Y Gwladgarwr

Fob llyfiau i'w baiolygu i'w danfon i'r Gol. ygydd, GWLADOARWR Office. Fob Archeblon a Thaliadau i'w gwneud I "Walter Lloyd, GWLADGARWR Onice, Aberdare." —"

ARAETEE Y FRENINES. Bu agos i Sesiwn '75 gael ei agor heb i ,-ganoedd o honom gofio dim na meddwl ,dim am yr amgylchiad. Y mae hurillef yr oruchafiaeth Doriaidd yn pwyso mor drwm ar gorff y genedl, ac yn creu marweidd-dra mor fawr, fel na theimlir braidd ddyddor- deb mewn dim cyhoeddus, ac nis gall un- peth bron ein cynhyrfu. Yr oedd yr -olygfa oddifewn ac oddifaes i St. Stephan wythnos i ddoe yn bruddaidd a thrymhaol dros ben. Arferai y Bobl a chyfeillion y JBobl ymgrynhoi yno yn lluoedd i roesawi Mr. Gladstone, ond nid yw y Bobt yn dysgwyl nemawr dda oddiwrth y Weinydd- iaeth bresenol, ac o ganlyniad arosasant ,gartref, a chafodd y Toriaid "bobpeth yn eu ffordd eu hunain." A mae yr Araeth Freninol yn un lied hynod yn mysg y cyfryw gynyrchion, am lithrigrwydd ei harddull a chywirdeb ei gramadeg; a bydd hyny, yn ngolwg llu- oedd o Doriaid coethedig, yn fwy pwysig na'i chynwys. Y mae y cyfansoddiad fel y cyfryw ya dal i fyny enwogrwydd aw- durol Mr. Disraeli. Rhoddir sicrwydd i ni, o'r hyn yr oeddym yn sicr o'r blaea, ein bod mewn heddweh a'r holl Alluoedd Tramor. Gwneir cyfeiriad cynil at lywodr- aeth newydd Alphonso o Yspaen, a dywedir fod cydnabod y llywodraeth hono yn bre- aenolodanystyriaeth ein Gweinyddiaeth, so addewir penderfyniad buan ar hyn o bwnc. Y mae yn ameuus genym a wnelsid yr addewid hon pe buasai y Republic yn parau, oblegid fe fuasai pretentions Don Carlos ar y ffordd: y mae Don Carlos eto yn fyw ac yn ymladd, ond y mae Alphonso yn Dori ac yn debyg o enill y dydd. Y mae yrhyspysiad am ddarostyngiad y Gaeth- fasnach yn Nwyreinbarth Affrica, a'rhyder a ddelir allan am ei llwyr ddilead a hyny yn fuan, yn sicr o beri llaweDydd i bob dyngarwr. Yn mysg y mesurau cartrefol a addewir, y mae rhai yn angenrheidiol a da. Addewir ailgodi y mesur yn nghylch trosglwyddiad tir, a'r mesurau o barth i berffeithio y diwygiadau amcanedig yn llys- oedd y gyfraith. Cynwysa y program hefyd fesurau yn nghylch gwelliant yn nhai y dosbarthiadau gweithiol yn y tref- ydd mawrion, yn nghylch diwygio y deddfau parth iechyd cyhoeddus, ac atal llygriad yr afonydd. Nid yw yn rhyfedd fod' bil yn cael ei addaw o berthynas i ddiwygio y "Merchant Shipping Acts." Y mae dadguddiadau Mr. Plimsoll, a'r colledion diweddar ar y moroedd, wedi gwneyd hynyna yn anocheladwy. Gwa- hoddir y Ty i ystyried mesur am ddiwygio cyfraith iawnderau tenantiaid amaeth- yddol, ac y mae y creuloniaid sydd yn cicio gwragedd a phlant a chymydogion yn debyg o gael taledigaeth yn ffurf y la8h a ofnir ganddynt bron yn fwy na marwolaeth ei hun. Wel, y mae y drygau hyn yn gofyn am ddiwygiad; ond y cwestiwn yw, I ba raddau eu cymerir i fyny, i ba ddyfn- der y cleddir y fwyell ynddynt ? Buasai Mr. Gladstone yn gwneyd sweep llwyr o honynt; efallai na wna Mr. Disraeli ond eu brwshio dipyn, ac yna ofyn gan y wlad i orphwys a bod yn ddiolchgar. Amser a ddengys.

YR EISTEDDFOD. FISOEDD lawer yn ol, bu amryw o'n goheb- wyr, megys Samson ac ereill, yn gwrth- dystio yn gryt yn erbyn y dull presenol o gario eisteddfodau yn mlaen yn y Deheudir. Tueddir ni i gredu nad yn gwbl ddiachos yr achwynent, gan fod amean a ffurf yr hen sefydliad cenedlaethol hwn wedi ei drawsnewid i raddau pell; fel, pe codai ein hynafiaid fuont yn sylfaenu yr hen Eis- teddfod, diau nad adwaenent mai eistedd- fodau oedd y rhai a enwid felly yn y blyn- yddoedd diweddaf hyn. Y gwir am dani, y mae yr hen sefydliad cenedlaethol hwn wedi cael ei farchogaeth yn ddidrugaredd bellach am hir flynyddau fel cyfrwng i wneyd arian, a hyny lawer pryd at ddy- benion personol ac annghyoedd. Prif am- can einhynaiiaid yn nghynaliad yr Eistedd- fod ydoedd meithrin a diwyllio galluoedd y genedl mewn lien a barddas, ac y mae yn amheus genym a ydoedd arian yn cael eu codi yn nyddiau boreu yr Eisteddfodau am fod yn bresenol ynddynt. Gwyddom am lu o engreifftiau pan na chodid un doll ar y gwyddfodolion, a gwneid swm y gwobr- au i fyny gan roddion gwirfoddol y mawr- ion a'r pendefigion. Yr hyn a achwynai ein gohebwyr fwyaf yn ei herwydd ydoedd, fod yr Eisteddfod yn y Deheudir wedi ymdebygoli i gy- ngherdd, ac mai canu oedd yn cael prif sylw y pwyllgorau. Diau fod llawer o wir yn hyn, ac yr oedd gwrid yn codi i'n gwynebau weithiau wrth gymharu rhai o'n Heisteddfodau yn y Deheudir i'r rhai a gynelid yn y Gogledd. Ond y mae yn dda genym weled ein bod ninau o'r diwedd yn y De wedi rhoddi cam yn yr iawn gyfeir- iad, ac y mae gobaith yr achubir yr hen sefydliad rhag cael cam ar ddwylaw ei ffug- gefnogwyr. Da genym weled pwyllgor anturiaethus Pontypridd wedi d'od allan mor anrhydeddus, a haeddant gefnogaeth gyffredinol. Y mae eisteddfod ardderchog i fod yn Llanbedr hefyd, ac un arall yn Llanarth, Ceredigion, elw yr hon sydd i fyned i Brifysgol Aberystwyth; Y mae testynau a gwobrau teilwng hefyd yn Eisteddfod Tforaidd Aberdar, a gynelir yn mis Gorphenaf nesaf. Ni raid i ni felly gywilyddio codi ein penau yn ymyl ein brodyr Gogleddol am Eisteddfodau, cyhyd ag y parhant i wisgo y nodwedd uchod. Yr ydym yn cael ar ddeall fod Eisteddfod fawr i fod yn Wrexham yn 1876, pan y rhoddir oddeutu £ 900 yn wobrau yno. Dywedir fod tanysgrifiadau yn cyrhaedd y swm o ddwy fil o bunau wedi eu haddaw tuag-ati. Gwel ein beirdd a'n traethodwyr felly fod digon o waith yn cael ei dori allan iddynt. Yr oedd angen dyrchafu urddas yr hen sefydliad cenedlaethol, ac y mae yn dda genym weled hyn yn cael ei wneyd yn effeithiol gan y pwyllgorau a nodwyd.

DYFODOL Y RHYDDFRYDWYR. NA feddylied ein darllenwyr fod ein gwaith yn defnyddio y penawd uchod i'n herthygl, yn un honiad ein bod yn meddu y gallu i dremio yn mlaen a dadblygu y dyfodol. Nid dichonadwy i alluoedd meidrol wneyd dim yn mhellach na sylfaenu tybiaethau a thynu casgliadau oddi wrth ansawdd am- gylchiadau y presenol. Os rhoddir coel i ddaroganau y Toriaid, nis gall sefyllfa rag olygol y Rhyddfrydwyr. ar hyn o bryd, lai «a bod yn resynus a dig-tlon i'r pen. Glad- stone, y cadfridog dewr ac annhyblyg, wedi taflu ei arfau i lawr, ac wedi gwneyd ei feddwl i fyny i ymneillduo am weddill ei oes tu fewn i furiau trwchus Castell Hawa den, er ysgwyd llaw a Homer, tad awen, draw tua Chastell Caerdroia, gan adael ei ddisgyblion Rhyddfrydig fel plant amddif- aid, -ac fel defaid heb arnynt fugail, i gael eu gwawd-ffrewyllu a'i ffonodio gan Dis raeli gyfrwysben. Haerir hefyd fod ym- anialau a rhwygiadau yn ngwersyll lxhyd frydiaeth, ac mae trwy anhawsder mawr y gallwyd d'od o hyd i rywun yn foddloi neidio at y llyw, er hwylio yn erbyn croes-wyntoedd Toriaeth. Udgenir hef) d gan y newyddiaduron Toriaidd, fod llanw mawr Ceidwadaeth mor gryf a chy ffred- inol, fel nad oes y rhithyn lleiaf o obaith y ceir tro ar fyd am rai blynyddau i dd'od. Haerant hefyd fod ofn John Bright i wneyd un cyfeiriad yn ei araeth yn Birmingham at sefyllfa bresenol y Rhyddfrydwyr, ac o herwydd hyny, ddarfod iddo gymeryd i fyny ei hen a'i ddewisol bwnc, ar ba un ni fyddai yn anhawdd iddo gael digon i'w ddweyd. Y mae y Toriaid hefyd mewn gor lawenydd a mwynhad yn y rhagfeddwl y cant eistedd am flynyddau ar eu meinciau swyddol, heb neb i aflonyddu rhyW lawer arnynt; ond nid yw y Prifweinidog presenol yn gwbl mor gibddall a llawer o'i bleidwyr a'i ganlynwyr, fel y prawf ei araeth ar ddydd agoriad y Senedd. Wedi i Ardalydd Hartington wneyd rhyw ymholiadau o barthed i brogram y llywodraeth, atebodd Disraeli nad dichonadwy gosod y cyfan a fwriedid gyflawni yn yr eisteddiad dyfodol i mewn yn araeth y frenines, fod yn an- mhosibl i fodau ffaeledig, fel gweinidogion ei Mawrhydi, ragweled beth a ddigwydd yn ystod y Senedd-dymor dyfodol; ac y gallasai rhyw burning questions gael eu hadgyfodi fyddent yn hawlio a mynu sylw. Hawdd casgla, felly, oddiwrth iaith yr hwn sydd wrth lyw y llywodraeth, nad yw yn gwbl rydd oddiwrth ofnau y geill fod breakers a-head; ac yn wir, y mae yn "llygad ei le." "Ni wyddost beth a ddig- wydd mewn diwrnod," llawer llai beth a ddigwydd o hyn i Awst nesaf. Ni ryfeddem na ddaw.rhai burning questions ger bron, ac feallai y daw dan sylw y cwestiwn mawr ar ba un yr ymdriniai Mr. Bright fwyaf yn ei araeth. Y mae yn bosibl na ddygir ef o flaen y Ty wedi ei gorffori mewn ffurf o ysgrif eleni, ond efe a ddaw dan sylw cyn pen hir iawn, ac fe fyn gael ei ddadlu a'i ystyried gan fechgyn St. Stephan yn gynt neu hwyrach. Wel, nid mor ddigalon hefyd ydyw dy- fodol y Rhyddfrydwyr yn ymddangos ar hyn o bryd. Gwir fod Gladstone wedi symud o'r front, ond nid ydym i gasglu oddiwrth hyn ei fod yn ymwrthod yn llwyr allafur Seneddol. 0 na, y mae efe wedi cael gormod o flas ar lorio ei wrthwynebwyr mewn debate, fel y gall aros yn dawel a diwaith pan y meddylia y gall fod o ryw wasanaeth i'r egwyddorion y dadleuodd drostynt yn ystod ei fywyd. Ni ryfeddem fawr i glywed ei fod, yn awr ac yn y man, yn rhedeg o'i gastell gyda'r express i Lun- dain, a'i fagnelfa areithyddol wedi ei llwytho o belenau fyddant yn sicr o wneyd hafog ar wag-osodiadau ei wrthwynebwyr. Pwy a wyr nad yw efe ar hyn o bryd yn casglu ac yn parotoi defnyddiau at areith- au burning fyddant yn llosgi brawddegau melfedaidd Disraeli fel crinwellt o'u blaen. Peidied y Toriaid a dylyfu gen a chrech- wenu i ormodedd, nid yw yr hen filwr profiadol Gladstone i lwyr gilio o'r maes, a mwy na thebyg y cant deimlo hyny cyn yr aiff yr eisteddiad presenol drosodd. Dyna ffaith fawr lon-gysurol arall ydyw adferiad iechyd yr hen arwr mawr, cawr- filaidd, a Demothsenesaidd John Bright, y mae efe yn lleng ynddo ei hun, a bydd ei bresenoldeb ef yn y Ty ynddo ei hunan, yn ddigon i swatio cymanfa o gorgwn Toriaidd. Dewiswyd gydag unfrydedd hefyd, ar- weinydd i'r blaid Ryddfrydig, yr hwn sydd yn argoeli bod yn fachgen glew. Felly, a chymeryd pob peth at eu gilydd, y mae genym le cryf i ymgysuro a chymeryd calon wrth dremio yn mlaen i'r dyfodol. Y mae yr aelodau Rhyddfrydig yn ym- wasgu at eu gilydd, yr hyn sydd yn arwydd er daioni i'w hachos a'u hegwyddorion.

Yr ydym wedi cael engralfft arall o'r gofal a'r gwyliadwriaeth a ddylid arfar gan olyg- yddion, perchenogion, a gohebwyr newydd- iaduron, wrth ddethol matarion i'w cyhoeddi yn eu colofnau. Dygwyd cynghawa am gabl- draith (libel) gan un Mr. Edmonds, cyfreith- iwr o Gaerloyw, ya erbyn Mr. Chance, percheuog y Gloucester Journal, a dyfarnodd y rheithwyr dydd Sadwrn diweddaf ddau gant o bunau o iawn. i'r erlynydd. Wele yn canlyn, ddyfyniad o araeth Mr. Huddleston, Q.O., dros yr erlynydd :—u The publication of any statement that was calculated to bring a man into discredit and disrepute was libellous; therefore, to charge a man with with adultery or bigamy was of itself a libel. Surely, nothiDg could be more calculated to bring a person into disrepute with his neigh- bours and acquaintances than to accuse him of tha odious crimes cf impurity and adulter- ous intercoarsa with a married woman who had afterwards basoraa his own wife." GweHr oddiwith yr uchod beth oedd mt tr y libel Oafodd Chance, dsuac, y chance o dalu E200 am ei gy hoeddt

ABERDAR. YR HEN FRYTANIAID.-D ¡dd Linn wyth- nos i'r diweddaf, cysa.Mw; d Oftmtod chwa?- terol Adran Arema? c's U!dd uohod, yn N gweety y Qcoitt Western, Roberts' Town, Ar 01 newid awyddogioa, ao edfs-e-h dros gyf- rifon y düsbadh am y tri mia blaeaorol, daeth amryw fatorion o bwya dan ystyrlaoth [ y cyfarfod. Ar ol hir ymudiddan paadetfyn- wyd danfon dlrprwywyr I slroedd Caer- fyrddln a Phenfro i osod rhagoriaethau yr urdd flodeuog hono flaen trfgollon y parthau hyny; ac hefyd i safydlu cyfrinfaoedd new- yddion oysylltiedig a'r urdd. Mae yn dda genym hysbysu fod sefyllfa arfanol ac aelodol yr Hen Frytanlatd yn foddhaol lawn. Yn yatod y chwarter diweddaf safydlwyd amryw gyfrinfaoedd newyddion, ao ychwanegwyd llawer at nifer yr aelodau yn yr hen rai. Mewn ychydig amsef, os parha eu herwydd- orion i ledaenu gyda yr un cyflymder ag y maent wedi lledaenu yn ddlweddar, gellir dweyd gyda chryn siorwydd na fydd yr un dref o bwya yn Neheudlr Cymru yn amddifad o gyfriafa ddyngarol pasthynol i'r uldd hon.

LLANELLI. CAPEL Ars.—DeaUwn fod y Tabernscl'i gwych adeiladwyd gan yr eglwys uchod wed costio yn agos i bum mil o bunau, ac nld". swm hysbyswyd yn eich colofcau yr wythno ddiweddaf. "Y DYDD HWNW."—Nos Sadwrn diwedd- af, y 6ed cyfiaol, bu cyfeillion o Abesaman yn Ysgoldy Capel Als yn actio y dernyn ardderchog hwnw o waith Gwllyoi Hiraethog, "Y Dydd Hwnw." Darfu I'r eyfeillion fyned drwy eu gwaith yn ardderchog, a haeddant ganmoliaeth uchel iawn. Y maent yn gwneyd oyfiawnder a'r darn, a byddal yn werth dyfod gryn dipyn o ffordd i glywed y bechgyn hyn y mae yn ddrwg genym otfod dweyd nad oedd y gwrandawyr mor lluosog ag y dymun- em. Y maent wedi addaw dyfod yma ar eu tro eto, a gobelthlaf y cant gynulleidfa luosog i'w gwrandaw y tro hwnw. MARWOLAETH.—Y mae un path arall lied ofiius genym i'ch hysbysu, sef marwolaeth Mr. George Jones, draper, un o aelodau mwyaf ffyddlon Oapel Als. Yr oedd wastad yn y owrdd a'r yegol, ao yn brydlawn hefyd yn mhob un o honynt; y mae prydlondeb yn beth pwysig. Bu yn ysgrifenydd ffyddlon i'r gobeithlu, a'r plant yn yr ysgol Sul, am flyn- yddau a llsawodd ei swydd yn anrhydeddus. Treuliodd el ddyddiau yn ngwinllan ei Ar- glwydd, bu yn weithiwr da, a ohredwn ei fod wedi myned oddiwrth el waith at ei wobr. Yr oedd yn ddyn corphorol iawn ond nos Iau diweddaf tarawyd ef yn dost, pryd y torodd ei waed, a nos Sadwrn hunodd yn yr angeu. Gadawodd weddw a dau o blant i alaru ar of ol. Y mae y dref o'r bron yn telmlo hiraeth ar ol Mr. Jonea; ao yr oedd y cauadlenu i'w gweled.ar bob ffenastr drwy y dref bron. Claddwyd ef dydd Mercher, yn nghladdfa y dref. J. GRIFFITHS.

MANION OYMREIG. Llew Llwyfo yn canu mewn cyngherdd i'r Temlwyr Da, yr hyn a brawf fod y mil- flwyddiant with y drws. Paganiaeth ar gynydd yn Ngbwmdar, yn ol newyddion diweddaraf. Ymladd csiliogod ar y Sal, a'r Mochyn yn ganolwr. Mae yn 11 awn bryd gyru y Mochyn hwn at foch y Gadaroniaid. Os na ddiwygia y tylwjth hyn gan adael ar ol y mawrddrygau a gyflawnant, fe ymddengys darluniau o honynt yn fuan ar hyd barwydydd y dref. Mae y cyfryw weith- redoeid yn warthus mewn gwlai efengyl. Y pan-cardinal Pabyddol well cyhoeddl nad oes i neb o aelodau yr eglwys i wneyd dim a chymdeitbasau o'r tu allan i gylch yr eglwys. Collfarnu pawb a phob peth oud y pethau hyny sydd yn hollol o fewn i derfynau rhagluniaeth y Pab. Condemnla yn ddiarbed Demlyddlatth Dda, a phob £ :aeth" ddirgel- aidd arall, ond y Babaeth. Ffordd newydd i gynal eisteddfod :—Pocadu yr ariaa, a pheidlo talu i felrnlad y canu, fel y gwnaed yn y O dd. Os myner, ceir manylion pellach, heb fyned i'r Groeswen. Tro gwael mewn bardd Cymrelg ydoedd myned i watthei frawd yn ol y enawd am lai o gyflog. Beth a wna dynlon o'r argraiRtd hwn am segur swyddll Caned Iddo el hun ar y testyn "Bradwr" i eisteddfod Pwllheli, a bydd yn sicr o enlll. Cofied y don Ym- daith gwyr Caerphili" er mwyn lleoli y dig- wyddiad. "Golonwy" y M(til wedi myned I gysgu. neu yate wedi ei ddal mewn trap llygod mewn hen ysgubor yn agos i Benyboiit. Bendith ar hyny yn slwr, ar wlad a gafodd lonydd ganddo. Dairganfyddiad pwysig Fod tafarnwr yn pesgl wrth yfed owrw a gwirod; oa dyna sydd yn pesgi y bobl, rhaid fod ambell i Demlwr selog yn dtlyn yr un esiampl. Gwrtliodiad pendant hen Gymro yn erbyn ymuno a'r Temlwyr Da oedd, ei fod jn bwyta c!g moch, ac nid alias a 1 gymeryd y llw yn gydwybodol, am fod y mooh yn cael eu pesgi yn y darllawdy. Treth newydd ar ddyfod mewn grym, sef treth yr hen landau ac os na thai ant, rhaid iddynt adael y byd a myned i Patagonia, Adwaanom luaws ddaw o dan y dreth yn eithaf haeddiaaol. Amlv/raiclafth yn cynyddu, a llawer o Gymrj yn credu yn yr athrawlasth o g11.al ychwaneg nig un w?alg,—tywyll eto ar yr hen lanciau, magis eleh Trefoydd ac ereill a mawr y goiled a gawsant o golli bardd yr or Scud, s-sf Etua. Bauiu mawr a dysgawdwr huaanol wel! sattiiu a byw mewn gwlad ball, am fod aWjI- gylch y wlad hono yn ihy bur iddo. Bydd genym eto fanioa Oymteig rhxgllaw. NEMESIS,

AELODAU NEWVDDION I FWRDD IECHYD ABERDAR. ANWYL GYD DRETBDALWYRJ-fibe yn ym. ddangcs y bJdd yn mhen mia eta un aeloj pMthynol i bob ward yn ein plwyf yn dyfod allan, a chyflausdra i ail ethol, neu osod ael- odau newyddion I mewn. Mae y dys da hwow, Mr. Willi- m Thomas, Cwmaman, wedi symud o'r lie, fel na f. dd J'n gyfleus lido i wrsanaethu Ward No. 4 mwy. Ortd y K88 yn dda genym gael ar ddeall fod y ward wodl mTldwi am Mr. Frauds Phillips, gweithiw? duvyd (/1 febyd, a t.hrwy of ddiwydrwjdd d fil-oo wedi dyfod ya benhfn gwaith bricks a glo ar raidfa fechau, ond yn cynyddo bcb dydd. Mae yn ddyn galluog iawn i fod at y bwrdd. Ni fydd gan neb ar y bwrdd ddim i di^ngos iddo mewn plans adeiladau a heoiydd. Y mae erbyn heddyw wedi dyfod yn aunibynol ei amgylch?ac!ati, fel na raid iddo feddwl am ddigio na bodH!o> nsb, ond tra&thu ei fam jn eoa a dlc.'o. Ni'd wyf yn meddwl y bydd neb ar y bwrdd yn fwy cymhwys a galluo| nag ef ac nid wyf yn meddwl y bydd gan neb o bob! Cwmaman ac Ab3?aman, sydd yn byw yn y ward, ddim. yn erbyn fod uu o'r tri yn byw yn oshr y Cwmbach, yn enwedig with ystyried ns>d elllr cael ei well yn ua ochr i'r afon. Saer maan ydoedd yn y dechreu, bu wedi hyny YIt gontractor, ao heddyw yn gofalu am el waith. bricks a glo el hun yn Abernant-y-groes, Cwmbach.—Yr eiddcch, TRETHDALWR YN WARD No. 4..

ESaCRODD. lot;awr 26 dn, priod Mr. Evan E. Jongs, Cilff.yw, ar fab, a gelwir ei eaw yn David Emrya Juces. Chwefror laf, prlod Mr. David Da vies, Derwenfawr, ar feroh. Chwefror 7fed, priod Mr. David Evans, Dorwenfawr, BE fab.

PRIODWYD.. Ohwaf. 4ydd, yn Eglwys Llandilo-fawr, gan y Parch. J. Griffiths, D.D., Floer, Dr. Lloyd, a. Miss Thoaafis, moroh y Paroh. B. D. Thomas, y ddaa o'r lie uahod.

BU FARW. Ionttwr 3ydd, yn Massillon, 0., o'r typhoid fever, M!es Margaret Evans, yn 29 mlwydd oed. G^nwyd hi ar Dwyn Uinmmul, D. C. Meroh ydoedd i Mr, Rtohard Griffiths, brawd CawrCynon. Ymfadodd i'r wlad hon o Dan yr Ystyad, Rhondda, ya Mehpfia, 1872, ao ymsefydlodd yn Youngstown Hill, ger Mas- sillon. Toa wythnos yn ol aeth i'w gwas»n- aeth i dy un o'r AmesScaniatd, as,, yn mhen tri diwrnod g sodwyd ei chora yi d arch t gael ei gladdn yn Youngstown Hill, o'r olefyd esjreler uchod. Yn mis Mat diweddaf bu farw Mary, gwraig John Dsvies, Council Bluffs, trwy dda ;awain ofidus, sef torfad llenglg. Felly mae John yn weddw, a'i bump o blant bach yn galara ar ei hol, yr leuengaf ddim ond. pum mlwydd oed. Ganws-d hi yn Llanelli, swydd Gaerfyrddin, yn 1827. Symudodd et gwr a hithau i'r wlad hon yn y flwyddyn 1853.—Drych, Ionawr 4, ya Dawn, L-vIagstone County, M'ssourl, yn 26 mlwydd oed, James Harris, o dwfmyn yr ysgyfaint (lung fever). Mab ydoadd i David a Sarah Hary's, Ffynonllyan, plwyf Llanasthney, gar Caetfyrddin.

Go au arf a daif derfy; g, I wr fo iiocth yw art dysg." EISTEDDFOD GADEIRIOL DYFFRYN TEIFI. C 7NELIR yr Eisteddfod uchod yn LLAN- BEDR PONT-STEPHAN (Lampeter), dyddiau lA.u a GWENER, y lOfed a'r lleg o FEHKFIJT, 1875. Gellir cael rhestr o'r holl destynau, amodau, &c, trwy anfon 2g. mewn stamps i'r Ysglifen- yddion,—THOMAS LLOYD, Solicitor, Lampeter, DAVID LLOYD, Dolgwm House, do. 962 DAVID JONES, Ddeunant, do. 'FFFNO!? TAF. riiNELIR EISTEDDFOD yn YSGOLDY y y lie uchod, prydnawn SADWRN, EBRILE. y lOisd, 1875, PRIF DESTYN. I'r Cc.r, heb fod dan 30 mewn rhif, a gano oreu, Frj thotiiitid dewr, i'r g&d Alaw Ddu, o'r Gerddorfa, gwobr 5p. Beirniad,—HEMAN GWENT, Ehymni. Programmes, pris ceiniog, neu geirdog m diraau drwy y post, i'w cael gan yr Ys^rifeaydd TlIOS. THOMAS, 963 Bryncoch Works, Tail's Well. EISTEDDFOD GADEIRIOL PJSNTREf, Y STR 4.D-RHO NDD k, PASO, 1875. B YDDf!¡D hysbys y gohlrfr yr Elstaidfosi .uch-d hyd y Pasj, 1876, ya herwydd sefyllfa mis'such Deheudir Cymru Saif y Programme yr un, felly ti fydd cynyrchioa neb yn ofer. Os of-s rhywrai weii anfon at y beirn- iaid ffrwjth ea myfyrdodau, trosglwyddi rhwy ya ol ond id !y >.t aofon y cyfeiriad a stamp i r* perwyl hyny.- Yr eiddoch yn serchog, DANISL RODSRICKJ (Morleiafryn), 1 4 Stone Rjw, > v I). R. THOJI:.S, Gloavfew Co!i>.aga, ) 8^n* 9G3 Peatro Tetrad, Poatypddd. S'Ss lO if, WAU N kML'W if'DD. I^YNEIIIR EISTEDDFOD yn j He tichoi DYDD GWENER Y GICOGLITH- J 26.vln, 1S75. I'r Cc, heb fod dao. 40 r-iewa thif, a gano oroa ♦ Olywo Ddv;w fy Ngw .ddl/o'r Gorddorfa. Gv- br X S. 2'r Oor a gmo oven Ewi&ar.' o Lyfr Stephens A JOAEA GW>BR ;B3.. Y mae y Programme, fa eynwys'rheslr gyf- lawn. o'r b >11 di-^tv'^an, yn ngbyd t-g y B-iruifrid, yn bared, ac i'w caei drwy y p.st am lie. yr.œ i-E.SRY Wto5gh-r, 913 Wnir aiIwydd, Swansea G~ LAKDARE WOOT.LISN MILLS, Aler- djji.—E. G. Psica and Compsny pp'a foi Wcaysis ut foasp?uca psr lb. 92ft