Y Gwladgarwr

DIRWEST YN ABRRDAR—CAM- SYNIAD DIGRIF. Mn, GOL.—Digwydda fodd ambell gym- haiiaeth lied darawladol yn cael ei defayddio yn y cyfarfodydd dirwestol; ond w&itliUu dlgwydda fel ertill. Hit Hod wael a wcatth un o'r areitliwyr yn Saio-, nos Sul crn y diweddaf, pan yn cocdemnio yr enw, u White Hart" ar dafarn. "Pa smwyr," rneadai, sydd mswa galw Wliita Hart a?ao 1 Calon Wei' yw hyny p3 dywedassEt Calon Ddu' buasaat yn ces i'w JJe." Dylss'it yr ereithmr hwn wybod nad u Oalon Wen" a olygir, M y mycai (f i'r gynulleidfa gredn, osd u HyM neu Garw Gwyn." C/n ;:ho?em ef o hyn allan i beidio ymhel a cb v fialthu,, rhag ofn I's a?rrjfus«dd diweddaf fod yn waetli Da'r cYIltaf. Dylai yr areithiwir hwn fod yn Ly}' gofalus, canys credu yr wyf fod ergydloa cam o'r m tor hya ya gwneyd liivrad saaws i'r oyfatfody dd dir- w( stol. Y x eiddoah, WHITE HART.

GOHEBIAETH 0 L'ERPWL. CTNHYRFIADAU SENEDDOL. Mae dh.wliad yr alitad Joka Mitchell dros Tipperary wedi ere a cynhwif aaarf<.rol drwy y wlad; ac ya risillduol lolly yn y Senedd ac nid heb achc-s y gwnaed y gwithwyneblad. Nid yw yn debyg y bnasai aeb ond y Gwydd- elod awydwyllt yn myiied mor hyf a gwúeyd. yr jm ais o aidort tifos^ldwr i'r ddeddf- wneutinnfa, A mean y Gwyddelod fel cened! ydyw sarvu pob psth nad yw ya peithyn iddyat, ac ni waeth gaaddynt am y tdr cenedl arall ax sydd Yl1 KWaeyd i fyny y boblogatth Brydeitdft-. Gaa nad yw Mitchell we-ii tffcuilo allan flyoyddoedd ei alltudiad, tfwy iddo ddiaac i'r America; y mae efe eto yn ggored i t ardhariad a phe brtssai wedi talu y ddhwy goiynol i gyfrdth y wlad. peil wyf o feddwl foi dyn 0'1 fath, ya meddu ar y teil- yegdod gjfvsol i gael efsteadlo yn Saat St-ipbuTi Mas y dya a fyddo wedi methu bJw yn naol tl clxyiraith y wlad. yn holiol auahetlwng 0 gad eistedd mewn lIe y gwneir cyfreitMaa i er&i.1 fyw vrthjnt. Mae y dyn a fyddo "Ii mstJxw tala gmrogaeth dcilwng i Frecir.es Pi-ydarn Fawr yn difreinio ei hunan ar unwaith ci iiawlUau fel niais/dd o'r wla,, Myo rhai osxi Dr. Ke-.esly Mr yr un safoa a Mitchell, yr hyn sydd g«ta dltfawr a'r dadi- euydd enwoc. Mas y Dr. yn eithaf ffyddlon i'r goron, H iddo gael. ei drdb o'r aeilldu gan hea*duriaid a?syi"dawg y gwesty llwyd eto, aid yw ya liai dya, nag ychw?!th wedi gwneyd dim ag sydd yn uu dlanrhydedd iddo. Gall fod ei feddwl a'i ys'jryd p^adorfyaol yn el giado dix>yn ya rh." gyflym a? adeg;m oad roi obeithiat y ceidw o fewn y terfyaau, yna bydd yn gr.ffa.eVad mawr 1'1.' Sonedd a'r wlad fod v fith ddyn yn e'etwcld wrth fwrdd y ddeddlwaeuthurfs." Nid oes neb ond dyaion xibddall a pheiid-.w all waeyd y Mh gyfdr- byaiad, am fod y nsill yn foneddwr yn ngwir f styi? y gair, a'r llall yn yggslerddya o'r fath thaf ac yn ol pob toby; fa fyn hario yr iwdurdodau i brofi nad oea ganddo hawl i'r dsteddlti dros Tipparary. Ceir gwelad yn y dyfodol y gwna y Dr., gyda gofal a phwyll, osod ei nod ar ein senedd-dy, a'i fod yn fadd- iaaol ar ddeupaith ysbryd Grojuwcll ac os y eeidw at egwyddorioa y Freialea Fawr, aid yw y dydd yn mhell psia y bydd y sawl sydd yn edrych ar Kenealy heddyw gyda dirmyg yn gorfod cyfa.cldd, nid yn unig at fod yn ddadienydd euwoi, ond hefyd yn wladwein- ydd gailuog. Gwdl pcidio » barnu yn rhy gy»ar beta fydd ymddygiad a'chymesiad dya o eafle y Dr. Os ccllodd ei le trwy gamwri fel dadleaydd, bydd yn sic? o'i gadw yn y Seacd-.?. Ceir gweled nad deiliioa yn gwbl ydoadd etholwyr St^ka-oa-Tfsnt, er fod liawer o hwt10 a dismygu araynt drwy y wlad. EalliiiSiiit fuddugclia« th a fydcl yr, debyg o ddysgu gwers i'r gwahnaol bleidku gwieidyddclj fod y gweith-sryr gorthrymedlg ya alia pw) sig yn y wlfcdwdaeth, a bod y dydd wedi gwawrio nas tall y beadefigatth arianol waeyd fel y myaoat hwy. Gobaithio fod Dr. Kt-Jie^ly yn un o'r diwy^wyr hyny ag sydd i goil i baro a glanhau y Saaedd, fel y dygir cwidiamgylch y cyfaewidladaa hyay sg sydd yn »ah.abgoiol ac acgdnrheidiol er codi y tlawd o'r llwch a'r aagkeaas o bwil y dom- en, gan estya y rhagorfraiat hcao o selyll ya 01 ei deilyagdod fel diaesvdd o'r Hywodratth. Mae cyfoeth yn cael tipyn gormod o anrhyd- edd felly cyfiawa ydyw xhaau y cyfryw an- rhydedd oydrhwng y sawl sydd yn cynyrehu eyfo,ath a ceith masnachol y byd, a'r cyfryw sydd yn faddiaaol ar gyfoeth a mawredd bydoL DylAi y aaiil fel y llall fwynhau y safle a deilyngact, heb s&thru ar draed ea gllydd. Ac os nad wyf yn camfanm; un o ddylMídswyddau paaaf ein seneddwyr ydyw gofala am hyn, gan wylio na fydd cam-gyf- raith yn cael ei arfer yn y wlad. Gyda chy- mysgedd o wahanol fathau o ddyaioa yn y Seaedd, mae gobaith am welliant, a hwnw yn un par haol. Mae heddweh a chymydog- aeth dda yn well na rhyfel, ac os Da. chdr hyny drwy y Senedd, ofer edrych am daao i un cyfeiiiad arall. Gwn fy mod yn tori ar dra^B pttthau newydd a ddlchoa fod yn taio yn cbwitoig o ilaea llygaid y darllenydd 6to i gyd, mae yr egwyddorioa yn uuion- gred, fel y ceir gweled mewn amser i ddyiod, os byddwn byw yn ddigon hen i weled y cyf- aewldiadau. Mae yn eithaf amlwg fod y Gwyddelod yn benderfyaol o hetio y Llyw- odravth, trwy a 1 ethol Jena Mitchdi. ;1 Oa felly, id gawn weled yn eglur fwniadau dsrgel- aidd yr Home Rulers. Ac os iawn y tybiwyf, arncaa y gtthern ydyw dymchwelyd y Llyw- odraeth Brydeiaig yn yr Iweiddon, a sefydla llywotlraeth gaitrefol, a neb ond y nhw eu hunain i fod mewn awdurdcd. Goreu po gyataf y delo hyn i ben, gan adael iddyat fwynhau breiatiaa yr Yays Werdd, a dy- chwelyd iddi un ac oil, fel y csffo ceaedloedd erelll dipyn o lonyddwch. Wa i ddim am neb a fyddai yn teimlo yn anfoddlawa am y fath waredigaeth oi&legyd lie byaag y byddo Gwyddelod, fe fydd hefyd ddadwrdd ac annghydfod yn neillduol y desbarth hwnw o'r genedl ag sydd yn coleddu y grefydd Babaidd. Mae yn hen bryd deffroi a chadw gwyliadwr- iaeth fanvl ar ysgogiadaa yr ymyrwyr sn- foddog a chyahyrfas. Mae rhyw frawd yn gwastiaffa ei ddoniaa yn y Staffordshire Sentinel ar gamsyni&dau etholiad Stoke, a myn i'r wlad gredu fod yr hyn a wnaed yn s..rhad ar awdurdodaa uchai y Deyrass Gyfaaol. Nid ftliy y tybiodd y chwe' call etlwlwyr, a phell wyf o gredu fod cynifer o bobl yn tailynga y cymeriad a rydd efe iddynt. Gall fod tipya o ddygasedd yn g? mysgedlg a slomedJgaeth wedi bod ya achos i'r gwr hwa ollwag allan ei 1} sa& £ edd gwea- wyaig, am y tjbia xuae'u debyg fod y gweith- wyr wedi ymaifer yr basvlfraiut o feddwl a barnu drostyat 6U hunsin, a gweithredu yn ol rhitiwedd y farn hono, yn groes i ddysgwyl- iadau yr achelxadd. OlllfUHvn adolygu yr ysgiji diwyddi, ond ni chaaiata gofod ac aiaser i hyay, a ihald gadael y pwac gyda dweyd fod etholwyr Stoke-oa-Treat wedi rhoddi cam yn yr iaiin gyf.itiad am unwaith, sat by Rag. PWYLLGOR DIWYGIAD CXFRAITH LLAFUR. Mae sdroddiad y dirprwywyr wedi ei gy- hoeddi o'r diwedd, a deagjs y papyr sydd 0 fy ralaea fod yr oil o hoaynt wedi casl llwyr foddioisrwydd yn y peadeifyaiadaa, gyda'r elthriad o Mr. Macdonald, A.S., yr hwa a dr&etha ar gyhoedd gwlad y gwithwyaebiad sydd ganddo i osodiadaa y pwyligor. Gan nad yw yr hyn sydd o fy rtslaea yn ddim ond nodiadaa golygyddol, a hyay dipyn ya aiiffifeiol i hawliaa y gwellhwyr, aid af i vmhekethu at s cael hyd i'r adroddiad yn g^flawn, yna bydd genyf well Inanhis i waeyd sylwadaa ar y gwahan.ol be-derfen- iadaa. Dylal yr aa gyfraith gosbi y aaill fel y llall am droeeddaa o'r un aaiur. Mae y gyf?fcith yaddi ei husiaa ya lly thy-renol yia g.-r sod pob dya ya yr un sefy His- ocd duog ydyw fod dylaawad cyfoeth VE tueddi yn atal i wyrdt-oi pethani ateb dybeaion tinaghyf- if>wn..NeHldllwyd y pwylJgor i weithreda fs dag a goasst; heb ddezbyn wyneb y aaill ochr aft'r llall, f*c amse? a ddcagys y caalya- iad. Lie byoeg y byddo cynghr^ir i ddyben- ion drvgioaug, er atal Uwyddiact masnach. fs ddylai' yr avrciardodau gwladol fod yn fedd- ig). ol. ar awdurdod i afa-.Iyd yn y cyfiyw a'u cosbi yn ol llymdei eyfraSta. Br aidd aad yw jill daiigcs ei dr^yn yn ymddi gla-i y aiefstri yn Mu allan y sawl oedd yn If3 gweithlo, am nad aUett orfodi y gweddlil o'r gweitb wyr i ynv stwRg i'r trefaladaa cyaygiedig. Os nad oee cydfrAdmia^th iV weled yn amlwg yn ymddyg'iadaa y meistri yn y cy syiltlad hwn, rheil i mi gydmbod ar unwaith nad wyf yn deall beth a feddy liai y gaiar oyd. fradwriaeth. Digon gwlr fod gaaddyat hawl i waeyd mewn rhyw yetyi-, ond y pwnc i'w gael allaa ydyw, a ydynt yn gweithreda yn gjfiamt yn ol llythyrea y gyfraitb. Ofawyf y bydd yn rhaid cael rheolaa gorfodol er gwastadhau cwerylon ac aaaghydfod o natur y preseaol sydd yn hodoil rhwag y ddau ddos- barth. Mae y byd, yn fasnachol a chymdeitb- iisol, wedi t/kclo yr er;yd, a'r cyfan fel pi; wedi el daro gan y parlys mad. Y llwydd- iaat a'r bywyd a fa gynt yn aodweddu mas- aach wadi ei gwbl golli, a chtedwyf y gellir dal y metstri. yn gyf-rifol am yr amiyfusedd os fdlly, nsaeat td dyfod o dan y ddaddf am gydfradwriaoth i ddyfetba masnach a newyau y trigoiion. Ys aha Is mae cariad Oristioa- ogol y hyr.y a berch«aoga;it lofeydd yn ajffryaoedd Dar a Rhoadda 1 Mae yn ymddaa^os ¡,ad yw y cyfan o'r eiddynt yn ddim ond ystoid ar flaen tafod, a? aad yw eu hyuiddygiad&u defosiynol yn ddim atngeaach aa ffug, er dilya y ffaslwn, cs na fedrar.t ymddwyn yn fwy cyson S rhinw-idd ojff^s y ffjdd a broffeaaat. Pan fyddo dyn yn gwneyd arddeliad cyhoedddus o uarhyw ath- rawieeth neu egwyddorioa, dyegwylir iddo fyw i fyny &'r oyfryw athrawiadh ac egwydd- orioa ac os na wna hyny, prawf as unwaith nad yw y eyfan ond ffag a ffasiwa, fel y dy- wedais yn flaeaorol. Mae gweithredoodd pob dyn eyhoeddus yn agored i farn y cy. hoedd felly mae genyf hawl i ofyn yn rohs le yr ymgaddia y teimladau Oristioaogol a ddylai flodeuo a? ad eg g' thryblus fel yr un bresenoL Oydymg^aghoraeoch & phlaat y byd hwn mewn cyaghrair yn erbyn y tlawd, yr hyn a brawf wrth faea y gwirionedd aad yw eich gweithredoedd a'ch ymddygiadaa yn y byd yn un^oogred o gaalyaiad, mae yn amlwg fod eich honladaa yn sylfaeaedig ar dwyll a rhsgrith a chofier na fydd glo, halarn, aur, ac ayian, yn ddigon i'ch cadw rhag cosbadigaeth dragywyddol. MAN-NODION. Tawel a digyffro ydyw pob peth o amgylch y dref a'r porthladd. Y chydlg ydyw alfer yr ymfudwyr ar hyn o bryd, ac aid oes ond nifer fechan yn dychwelyd, mewn cyferbyalad fel yr oeddynt fisoedd yn ol. Mae dyagwyliacUa crjfion am gy ffi o-ad yn masnach haiarn a glo y Gorllewiii a phan y delo, fe egyr eto ddrws i'r canoedd sydd yn Nghymru i ddy- chwelyd tua gwlad machlad baud. Ni chas- wn aaog neb i ymfudo ar hyn o bryd, os a« fydd y cyfryw yn gwybod lie i fyned. Mae swn ar led fod da^jjanfyddladan aewydd ion wedi eu gwneyd tudraw i'r Mynyddoedd Oreigiyd os gwir hyny, dyma ddrws ntlwydd yn agor. Bwriedir, medd yr haa- s, waoyd ymchwilladau mewnol 1 dirJog^cth Ariz na, ao cs try psthau allan yn ffitfriol, dyaaa fyd bychan newydd i ymfadwyr, fel y g-diont adsel gwlad y gotthiwm am awel<m gwlad rydd.—Yr eiddoch, Dydd Llun. CYMBO GWYLLT.

Y GWEITHIAU GLO. DIRPRWYAETH 0 GYMRU YN LLUN- DAIN. Nos Wener diweddaf, cynaliodd y Trades Council, Llundain, gyfarfod yn eu swydd/a. 13, Beaufort Buildings, Strand, er gwrando dirprwyaeth oddlwrth v-fi y lock oat yn Neheadir Cymru. Mr. George Odger yn y gadair. Siaradodd Mr. Samuel Davies, ar ran y gweithwyr oeddynt allan o waith yn y IX-hau dir. Dywedodd Yn M&wrth, 1871, pan oedd cyflogau y glowyr o gylch 4s. y dydd, derbyaiwyd gcstyaglfld gaaddyat o 10 y caat y glo ar y p?yd yn 9s. y daneli. Yn 1872 a '73, cododd y e-vflogau 30 i 33 y cant, a chod- odd y meistd bris y glo 150 y cant. Yn 1874, derbyniodd y gweithwyr 20 y csat o ostyngiad, yr hyn ddaeth a'r cyfiogaa I Uwr i 43. 6c. a 4s. 8c. y dydd o naw awr. Yn mis Awst, 1874. penderfyaodd y gweithwyr a'r meistri nad oedd nn-gcstynglad arall i gymeryd lie, oddieithr i'r ddwy i lid gj tuno i hyay mawn cyfarfod cyflrediaol. Ond ar y lOlcd o Rsgfyr diweddaf, toroid y meletri yr amcid hwn drwy gys;til oyfarfod yn mhlith eu hunain, a pheaderfyawyd &r ostyagiad o 10 y cant. Ar < 1 penderfyaa hyny, galw&asat ar fe-ynrychiolwyr y gweithwyr i gyfarfod a hwyntJ a hysbysodd y meistd hwynt eu bod wedi peadexfyna ar ostyagiad arall o 10 y caat. Owynodd y gweithwy r yn erbyn y fath ymddygiad annheg yn agwyreb yr addewid a waae-d yn mis Awst. Atebodd y meistri eu bod yn bead erf ynol; a bod v glo wedi syithio i 103. f duaell. Prof odd Cy nrycMolwyr y gweith-svyr fod hyn yn gpf^lioraus, a bod pris y glo ar y pryd yn 16s. a 17s. y dcnell. Dywedodd y gweithwyr os byddal i gyngrhair o ddeudd-eg person o'u tu hwynt, a'r ua aifer o du y meistd, fir ol ymchvHbad gael allan fod y g10 yn cael ei wwthu am 10^. y dan ell, y byddal iddynt dclrbyn y gostyagiad. Owithododd y rasistri hyn, a gwrthodae&nt hefyd bendezfynu y ddadl dtwy gyflafaredd- iad. Y canlyafad oedd i 100,000 "oddl heiblo gweithio; ond yn mhea yeh^tlig ddiwinoiau (lychwolodd. 60.000 (pexthynol i lofeydd y gwaithiau haiara) at eu gorchwylion ar y gos. tyagiad. ond oherwydd i'r 40,000 arall wrtbod gwneyd yr un modd, caawyd allaa y 100,000 eilwaith. nes y byd da i iddyat oil gyduno i fyned i mewn ar cUrleran y mei strl. Ac yn y safyllfa yna yr oedd petbaa ya awr. Yn oedd yn dda gaaddo hysbysa fod Undeb y Peirianwyr eisoea wedi rhoddi £ 1000." Pasiwyd penderfyaiad i alw cytarfod o'r hcli gynghor, ao i drefaa mesmau ar unwaith er cyfrana yn wythacsol tuag et gynotthwyo gweithwyr aaffadus Dt hea dir OymIu. DECHREU GWEITHIO AR YR HEN BRIS Dydd Llun, dechreawyd gwefthio yn y glofeydd caalynol:—Dynefor, Dyffrya, Neath Abbey, CwmduJ Brfthdir, Owrt Herbert, a Bryacosh, ger Oast«llaedd. Nid yw y pyliau yn Uadeb y Meistri. Mae y gweithwyf wedi myned i mewn ar yr hen brIs, hyd nes y cy- ttme. glowyr Cwm Rhoadda, ac yna by ddaa t hwythau yn ddarostyjog^dig i amodau y cytaadeb hwaw.

Ty YR ARGLWSTDDI, DYDD LLUN. Cymerodd yr Arglwydd Gaaghellydd ei Ssdd am bump o'r gtech. Ysgrif Urymhwyderau Ynadon Heddweh.— Gohiricud Isrii Albermarla ail ddarlleaiad-yr ys.rH uchod hyd a? ol y Pas, Cyfieuaderau Clcd'ffyrdd.—Qalwodd Ar- glwydd R^desdale syiw at sefyllfa. y gyfraith o berthynas i eyfnfoickb Cwmaiau y Oledr- fiyrdd i ddaibod cjfldusderaa priodol i'r gwahanol ddosbelith o delthwyr. Condomaia ymddygiad y Midland Oompauy yn diddymu Second Class Carriages. Dyt4clai Arglwydd Carliagton, os oedl caibydau y first class gystal ag o'r blaen, aad oedd gan deithwyr un tlr i achwyn. Terfyn- odd y siarad heb i un cyiiyglad gael e1 ddwyn ger bsoa. Wtdi ychydig siarad ar y Militia, a threfuu dygiad yn mlaea waith y T £ gohijiwyd am chwarter i chwech, TY Y CYFFREDIN", DYDD LLUN. Oymerodd y Llefarydd ei sedd am badwar o'r gloch. Y Deddfau perthynol i Bylor.—Rhoddodd Mr. Croea rybudd y byddai iddo, Dydd Iau, ofyn caoiatad i ddwyn ysgrif gorbron i ddiwygio y ddeddf o barthed i wneuthuriad, ^werthiaat, troBllwyddiad, a dadforiad Pylor, &c. Carcharorion Politicaidd. — Mr. O'Connor Power a roddodd rybudd y byddai iddo, dydd Gwener, ofyn i'r Ysgrifeaydd Oartrefol, pa un, gyda golwg ar beaderfyaiad DeddfwrfaCanada, y byddai iddo gynghorl ei Mawrhydi i ddwyn ei hynawsedd BTeninol i weithrediad, yn adhesion y pusonaa yn awr yn y carchar am dro&addau pol t'caidd yn Lloegr a'r Iwetddon. Ysgrif Newidiadau Catrodol.—Oynygiodd Mr. Gathome Hardy ail ddarlleaiad yr 3 sgrii hon, amcan yr hon yw galluogi swyddogion milwrol i nowid eu gilydd, a gwerthu eu swyddaa y aaill i'r 11*11. Gwaaeth araeth faith dros y pwnc, a gwrthwyaebwyd ef mewn aratth alluog gan Mr. Trevelyan, yr hwn a ddywedai fod dilead pwrcas yn y fyddin weii oofitio rhyw w,th miliwa o bunau i'r deyrnas, ac fod yr ysrglf hon ya gwrthdaro yabryd ac amcan y mesar hwnw. Wedi i ereill siarad dros ac yn erbyn ihaawyd y Ty, pan gafwyd Dros yr ail ddarlleaiad 282 Yn erbyc 185 Mwyafrif. 97 Gohiriwyd y Ty am 12 25.

ABERDAR. Nod Wener diweddaf, traddodwyd darlith gampas gan Mr. Bonwl. k, F. R. G. S., ar Qaeensland," fal gwlad i ymfado iddi. Cyraerwyd. y gadair gan Mr. Isaac Thomas. Rhoddodd yr areithiwsr ddesgrlfiad manwl o hinsawdd, adnoddau, tyaiheredd, & chyfoeth mwnawl Queensland, a chyaghorodd bawb allaseat wasyd hyny, i fyned allan, gan fod y cyflogau yn uehel, a'r ymborth va rhad. Oadarnhawyd ei sylwadau gaa y Parch. J. Farr, yr hwn, fel un oedd wedi tdgiaau yno am flynyddau, oedd mewn sefyllfa i wybod yn drwy ad 1 hs,nea y wlad. Mae Mr. P-feaawell, a Mr. James, Crown Hotel, wedi eu psnodi yn cruchwylwyr dan y Llywodraeth yn yr ardal hon; a ghoddaat bob gwybodaqth i beraonau awyddus i ym- fado. Yr ydysa yn deall fod eisioes bedwar- ugain wedi gwaeyd cais am fyned allan gyda'r fiatat gyntaf.

OYMDEITHAS DDIRWESTOL GWENT A MORGAN WG. Cynaliwyd y gynadledd a rag-hysbjswyd yn eia rhifyn diweddaf mewn cy sylitlad a'r Gymdeithas achod, dydd Meroher diweddaf, am ddau o'r gloch, yn y Tempara&ce Hall, Aherdar. Llywyddwyd gan Mr. D.\vid Joaes. Oltftjn Street, Yr oedd yn brcssno! DdiTprwyaeth o Loagr yn mhejson y Parch. Mr. Hutton. yr hwa a slaradodci yn danllyd o blaid y Permissive Bill. Paslwyd amryw benderfyniadau, y rbd, yn-nghyd a manylioa erelll, aymddaDg- 03i' t ya sin nesaf. & Cynaliwyd cyfarfod eyhoeddus yn yr hwyr) pan y traddodwyd arc-ithi.au grymua gau wahaaol weinidogioa ac ereill o blald y Per- missive Bill. Pasiwyd yn y gynadledd tldd. iais o ddiolchgarwch i Syr Wilfrid Lawsoa. _0.

MANION O Y M. RSI G. Yr awdurdodaa Pabyddol wedi cyhoeddi gorehymyn i bawb desturio a gweddio dros Gladstone, er ei ddwyn o dywyllwch, fel y tybiaat hwy, 1 fwynhaa y golaual dwyfol a dideifyn tIC sydd ya adlewyrchu dyegUird jb dy shy my gol yn, llys y Pab. O&msjided eithafol: Lbncifane 0 Waansae gyr-A,en wedi ymfudo i Little Liver, gcr Maa- ceicioa, gan faddv»l dysz,,u Ssisoog. Baasai yr aa costal iddofyaed i wlad y Mwngseliaid, o raa dial c«liach y by dd yu dychwely i. Clywed fod Oalfia w D-li trol cefn ar y Teml- wyr Da, am nad oedd .yr nthiawiaeth yn dygymod a chwaeth y brawl, yn neillduol felly ar dywydd sych a diwrnod marebnad. Gormod 0 beth ydyw tala deirgwalth am yr un newyddion o Prttagonia; cofier, gormod o bivdln a daga gi. Tri pheth nad oss moid eu cash Bsiraiad- ,k,th Mynfdd.02 a? gyfenioddiadau Alban iilfed, y rha! i wedi eu dychwelyd, a chlpolwg drwy' y was^ ar y bryddeat fudd- agol. t'r hon a gafoid y hth gaamoliaeth. Pethau ya ymylu ar.y cableddas Myaed o amgylch ywiad i chwareu Job W a toyn Wy a. M-e lianes Jotj yn eithaf da yn ei Ie, Oiid nid i cawareu ag ef neu, os faliy, pwy fydd i hers jnod S.»taa; a chymeriad arall sydd ya "dan ysol" i bob poth aumhaifFiith. G wr hoff o gwtarydd aaianau budron ereill w.?di ei beaodt ya arolygwr budraddi, a chan ei foi mor gvf.iTwydd ya mhyllau drewdoi masi y psnodiad yn sicr o adlawyrchn gogon- iant ar y p>ooiwyr, oherwydd cymhwysier digyffslyb y swyddag gweitbgar a difliao". Darganfyddiad pwysig: Yr atbroaydd Gwyn wedi cs-el ailaa fod. dya heb far a fel Hnng hab aagor, yn cael ei ciiwytha o flaen y gWfnt. yn ddireolaetb. Y llyw sydd yn arfer rheoli lloagau hwyHo ac ag-3?longau Yn ol a welsom o honynt ya eia gwibdsithiau draws y byd. Gall fod ilongaa gw&h&nol i rai cyffredla tua rhaadir Dyfed, lie magwyd y dyn Gwyn. Peth rhyi'edd fod dyu ag sydd yn ymaflyd mewn pwac mor fawr ar faes newyddiadur yn bradychu aawyboiaeth mor eithafol, ac yataa yn athronydd mor ddysgedig a dwfn- dreiddiol. Pwyllgor Eist-iddfad Wrexham wedi cy- hoeddi y t styaau am y fl.wyd.Iyn 1876, tra nad yw pobl Pwllheli wedi gwneyd yn hysbys destynnu a gwobrau eisteddfod y flwyddyn hon Hwyrach y ceir hwynt allan tua dlwedd, y ganrif Myn rhai i ni gredu mai Eistedd- fod ddvchyaaygol |fydd yr olaf, ac y diflana fel breaddwyd Alltud Eifioa pan y ty': io Id el fod yn frenin yn rhywle,-nm., nid Patagonia ond ar un o yaysoeddy Lilipwtiaidcwacyddol, i p lie y mae y trigolion yn byw ar gyifelriau meddygol a phelani o ddall wermwd. Gwladgarwch sylweddol yn cael ei gario allan ya well yn mhlith ein cydgenedl ar latiaa y Tawelfor nac yma, yr hyn a brofir with, gyfrifon cymdeithas Dewi SAnt. Mae Oymry dyngarol diaas fawr Saa Fraacisco ynlddynlon lawn, a phwyllgor y gymdeithas yu ymddwyn. fel Oymry o waed coch cy fan, ac yn ei plith y mae W. A. Joaes, Ysw, (Bryacaws ) bachgen. ag iddo air da gau bawb, a chan y gwirionedd ei hun. Dyn byehaa, crwn, striol, hynaws, a charedig, a mynwes lawn o drugaredd, ao fel y dywedodd rayTsun,— A'i fron ya galon i gyd." NEMESIS.

ESGORODD. Chwefror yr lleg; prlod Mr. David Daviea, hammerman, Ov-.uifelin, ar fab, a geiwir et enw ef D&vid Joba.—Glan Tawe. Dydd Iau, Chwefror IStoo, pdod Mr. David Rees, poiriantdd, Jeakia-street, Aber- dsr, ar fab. Gelwiar ei enw ef David Price. Ohwefror 2lain, priod Mr. David Williams (Cymro T*g), Maiphfield, Llanelli, sir Gaei- fyrddin, ar fab. -J. J.

BU FARW. Dydd Gweaer, Chwefror 5ad, Richard Williams, Ysw., Sunny Balik, Aberdar, yn 75 mlv/ydd oed. Oladdwyd ei weddillioa y dydd Mawitu canlynol yn mynwest Eglwya St. Ffegaa, Aberdar. Chwefror 15eg, ya bymtheg mis oad,. Ceridwea Eliz-ib<th, merch fechan Morgan a Catherine Davies, Alma Batka, Maeeteg, ac wyres i'r Parch. W. Morgan, OarmeL Cladd wyd hi y dydd Mawith caclynol yn mynwent heaafol Llaagyawyd. Pregethwyd ar yn achlysus gan y Parch. J. Joaes, Soar. Gwyl- ied angyltoa "fan fechan ei hOOd. "-D. R. Chwefror 18fed, yn 29 mlwydd oed, Jane, anwyl briod Mr. William Divies, Rav«n Hill, ger Abextawa. Gadawodd brlod a thri o blant i alar a ar ei hoi, .CLiduwyd hi y dydd Sid- wm canlyncl yn myawent Betlxiehem, Cadle, pan weiiivdlwyd gan y Paich. W. H. Thomas, gweiai.log y lie. — W. 0.

5,000 o Weithwyr yn Eisieu!! YMFUDIAETH RA.D I QUEENSLAND. YN EISIEU, 5 000 o Lowyr, Mwnwyp, ii- Chwarelwyr, Crcfftwyr, Amaethwyr, Bugeiiiaid, Garddwyr, Peirianwyr, Seiri Coed, Seiri Meini, Seiri Lloagau, Wheelwrights. &c, i ymfudo i Queensland, Awstralia, ar Ddlerau EHAD a Ohyaorthwyol Gellir cael pob maaylioa o barthed i'r cludiad, manteis- ion y wlad, cyflogau, &c, gaa Mr. W. J. Presswell a Mr. Johr James, Crown Hobl, Aberdal. Mae Goruchwyiwyr llr-ol hef yd wedi eu penodi ya mhob aixiai yn Nghwm Khoadda a Phoatyps idd, y rhai a weithredaat ar ran Mri James a, Presswell. At Daiuoyr (Firemen) Civm Rhondda, o Bontypridd i Blaenrhondda. T\YMUNIR ar i bawb o'r cyfryw brcsaaolf • eu haoaia mewn Cyfarfod a gyaali? am Bedwsr o'r gloch, dydd SADWRN nesaf, yn y New York Hotel, Porth Cyiaor, pryd y bydd amryw b-.vfchau pwysig potthyxiol i Dauwyr i fod dan sylw.—Yr eiddoch, 976 Usr O'R CYFRYW. iiTHBLrC'WMP^KO. F"LYNELIR ail EISTEDDFOD FLVNYDDOL y lie uchod, GWEWEB Y GROGLITH, 1875. OWOBRWYIK Y Cor, heb fod dan. 50 0 nifsr, g^ao yn oreu. "Datedmr.o Ilhwymau C;¡..ütlÜu¡od, XiO. Y Cor, Itfib fod dan 40 ■> aifor, a gaao yn oreo. Let the hills resound." .£5. BSIBSIAID — Y Ganu—Mr. D Bowen, Ebbw Yale. Y Traethawd a'r Fa*ddoniaeth, &c. -Parah. 0.. Jsimoa. Merthyr. Programmes i'w &&<! gan EDMUND HARRIS, Mechanic 903 Cwmpark, Pontypridd.

I wyneb amgylcaladau oaled, sr ol treio yn olier i gynal eu huaala tswy gardoh a chyf eirioid at f^nyw yu ddiweddar, at ol talu y dreth am 35aia o flynyddoadd wedi ei dasos- twng i gardota, 9C yn hjtsaeh na chyflawfci y gorchymvc. poenus o fyayJ. i'r workhouse, gao y rhai wsthodesaatroi bara iddi, a gyflawaodd huaanladdUd trwy foddi a dywedoad ei fod yn ofai fod y dull didoetari oeddyat wedi ei arfer, nes &; fod a hwyst i'r «sefyllfa fodd- haol' oeddynt yn sou am dan!, yn eu. dwyn yn gjfl/tn i safylifa rhyw freain hyno yn nhe¡f,"<,s'z,d;rr hwn uid o .dd dha llai na dwy fil ar hugala. wedi cael eu uieayddio mewn ua flwyddya." Maeyt rmldiddan achod yn dangos aad yw o un p..ys gan i-ii, gwarcheidwaid beth ddaw o'r t odiotu cmd iddyat hwy aim tyaa i laws SWill y d.rp,ul o'a cadw. Yr wyf yn ystyried fod diolchgarweh y tlouion, b-th byaag, yn ddyledas i Dr. James a Air. Gould am ddyaoethi calon-galsdwch yr Ynad o Pi&s- newydd. Bydd genyf ragor ar y pwac yr wythacs neeaf.