Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
4 articles on this Page
[No title]
Saron Hall, Aberaman, Medi 9, 1867, i wobr- wyo Mr. John Williams, goruchwyliwr pwll Ynyscynon, ar ei ymadawiad a'r lie, i fyned i Treorky, Cwmrhondda. Cawsom gyfarfod lluosog, a dyddoiol iawn hefyd; ond nid oedd y dysteb yn werth ei galw yn dysteb o gwbl braidd, a hyny am fod y teilyngdod yn llawer mwy na'r wobr; ond wedi'r cyfan, yr oedd tysteb fechan fel yma, ar amser mor dlawd a chyfyng ag ydyw ar weithwyr yn bresenol, yn profi ar unwaith beth oedd teimladau calon y gweithwyr pan yn myned i golli eu hen feistr, ac nid ydym yn petruso dyweyd nad ydyw Mr. Williams mor deilwng o dysteb a neb a gafodd dysteb erioed y mae ei ofal mawr am y gweithwyr, yn nghyd a'i fedrusrwydd i awyru y gwaith, yn profi ar unwaith ei fod yn un o'r dynion goreu a fedd yr oes fel arolygwr gwaith glo. Y mae yn dda genym allu dy- weyd i Mrs. Williams gael cydnabyddiaeth gan wragedd gweithwyr Mountainash. Y mai yn ymddangos fod Mr. Williams wedi bod yn arolygwr am rai blynyddau yn Moun- tainash ac ar ei vmadawiad a'r lie, fod y gweithwvr am rodd, tysteb iddo y prydhwnw, ond iddo wrthod, am fod ychydig o anghydfod ihyngddo a rhai o'r meistri; ond i lanw'r bwlch hwnw, cyflwynasant set o lestri te arian gyda'r harddaf a welais erioed i Mrs. Williams. Ond at y cvfarfod. Etholwyd Mr. Pugh, pwyswr y gwaith, i fod yn llywydd y cyfarfod. Wedi anerchiad gan v llywydd yn bwrpasol ac yn fyr, cawsom gyfarchiad gan y beirdd yn ddoniol dros ben. Can gan Hywel Cynon. Araeth gan Rees Price. Can gan T. ab Dewi, 0 paid gormesu'r gweithiwr tlawd," yn bur effeithiol. Araeth a chan gan Benjamin James. Dyrchafai ef Mr. Williams yn benaf am ei ymdrech i gael goleu noeth i'r gweith- wyr. Gair gan Rees Jenkins, y mae y brawd yma yn hen weithiwr i Mr. Williams, a dangosa hiraeth mawr ar ei ol. Gair gan Thomas Davies; dangosai y cyfaill yma hir- aeth mawr ar ei ol, a dywedai fod Mr. Wil- liams wedi dysgu pethau iddo nad oedd ef ei hun wedi meddwl erioed am danynt. Gair gan Wm. Howells. Dywedai yn laf, ar y llawenydd o fod dyn yn cael ei godi yn 2il, fod Cymro yn cael ei godi yn 3ydd, fod gweithiwr yn cael ei godi. Can gan David Jones yn bur ddoniol. Gair gan Evan Mor- gans, Treorky. Can gan Edward Edwards, Treorky, a phenillion o'i waith ei hun yn ateb yr amgylchiad i'r dim. Yr hen frodyr Tho- mas Thomas a James Jones yn cyflwyno'r dysteb, yn nghyd a Mrs. Pugh yn cyflwyno tysteb Mountainash i Mrs. Williams. lawn orchwyl yr anerchiat1-yn hollol Rho allan ein teimlad Nod manwl o'n dymuniad, A geiriau mwyn i'r gwr mad. Cawsom ddifyrwch mawr wrth fyned trwy y seremoni hyn. Gair gan T. ab Dewi, yn benaf ar ddynoliaeth Mr. Williams, yn nghyd a'i allu i awyru gwaith. Anerchiadau gan y beirdd. Can a Chydgan gan Hywel Cynon. Wele rai o gynyrchion y beirdd:— Ein Llywydd caredig svdd 'nawr yn ymadael, Mae teimlad hiraethus gan bawb ar ei ol; Hen undeb eariadus sydd boenus i'w ddatod, Bydd cofion o hiraeth yn llanw pcb col. Mae'n dringo i fyny 0 hyd er's blynyddau, Yn uwch ac yn uwch pob Tsgogiad a rydd; A'r oil trwy ei lafur a'i ymdrech ei hunan, Heb fawr o fanteision wrth ddechreu ei ddydd. Ni fu unrhyw weithfa trwy Gymru yn gyfan, Yn medou gwell heddwoh gwell undeb a thrcfn; A diau fod teimlad holl weithwyr High Duffryn, Yn barod wrth symud i'w ddwyn ar eu cefn. Llwvdd iddo o tralon, hir oes fo i'w deulu, A myrdd o gysuron mewn hedd a mawrhad, A phe y dyehwelai 'nol pto rhyw adeg, Derbynid ef genym fel plant am eu tad. Williams yn wir a welaf- drwy y llun Tra llwyr y darllenaf; Cain ei bryd a thalcen braf—llwydd dibaid Yn ddiau o'm enaid iddo ddymunaf. Didwyll i mi yw dwedyd--y cawswn Fwy cysur a gwyr fyd; A Uawnach havddach o hyd--bob amser Ar ei gyfer fod ei wraig hefyd. Mynych roir Testimonial-i dewyn Diwerth f'o mewn ardal, Ryw orchwyddog swyddog sal, Na fydd ond gwr penfeddal. Ond heddyw y ceir ffrynd haeddol,—cyfiawn Yw cofio'n wresogol Am a wnaeth,-hiraeth ar 61 Hwn a fydd, a'i wen foddol. "John Williams" sydd bob amser-yn siarad Yn siricl heb drawsder, Nes bo'n lion calon cottier Dan ei bwys, herwydd dawn ber. Dyn call a'i ddeall yn dda,—dyn diwyd Yn deall trin Glofa; Awyrwr yw ni wyra Y t&n blin, tyn e ei bla. Diau Insole yw'r dynsawd—ga elw, A'i Golliers waith didlawd Mor unffurf, 'fydd nemawr anffawd Na glo yn brin, o gael ein brawd. Ar ei 6) mae llawer wyla,—gwylied Holl Golliers Cwm Rhondda Na wneir cam a'r dinam wr da, Neu Aberdfir wir brydera. WILLIAM. Canwyd yn Ynyscynon—em eiriau Ei mawrwych enwogion; Ninau rho'wn fawl, didawl don, I'r gwr sy n mhlith goreuon. Mynwesol gymwynaswr,—a brofwyd Yn brif oruchwyliwr Insole gawn yn sel y gwr Yr addien gyfarwyddwr. Haeddianol trwy ei ddoniau-ei ddeall A'i ddiwyd feddyliau; Cwyd bob dydd mewn clodydd clau Ydyw ein dymuniadau. Hynt weddua llwyddiant iddo-yr enwog A'r anwyl hen Gymro Yn ein bryd, ac yn ein bro Da gyfaill gwnawn dygofio. Howfiii WILLIAMS. Wedi talu diolchgarwch i'r llywydd, ym- adawoud b wedi eu llwyr foddluni,—W.
HIRWAUN.¡
HIRWAUN. Nos Lun diweddaf, cynaliwyd cyfarfod yn yr Ysgoldy Brytanaidd, i'r dyben o fabwys- iadu cynlluniau priodol ac effeithiol er cyr- haedd yr amcan teilwng o anfon aelod cymhwys i'n cynrychioli yn y Senedd fel bwrdeisdref Ymneillduol. Y Parch W. Williams, Nebo, yn y gadair. Dywedodd Mr Williams, ein bod wedi cyfarfod o'r blaen, ond nad oedd y cyfarfod hwnw ond un rhagarweinio), a gobeithiai y byddai i bethau wisgo ffurf fwy benodol a gweithgar yn hwn. Yr aelod new- ydd yw y pwnc. Yr ydym o'r un farn a Mer- thyr ac Aberdar, sef y dylem ni gael Ymneill- duwr trwyadl yn y Senedd, ac tad oes dyn ar y ddaear yn fwy cyfaddas na'r un ag y mae ein llygaid arno yn bresenol, sef y Parch H. Richard. Mae y Mesur Diwygiadol wedi rhoi pleidlais i filoedd o'r newydd yn y fwr- deisdref hon, ac y mae y mwyafrif 0 ddigon yn Ymneillduwyr ac 0 ganlyniad, mae cyf- iawnder a rheswm yn galw am i ni gael ein dyn. Y mae c > foeth yn ein herbyn wrth bob tebyg, ond yr oedd yn teimlo yn obeithiol ar yr un pryd. Yr oedd wedi clywed fod teg- wch, boneddigeiddrwydd,a rhyddid yn ngolwg mawrion Dowlais. Yr oedd yn llawenhau fod ambell un o'r dosbarth uchaf yn eydnabod hawliau y rhai oedd danynt. Yma siarad- oedd y parchus gadeirydd yn llym ar egwydd- or y screw; ond dywedai fod adeg fel hyn yn ddefnyddiol, gan y rhoddai fantais i ddangos ein hegwyddorion, ac i ymarfer gwroldeb a chydwybodolrwydd. Yr oedd angen am ddyn- ion fel Mr. Richard. Bu amser pan na chyd- nabyddid cymwysder gweinidog a Christion i ymwneud a gwleidyddiaeth. Eu rhan hwy oedd bod yn dawel, a dysgu y werin i ddy- oddef gorthrwm ond erbyn heddyw mae y byd yn ddigon goleu i weled y gall y Cristion j fod yn ddinesydd, a'r dinesydd yn y Cristion. Yr oedd arnom eisieu Cymro fel y cyfryw- un o'n cenedl anwyl ein hunain, yn alluog i'n hamddffyn yn garedig ac argyhoeddiadol. Yr oeddem wedi cyfarfod i drefnu mesurau i ddychwelyd Mr. R. i'r Senedd, a dymunai alw y rhai oedd o'i gylch at eu gwaith. Gofynai Mr. Howell Jones, beth oedd ter- fynau Hirwaun ? Atebodd Mr. D. E. Williams ei fod yn debyg y buasai y Boundary Commissioners yn mwyhau y lie yn hytrach na'i leihau, ac y buasai yn well i ni weithredu ar y dybiaeth y bydd i'r lie oil gael ei gynwys yn y fwrdeis- dref. Cynygiodd Mr. W. Williams, London House, fod y lie i gael ei ranu yn ddosbarthiadan, a gofal pob dosbarth i'w ymddiried i ddau aelod o'r pwyllgor. Eiliwyd y cynygiad gan Mr. Howell Jones. Yna cynygiwyd fod ugain i'w dewis yn bwyllgor ond gan y tybid y byddai y gwaith yn ormod i ugain, cynygiodd y Parch. W. J. Williams fod awdurdod i'r pwyllgor i ych- wanegu at eu nifer, yr hyn a basiwyd yn un- frydol. frydol. Yna neillduwyd niferyn bwyllgor. Galwyd ar amryw i siarad ar gymwysder Mr. Richard. ¡ Dywedodd Mr. Howell Jones, ei fod yn hofl" I o'i enw fel Cymro ag oedd wedi teimlo drosom fel ei frodyr. Pan deflid sarhad dirmygus arnom, fel y gwneir yn ami yn y Senedd, a manau ereill, nid oes genym braidd ddyn yn medru, gyda nerth ac awdurdod, ddweyd gair o'n plaid. Yn ngwyneb drwgliwiad ein dir- mygwyr daeth Mr. Richard allan yn ddiwedd- ar yn y Star, a dangosodd y gwir am danom. Wel, yr oedd hyn yn werthfawr yn ngolwg pob dyn ag oedd yn meddu gwreichionen o genedlgarwch. Dywedai y Parch. D. Jones am dano fel Ymneillduwr dewr, ac felly yn teimlo dyddor- deb neillduol yn naw 0 bob deg o honom. Yr oedd yn weithiwr ac yn business man; ac er ei fod wedi codi o'r dosbath cyftredin, yr oedd yn uchel fel boneddwr, ac yn addas i eistedd gyda phendefigion. Yr oedd yn ein hadnabod yn dda. Gwyddai ein cymeriad a'n hangenion, a gwyddai y dull i'n gwasanaethu. Ffyddlon- deb oedd yn angenrheidiol, sel fel eiddo'r tad- au, ysbryd i aberthu os angen, a dyoddef dros y gwir, a theimlai yn sicr y byddai i ni enill y dydd. Nid oedd Mr. John Morgans yn caru clywed y gair Ymneillduol" mor ami, gan ei fod yn swnio yn gul a sectyddol. Dywedai Mr. Howell Jones y buasai ynteu mewn gwlad fel America yn teimlo felly hefyd ond gan fod genym Eglwys Wladol, yr oedd v gair yn hollol briodol. Yr oedd hawliau Ymneillduwyr heb eu cydnabod fel y cyfryw, ac am hyny yr oeddem am gael Ym- neillduwr i sefyIl fel Ymneillduwr yn erbyn encroachments yr Eglwys Wladol. Nid cy- munwr a feddylai wrth Ymneillduwr, ond dyn yn teimlo dros ryddid crefyddol. Dywedodd y cadeirydd wrth derfynu fod Mr. Richard yn cael ei gydnabod gan ddynion uchaf a galluocaf ein gwlad. Yr oedd yn gyf- aill i Cobden a Bright. Yr oedd ei farn a'i lais yn dylauwadu ar holl lysoedd Ewrop fel ysgrifenydd Cymdeithas Heddwch; ac os a i'r Senedd, bydd ei allu, ei sel, ei ddyfalbar- had, a gloywder ei gymeriad yn sicr 0 enill sylw, a dylanwadu er ein lies. Cawsom gyfarfod da. Yr ydym yn hyderus y bydd i Hirwaun wneud ei gwaith yn ffydd- lori, gwrol, a gonest, heb na Deuras na Judas yn eu plith. W.
[No title]
TREHAFOD.—C vnaliwyd cyfarfod cystadleu- ol gan Gyfrinfa Iforaidd y lie uchod yn y Farmer's Hotel, Awst 24ain, dan lywyddiaeth Mr. E. Plummer. Beirniad y farddoniaetb, areithiau, &c., Mr. W. Thomas (G. G. Ffrwd), a'r ganiadaeth, Mr. H. Mills, Pontypridd. Aethpwyd drwy y programme yn ganmolad wy dros ben, a therfynwyd y cyfarfod mewn awydd cael un o'r fath etoyn fuan.—CEINION- YDD. RHYMNI.-—Cynaliodd yr Iforiaid Undebol y He hwn eu cyfarfod trimisol yn ngwesty Dafydd Iago, ystafell Cyfrinfa Tywysog y Cymry, adnabyddus wrth yr enw Tredegar Newydd, dydd Llun, Medi 2il, pryd y der- by ni odd yr hyn oedd ddyledus oddiwrth y cyfrinfaoedd, sef y cyfanswm o £28. Talwyd allan fel y canlyn:—I Gyfrinfa Tywysog Llewelyn, £ 16 Cyfrinfa Catwy Ddoeth, £4; Cyfrinfa Owen Glyndwr, X8. Y cyfanswm yn nghyd 928 fel arian claddu. Eto trysorfa y i veuliau. I'r brawd Owen Roger am was- anaethu y swydd 0 genad i'r gynadledd fly- nyddol, £1 15s. i'r brawd loan Iago am yr un gwasanaeth, 91 15s.; i lywydd y dosbarth, Edmund Gwilym, Is. i ysgrifenydd y dos- barth, 15s. cyfanswm A:4 10s., a'r gweddill yn Haw y llywydd. Hefyd yr oedd brawd ag oedd wedi bod yn aelod am bump mis yn N gh yfrinfa Meillion Pantywern wedi marw, feHy heb fod yn ddyledus i'r tal cyntaf; ond yn llghyfarfod Mehefin diweddaf, penderfyn- wvd dwyn y mater trwy y dosbarth, a neilldu- wyd Edmund Gwilym a Thomas Edwards, dau frawd o Gyfrinfa Edol larll, Caerloyw, ac y mae y ddau frawd wedi profi eu cymwysder i'r swydd. Trwy fod y casgliad wedi cyrhaedd yn bresenol uwchlaw naw punt o arian, felly gwelwn mai yr egwyddor wirfoddol yw y fwyaf lwyddianus, er cymaint yw ystwr thai dynion am gofrestru, yr hyn, pe llwydd- ent i'w gael, a ddinystra yr amcan oedd gan ei sylfaenwyr, sef byw yn annibynol ar gyf- raith y tir.—LL. D. YSTALYFEEA.—Tysteb Dr. Rogers.- Y mae vn hynod dda gan drigolion y lie hwn, yn nghyd a'r cymydogaethau cylchynol, fod pwyllgor wedi ei ffurfio er cael tysteb i Dr. Rogers. Beiddiwn ddweyd nad oes neb yn teilyngu yr arwydd hwn 0 barch yn well na'r hen Ddoctor parchus am y gwasanaeth y mae wedi ei wneud dros gelf a gwyddor, adeilad- aeth sefyllfa gymdeithasol ein hardaloedd, yn nghyd a'i gefnogaeth parod i bob symudiad da, ac yn neillduol ei barodrwydd a'i fedrus- rwydd fel meddyg. Nid dyn yn llafurio er mwyn arian yn unig yw Dr. Rogers. 0 na, bid bynag, y daw 0 hy d i glaf, bydded dylawd neu gyfoethog, ac estyna iddo nawdd, hyff- orddiant, a ffysic, heb ystyried a fydd tal neu ad-dal am hyny byth. Mewn gair, dyngarwr trwyadl yw Dr. Rogers. Yr ydym yn cofio am ryw noson y galwasom gydag ef am help er cynorthwyo trysorfa yr Ysgol Frytanaidd, ac vnteu yn. ei ffordd arw a digrif, priodol iddo ef ei hun, a ddywedai, 0! fy machgen bach i, b'le caf arian i roddi i chwi ?" Gwydd- och chwi, Dr., yn well na mi," oedd yr ateb. Wel," ebai ynteu, "faint sydd yn eisieu?" I Dywedwyd wrtho y swm, ac nid swm fychan oedd hefyd. Wei, wel," ebai, a thynodd y cheque book allan, ac ysgrifenodd cheque am y I' cwbl oedd yn angenrheidiol, a thrwy hyny gwnaeth y pwyllgor yn ddiddyled, a dybenu traft'erth a gofid llawer o bobl weiniaid ag oedd o dan y baich. Yr ydym y fynyd hon yn teimlo ein dyledswydd o dalu parch lie y mae parch yn ddyledus," a dymunwn alw syhv pwyllgor y dysteb yn Ystalyfera at yr angenrheidrwydd, er cario allan y dysteb yn 1 lwyddianus o ffurfio pwyllgor yn Ystradgyn- lais, Abercrave, a Chwmtwrch, gan y gwydd- om fod canoedd lawer yn y lleoedd hyn a ddy- munant daflu a llafurio dros y mudiad 0 wir barch i Dr. Rogers. Gan fod Dr Rogers yn bwriadu, ar gais lluaws o'i gyfeillion, i agor surgery eto yn Ystalyfera. Gobeithiwn y bydd i bawb i wneuthur eu goreu er cael tysteb hardd iddo, fel y gaUom ei longyfarch ar ei ddvchweliad yn ol ag anerchiadau teilwng 0 honofel meddyg a boneddwr.- U RIEN. WITTON PARK, GOGLEDD LLOEGR.—Ymwel- iad Miss S. Granogwen Rees.-Y mae genyf y fraint werthfawr o anfon ymweliad yr athryl- vddes uchod yr wythnos hon, yn nghyd a man i ithau ereill, i golofnau y GW LADGARWR. Y mae Miss Crauogwen wedi bod yn foddion i dynu lluoedd o (iymry at eu gilydd yn y lie uchod 0 Berry Edge, Stockton, a Middlesbro', pa rhai ag oedd yn hoff gan fy nghalon eu o-weled yn gwneud eu hymddangosiad. Awst 29ain, cawsom ei darlith gyntaf yn Saesoneg, sef Elfenau Cymeriad Da." Y cadeirydd oedd Mr. Spoor, yr hwn a'i llanwodd ynfodd- haol i'r pen. Dangosodd Miss Rees, er wedi ei geni yn ngwlad Gymreigaidd sir Aberteifi, y medr siarad. iaith y wlad hon i foddlonrwydd cyffredinol y brodorion. Nos Sadwrn, Awst 3lain, cawsom yr ail ddarlith ganddi yn nghapel y Methodistiaid Calfinaidd y lie uchod, yn Gymraeg glan, gloew, ar y testy n hwnw, "Elfenau Dedwyddwch." Etholwyd y Parch. T. J. Jones, gweinidog y lie uchod, i'r gadair, yr hwn a'i llanwodd yn ddeheuig. Cawsom ein boddloni eto yn y ddarlith hon. Ar y diwedd, cawsom gynyrchion amryw 0 feirdd, pa r hai a ganodd glodydd uchel i Miss Cranogwen. Y mae wedi addaw dyfod yma eto tua'r Pasc nesaf. Awst 30ain, yr oedd yn ddiwrnod pwysig iawn trwy yr arddangosfa fiodau, pa un ag sydd yn arferol 0 gael ei chynal yma bob blwyddyn. Cyfeiriais fy nghamrau tuag yno, ac wedi i mi gyrhaedd y fan, cyfarfyddais a'n hoffus ddarlith- yddes, Miss Rees. Wedi bod yn cael golwg ar un o rhyfeddodau y byd, ac yn ei chwmni y Parch. T. J. Jones. Ni welais erioed y fath olygfa pan y canfyddais y blodau ardderchog ag oedd yno, a natur yn ymddangos yn ei ogoniant. Yr oedd tri seindorf yn bresenol, pa rhai a chwareuasant yn soniarus dros ben. Yr oedd yno amryw filoedd o edrychwyr yn bresenol.—GOHEBYDD.
[No title]
Y mae yn cael ei hysbysu mai Sir George Bo wen, Llvwydd presenol Queensland, fydd canlynydd Syr George Grey yn Llywyddiaeth New Zealand. Y mae y Llywydd Grey wedi llenwi ei swydd yn ystod y cyfnod mwyaf pwysig yn hanes y drefedigaeth. Y mae wedi bod ) n Llywydd New Zealand ddwy waith. Dydd Gwener diweddaf yn y Thames Police Court, cyhuddid un Edward William B Perry, clerc cyfreithiwr, 0 adael ei wraig a chwech 0 blant i ofal awdurdodau y plwyf, Yr oedd efe wedi gwneud yr un peth amry^ o weithiau o'r blaen, a dedfrydwyd ef i dri mis o garchaiiad, gyda chaledwaith. Dywedai yr ynad, nad oedd yn rhesvmol fod y treth-dal; wyr yn cael eu trethu 0 28s. yr wytbnos 1 1. gadw teulu un oedd yn alluog i'w cadw el hunan. Dydd Gwener diweddaf cynaliwyd treng' holiad ar gorph menyw o'r enw Catherine Fitz- gerald, yr hon a gafwyd ar un o ystrydoedd Llundain a'i gwddf wedi ei dori, mewn can- lyniad i syrthio ar lestr pridd oedd yn ei llaW- Oddiwrth y tystiolaethau, cafwyd ei bod yn fenyw o gymeriad uchel, ac nad oedd din1 effaith meddwdod ami. Dygwyd rheithfarn 0 farwolaeth ddamweiniol ar ei hachos. j XUyfrifir y bydd i expedition Abyssinia gostio 0 dair i bedair miliwn 0 bunau. Y mae Mr Ernest Jones wedi ei ethol gO gynrychiolwyr dosbarth gweithiol Manchester, fel eu hymgeisydd dros y ddinas. Darfu 1 Mr Jones, wrth dderbyn y gwahoddiad, amodi y buasai iddo fyned i'r poll. Bydd iddo ymgeisio am y trydydd sedd y mae yr Arsawd Diwygiadol wedi ei xoddi i Manches- ter. Y mae colledion mawrion wedi cymeryd lie yn Killarney trwy lifogydd ychydig nosweitb- iau yn ol, ac amryw bontydd wedi cael eu carlo ymaith. Ychydig ddyddiau yn ol, cafodd dyn o'r enw James M'Evoy, 28ain oed, ei gicio i farW- olaeth yn Ancoats, Manchester. Y mae yn ymddangos mai cweryl Gwyddelig ydoedd, ac, y mae dau o'r frawdoliaeth wedi eu cymeryd 1 fyny dan y cyhuddiad 0 ddynladdiad. 0 Paris, yr ydym yn cael cadarnhad i'r ad- roddiad taenedig fod vr Amerawdwr yn fuatt yn bwriadu ymweled a'r Brenin William yo Berlin. Nid yw yr amser modd bynag wedi ei benderfynu. Dywedir fod meusydd yd Ohio yn dyoddef yn fawr 0 eisiau gwlaw. Y mae James Decker, Cussewago, swydd Crawford, Pennsylfania, yn awr yn gant a phum oed. Y mae wedi bod yn byw yn Y lie hwn am driugain mlynedd. Y mae efe eto yn eithaf iach, ac yn alluog i gerdded 0 amgylch ei fferm, ac yn achlysurol y mae yn cerdded dwy neu dair milldir i fasnachle y gymydogaeth. LLOFRUDDIAETH HYNOD YN MILAN.- yr oedd Count d'Arragona, cyn is-genadydd Spain, wedi penderfynu anfon ymaith ei ger: bydwr, un Mazzeli, 30 oed, ac yr oedd wedi penodi ar adeg ag yr oedd efe i roddi i fyny yr allweddau a phethau ereill oedd tan ei ofal i'w olynydd. Yr oedd v Count yn bresenol ar yr adeg, a chymerodd pob peth le mewn modd gweddus. Dywedai Mazzeli wrth ei gyn-feistr, wrth roddi i fyny yr allweddau, Dyma un, dyma un arall, a dyna'r olaf," pryd y trywanodd efe y Count yn ei ymysgar- oedd, fely syrthiodd ynfarwyn y lie. Cyflawn- wyd y weithred mor gyflym, fel na wybu y rhai oedd yn bresenol am beth amser beth oedd wedi dygwydd, trwy vr hyn y cafodd y llofrudd lonydd i ddiane o'u gafael, a cheisio tori ei wddf ei hun. Modd bynag, cyn iddo wneud ond ychydig niwed iddo ei hun, cy- merwyd ef i fyny. Nid oedd Count Tullo ond 27ain oed, ac heb fod yn briod ond am ychydig fisoedd. Oddiwrth adroddiadau sydd newydd eu cy- hoeddi am 1865, gan Brif Gofrestrydd Lloegr, yr ydym yn cael mai poblogaeth y Deyrnas Gyfunol tua chanol 1865, oedd 29,768,089; Ffrainc, 37,980,924; Amerodraeth Awstria, 34,676,081; Itali, 22,483,663; Spain, 16,378,958. Cymerodd tan dychrynllyd le boreu dydd Iau diweddafyn Rottherhithe, Llundain. De- chreuodd mewn shop pobwr, oddeutu.haner nos, ac ymdaenodd y tan i'r adeiladau 0 gWDl- pas, fel y Uosgwyd cymaint ag ugain 0 dai. Ni wyddus pa fodd y dechreuodd y tan. Cy- merodd tan arall le yn Marylebone, ac yno collodd hen wr ei fywyd. Y TEULU HYNOD.—Yn nheyrnasiad Wil- liam III., yr oedd yn nghymydogaeth Ips; wich, yn swydd Suffolk, deulu, pa rai oddi wrth amlder yr hynodrwydd a berthynai idd- ynt, a gafodd yr enw o'r teulu hynod." Pob dygwyddiad p'un ai yn nodedig am ei ddaioni neu ei ddrygioni, a ddygwyddai ar ddiwrnod yn y mis yr oedd gan bob un o'r teulu rhyw beth yn hynod yn ei berson, dull, ac ymddyg- iad. Enw y gwr oedd Pedr, a'r wraig oedd Raba. Yr oedd ganddynt 7 0 blant, sef Solo- mon, Daniel, Iago, Mathew, Jonas, Dafydd, ac Ezeciel. Nid oedd gan y gwr ond un goes, a'r wraig ond un fraich Solomon a anwyl yn ddall o'i lygad chwith, a Daniel a gollodd ei lygad ddeheu trwy ddamwain gwahanwyd clust Iago oddi wrtho mewn ymrafael a bach- gen arall, a Mathew a anwyd heb ond tri bys ar ei law ddeheu yr oedd gan Jonas d-roed cyff, a Dafydd yn gefngrwn. Cawsant wrag- edd cyfoethog, ond ni wrandawai yr un ferch gyfarchiad yr un o'r brodyr ereill. Yr oedd gwallt y gwr yn ddu fel y muchudd, y wraig yn hollol wyn, a'r plant oil yn gochion. Y gwr yn aflwyddianus a syrthiodd i bwll dwfn, yn mha Ie fferodd i farwolaeth yn 1701; a'r wraig, o herwydd iddi ymwrthod a'i hymborth, bu farw yn mhen pum diwrnod ar ei oL Yny flwyddyn 1703, Ezeciel a ymunodd a'r Tal- fllwyr (grenadiers,) ac er iddo ar ol hyny gael ei glwyfo mewn 23 o fanau ar ei gorff, iach- awyd ef 0 honynt yn gyfangwbl. Daniel, Iago, Mathew, Jonas, a Dafydd, a fuont feirw mewn gwahanol barthau ar yr un dydd, yn V flwyddyn 1713, a darfu i Solomon ac Ezeciel foddi trwy groesi vr afon Thames efo eu gil- ydd yn y flwyddyn 1723.