mynwesol er ys blynyddoedd ac os ydym yn gwahaalaethu mewn barn ar bynclau gwleidyddol a phethau ereill, nid oes a wnelo neb â. hvny ond gan fod awdwr y llythyr dienw yn hawlio ateb i'r gofyniad, caiff eabon- iad pan welo yn dda wneyd ymhojiad fel dyn teilwng a gwyneb agored.—Yr eiddoch, Dydd Gwjl Dewi. CYMRO GWYLLT.

MANIO Ii OYMREIG. Mae saren gerddorol arall i ymddangos yn yr awyrgylch Gymreig, a hwnw ydyw William Hopkln, Mountain-ash. Mae llythyr y Pen- cerdd Parry yn d ligon o dswyddad i. hawlio cefnogaeth i'r llanc. Buan doed y strike I ben, fel y gallom estyn 1 William Hopkln y cymorth a haedda, er el gynorthwyo i gael yr addysg gofynol i'w ddwyn allan i ymddisgleirlo fel datgelnydd ar esgynloriau cyngherddau prif ddinasoedd y byd. Gan fod ynddo y cymhwysder, na fachluded haulwen el lwydd- iant nes cyrhaedd o hono blnacl uchaf an- rhydedd yn y byd canyddol. Pob tabjgolrwydd fod yr athrawiaeth a ddysgid dro yn ol ya Nghymru wadi myned yn fethiant, a'r gau-athrawon yo cefalo s:wella y rhwyg gyda defayJdlau pydredlg. Mae yn ddiameu y daw dynion 1 weled y ffolineb o wrandaw ar bob ysbrydlon cyfelliornus, ac yr ymgadwant yn fwy unol yn y dyfodol fel Cymry, gan adael i'r Saeaon gwrachddd I wneyd fel y mynont gartref, Mae heddwch a chymydogaeth dda yn werth llawer, ond nl cheir y naili na'r llall tra byddom yn gwrando ar Saeson ymyrgar sydd yn pesgl ar fywyd a gwaed y gweithwyr. Y blatdd dwytroed sydd yn greadur rhyfedd ac anhawdd el adnabod. Gwisga fel dyn, ond fod gaaddo arwyddnodau, sef botymau melyn- ion ar el ddlllad, a chap wedi ei rwymo gyda rhywbeth tebyg I aur, ond eto, "nld aur yw pob peth sydd yn dysglairlo." Oymer arno .ei fod yn greadur tra rhlnweddol, a phwnc bywyd ganddo ydyw ymaelodl yn mhob cym- deithas, er mwyn manteHi el hun o dan gochl rhagrith, yn ddigon pell o'r golwg. Ymdden- gys mor ddiniwed a cholomen, ond fod ynddo wenwyn sarph, a phan yn brathu, gwna hyny yn ddirgelaldd. Daw darluniad pellaoh o honomewnrhifynau dyfodol o'r GWLADGAHWB, fel y gallo'r ymdeithydd adnabod y cyfryw heb lawer o drafferth. Cywir yr hen ddywed- lad, a chadarnhelr ef ya ddyddiol yn amgylch- ladau bywyd,— Dynion sy'n gwneyd dau wyneb; Duw ni wnaeth ond an i neb." Mae gohebydd o wlad y Uestri, yn y Guard- ian, Llanelli, yn arllwys ffrwd ei gynddaredd ar weithrediadau yr ethollad diweddaf. Nid. oes dim yn rhy isal ganddo beatyru ar ben Dr. Kenealy, a phrawf yr ysgrif o'i dechreu i'w diwedd fod yr awdwr yn llafurio dan ddylanwad slomedlgaeth. Nis gallwn lyncu yr athrawiaeth fod y chwech mil a chant etholwyr yn ff/liald difeddwl a difara gor- mod o eithafion ydyw hyn i ddweyd am greadur o dclyn, pe byddal yr iselaf o'r teulu dynol, a slcr yw fod y fath ddywedlad am. ddyn o safla Dr. Keaealy yn sarhad ar syawyr cyffredin, ac yn ddiraddiad ar y gwr a'i hys- grifeaodd. Gwell peidlo rhuthro i goademnlo cyn y oelr prawf o yrfa Seaeddol y Dr. Alae yn syn fod dynion pwyllog ya collfarnu pethau mor ddidrugaredd, os bydd hyny yn groas i'w synladau mynwesol hwy. Os celdw y Dr. at yr egwyddorion a gyhoeddodd cyn yr ethollad, mae lie cryf I gredu fod dyfodol llwyddianus o'i flaen, ac y bydd iddo csod argraff dda ar y wlad, a dwyn oddiamgylch ddlwygiadaa gweithfawr, gan ddwyn y gwawdwyr presenol i'w ganmol mewn amser dyfodol. Arafweh ddylai fod yn nodweddu ein synladau pan yn ymdrin a dynioa cyhoeddus a phynciau a berthyn i'r wladwrlaath. Gadawer yr enlllb ar ol, a'r buds? eirlau anweddus, am nad ydynt deilwng o'n cenedl nl. Cawn weled beth wna Kenenly-irbyd, Ar bwys gwir oleuni; Daw y brawd a'r wlad i'w bri, A'r annoeth waa wiripnf. Acen hwylus Keaealy,—a syna — Y Senedd fawr drwyddi A'i ddawn ef a ddaw a ni > I lewyrch pur oleuni. Rhagorfralnt panaf dyn ydyw yr hawlfrainf hono o feddwl a barnu drosto ei hun, er fod tuaddladau arlstocrataidd y wlad yn gwrth- ryfela yn erbyn yr hawl, gan ymdrin sJt gweithtwr f41 caethwas neu greadur analluog i farnu drosto el hun. Mae bywyd a gwaetf y gwanwr yn fwy o werth i fyd nag arlan 1 peadsfig, am f/d gallu yn y blaenaf igyayrch< pethau nas gall yr olaf ei wneyd. Aed bradwyr ar eu hynt O gyrau gwlad y g&n, O'u hoi y chwythed gwynt Eu llwch i gyd yn 14a; Ac na ddoad un oelwyddwr chwitb, I sangu da&u Cymru byth. NeX*0

dano. Yr wyf mor ddinlwed ag un o honoch chwithau, foneddigion." Tros^lwyddwyd y caxcharor I sefyll el brawf yn y frawdlys nesaf.