Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
2 articles on this Page
[No title]
u.>.u hyfrydwch v Ban, y maen Chwyf, a Chiaig yr Esgynfa. Myned yn mlaen felly yn hedd- ychol, heb ofalu rhyw lawer am ganlyn yr oes yn ei rhwysg a'i gorwychedd ond pawb yn byw oreu y gallai, gan ofalu bod y geiniog yn dyfod yn rhwydd ac ami i'r logelL le, dyma fel y bu pethau yn y blynyddau sydd wedi myned hyd ddadleniad ydydd hwnw. Ond yn bresenol, mae hyd yn nod Potypridd am ddangos i'r byd ei bod mewn bod—llawer o ysbryd diwygiad ac anturiaeth wedi ei medd- ianu-y masnachwyr oil yn gwneud cyfne- widiadau er gwell yn eu masnachdai. Mewn gwiriouedd, mae y dref y peth arall yn awr i'r hyn doedd ddwy flynedd ol. Dywedir fod yn y drt-f a'r gymydogaeth tua 7,000 o di'igolion ond dyma oeddwn yn hel ato, ei fod yn achos o "vndod nad oes yma ddim un math o allu i ivoli a threfnu achosiou y dref, ond yn un;g y Board of Guardians, pa rai sydd wedi gweith- i<> yn dra chanmoladwy. G vviiaw« i llawer c\ nyg at sefydlu Bwrdd Ieuhyd yma tua dwy flynedd yn ol ond nid oedd y bobl yn chwenych hyny ar y pryd hwnw, abu ei dynged yn debyg i eiddo y Neuadd Gyhoeddus. Modd bynag, mynu Bwrdd Iechyd a wnawn rhyw dro. Mae y bobl yma yn dyfod yn addfetach at hyny bob dydd, ac ysbryd cli ygiad ya myned ar gyn- ydd. Peth na fu erioed o'r blaeri yn Mhontypridd oedd y cyfarfod cyhoeddus a gynaliwyd yn npuadd y New Inn, nos Wener diweddaf, dan lywyddiaeth y Parch. D. T. Davies. Amcan y cviarfod hwn oedd dadleu v priodoldeb o uno Pontypridd a rhyw dref arall i'w chynrychioli yn y senedd. Yr oedd tua thriugain o brif l'.i-nachwyr y dref yn bresenol, a chafwyd ym- d lyddaniad maith a boneddigaidd ar y pwnc. 1' tdleuai rhai dros uno ein tref a Chaerdydd, tra y golygai y parchus gadeirydd, a nifer lu- osog, mai mwy priodol fyddai ei huno a Mer- thyr—fod Merthyr a Phontypriddd yn debyg i'w gilydd o ran natur y fasnach y ddygid yn mlaen ynddynt. Mai tref borthladdol yw Caerdydd, ond fod Merthyr a Phontypridd rywfodd yn nghanol y gweithfe^dd haiarn a glo, ac y byddai yr un pethau yn debyg o ateb i'r ddwy dref. Deallwn fod y cynygiad o blaid Merthyr wedi ei gyflwyno i'r Cyfar- wvdddwyr yno, ac y bydd iddynt ymweled a'r dref hon yforv, (dydd lau), er ystyried y pwnc yn ei holl gysylltiadau. Hyderwn y bydd i'n masnachwyr a,'n holl etholwyr ymddwyn yn wrol a doeth yn y mater hwn, a chofier mai pwnc gwladol ydyw. MSRTHYR.—Tysteb.—Nos Fercher, Medi y 25ain, ymgynullodd nifer o gyfeillion i'r Tem- ple of Health, sef y Turkish Bath, yn y lie hwn, i gynal cyfarfod, i'r dyben, yn fwyaf neillduol, o gyflwyno tysteb i Mr. Thomas Atkins, Ceidwad y Bath, fel cydnabyddiaeth fechan lluaws o fynychwyr y lie, am ei dde- heurwydd gyda'r gwaith, a'i serchogwydd i'r ymwelwyr. Cymerwyd y llywyddiaeth ar yr achlysur gan E. Roberts, Vsw., Plymouth, yr hwn yn ei anerchiad agoriadol, a sylwodd yn arbenig ar gymwysder neillduol Mr. Atkins i'r swydd-ei fod yn deall ei waith yn dda, ac yn ei gyflawni bob amser i foddlonrwydd—ei fod yn deall pa fodd i ymwneud a gwahanol ddosbarthiadau cymdeithas, a chan ei fod yn Gymro trwyadl, wedi ei godi i fyny yn y dref, ei fod yn adnabod y rhan fwyaf o'r ymwel- wyr, ac yn gallu croesawu y Cymry a'r Saeson yr un fath. Yn ganlynol, anerchwyd y cvfar- fod gan Mr. H. W. Southey, Golygydd y Merthyr Express, W. Rees, Parliament Lock, W. Llewelyn, Engineer, &c., a chafwyd y barddoniaeth canlynol gan Alawydd o Lyw- el i felysu'r wledd Arwydd parch i raddau pell.— yw y rbodd Ga'dd i'w ran, heb gymhell; DeUiodd hon o ffynonell Noda gun ddymuniad gwell. Atkins fwyn a'i wen swynawl •• ei ddullwedd A'i allu rhagorawl I'w swydd, a ddenLT,, ei hawl Ef i gad wen fygedawl. Yr oedd y dysteb yn cael ei gwneud i fyny o gadwen oriawr, pel, allwedd, a locket, i gyd yn aur pur. Cyfiwynwyd y dysteb i Mr Atkins gan y llywydd; a dychwelodd yntan ei ddi- olchgarwch i'w gyfeillion mewn ychydig eiriau pwrpasol. Er bod yn meddu cyfoeth A phob manteision s"dc1 mewn golud, Fc a'r ded \ryddwch oil i'r llawr Mewn amser byr dan law afiechyd; Gan hyny, dylem rivwilio am Y feddygiiiiaeth fwyitf llesicl, Rhag cael ein cyrif yu go idnf cam A chwrdd ag aiigau'n nnamserol. M&e'r Turkis!* Hiith, fel tyetia Uu, Yn feddygi,,iaott, •mtiaeledij*, At amryw o'r clefydaii fit Yii herio gallu pob rhyw feddyg. Fe well ddolurialL'r pen ar fyr, A'r Ddueg brudd, a'r dittytf treuliad, A gwell y Khefrwst gas, a tryr Y gwenuid o'r holi gyfansoddiad. Fe wna i'r anwyd gl r.o n glau, A di dyniadau y gewyniim. A holl glfydaul Vgefu", a i- iiu, Y clelii poeth, a chlwy'r marchogioH, Qnd er cael Turkish Bath, n s bydd Fawr g'veith heb gael uweinyddwr medrus; <3iwn dystiolaetha i nos a dydd, Fod genym yma ddyn diesgus- Mi glywais deithwyr lawer pryd, Yn d'weyd bo t Atkins yn rhagori Ar bawb a welsant yn y byd— Mae hyny'n uchel glod i Gymru. A chlod parhaol i,tdo'i hUll, Am ei ddehourwydd, a'i ffyddlondeb; Mae'n hm ddywediad gan boh un Fod Atkins yn teilyngu Tysteb. Anrhegwn ef a chad wen h .rdd, I'w rhoi yn addurn ar ei ddwjfron, Fel arwydd o'r teimW:au dardd Yn ffi wd o fronau ei gym'dogion. Nawr, wele'r Dysteb iddo ef, Ond mae hi'n egwan i arnlygu Parodrwydd yr ewyllys gref, Fel gwna'r gwynebau Hon o'm deutu. ABERDAB.—Damimin Angeuol.-Medi y 87ain, cyfarfvddodd James Thomas a'i ddi- wedd drwy i ddarn o 10 syrthio amo yn ngwaith AbemanL ALLTWEN.-Cynaliodd yr ysgolion Sabboth- ol y lie uchod eu cyfarfod chwarterol dydd Sul diweddaf, pryd y cafwyd areithiau bywiog, ac adroddiadau pwrpasol, gan ieuenctyd y gwahanol ganghenau. Yr oedd yr ysgolion yn nghyd vn rhifo tua thri chant, a phob cangen wedi llafurio yn helaeth. Da genyf gael lie i gasglu fod amryw o honynt yn fech- gyn talentog a gobeithiol, ac yn debyg o fod yn ddynion defnyddiol yn y dyfodol. Maent yn deilwng o ganmoliaeth am eu hymdrech i drysori pethau da yn eu cof; ac mae eu parch- edig weinidog, P. Griffiths, yn haeddu clod am ei ymdrech dflino o blaid yr Ysgol Sab- othol yn ei hen ddyddiau.-TEITHIWR. MYNYDD CYNFFIG.-Penny Readings.-Nos Fawrth, y 24ain, yn ystafell "Iorwerth Goch," cynaliwyd un o'r cyfarfodydd uchod, a daeth cynulleidfa barchus yn nghyd. Cymerwyd y < gadair gan Llyfnwy, pryd y darllenwyd, yr adroddwyd, ac y canwyd gan y gwahanol ber- sonau yn ardderchog. 11 < AP COCH.-Dydd Llun, yr 16eg o'r mis diweddaf, cynaliwyd gwyl de gan y Gobeithlu perthynol i'r Annibynw) r y lie hwn. Yn yr hwyr, cynaliwyd cyngherdd, pryd y canwyd acyr adroddwyd amrywiol ddarnau gan E. Powell a'i gyfeillion, yn nghyd a'r Gobeithlu. Chwareuwyd hefyd amryw ddarnau yn dda gan Mr Joshua Davies, ar y perdoneg. Ter- fynwyd trwy ganu Hen Wlad fy Nhadau." TREDEGAR. — Damwain Angeuol. — Boreu dydd Llun, Medi y 23ain, cyfarfu dyn a'i ddi- wedd yn nglofa Ty-Trytt, trwy i ddarn o lo syrthio arno a'i ladd yn y fan. Ei enw oedd Edward Lewis gadawodd wraig a dau o blant i alaru ar ei ol. Deallwyf mai brodor o Lan- idloes oedd.—R. M. AWR YN NGHYFEILLACH HEN DOMOS.—Nid oes yr un o Staff y GWLADGARWR yn fwy ad- nabydilus yn ngwahanol baithau y byd na Hen Domos. Siaradir llawer am dano yn y byd mawr gorllewinol, ac nid ydyw hefyd yn wr dyeithr yn y parth gwrthdroediol i ni; ond yn Nghymru, y mae ei enw yn air teulu- aidd, a phob plentyn deg oed yn gwybod am dano. Hiraethais ganwaith am gael trem ar yr hen bererin gor-enwog, a chael cyfnewid ychydig frawddegau ag ef; ond er gwaethaf gwg, twrf. ac belyntion y byd, cefais hyny o fraint y 22ain o'r mis diweddaf, er fy mawr foddhad. Y mae efe yn wr dysgedig, coeth o feddwl, ac yn orlawn o ffraeth eiriau. Yr. wyf yn sicr na ddarfu i mi dreulio awr yn ystod gyrfa fy mywyd, mor bleserus a'r awr a dreuliais yn nglumdeithas Hen Domos. Bydded iddo ef gofio ei addewid a mi, sef gwthio ei gorpws i fy mwthyn clyd yr amser a nododd.-UN 0 YSTALYFERA. PENYCAE, GER ABERAFAN.-Nos y 24ain o Fedi, rhwng wyth a deg o'r gloch, torwyd i mewn i dy Mr. Thomas Griffiths, tra yr oedd yn berafan yn y cyfarfod, dygwyd oddiyno o £ 27 i 30 o arian, ac oriawr arian dda. Nid ydys hyd yn hyn, wedi dyfod o hyd i unrhyw wybodaeth am y lleidr neu'r lladron. Y mae amgylchiadau yn arddangos fod y drwgweith- redwyr yn ddigou cv far wydd a'r He. Hyderwn y deuir o hyd gafael iddynt yn fuan.-R.M. TONGWYNLAS.—Nos Wener, Medi 27ain, ymwelwyd a'r He uchod gau yr athrylithgar S. J. Rees ((ranogwen.) Cawsom y fraint o'i gwrando yr ail waith yn traddodi un o'i hoff darlithiau, sef Elfenau Dedwyddwch." Nid oes eisieu yr un llythyr canmoliaeth ar Miss Rees. Y mae ei chlod bellach yn hysbys trwy Gymru a Lloegr. Yr oedd ei llais treidd- gar a'i dull gwreiddiol yn gorchymyn gwran- dawiad pan yn gosod ger bron rhyddid elfen fawr dedwyddwch, yn neillduol pan yn dar- lunio y cymeriad gwrthwyneb i rhyddid, sef y cymeriadau sydd mewn caethiwed beunydd- iol, sef meddwyn, diogyn, cybydd, a'r nwyd- wyllt. Yr oedd yn fendigedig pan yn ein harwain i ben y bryn, fry i'r nefbedd, ac yn hynod ddesgrifiadol o'r orsedd wen, fawr, yr hon oedd mor ddysglaer a'r haul; ie, meddai, yn ganmil dysgleiriach, a digon o eangder i ddyn gael rhyddid am dragywyddoldeb. Yr oedd yn hynod lwyddianus hefyd yn gosod allan y cyfryngau i gyrhaedd dedwyddwch, ac yn cynghori yr ieuenctvd i osod eu nod mor uchel apherffeithrwydd. Yr oedd ar ei huchel- fanau trwy yr holl ddarlith. Llywyddid yn fedrns a deheuig gan Mr. Davies, Gland wr ac er gwneud y ddarlith yn llawD, rhoddodd Glee Party y lie eu presenoldeb, trwy ganu amryw ddarnau. Cafwyd anerchiad barddon- 01 gan y gwresog Gwilvm Brycheiniog. Yr oedd yr elw at leihau dyled Hermon. Llwydd- iant i Miss Rees i fyned yn mlaen mewn gwneuthur daioni.—GWILYM DDU 0 WENT. Y STRADGYNLAIS.-A nmkrydlondeb Claddu. —Dydd Mercher, Medi y 25ain, cyniexodd claadedigaeth Miss Margaret Williams le, merch Mr. Rees Williams, crydd, o'r lie uchod, yr hon oedd yn eneth barchus iawn gan bawb yn yr ardal. Mae'n ofynol yn ol y rheolau sydd ar ddrws yr eglwys, i bob angladd fod ar y fynwent erbyn haner awr wedi pedwar, yn y tymor hwn o'r flwyddyn. Cychwynodd yr angladd yn brydlon, ac yr oedd yno ychydig cyn yr amser, yna dechreuodd y gloch ganu, a chanu wnaeth am hir amser; ond nid oedd yno un ofleiriad i'w chlywed, er mawr siom- edigaeth i amryw berthynasau a chyfeillion yr ymadawedig. Felly parhaodd y gloch i ganu yn awr ac eilwaith hyd nes aeth yn nos, ac yna am wyth o'r gloch, fe ddaeth yn llawn brys i gyd ar dori ei wynt!—" Ymweliad ag America."—Nos Fercher, Medi y 25ain, yn nghapel Sardis, yn y lie uchod, traddododd y Parch. T. Levi, Treforis, ddarlith ddyddorol ar "Ymweliad ag America." Cymerwyd y gadair am saith o'r gloch, gan y Parch. H. Rees. Wedi anerch y gvnulleidfa, galwodd ar Mr. Levi at ei orchwyi. Yna dechreuodd y darlithydd ar ei orchwvl, a pharhaodd am yn agos i dair awr, a'r rKai hyny yn myned aeibio fel j ctydig fynydan, Hofiwn ya fawr ei glywed am haner diwrnod; ac yr wyf yn meddwl y buasai hyny yn rhy fach iddo i'w gorphen. "Barddoniaeth."—Nos Wener, y 27ain o Medi, yn nghapel Bethlehem, ger y lie uchod, traddododd y Parch. R. Williams, (Hwfa Mon), ddarlith wir addysgiadol ar y testyn uchod. Y Parch. 0. Jones, Ystalyfera, yn v gadair. Uncoiled mawi i'r ardal oedd fod mor lleied ohonyntyneigwrando; yr oedd yn werth aberthu ychydig er mwyn ei chlyw- ed. Tanchwa.—Borem dydd Sadwrn, Medi yr 28ain, yn ngwaith Waunclawdd, perthynol i gwmpeini Ystalyfera, cymerodd tanchwa Ie, pryd y llosgodd dau lowr yn bur ddrwg; ond y maent yn argoeli gwella eto. Goleu noeth sydd ganddynt oil yn y gwaith hwn, a dyma rhybudd eto i fod vn wyliadwrus gyda'r awyr Jfyrdd.—E. C. 4 NAZARETH, ABERDARE.—Prydnawn dydd lau, Medi 26ain, cynaliodd y Methodistiaid Calfinaidd eu gwyl de flynyddol yn vestry y lie uchod, pryd y daeth lluaws yn nghyd i ddifyru ar y bara brith a ffrwyth y ddeilen ddu. Yn yr hwyr, cynaliwyd cyfarfod ad- roddiadol yn y capel. Llywyddwyd ar yr ach- lysur gan y Parch E. Pugh, Cvvmbach, yr hwn orchwyl a gyflawnodd gyda'r manylrwydd mwyaf. Anerchwyd ef gan Ap Jeffrey a Chadogfab. Wedi hyny, awd yn mlaen gyda'r cyfarfod ac y mae yn dda genyf ddyweyd i ni gael cyfarfod lluosog a llewyrciius dros ben. Yr oedd y canu a'r adrodd mewn cymaint o berffeithrwydd, nes yr oedd yn peri i'r holl wrandawyr i lamu o lawenydd. ( WMBACH. Damwain A ngeuol. Nos Fercher, Medi v 25ain, yn nglofa Mri Lewis & Co., fel yr oedd dyn o'r enw David Evans yn dvfod i fyny o'r pwll ar ol gorphen ei ddiwrnod waith, syrthiodd o'r cerbyd i lawr nes y bu farw yn y fan. Gadawodd weddw a dau o blant i alaru ar ei ol. Yr oedd yn aelod proffes- edig yn Mryn Seion, Cwmbach. GLOFA HENDREFORGAN.-Medi y 30ain, anrhegwyd gweithwyr y glofa uchod a gwledd o'r danteithion a'r moethau rhagoraf a gyn- yrcha natur, gan Alexander Bain, Ysw., y perchenog, ar yr achlysur o helaetbiad y gwaeth, trwy groesi y mesurau, a chael dalen- au newyddion o lo a mwn. Yr oedd yn gweini yr arlwyaeth y boneddigion canlynol: Y Parch. Owen Jones, Capel y Wern, Ystal- yfera Mr White, arolygydd Camlas Cwm- tawe, a'i gydmares Mr. Petherick, Ynysced- wyn, a'i gydmares Mr. Ace, Ystalyfera, a'i gydmaies Mr. Jones, o'r un lie, a'i gydmares; Mr. R. Abraham, Contractor, a Mr. Lewis, Cwmllynfell. Gwedi i bawb ymddigoni i foddlonrwydd natur, symudwyd yllieiniau, ac etholwyd y Parch. O. Jones i'r gadair lywydd- ol. Er cael gwledd o nodwedd mwy neillduol, sef gwledd adlonol i'r meddwl. Anerchwyd y cyfarfod gan y cadeirydd yn Gymraeg a Seis- nig, a dilynwyd ef gan amryw o'r gweithwyr, a chan y boneddigion a enwyd uchod, yn nghyd ag anerchiadau dyddorol iawn gan A. Bain, Ysw. ei hun. C anwyd amryw ddarnau yn swynol iawn, gan gor plant y lie, dan ar- weiniad T. L. Rowlands, u Cymru lan," ac Hen Wlad fy Nhadau," gan John Thomas, a'r dorf yn eyduno yn y cydganau. Y mae parch yn ddyledus i A. Bain, Ysw. am ei ddull doeth yn rhoddi gwleddoedd sylweddol i gorff a meddwl, yn hytrach na'r dull annoeth a arferir yn dra chyffredin, sef rhoddi diodydd meddwol hyd fesur anghymedrol ar achlysuron fel yma. Y mae bwydydd danteithiol, a dogn cymedrol o'r diodydd gyda hwy, yn tra rhag- ori, heb law yr adeiladaeth adlonol i gorph a meddwl sydd yn gysylltiedig a'r gwleddoedd yr hyn sydd yn tueddu yn uniongyrchol at feithrin cariad ac undeb rhwng y meistri a'r gweithwyr at eu gilydd. Ymadawyd trwy roddi diolehiadau i'r perchenog am y wledd, a'r boneddigesau am eu presenoldeb a'u gwas- anaeth a phawb yn tystio eu boddlonrwydd i'r adloniant corfforol a meddyliol a dderbyn- iwyd yn y lie, gyda dymuniad am hir oes a llwyddiant i A. Bain, Ysw, a'i hynaws garedig gydmares.—L. ROWLANDS. BETHLEHEM, ABERCRAVE.—Nos Wener y 27ain a Fedi, traddodwyd darlith yn y capel uchod, gan Hwfa Mon, ar farddoniaeth. Y Parch. 0. Jones, Ystalyfera, yn y gadair. Nid oedd y cynulliad yn lluosog iawn, o herwydd rhyw amgylchiadau. Nid oes amgen dweyd fod y traddodiad yn wir dda wrth neb a gafodd y fraint o glywed y darlithiwr pobl- t>gaidd hwn, a chlywais ryw un yn dweyd wrth ddyfod adref, rhywbeth yn debyg i hyn Gan Hwfa ni gawn hufen. E gwyd y gwir lCyda gwen. Barddoniaeth yn hur ddawnu—-a draethodd, Dn 8 nrofiwy ei wetu> Ei drafod wnaeth yn urefnus; Llusgai rawn, a Uosgai'r us. Diamheu y gwerthfawrogir y ddarlith hon gan bawb a'i cly wsant, ac y bydd n golfed i'r rhai fethasant fod yn bresenol. Yr oedd yr elw yn myned at leihau dyled y capel.—UN O'R LLE. NANTOABW —Dydd LIan, Medi 23ain, oedd ddiwrnod a hir ddysgwylid gan ddeiliaid yr Ysgol Sabbothol yn y lie hwn, ac wedi hir ddyegwyl, fe ddaeth y dydd, ac ni gawsom wledd ragorol o de a bara brith ac wedi i bawb gael eu gwala a'u gweddill, awd i gael gwledd o natur arall, sef cyf- arfod adroddiadol, acerbyn saith o'r gloch yr oedd yr addoldy yn orlawn o bobl. Wedi i Mr. Beynon gymefyd y gadair, awd at waith y cyfarfod. 1. Canu Elliot. 2. Adrodd Two Sisters" gan John. 3. Adrodd Trefn vr lachawdwriaeth gan SalathieL 4. Arodd Bedd fy Mam gan Davies. 5. 1 drodd "Mynydd Calfaria" gtn XLewis. 6. Ymddyddan am y Testament New- ydd gan Davies a Thomas. 7. "Adrodd "Fy Mrawd Bach" gan Llewelyn. 8. adrodd "Llwydd- iant yr Efengyl" gan Lewis. 9 Adrodd "Y Teulu Dedwydd" gan Rosser. 10. Adrodd "Y Duwiol gan Mathews. 11. Adrodd "Merch Jeptha gan Jenkins. 11." Iesn yn Wylo gan Morgans. 14. Adrodd Y Cristion a'r Rhagrith- lwr" gan Thomas a Jenkins. 14. Adrodd hanes Jonah o'r Cronicl. Wedi cael ton gau y cor, YW- adawodd pawb wedi eu llwyr boddlonL
[No title]
Prydnawndydd Sadwrn di eddaf, yn Aber- aman, collodd bachgenyn o'r enw W. Williams; naw oed, ei fywyd trwy i gert fyned dros el ben. Yr oedd y bachgenyn yn difyru ei hun trwy osod cerig o dan olwynion y gert, a thra wrth y gwaith hwn sirthiodd o dan yr olwyn. Yr ydym yh cael ein rhybyddio gan bro' ffwydi y tywydd i barotoi ar gyfer gauaf cale" yn y misoedd dilynol. Dydd Sadwrn diweddaf, etholwyd Alder- i man Allen yn Arglwydcl Faer Llundain am I flwyddyn ddyfodol. Y mae yn ^erthyn 1 enwad y Wesley aid. Boreu dydd Sadwrn diweddaf, cymerodd ymosodiad llofruddiog le yn [iloomsburf square, Llundain. Yr oedd tri o gerddorioB ar eu ffordd i'w cartrefi, pryd yr ymosodw^ arnynt gan ddau ddyn, y rbai, fel y tyblr, oeddynt Wyddelod. Saethwvd un o honynt trwy ei lungs, ac y mae mewn sefyllfa be^; yglus iawn. Y mae un o'r ymosodwyr ^re(jl cael ei ddal. Y mae yn ymddangos It Gwyddelod feddwl mai detectives vn m vued i'w dal oedd y cerddorion. Dycld Gwener diweddaf, yn Liverpool, yr oedd dyn o'r enw Brown a'i wraig yn cweryl3; a hyny y tu allan i'w ty. Cyn terfynu, taratf- odd Brown ei wraig ar ochr ei phen, a syrth' iodd ar gareg, a bu farw yn ystod y pryd' nawn. Cymerwyd y dyn i fyny am ddyD' laddiad. Oywedir wrthym am un hen foiieddicle-, yr hon bob amser wrth gyflogi gwas, a ofviiaJ iddo a fedr efe chwibanu. Y dydd o'r blaen, gofynwyd iddi pam yr oedd yn gofyn y fath ofyniad, pryd yr atebodd, Bob amser pan yr anfonaf y gwas i dynu diod, yr ydwyf yn gor- chymyn iddo chwibanu tra y mae wrth y gor- chwyl, fel y gallwyf fod yn sicr nad ydyw profi y ddiod." HUNAN-LADDIAD AR YR HEOL.-Boreu dydd Gwener diweddaf, rhwng pedwar a phump o'r gloch, gwelodd heddgeidwad ddyn trwsiadus yn eistedd ar ochr yr heol yn N e wins ton- Pan welodd y dyn yr heddgeidwad, cododd i fyny, a cheisiodd redeg ymaith. Gwelodd yr heddgeidwad nad oedd yn gallu rhedeg, ac er- byn myned ato, gwelodd gyllell yn ei law, » gwaed ,n rhedeg o glwyf dwfn yn ei wddf. Cafwyd cerbyd mor fuan ag yr oedd yn bosibl, ac awd ag ef i Glafdy St. Thomas ond er iddo gael cymaint o gynorthwy ag a allai gallu dyn- ol ei roddi iddo, bu farw mewn oddeutu haner awr. Anrhegwyd tylodion tylodty Llanelli, ddydd Sadwrn diweddaf, a chiniaw ddanteithiol ar draul Colonel a Mrs. Stepney, o'r Dell. Y mae yr adroddiadau cyllidol wedi eu cyhoeddi, ac er eu bod yn dangos lleihad mawr yn ystod y chwarter" y mae y cynydd am y flwyddyn yn dyfod i dros filiwn o bunau. Cynaliwyd cyfarfod Diwygiadtl yn y Crys- tal Palace ddydd Llun diweddaf. Yr oedd yno gynulliad lluosog o'r dosbarth gg,eitbiol- rhyw bedair mil ar ddeg yn fwy na'r dydd Llun blaenorol. Yn y prydnawn, eistedd odd chwe chant i gymeryd ciniaw. Llywyddai Mr George Potter, a thraddodwyd anerchiadau gan Mr Ayrton, ac aelodau ereill o'r blaid Ryddfrydol. Yr ydym yn cael fod Mr J. Aspinall Turner, diweddar Aelod Seneddol dros Manchester, wedi marw. Efe oedd un o'r ddau vmgeisydd a fu yn llwyddianus i droi Mr Bright -a Gib- son o fod yn aelodau dros y ddinas hono. Er ei ymadawiad a'r Senedd, y mae wedi byw yn hynod ymneillduol. Y mae prawf y Ffeniaid a gyhuddir o fod a llaw vn yr ymosodiad llofruddiog yn Man- chester, yn parhau i fyned yn mlae-n. Y mae pedwar wedi eu dwyn yno o Runcorn, y rhai a gredir oeddynt a Haw yn yr anfadwaith. Cy- merodd ymchwiliad manwl Ie dydd Llun di- weddaf, yn yr Amwythig am Deasy ond er i hysbvsrwydd gael ei dderbyn ei fod yn ym- guddio yno, ni chafwyd afael ynddo. Dywedir y bydd y cnwd swgwr yn Louis- iana eleni gymaint arall a'r llynedd. Oddiwrth adroddiad a gvhoeddwyd yn ddi- weddar, yr ydym yn cael fod nifer heddgeid- waid New York yn 2,366 o wyr. Yn ystod y tri mis diweddaf, cymerasaot i fyny 27,823 o wabanol droseddwyr, a daethant o hyd i 2,986 o blant wedi crwydro oddiwrth eu rhieni neu y rhai a ofalent am danynt. Yn mlirawflys Middlesex, yr wythnos ddi- weddaf, cyhuddid dyn o'r enw Fowler, a gy- merai arno fod yn.feddyg, o werthu llyfrau a phapyrau argraffedig, y rhai oeddynt o gymer- lad gwarthus. Oyfaddefodd ei fod yn euog, a chondemniwyd ef o fod yn niweidio moesau y cyhoedd. Trwy fod y tystiolaethau mor gadarn, dedfrydwyd ef i ddwy flynedd o lafur caled. Torodd ystorom arswydus dros Venice un diwrnod yr wythnos ddiweddaf, yr hon a achosodd ddinystriad amryw dai, a cholliad lluaws o fywydau. Credir y bydd i'r enwd cotwm yn ngwahan- ol daleithiau America elem, gyrhaedd i 1,826,000 o bales. Dydd lau, yr wythnos ddiweddaf, terfyn- odd prawf Wiggins, am lofruddiaeth Lime- house, Cafwyd y carcharor yn euog, ond er- fyniai y rheithwyr am drugaredd iddo ar y -tir fod y weithred wedi ei chyflawniheb un rhag- fwriad. Bu y rheithwyr yn agos i dair awr yn ystyried yr achos, a dedfryawyd ef yn y dull arferol. Addawodd y harnwr anfon deis- yfiad y rheithwyr i'r lie priodol. O'r America, yr ydym yn cael y newydd anhapus fod y. clefyd melyn, yr hwn sydd wedi lladd cymaint yn New Orleans, yn ym- daenu i ganolbarth JU>ttiaiana.