Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
6 articles on this Page
GOKEE JONES: ]
GOKEE JONES: 't. .1ä .1> 'rj NED. YR YMGYUCH: CAKWiilAETHOL, GAN MR TOM EVANS (WEI>KOS ) PT-X. X. IhRFU i Pi ice weledy cyfnod y bu Gwen- dolen ffwrdd yn faith rhyfedclol. Yr oedd hi, pan yncychwyn, yn bwriada dychwelyd yn ei hoi yn mhcn chwech wytlmos, ond o herwydd rhyw amgylohiadau, yr oedd y cyfnod yna wedi ei ddyblu cyn i hyny gy- meryd lie; felly, bu ffwrdd am dri mis. O, dri mis rhyfedd i Price gwelodd hwynt cyhvd a tli dr blynedd. Treuliai la .or o'i euiper i ddisgwyl am lytfyyr; ond yr oedd y dyddiau yn pasio heibio heb ddwyn yr un nodyri i Price, a gcllid ei weled bob boreu (ar ol dychwdyd o'r llythyrdy) heb yr un wen ar ei wyneb. Wedi i un dydd fyned hcibio, teimlui ei ysbryd yn adfywio, a chredei nad ocdd yn angenrhei -iol ond aros hyd dranoeth, ac yna y byddai iddo gad ei ddymuniad. Fel hyn y treuliodd Price y tri mis,-disgwyl am lythyr, gwonu (yehydig), cysgu, bwyta, ac yfed-dyna hanes ei fywyd, yi. fyr ac i bwrpas, am y cyfnod hwnw. Yn ystod oriau'r nos, blinid efyn rhvfeddol gan freuddwydiou. Gwelai Gwendolen yn caru a rhyw an o Sir For- ganwg; ac un noswaith, gwelodd hio flaea yr allor, yn cael modrwy am ei bys gyda rhyw ddynsawd main ao • ysgyrnog, a'r boreu, pan ddyhunsi, ihyfedd mor falch ydoedd nad oedi y cyfan ond breuddwyd. Wedi hir ddisgwyl, cafodd y pleser di- gyffelyb o welcd Gwendolen un boreu Saboth uwchben y cloc, yn ffrynt yr oriel," yr hyn a brofai ei bod wedi dychwelyd. Anaml yr oedd Price, fel y mae gwaetha'r modd, yn talu llawer o sylw i'r gwasanaeth crefyddol, ond y boreu hwnw yr oedd yn waeth nag arferol. Kid oedd ganddo yr amgyffred lleiaf yn mha le yr oedd y testun, ac am g fio un ran o'r bregeth, yr oedd hyny allan o'r cwestwn, er fod digon o le yn ei ben mawr i gynwys penau y brf'geth i gyd, a'i holl ranau ereill o ran hyny. Gan fod eisteddle Gwendolen u wchben y cloc, ni phasiodd pum mynud, o'r bron, yn ystod y gwasanaeth heb i Price edrych faint o'r gloch ydoedd. Edrychorld ddegau o weith- iau ar hen wyneb crwn y cloc, ac ar y. wyneb hauld uwchbeo, with gwrs, Treul- iodd y rhan fwynf o'i amser y boreu hwn drwy edrych ar y cloc. a gwcuu, a mcddyliai am y dedwyddweh rhyfedd oedd yn ei aros yn hen gegin anwyl y Plas nos dranoeth, a lluaws o bethau ereill oedd mor llawn o ddim a'r penglog a'u dygai i fodolaeth. Dranoeth a ddaeth. Disgwyliai y carwr yn bryderus am y nos, Yr oedd wedi gofyn i'r prentis yn gynar y boreu, a fyddai iddo ddyfod yn gydymaith iddo; ac yr oedd y gwr bychan wedi rhoddi atebiad cadarnhaol. 0 mor arafaidd y gwelai y diwrnod yn pasio. Suddodcl cawr y dydd i'r Gorllewin, ac yn fuan yr oedd y byd wedi ei fantellu mewn tywyllwch; a phan oedd Price a'r prentis ar gau y siop am y noson, wele ryw ddynsawd main yn agor y drws ac yn dyfod i fewn. Profai y blawd oedd ar ei ddillad mai Wil y Felin ydoedd. Nos da i chwi, Price," ebai Wil, « Sut yr ydych heno? 0, dear me, ti sydd yna, Wil ? ebai Price, gan ymsythu. Eistedd fan hyn," a chyfeiriodd y llefarydd a'i fys tywysog- aidd at gadair oedd gerllaw. Eisteddodd Wil, a thu ol iddo, ar y cownter, yr unig wrthddrychau gweledig oeddynt y prentis a'r pownd siwgwr. « Tyr'd ag wns o dybaco i fi," ebai Wil wrth y prentis; ac yno y bu y blaenaf am gryn amser yn chwilio ei bibell, a phan oedd wrth y gwaith defnyddiol hwn, gofyn- odd, "Joseph, a fuost ti yn fy mhoced? yr wyt ti neu'r pownd siwgwr wedi myned a'm pib." "Naddo fi," ebai Joseph. Ie, nid ti, ydwyfyn feddwl," ebai Wil, ond a fu dy law yno; waeth pe buaset ti yn myned i fewn, yr wyf yn siwr yr aet i golli yn y lining, ac na fyddai i neb dy weled byth." Erbyn iddo orphen y sylw treiddgar hwn, cafodd y bibell a'r myglys, ac yn fuan yr oedd yn tynu "mygyn o'r cetyn cwta" nes creu cymylau o fwg yn awyrgylch y siop, a "pwl o beswch o fown rhanau o gorff yr enwog Price. Wedi yehydig ymddyddan am bethau y byd a'r bywyd hwn, gofynodd Price i Wil, tra yr ocdd v prentis yn nghwr pellaf _yr adeilad yn bwyta melusion, a ddeaai i'w hebrwng y noson hono, gan ei fod yn bwr- iadu myned i garu i'r Plas; a dywedodd, os byddai iddo dd'od, y buasai WIiS arall o fyglus at ei wasanaeth. Cydsyniodd Wil ys union, ac allan yr aethant i'r tywyllwch. Yr oedd yr hin wedi cyfnewid yn fawr er y noson y bu Price yn y Plas ddiweddaf— y gauaf blin wedi cilio, a'r gwanwyn mwyn wedi cymeryd ei sedd; eto, yr oedd y noson yn oer ac yn hynod o dywyll. Ond rhaid aros hyd y benod nesaf cyn cael hanes y Doson ryfedd hon. PEN. XI. CIKEIKIODD Price a Wil eu camrau tua'r Flas. y blaenaf a'i ffydd yn gref ya llwydd- iant y noson, ac fel arfer wedi ei ddilladu yn ei goat of arms carwriaethol. Cafodd yr esgidiau gwichianllyd orphwys mewn tangnefedddrwy yr amser y bu Gwendolen i ffarrdd, fel na fyddai iddynt golli eu "peraidd sain." "A ydwyt ti, fachgen, yn caru' Mary morwyn y Plas?" gofynai Price i Wil tra y prysurent yn mlaen. Ei charuhi wir, Price," ebai Wil, "na, choclia i fawr. Yr ydwyf yn meddwL byw yn hen fab gweddw hyny o amser fydda i byw yn y blaned hon." Y mae Mary yn lodes fach bert," ebai Price eilwaith. Pert, yn wir," ebai Wil, gan wenu, "er pa bryd ? Y mae yn debyg iawn o ran shap, Price, i far o sebon; a beth yw rhyw grcadur fel yna i fi ? Ond yn gymaint a bed yn xhaid i chwi gael ewmni i dd'od gartref yn y boreu, hidia i ddim blewyn moustache i geisio noswaith gyda Mary heno." 0, y mae yn hyfryd genyf dy glywed," ebai Price, yn dweyd y deui yn gwmni i fi boreu fory," a chymerodd lam ysgafn o ddwy fodfedd. Yn fuan cyrhaeddasant y Plas, ac yr oedd y distawrwydd pruddglwyfus a deyrn- asai o gwmpas yr anedd-dy hwnw yn profi fod y preswylwyr yn eu gwelyau. Wel 'nawr te, Price," ebai Wil, "gad- ewch i fi fyned yn mlaen i gnoco yn gyntaf. Sefwch chwithau yn nhalcen y ty, a gelwch arnaf fi yn union os gwelwch ysbryd; ac os caf fyned i mewn, bydded i chwithau gnoco yn union ar fy ol." All right, 'te," ebai Price, ffwrdd a ti." 1. Yn mlaen yr aeth Wil, yn un rhibyn gwyn, tenau; ac ar ol llanw ei ddwylaw a phridd coch, nid pastwn, fel arfer,- nesaodd at ffenestr ystafell Mary y forwyn, yna cafodd y pridd coch fyned, ac yn fuan agorwyd y ffenestr. Estynodd Mary ei phen allan, ac yno y bu am ysbaid yn llygadrythu ar y bod gwyn oeddo'i blaen, a'i gwefusai wedi eu selio a mudandod. Agor dy ben, a dwed rywbeth," ebai Wil. Pwy sydd yna ar yr adeg hyn o'r nos?" gofynai Mary. Fi sydd yma," ebai Wil, nid y llyth- yren V, cofia, ond ft." 0, wel, ti Wil y Felin sydd yna," ebai Mary, mewn llais mwy serchog nag o'r blaen, Sut yr wyt ti heno ? Symol," ebai Wil, y mae genyf le i fod yn well, a lie i fod yn waeth. Byddaf well os caf dd'od mewn, a tipyn bach yn ivaeth, efallai, os caf fyn'd adref. Dyna i ti dipyn o'm profiad, ac fel yna y terfyna y llith gyntaf." Wel, beth yw dy neges heno ? Wil." Wel, Mary, nid 'mofyn barlys i'r Felin yr ydwyf heno, ond 'mofyn ymgeledd gymwys' "Ymgeledd gymwys," ebai Mary, gan chwertbin, "lie yr wyt yn meddwl ei chael ? "Dy gael eli, wrth gwrs, Mary. Wyddet ti ddim fod menyw yn myned o dan yr enw yna." Anghymwys iawn fyddai i ti fy nghael i, Wil bach." "Taw son, y fagddu dywyll, 'dwed wrthyf yn awr, a gaf fi dd'od i mewn." "Dim heno, Wil." Wel 'te, Mary, un gas ofnadwy wyt ti. Ond dwed wrthyf pwy wyt yn garu yn awr? y creadur anllythrenog." Mr. Nobody, os gwyddost pwy ydyw, Wil." "Gwn yn burion, Mary fach, bum yn caru ei chwaer am flynyddoedd." Gyda hyn chwarddodd Mary a Wil yn iachus Wel wir," ebai Mary wedy'n, yr wyt yn hwylus iawn heao 'rwyt fel y dyn oodd yn arwain yr eisteddfod yn B —— yr haf diweddaf." Diolch i ti am dy feddwl uchel am fy ngalluoedd," ebai Wil. Glywaist ti mai fi sydd i arwain yr eisteddfod yr haf nesaf." Yn mha le y bydd hono yn cael ei chynal, Wil ? Pabell yr eisteddfod fydd het Price y shop, os bydd i'r gwr hwnw ei rhenti am y diwrnod. Dyna wirionedd syml i ti, Mary." "Taw a son, Wil, paid a tynu cariad Gwendolen mor isel." "Ie, wir Mary, nid yw yn mhell oddi yma yn awr, y mae i fyny yn y talcen yna. Taleen y ty wyfyn feddwl, ac nid dy dalcen di. Rhaid i ni hefyd beidio siarad yn uchel, rhog ofn y clyw. Ond a oes siawns, dywed, iddo gael derbyniad heno ? "Na, chaiff Price byth dderbyniad, tra bo pen ar ei gorff, Wil Ga fe dderbyniad os symudir y pen i ffwrdd, Miry ? Ond druan o Price, nid oes ganddo mo'r help fod ei benglog o'r fath anferth faintioli, nac oes ddim, a'r unig ffordd iddo osgoi cael ei fiino yn ei gylch yw, drwy ddweyd nad efe yw ei berchenog Pe buaswn i yn lie Price, ni fyddai i mi ei arddel o gwbl. Ond gad i Price a'i ben yn llonydd, a dwed a wyf fi yn cael d'od i fewn heno." Ond i ni gael prysuro yn mlaen, cafodd Wil vn fuan addewid i fyned i mewn. Tra yr oedd Mary yn agor y drws iddo, rhedodd Price yn mlaen, gan waeddi, 0 Wil bach, dyma ysbryd." Rhedodd Wil ato yn union, ond nid oedd y bwgan yn ddim amgen na chath wen y Plas, yn ymsymud yn y tywyllwch. Ar ol i Wil ei ddarbwyllo, drwy resymeg gref, nad oedd yr ysbryd ond cath, ffwrdd yr aeth ef at Mary, gan ddyweyd wrth ei gydymaith am dd'od yn mlaen i gnoco fel dyn. Yn mlaen yr aeth Price, a'i ddwylaw yn !lawn o bridd, ac ni bu yn hir cyn cael ei hun o flaen ffenestr Gwendolen. Wedi euro cryn dipyn, agorwyd y ffenestr. "Pwy sydd yna?" gofynai Gwendolen mewn llais awclurdodol, ar yr amser hyn o'r nos. A'i chwi Price ? 0 Gwendolen fach, anwyl," ebai Price, gan gymeryd dwy droedfedd o lam, a gwenu yn fendigedig (?) fel arferol, gadewch i fi dd'od i fewn. 0 dear." Peidiwch a cadw 'stwr, Price," ebai Gwendolen, "bvddwch yn fwy call, a mwy tebyg i ddyn." "O'r un fach, net," ebai Price, "gad- ewch i fi dd'od i fewn, y maent yn. dweyd ein bod yn caru." Yr oedd Price yn ffolach y noson hon, yr ydym bron a chredu, nag yr arferai fod, Trueni fod neb yn dyweyd peth mor ddisajl," ebai Gwendolen "0 gadewch i fi dd'od i fewn," ebai Price eilwaith, gan wneyd i'r esgidiau wichian fel porchell, a'r pres oedd yn ei logell dincian. 'Nawr, nawr, 0 deuweh i'r drws," ac yno yr ydoedd mor anesmwyth a phe buasai lleng o chwain ar ei gefn. Dim, yn wir Price ebai Gwendolen, a chynghorwn chwi i fyned gartref mor gynted ag y galloch, a pheidiweh byth a bod mor ff'ol a dyfod yma eto, cewchferched gwell na mi o ddigon a phan fyddoch yn myned at y gwaith eto, ewch yn ngoleu dydd, fel na byddo eisieu i chwi fyned a neb i'ch canlyn." Yn y cyfwng hwn, daeth Wil allan, ac yno y bu yn eiriol dros Price yn hynod ddoniol, ac awgrymu am y cyfoeth a ddeuai i'w ran. Ond wele'r ffenestr yn cael ei ehau yn ddisymwth, gan ddangos nad merch i'w siglo ag addewidion teg a gweniaeth ydoedd Gwendolen. Y mae ar ben arnoch heno, Price," ebai Wil, "deuweh gartref. Goodnight, Mary fach. rhaid i fi fyned i gymeryd gofal Price o yma i'r siop, a tarfu'r ysbrydion. Druan o Price! yr oedd ei galon ar dori, ac ni addurnai yr un wen ei wyneb er's meityn. Poor John Price I'w barhau.
BEIRNIADAETH EISTEDDFOD GAD-EIRfOL…
BEIRNIADAETH EISTEDDFOD GAD- EIRfOL IFORAIDD ROCK INN, PONTLOTTYN, RHA.GF\TR 26, 1874. Ein sifon i febniadu yw fhe:-I, lleaydd- iaeth, a ohwaeth; yn gyarin a chydwybod ddlrwfstr, heb adnabod neb yn c>l y cnawd. Beddargraff y diweddar Mr. Thomas Griffiths, Rhymni. Daeth i law 13 o gyfatisoddiadau yn dwyn y ffogenwau oaniynol, Gwltth Adgof.—Hir a theddsdd. Penill thagorol o dda. Yn unig nad yw enw yr ymadawedig yn gjpflawn ynddo. Lemnel.-Englyn dfgon rheolaidd ond oyfiredin ei syniadan. Hen GUochvdd.—Englyn, a'r Ilnoll gyntaf yn wallus-fud a byd-twyll cdl oynghanedd sain. Y ltnell olaf-gw&ll i'r odl proest, sef dd yn yr orphwysfa gyntaf, ao dd yn yr odl. Y linell sydd fel y oanlyn- "'Nol fy ffydd i'r nef y fTodd." Galarwr.—Englyn tlwa, naturiol, a pheit drost ben. Traeni na fuaaal yn goaod enw yr ymadawedig o'i fewn. Un a'i ha.dwaenat-Englyn rhagorol yw hwn, wedi ei gyfansoddi i Thomas Griffiths mewn modd arbenig. Ifor.—Etiglyn gwych a chyflawn drwyddo loan.—Euglyn litthrig iawn ei gyfaosodd- iad ond ni s nla air atn Thomas Griffiths. PtHthyna. i rywun arall dienw yn ogyatal. Nid priodol y term, "Fddd angel mewn rhtnwedd." Sl Gwoaethost ef yehydig is na'r angylion meddai Dafydd. Mara.—Euglyn digon naturiol ei gyngh&n- edd ond cynwyaa y ddwy linell olaf wyth sill bob un saith ddyloi fod. Hefyd, y mae yohydig wrthiarawlad ya y syntad,- Gwas ei Naf ar nsges, yn ol (8) O'r ingau aeth yn ddlhangol." (3) Baaapd yn well dweyd, yn mlaen 0'1 ingau aeth yn ddlhangol. John Jones,-Eaglyn tlwa a barddonol dros bon yw hwn. Nid yn fynych oeSr ei gystal. Ei dipyn colled yw taw rhanol yw'r enw. Dyagwyliir i'r enw fod yn gyfiawn mewn beadairgraSF. Llwch y lio.wr.-Englyn go wych ar y oyfan. Y mae yehydig fa! angby-Btriwonol yn y linoli a gaaiyn, sef yr all,—" Tan gaddug bro looydd "-fro lonydd, medd oystrawen. Oohenald.—Englyn pert drwyddo, ond yn anffodus, rhanol yw enw yr yaiadawedig. Hiraethua.—Englyn oampua, yn oynwfs yr enw yn gyflawn, a nodweadlon rhinweddol yr ymsdawedig sef yr hyn a berthyn i ddyn da, heb eithafion. Is yr Ywen.—Y mae hwn yn benill gwych. Penill oymyag ydyw o englyn a thodd&id mae ei doddaid yn dlws a barddonol lawn, yn rhagorl llawer ar y rhanau ereill; er fod yr enw yn gyfiawn, eto nid mor farddonol ag y galles'd dyagwyl oddiwrth fasdd o'i dalent ef. Wele y llnell- Thomas Gryffydd aydd Is hon-yn hHno," Gallasai gyfleu y synliid yna yn fvrjr baedd onol o 3 a war. Wedi huno pan yn y bedd, onide ? Eitbr yh&I a. hunasaut," meddai St P¡;nl; amser gorphenol. Yn huno, amser presanol, er hyny. Mao y rhan am'af o'r cyfaaaoddiadau a EiodaaojK yn dlws rhagorol, yn rhoddi prawf o daleat, medr, ao athrylith Eto tueddir ni 1 roddi y flaenoriaoth o ryw yehydig i Un a'i hadwas>r«ai, ao lliraethniJ. Y ddau yn gydbwya. Felly, rhodde?* iddynt bob o wobr, neu y wobr rhyogddynt. Englyn i'r Geninen. Derbyniwyd 13 o gyfanaoddiadau yn dwyn y ffugenwau canlyncl Ooniaenydd. — Mag y linell B&ac&f o'i englyn yn un dlws a barddonol fawn. Y gweddill yn lied gyfffedin, ao amb&ll i air yn aQmhrlodol iaws, megya, Haudd iesin a thrylen," Yetvr y gair trylon yw un trwyadl ddyagecHg. Felly nid yw ceuinen yn deil- wng o'r term. Garddwr. — Mae hwn yn englyn da drwyddo. I £ or. — Mole el ddwy linell gyntaf yn weddol dda, a'r ddwy olaf ya weddol ddrwg. Yn fyr o gynghanedd, gyda thwyll odl, sef a ganlyn- Gwel hon yn ei gwyrdd 11 w, Arddengys ddynolryw." Meddyliwn taw ua yn dechreu ydyw. Aed rhfvgddo. Holed y oyfarwydd pa beth ydyw eynghanedd. Anianydd.—M&o y ddwy linell olaf o'r englyn hwn yn oynwya ayniadau tarawladol, grda'r bai fod wyth alll yn el drydedd linell, aef, A dalio urdd ofn cersedl hon." Gair dan aill yw dalio, a berf eithaf priodol I ayniad y bardd yr un ystyr a dal, dala Nid ydym yn beio am arforyd y gair mewn un modd pob un at ei ryddid ei hun. Y mae rhywbeth alkn n le yn y linell gyntaf o'i englyn hefyd. Wele y linell- "Un las-werdd hylwys i'r ddalen." Yn awr, sylwch mae y cyayllt-nod yna aydd rhwng las a werdd yn ei wneyd yn air cyfan- sawdd. Felly yn cyfnewid yr acen, a'r acen yn dfnyatrlo y gynghanedd. Pe B/mudid y cysylltnod yna rhwng iverdd a hylwys, byddai y g/nghanedd yn gywir. E? esgmifft— "Un las, werdd-hylwys i'r ddalen." Dylem gofio mat un werdd yw'r geuinen, heb ddim glcts o gwbl yn perthyn fddl, Anianydd. Hen Gymro.—Englyn da, naturiol, ao hapoa yn darilen, oddieithr y linoli olaf, yr hen sydd yn diweddu yn wanaidd. Y linell sydd fal y caclyn— i Yw'r fyw Iachus i'z fechan." Gdlaaai ddlweddu el englyu lawer amgen- ach. Bryth .-n.—Mae hwn yn englyn gwyoh drwyddo. Uthr Brmdragon.-Englyn pwrpasol i'r Gaulnen yw hwn, ond yh un!g iddo gam- slnfed ei lliw. Gailw hi yn las, ond un werdd ydyw. Yatyriwch y pwno yna, fe'rdd. Heb Enw. — Englyn gwallus drwyddo. Adnebydd of awdwr ef wrth y linell gyataf u Y Geninen werdd berffalth ay'n tyfu," a'r cyffelyb. Arthur.—Dyma englyn rhagorol drwyddo. Garddwr.—Dyma englyn tlws dros ben. Torelthiog.—Mae hwn yn cyuwys rhai meddyliftu port, ond yn wallus ei gynghan- edd. Engralfffc yw'r linell oM,— PATch t hon ei gwell ni fa." Aed rhagddo at ddysg; y mae ganddo dalent. Dawt.-Mae hwn yn englyn pert rhagorol, ond nid mor ddarluniadol a rhai. Hen Arddwsr o'r Iwerddoa.™Mae hwn yn englyn psirt, ao yn gwella tua'r diwedd. Bat hwn, yr un fath ag amr-yw o'r llefli, yw ei galw yn wyrddlas, pin mewn gwitionedd nad oes ond un lliw iddi, set gwyrdd. Mae ar y testyn hwn amryw englynlon campus a barddonol droa ben. Y mae yn anh&wdd i nab oood mewn un englyn holl brlololedda,,i y Geninen, megya 61 illw, amI. add ei gwraidd, ei maethlonrwydd, &o. Prif nodweddton y Geulnen mown cyaylltlad & chenedl y Cymry yw coffti buddugoliaeth Griationogol Dawi Sant 801 Babyddiaetb, tua dtwedd y bedwaredd ganrif; a dyna'r rhe- awm y gwfsgir hi gan y Gymry ar y dydd cyntaf o Fawrth, aef Gwyl Dewi Sant. Y mae gwfsgtad y Geninen hefyd yn ooffa, brwydeau pwysig a enlllodd y Oymry ar y Sax >n!aid ao ereill, dan doymasisti Oad- w&h,dl", brenin diweddaf y Oymry. Ond y owbl i ddynodi eu perthynaa ag Urdd Dewi Sant. Wedi darllon yr oil yn yatyriol. a cheislo cydmairu diffyg y naill, a rhagoriaeth y Hall yr englyn mwyaf eynwysfawr o honynt yw elddo Garddwr. Bydded y wobr iddo ef. (I'w barhau.)
[No title]
Ni CHEDWIR HWYNT.-Y mae y cyhoedd yn cael eu rhybuddio yn erbyn peirianau gwnio rhadlawn ac o wneuthuriad gwael, y rhai yn fynych a argymhellir ar y prynwyr oherwydd yr elw mawr a geir, ehagor rhai o wneuthuriad da, am bris rhesymol, y rhai ni chedwir gan- ddynt, ac yr ydym yn anog prynwyr i fynu gweled Taylor's Patent, a phan na chedwir hwynt, aufoner am y darlunlen at TAYLOR'S PATENT SEWING MACHINE COMPANY, Great Driffield, neu 97, Cheapside, London, E.C. 308 BRKA.KtfA.ST.— EPPS'S COCOA.—OBATKTUI. AKD OOTO- FORTINO, (By a thorough knowledge of the natural law, whch govern the operations of digestion and nntiitloii- and by a careful application of the fine properties of weD- lelected cocoa, Mr. Epps, has provided our breakfatt tanlea with a delicately flavoured beverage which may lave ua many heavy doctors' bills."—Civil Service Qaaetitt. Made simply with Boiling Water or Milk. Kasb packei is labelled—"JAMBS Errs & Co., Homoeopathic Obemiitf London."
EISTEDDFOD FAWREDDOG WORKINGTON.
EISTEDDFOD FAWREDDOG WORKINGTON. MR. GOL.—Gofynodd amryw o'r cydfm- geiswyr 1 mi aufon i'r GWLADGAHWII restr o'r. enwau oedi dan gyfiosoddiadau eaillwyr y gwobrau ya yr eisteddfod fawr a roddwyd v NadoUg, gan y RWLADGA^wr baeiiofcus W Griffiths, Ysw., (Iviiidtr.) Hablaw eydym- geiswyr cerddorol o bob math, yn chorau clodfawr ya ymdrechu enill y gamp ya Saesoneg, yr redd yno hfcfyd ysgriiau rhag- orol yn yr iaith Gymraeg. 1. Traethawd ar HOlton yr hen Gyrsiru, yi» ng-hyda gweddillion Derwpidol yn Camber- land a West goreu Cumberline, 2. Ar "Ddylsnwad merched a gwrag«idd i ddarostwng meddwdod," goxtsu, Anti BctCchan; alian, sef Mr. Brythoxifryn Griffiths Abertiar. 3. Englyn i'r "T<isalwyr Da." goreu o wvth. Salis. i"> 4. Englyn iV Dyng&rwr," go-e,,iosilth;, Bardd yn ei A wen. 5. Adrodd 6. Areithlc, gorau y dJendrof, Mr. Owen Wiiliams, MMora. Gan y pasth; n 4 y ccr Cym?ofg i weithfeydd alcin cefnogydd yr eisteddfod, cwynat b jirr-Sac y gerddodaeth nad oedd all wobr f-il y gallai gydoabod rhagoroldeh Cymra Darwent, a Sanson Whitihiven, heb achosl tyMatth c bleidgarwch, oni ar ddymuniad arwfc'n/dd caiitos-kn Whithnvan, rhsnwyd y wubr l'hwng y ddau gor, y n pghen 1 canm Ilaeth 7 dorf. ROBYN DDU ERYRI.
PENTRE YSIR jD.
PENTRE YSIR jD. MR. GOL)-Fel pnb tvrdal arall SYDD yn dal oyaylltiad a'r strike, mae lluaws yn ti,,Imlc yu bruddaidd eu oalonau. Mae cl d nid bycha.n yn ddyledas I W. RJGSAJR, Yaw. arolygydd gwaithiau y Pentre, am al gyn- Uunlaa rhagorol ar yr adeg breaaxul tuag at loaoll ei weithwyr a'r gymydogaeth ya ogystal. F: 1 y gwyr lluawa o ddftrllenwyif eioh newyddiadur pobiogaldd, fod d^y level perthynol i Gwmni y Pentre jn a; gur or ya aaiaoedd, ac yr oedd un arail yn gwwUhio hyd adey; y strike. Meddyliodd Mr. Rosaer, oddiar delialad o&?usidd at ei weithwyr, y giidaaat ail gychwyn y tair level, a rhoddi yr hen bus iddynt, yn gymalct [,'U b -d EU' dir hollol w»hanol i'i- P -dl. Mae yr hen BwU yn Undeb y Moistri; ond am y t?l? level n't? Pwll newydd, ntd ocs yr 1112 cysfiitlad rhwng yr Undeb a hwynt; felly, rh-ddorid bria i bobl yn y oyfryw leoodd, a chj flo;jwyd itgein- iau o'r hen weSthwyr yn un'- R^yrcho^, Dyma dolmlal rotfiatr gwaith y Pentre, pa un sydd yn werth i holl feiatri OyTi?« el ef-dyoha yn y oyfaod tsrfy^gtyd preaanol. Wedi l't gwelthwyr gael y oysj-glad uohods meddydiwyd ei fed yn briodol i-Idynt, yn unol i phenderfynl s>d oyfarfod Me^-thyr, yti gymaint a'u bod yn cael yr hen bria, i ddo" chrau yn ddiymasros, a pheidh) gwrlhod y fath gynygiad bonoUdigaidd. Wedi deohreu. gwe-ithlo, bit rhirw grsaduriald ya daigon beiddgar alw turncoats ar eu ho!au, ae atal- lodd y gweUhwyr ar unwatth. Apellwyd at Mr. George Oolea beth oedd ei oljgiad ef ar y pvme, a Ii farn oedd fod pawb yn gwneyd yn iawn wrth welthlo ¡:yr y t»>Ierau cynygiedig. Dydd Ssdwrn diweddaf, oynaliwyd cyfarfod yn y Long Room, Llewellyn's Arms, gan weithwyr y Pentre. Yr oedd yr' yst;feU. wedi el gorlenw! orbyn yr enxser apw^atiedig. Llywyddwyd gan Mr. Thomsa Thomas. Daeth Mr. R >»sor yno," ao all adroddodd yr holl helynt mewn perthynaa iddo ef pa lwybrau a gymerodd, ac fel y llwyddodd ya ei holl gynilnniau er sicrhau gwaith i'w hen, weithwyr, a hyrty ar safou nrd iasol, fel na allaaai un parson gymaint a chodi llaw yn eu herbyn am weithto. Psaiwyd y penderfyn- iad oanlynol yn y cyfarfod Fod y cyfar- fod hwn yn cymeradwyo gwoitfewyr tair level y Pentre a'r Pwll newydd i fyned rhag biaen a/u gorohwylion, ao nad ydynt i'w condemnio am y llwyhr a gymer&saat, gan eu bed yn oael yr hen bris." Oarat y gweith- wywushod pe bydd d Mri. W. Abrahaoi, S. I)i»viea, Abt»dar, oou rywral o flaenoriakt yr Undeb, yn traethu eu barn or y pwno, 0& ydynt mewn un amdd yn niweldlo pander- fjmiad. cyfarfod Merthyr, neu yn clrygii oyn- lluniau a fsbwysladwjfd mewn rhyw gyb,jfod gan eu ojdt?!>if:hwy-? ar nnrhyw adeg ilaen" ivrol. Oa byd I rhywun yn casru ysgvitenu ar y pwno hwn, bydded pawb mor fonaddig- aidd a dyfod allan dan eu henvrau priodol. Daw gWYll y Ptutrt) i'w cyfarfod drwy y waag, neu mewu cyfarfod cyhoeddua, i ddangoa eu bol yn gweith!o ar deierau goneat a didwylL—Yr elddoah, gyd^sithwyr, dros y cyfarfod, Pentte. DANIEL RODERICK.
[No title]
NBWYDD PWYSIG.—P&wb porsonau ydynt yn. dyoddef eddiwrth y Dda. n. odd, Ticdoloreux, Neuralgia, poors yn y pen, a chlefydau gewynol eroill, gaat w llhad baan a sior drwy gyineryd Davies's Toothache Pills. Yegrifena Mr. Evan S»y.;e, 9, Marsh-road, Middlssborongh on- Teas :—" Byddwoh cystal a dajsion 1 mi dri blyhcaid o'ch poleni at y Ddanodd. Maent yn aumhrisladwy. Oa ydych am dystloiaethan, gellwoh gael llaw.-r o'r 11A hwn." Ar werth mewn blychan, la. 110. a 2a. 9o. yr nu, gan y perchonog, Mr. John Davlea, oyffeifydd, Pont- ypridd, a chan bob oyffeirydd araii. DIWY y post, lo. yn ychwairfig. Gafalwch eich b,?d yn oael Davies's Toothache Pills. 899 OINTMENT A PILI3 HOLLOWA Y.—Yn aWl pan Y mM y flwydd/n yn trol. doathitiBb fyddai celeio gwella anrliyw gletyd a all fod yn y corff. yn enwedig y Mw3 lydd yn dyoddef oddiwrth glwyfau a clil^fydau C/iteiyb, to oe Mgeulubir, pwy a wyr y canlyniadaa all ddllya. Bydd yr Ointment hwn yn sicr o'u gwella /n drwyadl. Y mae yn glanhnu y clwyfati ao yn tynu y drwg allan o'3 wraldd, ac yn adnewyddu lechyd parffalth. rwy rhln- wedd digymar yr Ointment hwn, iachoir y coasau clwyfus a hyaf yn ho Jol. Yr oedd y fath obaith i'r claf ya gnhyraedda dwy yn yr amser gynt. Bonoddigesau hyny nad ydynt wadt dafnyddio Starch Mennetd, dymunir ar Iddynt wneud un prawf o hono, a t,od yn of aIm am ganlyn y cyfarwyddladan argraffedig all bob pacyn. Y mao yn yehydig anhawddach el wnead na Starches ereill, ond pan y deuir dros yr uahawsdra, dy- wedir fel Oolohwralg y Vrenlnes, mai y Starch goren addefnyddlwyd erloedydwy.