Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
13 articles on this Page
.. .BWRDD Y GOLYGYDD.
BWRDD Y GOLYGYDD. LLANc:-Dywec1 Samuel Richards, Rhymnl, wrthym ^i fod ef yn adnabyddus with y ffagenw <! Llano" er ys blynyddan, aq achwynvar y "llahc" o Sclwen (yr hwn ateboid Cariadfab) am wneyd defnydd o'r cyfryw ffugenw. ALCAN (Gap Oaoh)—Anftyddorol. IDDELYN—PA Ie y ba eich llythyr o Ion. 2 hyd vn a.wr ? v R.E. (Masste*?).—Yr oeddoyfaill t'r muaiaa Pata?oaaldd wedl gytu copl o'rilythyr i ni eye. darbvn o honom yr eiddoch chwi. BAXTER.—Yr ydym yn ymbil arnosh i ys- grifetiu yn eglurach. TMOFYNYDD (Holly Bush.)—Gwnewch brawf o ffii'r i;ors, wermod Iwyd, &3.; cymerweh bwyd yiij brydion; cerdd weh filldir bob hwFr, yn lie cymeryd swp-,r. DymuaaMr. John :Da.vlel, dllledydd, Tre- oiky, hysbysu ein darllenwyr nad efe yw Alaw Orkr, ysgrifenodd i'n colofnau ych- ydig yn ol. HEN LOWR —Nid ydych wedi danfon eich enw a'ch cyfeliiad. Derbyniwyd—Un wedi el slomi, Aléau, Dymunwr Daioui, Eryr Oraig y Fargoei, Dewl Bach, Wed roc, Cap Aur, Lewis Rasa, Jacob Davies, James Jacob, Syllwr, Yr Hon Goadwr, Gwllym, Uadebwr o Galon, Iago, Nai Shon y gof, Buldanfryn. x tjyn y gallwn ad daw sylw i unrhyw ohebiaeth rhald .cydymffurfio a'r rhedau canlrnol: — 1..Ysgrlfsnwch ar un ochr i'r ddalen yn eglw a dealladwy. 2. Byddwoh mor fyr ag sydd bosibl. 3. Dasfonwch eich euw pri odol mewnnolyn. cyfrtnachol, ac nid ar ddhvedd yr hyn fwriedlr i'r swyddfa.
[No title]
Pob llyfrau i'w hadolygu i'w danfon i'r Gol- ygydd, GWLADCURWR Office. Pob Archebion a Thalia&au i'w gwiieud i Walter Lloyd, GWLADGARWB, Officie,. Aberdare." ir H"
ARAETH MR. BRIGHT.
ARAETH MR. BRIGHT. Y mae araeth Mr. Bright yn gyfryw ag i'n boddau a'n siomi ar unwaith. Am ei liyawdledd, wrth gwrs, nid oes ond un opiriiwn i fod, y mae yn un o'r areithiau dysgleiriaf a draddododd y dyn mawr hwn yn ei holl' fywyd. Dynoetha ddiffygion a llygrqdigaethau yr Eglwys Wladol gyda Hymdra diarbed, eto gyda boneddigeidd- t'wydd; a dadgana ei fara o blaid yr angen- rheidrwydd o ddadgysyUtiad gydag udgorn lais nas gall neb arall ei efelychu. Wrth gyferbynu Public Worship Bill y sesiwn diweddaf a, Deddf Unffurfiaeth, efe a ddywed:—"Tua dau can' mlynedd yn ol pasiwyd y Ddeddf nodedig a adwaenir wrth yr enw Deddf Cydvmffarfiaeth, pan y darfu i o leiaf Ddwy Fil o offeiriaid duw- iolaf a dysgedicaf Eglwys Loegr giel eu taflu o'i chymundeb. Bu eu hymadawiad hwy yn dro bendithfawr i'r wlad, oblegid fe arweiniodd i ffurfiad plaid ag sydd fyth wedyn wedi bod yn ffafriol i ryddid -a' diwygiad ya y cyfreithiau. Dan y Weithred hono fe daflwyd allan y personau oeddynt bellaf oddiwrth Rhufain. Dan ^'eithred y sesiwn diweddaf y personau ag y ceisir rhoi atalfa ar eu defodau yw y personau agoaaf at Rhufain, rhai y cyf- addefir eu bod yn tynu yn nes at Rhufain yn barhaus." Dywed; yn mhellach, fod confusion yn teyrnasu oddifewn i'r Eglwys— fod offeiriaid yn gwrthwynebu yr Esgobion, a'r Esgobion yn ffraeo a'u gilydd. Darfu i offeiriad haelfrydig wahodd Colenso i bregethu yn ei bwlpud; ond. ymyrodd yr Esgob gan wahardd i'r Esgob Taleithiol gael gweiuyddu. vVel, fe ufyddiiodd yr offeiriad i'r gwaharddiad mewn un ystyr, -ond efe a'i torodd ac a'i sarnodd mewn ystyr arall, oblegyd fe ddarllenodd ei hun y bregeth, y very sennon, ag y bwriadasai Colenso ei thraddodi! A fu erioed y fath anghysonder a hyn.! Nis gall yr awdurdod- au ymwneyd a dim ond a gwisgoedd a millinery, ag ystumiau a seremoniau. IS1 is gallant gyfftrrdd a'r pregethau\ Gallant ymwneyd a'r goleu sydd yn dyfod oddi- wrth y canwyllau, ond nis gallant ym- wneyd. dim a'r goleu sydd yn dyfod oddi- wrth hyawdledd, a sel, a duwiolfrydedd y pregethwyr. Dyga Mr. Bright ei sylwad- au i bwynt effeithiol yn y geiriau canlynol: -11 Bellach fe'n dygir wyneb i wyneb a'r ffaith fawr hon, sef nad yw yr Eglwy6 fel ag y mae-nad yiv, ac nas gall fod snewn harmoni ag ysbryd yr oes. Yr wyf am ofyn i chwi, pa beth a sefydlwyd yn Dheyrnasiad Elizabeth all fod mewn harmoni a theyrnasiad Victoria ? Dyma gladdu yr hoelen yn y parad gyda braich gawrog. Ie'n wir, Beth all fod mewn cydgordiad a'r oes lion-oeg ag sydd yn mhbb ystyr mor wahanol yn ei sefyllfa gymdeithasol, foesol, fasnachol, a g,wlud- yddol, ag sydd yn bosibl i fod Y mae y pellder rhwng y ddwy Frenines yn aruthrol, ac nis gellir ei fesur. JS is gell- wch gydmarn gailu tra-arglwyddaidd, oll- herfeiddiol Elizabeth," a'r tynerweh, a'r evfiawndpr, a'r cydymdeimlad a geir yn Victoria." Byddai y darluniad canlynol o EGLWYS yn anmhosibl i neb ei gredu oni b^ai ei- fod yn wir—fod yr Eglwys wedi bod, trwy ei hoesoedd, yn elyn hollol i bob diwygiad mewn deddfau a gweinyddiad llywodraeth! Y mae ei gyferbyniad o'r enwadau Anghydffurfiol a'r Eglwys, o ran eu perthyn as a Rhufain,- yn gosod y mater gydag eglurder tarawiadol ger ein bron :— "Yr wyf yn darllen gweithrediadau y Gynadledd "Wesleyaiddj yr Undeb Cynull- eidfaol, a chyfarfodydd mawrion y Bedydd- wyr, gyda dyddordeb, ond nid wyf byth yn eu cael hwy yn eu hareithiau yn cwyno fod nifer o'u gweinidogion na'u pobl yn myned drwodd i Rufain. Dim ond o'r EglwysEsgobol y mae dychweledigion yn croesi yn barhaus i Rufain," W el, tra y mae yn dda genym glywed gwr mor fawr a Mr. Bright mor iach yn y ffydd hon, teimlwn er hyny i raddau yn siomedig. Ni feddyliem fawr am hyn yn ystod yr'odfa—rjr oedd hyawdledd y pre- gethwr am awr a chwarter yn ysgubo pob- peth o'i flaen.ond wedi d'od allan ac ym- oeri dipyn, teimlem ei fod wedi, cymeryd y testun wrong rywfodd. Yr oedd. ei bwnc a'i don allan,o amser" rywfodd.. Y mae y blaid Ryddfrydig ar lavr-ni wiw liwio y ffaith-y mae eu rhengoedd wedi eu gorchfygu, eu gwasgaru, a'u digaloni, ac y mae Mr. Gladstone wedi troi ei gefn ar- nynt pan yr oedd mwyaf p angen am ei wyneb. 'Yr oedd Rhyddfrydwyr y deyrnas yn nghyd yn edrych yn miaen yn dra awyddus at y cyfarfod hwn, gaii obeithio y caent o enau Mr. Bright ryw air o gysur, a rhyw gynllun a faasai yn tueddu at eu calonogi ac ail uno eu rhengau. Dysgwyl- ient am lolicy a phrogram ag a fuasai yn ail enyn eu gobaith a'u sel. Dysgwylient oleuni ar y dyfodol, ond cadwodd efe hwynt gyda'r frenines Elizabeth, Dr. CoIensO) a'r esgobion a'r offeiriaid ffraelyd. "I ddweyd y gwir ar unwaith," medd y Times, "fe ymddengys ddarfod i Mr. Bright osgoi y n pwric mawr y dydd fel rhywbeth rhy an- hawdd a diRaB i'w'drafod, a syrthio yn ol ar hen bwnc ag y mae yn hawdd bod yn hyawdl uwch ei ben."
Y LOCK OUT.
Y LOCK OUT. IE, ddarllenwyr anwyl, dyma beth sydd yn awr yn gwasgu fel hunllef ar acadl rhyw chwech ugain mil o weithwyr dewrion Deheudir Cymru a Mynwy, heb son am y miloedd gwragedd a phlant ydyht yn rhwym o orfod teimlo yn ngwyneb y fath fesur haiarnaidd. Yn ychwanegol at hyn, gallem nodi ein masnachwyr o bob gradd a sefyllfa, ar ba rai y mae y fath adfyd a hwn yn sicr o effeithio yn ddwys. Dywedir am ddyn fyddo yn myned ar y goriwaered mewn pechod, ei fod yn myned o ddrwg i waeth. Yr oeddwn ni yn ystyried ei bod yn ddigon dricg yn adeg teyrnasiad y strike trwy fis Ionawr ond ar ddechreu Chwefrop, wele y drwg wedi myned yn wae'h mewn gwirionedd. Er ein holl gryf obeithion y deuai agwedd arall fwy cysurlawn ar bethau cyn diwedd Ionawr; dyma 'ein holl gestyll gobeithiol wedi eu dymch^elyd yn gydwastad a'r llawr. Hyderem o hyd yr ymddangosai rhyw gyf- ryngwr dyngarol ar y maes a fyddai yn debyg o lwyddo i ddylanwadu er dwyn y pleidiau pellafol at eu gilydd ond wele ni chyfododd neb. Cyfarfu synod fawr y meistri yn y Royal Hotel, Caerdydd, Gwener, y 29ain o Ionawr. Y mae agwedd ddigon llwyd-ddu ar furiau allanol y Royal-" hon, ac efallai eu bod i raddau yn ddynodiadol o'r mesurau duon a lunir ac a basir tu fewn i'w magwyrydd. Ni ddylid ystyried hon yn rhyw royal iawn byth ond hyny, a gweddusach o hyn allan ei galw yn royal road to ruin. Caiff y llythyr canlynol, ffrwyth 'ymgynghoriad y rnei-stri ar y dydd ac yn y lie a nodwyd, lefaru drosto ei hun Syr,-O baithed I'm llythyr dyddiedig yx 22du cyfis ,1,' Y mae geonyf l'ch hysbysu fody pendarfyciad eaalynol wedi el fabwysfadu yn unf?yd< 1 mewn cyfarfod neillduol o Undeb Giof^ydd Mynwy a Deheudir Cymru, a gynal- iwj d y dydd hwn yn y Royal Hotal, Osier- dydd :—' Bod y byfarfod hwn o'r Undeb wedi yst/ried y pandeifynlad a basiwyd y dydd hwn gan v Cynghor, yn eyeneradwyo lock-out ya holl lofaydd yr Uadfib, yn pauderiyiiu yn unfrydol, mewn cydymifarfiid ajj adrau 521in o woithrei yr Undcb, fol lock-out gyffreainol yn hol-l lofwdd yr Undeb, i gyrneryd lie ar ac wedl y 30.ain cyfisol.'—Yr eiddoch, &?, A. DALZIEL." Epistol byr ddigon, ddarllenydd, ond Rhagluniaeth yn unig a wyr pa mor hir fydd y canlyniadau echryslon a'i dilyna. Nid rhyw lawer o frawddegau a gynwys y llythyr o'i ddechreu i'w ddiwedd, ond ofn- wn y geill esgor ar galedi annirnadwy Os pery mewn grym hyd yn nod am fyr dymhor, rhagwelwn eisoes aelwydydd heb dan—llogellau a chwpbyrddau gweigion- mynwesau pryderus mamau, pan yn clywed chwech neu wyth o blant yn gwaeddu am fara, a dim i'w gynyg iddynt, yr hyn, fe ddichon, a egyr y drws i glefydau ac angau dd'od i mewn i lawer aelwyd Ai ni eilid ysgoi y fath drybini a hwn ar ein gwlad ? Gellid, medd boneddiges rheswm, pe rhoisid clust-ymwrandawiad i'm dyfarniadau onest a didderbynwyneb i. Gellid, medd llais- diwyro synwyr cyffredin, pe gweithredid yn ol fy nghynghorion a'm hargymhellion i. Gellid, medd buddianan y ddwyblaid y wrthgyferbyniol, pe cawsai y rhai hyny y sylw dyladwy. Gellid, medd y rheol eur- aidd hono o eiddo ysbrydoliaeth, sef, Gwnewch i ereill, fel yr ewyllysiech i ereill wneuthur i chwithau. Pan wrth y gorchwyl o ysgrifenu. yr erthygl hon, methasom yn ein byw ag ymatal rhag dy- fynu y geiriau canlynol o eiddo yr Apostol lago: lildo yn awr. chwl gyfoethoglon, wyl wch ac udwch am etch truenl sydd yn dyfod ar- noch. Etch cj?f>eth a bydrodd. a'ch gwisg- oedd afwyhwyd Ran bryfed. Eich aur a'ch ariau a rydodd a'a rhwd hwynt a fydd yn dystiolaeth yn eich erbjn. chwl, ac a fwyty eioh cnawd chwi fel tan. Chwl a gasorlasoch. drysQr yn y dyddiau diweddaf. Wele, y mae eyflog y gweithwyr, a fedasant eich maeaydd chwl, yr hwn a gamatt iliwyd gen- ycb, yn llefain: a Hefain y rhat a fdusant a ddaethant i gluattau yr Arglwydd." Byddai yn dda genym pe b'ai pob glo a haiarn feistr yn darllen y geiriau' uchod yn ddwys a myfyriol. On(I rhag i neb ein cyhuddo o unochr- aeth; rhaid i ni ddal y glorian yn dog, ac edrych hefyd am ychydig ar ochr y gweith- wyr. Yr ydym bellach wedi cael cyffeus- dra trwy yr wythnosau diweddaf i ymddy- ddan a llu o Weithwyr profiadol yn N yffryn Rhondda, Aberdar, a Merthyr, a thystiol- aeth unol pawb oedd, na ddylasai y gweithwyr sefyll allan ar yr adeg* yma. Pawb agy buom ni yn siarad a hwynt am weithio. Ond y mae y fath annghyd- drefniad wedi bodoli yn ddiweddar yn mysg y gweithwyr, fel nad oes ganddynt c, y ar hyn o bryd neb fel blaenoriaid addefedig i gymeryd i fyny eu hachos a'i .ddwyn ger bron y meistri. Y dirprwywyr hyny a ymwelsant ag Arglwydd-Aberdar, erdeisyf arno i gynafareddu,—deaUwn nad oeddynt hwy wedi eu hawdurdodi yn rheolaidd gan gorff mawr y gweithwyr. Y mae Undeb y Gweithwyr hetyd wedi myned yn ddirym yn y cyfwng presenol. Er. i Halliday fod yma yn pregethu strike yn Rhagfyr, y mae yn awr wedi cyhoeddi nas gall yr Undeb gynorthwyo, gan i'r gweithwyr ddyfod allan heb gydsyniad yr Undeb. Felly gwelir fod y crisis presenol yn wir ddifrifol.. Nid oes ond yr annrhefn a'r chaos mwyaf annyben yn bodoli. Pwy geir yn ddigon galluog i neidio i'r adwy i gyfanu yrhwyg, ydyw y pwnc mawr ar hyn o bryd. Dylid taro ar ryw gynllun yn uniongyrchol i gael allan farn a meddwl mwyafrif y gweith- wyr, gan y credwn, a hyny ar seiliau cedyrn, fod Ilais y Iluaws dros ail ymaflyd yn.eu goruchwylion yn ddirmdroi, a magu nerth yn dawel a didwrw i ymladd dros eu hiawnderau yn y dyfodol. Cynalier mass medings ar unwaith yn mhob ardal, ac wedi. cael allan farn y mwyafrif yn y gwahanol gymydogaethau, ni fydd ond gorchwyl hawdd, trwy gy- northwy addition, i gael. y cyfanswm y naill ochr nell y Hall. Yn wir, y mae yn gwmwl du ar gymeriad y bedwaredd gan- rif ar bymtheg, na fedrid gwastadhati gwahaniaethau o'r natur hyn heb fabwys- iadu y mesurau eithafol ydyut yn awr mewn grym. Y mae yn gysur i ni fod Un sydd uwch na dyn yn "eistedd ar y llifeir- iant," yr Hwn a fedr uwch-reoli y cyfan i ateb ei ddybenion mawrion ei Hun.
RHAGOLYGON SSNEDD-D^MOR 1875.
RHAGOLYGON SSNEDD-D^MOR 1875. Y mae yr amser yn awr yn wodi dyfod pan y bydd i Saaiwn Sant Stiph^n i pael et hagor, ac y mae y Prifweinldog wedi galw ei swyddoglon ya nghyd er ttefnn masuiau gyda golwg ar ddygiad yn mlaen walth y' Sanedd-dymor dyfodol. Par hasb a digyn- yich fa Sanedd-dymor 1874, a dichon fod Disraeli yn bwrladu torch! ei lewis a dod allan a rhy w fesur neu fesurau o nodwedd a phwye- igrwydd caneilaethol. Sicr yw nas gall y wlad aros yn yr un man. "Ynmlaon" yw arwyddalr pob path yn yr oes hon, yn fwy felly nag y gwyddom am unoes arall yn hanes y byd. Y mae pob caagen o addysg yn myned yn mlaen gyda chyflymdra agerawl. Er pin yr ydym nl yn cofio gyntaf, v mae y gwahaniaeth sydd rhwng maiiteiston addysg yn awr, a'r hyn ydoedd y pryd hwaw, bron yu 'auhygosl. Yr ysgoifaistrl y pryd hwnw oeddent ryw hen pensionersy rhai a ddig- wyddont alln darllen ac ysgrifenu yn weddol; ond am eugwybodajth>ifyddol a gramadegol, drnain o honynt! Y cynllun a gymerert i ddjsga giamadeg oedd pari i'r ysgolhelgioa dcly s iu y rhaolau, & heb gael un math o esboniad arnynt. Bydd&i llawn cyetal Iddynt ddysgu ar tu cof ychydig frawddegau o'r Syr- iaag neu yr Arjibaeg a hyny oud yr ydym yn crwydro oddiwrth y pwnc. Y mae dy- feislau celfyddydol a darganfyddiadau gwydd- onol, daearyddol, daearegol, a seryddol wedi hyny yn myned yn mlaen yn ddiaros. -Ni salf y meddwl dynol yn llonydd erbyn dad- rys un dyrysbwnc, neidia yn ddiymaroa at un arall. Dayganfyddlr un blaaed newydd, ond nl orphwysLr nea dargatifod un arall. Pan y mae pob peth fel hyn yn myned yn gyson a diselblant, nis gall Senedd Prydain Fawr fforddio i aroa yn yr un fan, ac os na weithia y Weinyddiaeth bresenol yn ystod yr elstedd- iad dyfodol, bydd y wlad yn hawlio iddynt roddi eu goruchwyliaeth i fyny ar fyr dymhor. Y mae Disraeli bellach mewn gwth o oedran, 69 os ydym yn coflo yn dda, a'sonia rhai o bupyrau Llundain am at godi i esmwyth. felaciau Ty yr Arglwyddi dros weddill el oes. Dichon y cymer hyny Ie, ond ofnwn nas gall y Toriaid fyw yn dda hab ei wasanaeth am dro eta. Hen arweinydd cyfrWysa gochelgar a fu efe i'r Toriaid am y deng mlynedd ar ugaln diweddaf, ac nis gwyddom ar hyn o bryd pwy sydd yn gymwya i gymeryd ei la. Tra y pery y cysylltlad anachaldd presenol rhwng yr Eglwys a'r Llywodraeth, bydd yn .waithnod oesol ar gymeriad Prydain Fawr, yr hon a yBtyrlr y wlad ryddaf ac efengyl- eiddiaf dan haul. Drylllwn y rhwymau, a chwalwn y cysylltlad. Y mae y wlad yn disgwyl rhywbeth oddlwith Weinyddiaeth Dizzy eleoi; ond yr oedd yn cydymddwyn a hi y llynedd, gan iddynt ddod i swydd mor ddlsymwth.
OLYNYDD ALFARDD.
OLYNYDD ALFARDD. Mae Llew Llwyfo, y bardd, y lienor, a'r cetddor enwog, wedl el.benodl yn olygydd yr Herald Cymraeg, yn lie y diweddar Mr. John James Haghes (Alfardd). Mae y Llew yn dechreu ar ei orchwyl newydd yr wythnos hon.
AGORIAD Y SENEDD.
AGORIAD Y SENEDD. Ymgyfarfu y Benedd ddoe (dydd Gwener). Y maa oryn. lawe? o gyfaewldiadau wedl cymeryd lie yn nghynrychlolaeth atroedd a bwrdeiadrefi er pan dorwyd i fyny yn Awat. Rhoddwn adioddiado'r gweithrediadau yn y neaaf. <I
OLYNYDD MR. GLADSTONE.
OLYNYDD MR. GLADSTONE. Yegrifenodd Mr. Forater at Mr. Adam, y ohwlp Ryddfrydol, lythyr yn mynegu at benderfynlad i beldto ymgymeryd ag arweln- yddiaeth y blaid Ryddfrydol, hyd yn nod pe dygwyddai iddo gael at ethol, a hyny am y tybia na chawssi gafnogaeth gyffredinol y %1ad, yr hyn a ddylaaal ga&l yn y oyflawnlad o awydd mor bwyalg. Felly, bydd Arglwydd Hartington yn, debyg o gael ei ethol yn ddi- wrthwyneblad. Dywedal y newyddtaduron mat Mr. Bright fyddai i gymeryd i gadael yn etholiad yr arweinydd.
CWMBWRLA.
CWMBWRLA. Nos Lun, Ohefror y laf, bu cyfelllion o Aberaman yn ysgoldy aapel yr Annlbynwyr, yn y lie uchod, yn actio y dernyn ardderohog hwnw o walth oin prlf fardd, Htraethog, 11 Y Dydd Hwnw." Mae y cyfelllion hyn yn gwneuthur cyfiawnder a'r dernyn,ac y mae o wir werth i Gymry ymnaillduot-t-igolion gwlad 1\0 y maa ei ymnelllduaeth wedi bod yn ogoniant iddl-l glywed y oyfellllon hyn. Blin oedd genym glywed hd rhai ymnellldu- wyr yn gwrthod lIe iddynt. Ni hyderwn y bydd i'r dosharth gwelthgar yn gyffi'edlno! wheuthar eu goreu dros y bechgyn gwrol yma sydd wedt en obi alUn am yn ualg ofyn i'w met.stri ddangos iddynt reaymoldeb at hym- ddygiad. Oyd-darawlad onide yw mal eu cloi allan a gafodd y "ddwy fil," ao mal wedi en cloi allan mae y beshgyn yma, pin ar gylehdaith fel ym* yn adrodd eu gwrhydri i nl. Oredwn fod adeg noswylio yn pryaaro i'r aefydlladau gwladol, ac y bydd i grefydd flodeuo a blagnro ond cael el thraed yn rhydd o'r cyffion hyn. Cymerwyd y gad air g%n y Parch. D. Jones, gwelnldog y lie, yr hwn a'i llanwodd yndeilwngiawn; ao ar gynygiad Mr. Jones ac eillad Mi". Haddock, gweinidog parchua y Badyddwyr yn y lie, y gwyddfodolion eu cymeradwyð unfrydol i waith y cyfarfod.. Ux OEDD YNO.
[No title]
Deallwn fod nifer y gweithwyr ar ba ral yr effeithta y lock out brtsmol yn chwe' ugala mil, heblaw gwragedd a phlant. Co.,itlai ddeag mil ar ugMn o baaaa i gaei dim ond un pryd o fwyd i'r fath nifer, hyd yn nod pe na chostiai ond 6c. y pen. Ar ol wythnos o strike gan ch ward wyr Luindalfts, Abergele, aiymaflasant yn eu gorchwylton dydd Gwener diweddaf ar yr hen hrls. Gofyccst am godiad o saith punt yn y caiit, Hysbyslr nl gan newyddlon o Madrid, fod y fyddin freninol wedi cymeryd talr o safleo-dd pwyslg pjrthynol i'r Cariisdiiid yn nyffryn Caroseal. Disgwylir ymosodiad eyffelirkol yn ddioed. Aeth yn Uongddrylllad ar yr agerlong MontJ- zutna, yr hon cedd yn rhwym o Hayti i Hsvf a gyd a llw) th o be iair mil aiddego sacbau o goffi. Dywedir fod rhan o'r llwyth wedi ei ddyogelu.
IESGORODD.
ESGORODD. Ionawr 29ain, priod Mr. Evan JKmen, Cap Coch, ar ddau efeill (mab a mcrch).
BU FARW.
BU FARW. Ion. 26»ia, yn, 08 nilwydd oad, Mr. Bsn- jamln Davlea, Kecclcn-row, Cwrrisf fa. Ba yn selod oyson, diw:,d, a ff/ddlon gyda'ir Annlbynwyr pm lawer o flynyddoedd. NI bu yn nychiyd ond aaa amsor byr, ond dyodd- efodd yn dewm oddiwrth ddifLg ar.adl. Yr oedd y grafydd a br-.&sodd am gya»a!nt a flynyddau yn pybur a ehyKalia- th. Idd>» yn mhaer cystadd ac oriau raasw. Dy i i gwener canlynol ym^asglodd tjrfa i'w itb-wng 1'11'1 wely prfdd, yn mynwei-t Eglwys ) Piwyf.— W. H. B Ion. 27alu, yn 45 mlwydd ced, ar eoedfg- aeth plontya, Mirgartt, prlod anwyl Mr. Di-tld Evane, c»rpei.tijr; (Jwmnf ta. Ba yn aelod ffyddlou 9 A unlbyawy v- am flyn- yddoedi iawef. Dydd Sadv/rn oedd dydd ei hapgladd, pryd y dact'i tyrfa fav?r i'w hebzwng i 6 j ei hf r- gartref W. H. R. Ion. 27aln, yn 24 mlwydd oed, o'r darfod- edigaeth, wyth^a ar 01 irenedl^anth pleatyn, Catherine, anwyl briud Mr. DAVI i R cJiMds, Pay Olelk, Cwtaaidu. Nid oedd end tuag wyth mis er pryd y priodaalint, IIC oddeuta dau fis er pan ei badyddlwyd yn Pdouel. Va ystod yr 8.r.Dser byr hwn, yr oedd yn un o'r ffyddlonaf gyda'r achos, a dyoddefudd el ohystudd yn ymarhous; ao yr wj f yn credu iddl gael mynedlad helaeth i rrpwa 1" lawen- ydd yr Arglwydd Y dydd Sot.dwrn can- lynol daeth tyrfa luosje i dalu y deyrnged olaf l'w gwoddiilion. Bydded adenyc-1 yr Arglwydd dros ei phrlod galarua a'i baban amddifad. Heddwch i'w llwch hyd udganlad yr ndgorn diweddaf-iydd y frawdle fawr. —W. H B. Ion. 24 11 n, yn 30 mIwydd ond, ar ol byr gyatudd, Thomas Wililaras, o Benrhiwgocb, Baglan gynt, oi.I ya awr yn Abercarn. 'Gadawodd weddw a thrl o blant i alaru ar ef ol. CladdWyd ef y dydd Mawrth Ganlynol yn Abere<\rn. Ion. 25 via, ar 01 ychydig gyatudd, o'r scarlet fever, yn naw mlwydd ued. John Stephen, mab a ehyntsf arte dig Mr. W. John Gwllym ■ (Alaw Liynfuu) C'addwyd ef y dydd Mercher csrtlytiol yn mynwent henafoi yr Alltwen, pryd y gweinyddwyd can y Parchn. J. H. Jonef, Wota I). Onllwya Brace, Yeltndre a Phaiitjerwys. Ion. 28aln, yn 12 mia oed, Miry Ann, merch Mr. David Thoraai, glowr, Aberdokls. Claddwyd hi y dy ld Sidwrn canlynol yn mynwent henafol Llaugatwg. G^asaTiaeth- wyd ar yr achlyanr gan y parch. J. Matthews, Caatellnedd. Yr. Arglwydd a noctho e1 rhloni anwyl yn eu tywydd blin. Nao wylwch fy rhienl hoff, 'Rwyf hwidyw'a tach, heb boen, Yn R&nu'r hyff/d, beratdd lâ1, I'r If:Bu r addf vyn Oen.
Advertising
SILOAM, CEFSCRIBWR. T>YDDEl> hysbys y cy^elir EI3TKDDF0D yn y ILA uchod, DYDD GWENKR r OROQ' LITH, 1875. pryd y gwubrwyir yr ymg'eiswyr baddujjol mswn Baridoni.i,tth, Cerddoiiaeth, Areithlo, Adrodd, &c., Canu Cotawl. I'r C6r, heb fod dan 3J mewn rhif, a. gano oreu Datod mae rhwymau caethiw'ed," gwobr 5p. I'r C6r. heb fod dai 30 mewn rhif, a gano oreu y Marsella^se Hyma," o'r Cerddor Cym- rdg, rhif 130, gwobr Beirniad y Gerddoriaeth, yr Adrodd. &3.,— Mr. D. WILLIAM^ (Dewi Glan Llyfnwy,) Maesteg. Y mlte'r programmes yn baro3, yn cynwys yr holl faaylioa, ac i'w Ciel am y pris aiferol gan yr rsgritenydd, JOHS EGBERTS (Alawydd.) 961 Cefacribwr, Bridgend. Go'au arf a daif dtrfy g I wr fa do,th, yw ar; dy.-g." EISTEDDFOD GAD«IRIOL. DYFFRYN TEIFI. CYNELIR yr Eisteddfod-uchoi yn LLAN- BEDR PONT STEPHAN (Lunpeter) dyddiau lAU a GWENER, y lOfe'i a'r lleg o FEHEFIN, 1875. Gellir cael rhestr (,/r holl destynan, a mod an,, &c trwy anfou 2";0 mewn stamps i'r Ysgrifaii- yddion,—THOMAS LLOYD, Solicitor, Lampeter, DAVIO LLOYD, Dolgwm H >us?, do. 9ô2 DAVID JUNES, Ddeunant, do. FFitNOM TAF. CYNELIR EISTEDDFOD yn YSGOLDY y y lle\r:hod, pryduawn SADWKN, EBRILL y 1875. PRIF DESTYN. I'r Côr, hab fod dan SO mews rhif, a garso oreu, Frythoniaid dewr, i'r g;.d Alaw Ddu, o'r Gerddorfa, gwobr 5p. Beirnia.d, -HElIIAN QWENT, Ehymni. Programmes, pris ceiaiog, neu geiniog a dimau drwy y post, i' w cael gan yr Ys^rifeaydd THOS. THOMAS, 963 Bryncocb. Works, Tali's Well. "Yn mhob dai m y mae go rw/ EISTEDDFOD GLYN TARRELL. CYNELIR yr Eistaidfod uchod, DYDD GWENER Y GROQUTH, 1875. Llywydd,—Hr. D. WILLIAMS Abei-bondla, Beirniad,—Mr. D BUALLT JOKES. Prif Desty-n. Am y Bryddest oreu i'r diweddar 'f Mr. William Williams, (GfavyJim ap Rhys,) Llan- spyddid," gwobr 2p. 2s. Am hysbysiad pellsch. gwel y programme, i'w gael gan yr Y-:grifcnydi am geiciog, neu geiniog a dimau drwy y post. JOHN P OBKRT, Ysgrifenydd, 965 GaragsJed, Nr. Brecon.