Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
8 articles on this Page
Hide Articles List
8 articles on this Page
ADOLYGIADAU.
News
Cite
Share
ADOLYGIADAU. Y yiodeugrerdd Newydd. Casgliad o Gywyddau'r Bedwaredd Ganrif ar :Ddeg, y Bymthegfed ar Unfed ar Bymtheg. Wedi eu golvgu gyda Nodiadau gan W. J. Gruffydd, M.A., Caerdydd. Argraffwyd gan y Cwmni C'yhoeddiadol Addysg- ol. Dyma gyfrol ddestlus eto wedi ei hychwanegu at lyfrgell efrydwyr barddoniaeth Cymru. Ceir ynddi engreifftiau o waith dau ddwsin ac un o feirdd y tair canrif a enwir ar y wyneb-ddalen, yn dechreu gvda Gruffydd Grug ac yn diweddu gyda Sion Phylip. Mae'r golygydd wedi cymeryd trafferth a gofal mawr, nid yn unig gyda dewisiad y cywydd- au, ond hefyd gyda chymharu'r testyn a'r gwahanol lawysgrifau oedd yn ei gyraedd. Rhoddir yr am- rywiol ddarlleniadau ar waelod y ddalen; ac yn liiwedd y llyfr ceir nodiadau ac eglurhadau yn Saesneg, yn cael eu dilyn gyda Geirfa. Fel casgliad rhagora ar rai fu dan ein sylw yn ddiweddar, oherwydd ei fod yn cvnwys y cywyddau yn gyflawn, ac nid rhanau neu ddetholion. Bydd y nodiadau o werth dirfawr i efrydwyr, ac nid1 oes eisieu ond eymharu y Ilyfr hwn a'r hen Flodeugerdd i gael rhyw syniad pa faint yw dyled darllenwyr y dvdd- iau hyn i ddynion ieuainc dysgedig ac ymchwilgar Cymru. A'r cyfan yn llafur cariad, oblegid nid yw yn angenrheidiol bod yn gyhoeddwr i wybnd fod yn anmhosibl i'r llyfrau hyn droi elw arianol i'r awdwyr. An Introduction to Early Welsh. By the Late John Strachan, Professor of Greek and Lecturer in Celtic in the University of Manchester. Manchester at the University Press. Dyma y gyfrol ag y bu cyfreithio yn ei chylch yn mrawdlys Manceinion, a gohiriwyd ei chyhoeddi am rai misoedd oherwydd yr ymrafael hwnw. Ym- ddengvs fod Dr. Gwenogfryn Evans wedi caniatau i Proffesor Strachan ddefnvddio darluniau o hen lawysgrifau sydd hyd yma heb eu cyhoeddi, ac yr oedd bron yr oil o gynwys y llyfr hwn wedi ei gysodi pan fu yr awdwr farw. Wrth edrych drwy y gyfrol nis gall y darllenydd lai na synu wrth feddwl fod yn bosibl i gyfreithwyr ymwthio i dir- iogaeth mor sech o gramad-eg He i Gymraeg. Ond i ba le nad ant? Sut bynag, dyma'r gyfrol wedi dianc, a dianc yn ddianaf, ac heb ddim colled ond fod enwau'r Proffesor Tout a Proffesor Kuno Meyer yn y Rhagymadrodd ac nid ar y wyneb-ddalen. Traddodwyd cynwys y Gramadeg fel darlithiau yn MTirifysgol Manchester, ac os gall rhai Cymry a adwaenom sydd ar hyd y blynyddoedd yn clochdar ar ben pob tomen, ddarllen y llyfr hwn heb gywilyddio, haeddant dosturi. Diau fod yn hawdd nodi allan liaws o golliadau yn y gwaith, y rhai o bosibl y buasai yr awdwr wedi eu cywiro pe cawsai w 11 fyw i weled y gwaith allan o'r wasg. Yr ydym yn ei groesawu, nid fel gwaith perffaith, and fel ymgais ardderchog i ddarparu arweiniad i Hen Gymraeg ar linellau hanesyddol. Yr oedd yr awdwr yn ysgol- haig gwych, ac yr oedd ei gydnabyddiaeth drWyadl a'r Wyddelaeg o werth anmhrisiadwy iddo gyda'r Gymraeg. Yn ei engreifftiau, dengys gydnabydd- iaeth helaeth a hen lawysgrifau, ac yn y Reader sydd yn dilyn, caiff y darllenydd ei arwain i'r un maes cyfoethog. Mae Geirfa helaeth a mynegai ar y diwedd. Yn y rhagymadrodd, cydnabyddir gwas- anaeth Mr. O. Eilian Owen a Mr. J. Glyn Davies gyda chywiro y prawfleni, a rhoddodd y ddau aw. grymiadau gwerthfawr.
PONTRHYDFENDIGAID.
News
Cite
Share
PONTRHYDFENDIGAID. Reheirsil.—I unrhyw un fynychodd y rehearsal gynhaliwyd yn y lie hwn dydd Sul diweddaf. Mae rhagolygon Cymanfo Gerddorol Rhan Uchaf Glanau Teifi ac Aeron yn ddisglaer iawn. Yr oedd y llawr yn cael ei lenwi yn hynod o dda gan isuenctyd Capel y Bont, a'r rheiny yn canu yn ardderchog. Dechreu- wyd y cyfarfod gan Mr. Thomas Morgan, Ysbytty Ystwyth. Arweiniwyd gan Mr. G. T. Lewis, M.A., yr Ysgol Sir, Tregaron, yr hwa sydd yn fab i'r di- weddar wr poblogaidd a melu-i, Parch. D. Lewis, Llanstephan. Yr oedd Mr. Lewis yn ei hwyl oreu. Nid hir y bu cyn dangos ei fod yn feistr ar y gwaith ymddiriedwyd iddo. Yr oedd y dorf ar flaen ei fysedd megis, ac yn barjd ar amrantiad i gario allan ei gyfarwyddiadau, a'r canlyniad oedd fod y canu ag arddeliad arno. Amlygid hyn trwy y dylanwad gai ar rai o'r hynafgwyr oedd yn bresenol, canys gwelid ami ffrwd loew yn treiglo i lawr eu grudd- iau. Aed trwy y rhan fwyaf o'r tonau pa rai oedd- ent wedi eu meistroli yn bur dda Cafwyd datgan- iad effeithiol hefyd ar "Teyrnasoedd y Ddaear
Advertising
Advertising
Cite
Share
In 6d. & Is. Bottles from every Grocer in WALES. 1709]
CILYCWM, LLANYMDDYFRI.
News
Cite
Share
CILYCWM, LLANYMDDYFRI. Tynewydd.—Dydd Sul diweddaf, yn mis Mawrth, oedd yn Sabbath lied hynod yn Cilycwm, beth bynag yn Tynewydd, Capel y Methodistiaid. Beth oedd yno tybed? Cymanfa-Cymanfa Students fel ei gelwir ac os nad ydym wedi cael ein camarwain, dyna'r tro cyntaf i Gymanfa o'r fath fod yn Ty- newydd. Os ydyw hyny yn gysur y mae un peth arall yn llawn mor sicr, nid dyna y tro diweddaf, oherwydd yr ydym wedi cael ar ddeall fod y pre- gethwyr ieuainc oil o Ysgol yr Hen Goleg yn Caer- fyrddin wedi rhoddi boddlonrwydd cyfan cyflawn i bawb oedd yn bresenol, ac wedi profi hyny yn ar- dderchog yinhob casgliad ar ddiwedd pob oedfa. Y pregethwyr ell.id hebgor oherwydd galwadau eraill ar yr un Sul oeddynt Mr. Dan Evans, Cilycwm, Mr. T. Beynon, Horeb, a Mr. J. E. Evans, Llandilp. Dis. gwylir cynhauaf braf yn fuan i ganlyn yr had da a blanwyd mor drefnus a. medrus mewn tir mor ddy* munol a hyfryd.
CAERGRAWNT.
News
Cite
Share
CAERGRAWNT. Gwasanaeth Sabbothcl Cymrv yn Nghaargrawnf.-— Cynhaliwyd gwasanaeth olaf y term prydnawn Sul, Mawrth 7fed, pryd y siaradodd Mr. Ernest Evans, B.A., o Goleg Neuacld y Drindod, ar Ein dyledr swyddau iel crefyddwyr tuag at gymdeithas." Y term nesaf disgwyliwn y Parch. Herbert Morgan, B.A., o eglwys Castle Street (B.) a'r Parch. Peter Huws Griffith o eglwys Charing Cross i bregethu, ac eraill yr ydym yn gobeithio o eglwysi Cymry Llundain. Yn ddiddadl mae gweled efrydwyr ieu- ainc Cymru mor frwdfrydig a llwyddianus gyda gwasanaeth crefyddol yn iaith eu mham yn myned i wrthbrofi haeriadau a syniadau Dr. Morris yn y 'Geninen' am fis Ionawr diweddaf. Mae cynwys yr erthygl gyffrous hono wedi bod yn fater o siarad gan lawer o honom yma, ac y maent bron o'r un farn nad yw gwirionedd yr erthygl yn un cyffredin. ol, er foallai y gall fod yn un neillduol. Terfyn- wyd y term ar y isfed o Fawrth, a dechreua y nesaf ar y 25am o Ebrill
BANGOR.
News
Cite
Share
BANGOR. Nos Fswrth am 8.15 o'r gloch fe gynhaliwyd cyi. arfod terfynol cymdeithas grefyddol y Bobl leu. ainc mewn cysylltiad a chapel Twrgwyn yn yr ysgoldy, ac fe drodd allan yn llwyddiant mawr mewn mwy nag un ystyr. Cafwyd gwledd ardderch- og wedi ei ddaiparu gan y boneddigesau canlynol: Miss Margery Thomas, Miss M. Pughe, Miss Annie Jones, Miss Edith Morris a Miss Susie Thomas. Wedi i bawb wneyd cyfiawnder teg a'r dyn yn yr ystyr gorfforol, fe drowyd am wledd feddyliodd, ac am 9.15 yr oedd llywydd y gymdeithas, y Parch. Wynn Davies yn cymeryd y gadair. Yr oedd y rhaglei yn hynod chwaethus, a chymerwyd rhan gan amry-v o'r aelodau Cafwyd sylwadau ffurfiol a manwl ar hanes y gymdeithas am y tair blvnedd di- weddaf gan yr Ysgrifenydd Mr. Owen Pritchard. Yna cynygiodd Mr. E. P. Dowell ddiolchgarwch gwresog i'r cadeirydd, a chefnogodd Mr. R. H. Jones, Farior Road. Lleisiodd y llywydd ddiolch- garwchVcynes y gymdeithas i'r Ysgrifenydd, a phas- iwyd pleidlais unfrydol o ddiolchgarwch iddo. Tal- wyd diolchg.irwch aiferol i'r boneddige-au am y ddarpariaeth ardderchog oeddynt wedi eu wneyd, a therfynwyd y cyfarfod drwy ganu Hen wlad fy nhadau." Da genym ddeall fod v Parch J. Mostyn Jones, gweinidog Berea vn.gwella yn foddhaol iawn Cynhaliwyd cyfarfod terfynol Cymdeithas Len- yddol Lonrobty nos Fawrth ddiweddaf, pryd yr ym. gasglodd nifer fawr o'r aelodau i'r Wicklow Tem- perance, a mwynhawyd swper danteithiol baroto- wyd gan Mrs. Hughes. Llywyddodd y Parch. R. W Hughes, y gweinidog dros gyfarfod amrywiaeth- ol wedi hyny, a'chymerwyd rhan gan y cyfeillion canlynol: Miss M. J. Butler, Mr. Wm. Thomas, West End; Miss Davies, Pendref; Mr. Hooson; Mri. P B Hughes, Richie Jones, Hugh Roberts, a Miss Mamie Tones. Caeid anerchiadau gan y llywydd a Mr Wm Richards Cyfailiodd Miss Grace Jones a'r Ysgrifeayddion oeddynt Miss Gracy Jones a Mr. Wm. Thomas.
TRELOGA1V
News
Cite
Share
TRELOGA1V Marwolaeth a chladdedigaeth Captain Thomas Wynne.—Ysbryd yr hwn a ehedodd i wlad well Mawrth 6ed, yn 52 mlwydd oed. Mae yn ondus iawn genym orfod cysylltu y gair diweddar ag enw y brawd ar.wyl, a'r blaenor ffyddlon Mr Thomas Wynne: yr oedd llawer o bethau ynddo gwerth eu cofnodi a'u hefelychu. (1) Dyna un peth-Yr oedd yn meddu ar 1 ddynoliaeth gref;' yn umawn, yn benderfynol, ac yn dyner; dyna nodweddion dyn crvf. Yn y gwaith fel goruchwyliwr Messrs Brunner Mond & Co. yr oedd yn uniawn, fel un yn teimlo ei gyfrifoldeb i Ddiw yn ei berthynas ar gweith- wyr a'i festradoedd. Pa hyd y daw goruchwylwyr, a gweithwyr, y wlad i gyflawni v gorchymyn apostol- aidd? nid a golwg-wasanaeth fel boddlonwyr dyn- ion ond fel gweision Crist yn gwneuthur ewyllys Duw o'r galon: "trwy ewyllys da yn gwneuthur, megis i'r Arglwydd, ac nid i ddymon (Eph. vi. 6- 7. Capt. Wynne oedd un o'r rhai agosaf i gyflawm y gorchymyn y gyflawn o'r un a adwaenem. Yr wyf yn cofio amryw o oruchwylwyr yn y gwaith hwn, ac mewn gweithfaoedd eraill, ond! nad wyf yn cofio am yr un mwy cymeradwy gan y meistriaid a'r gweithwyr ni byddai byth yn chwerwi wrth yr un o honynt; rhoddai atebiad boneddigaidd i bawb, ac yr oedd yn ddigon cryf a gwrol 1 nodi y diffyg- ion os byddai rhai Mae ein cymydogaeth ar wlad wedi cael colled am ddyn cryf iawn. (2) Yr oedd yn ddyn gwerthfawr iawn 1 grefydd mewn llawer o gysylltiadau; fel athraw yn yr Ysgol Sul, fel blaenor eglwysig' ac fel dyn call a phwyllog mewn pwyllgorau; fel athraw yr oedd yn parotoi ar gyfer ei ddosbarth; ac yr oedd yn llwyddo 1 gael gan ei ddosbarth i lafurio yr un modd. A dyma beth gwerthfawr y dymunwn roddi pwyslais arno, "Yr oedd yn dysgu llawer o'r Beibl ar ei gof hyd y diwedd; yr oedd yn cadw i fyny yr hen arferiao dda o ddweyd penod allan yn yr Ysgol Sul, ac i't pregethwr ar ddechreu y gwasanaeth. Fel blaenor yr oedd yn arvveinydd cyfarfod eglwysig o'r fat" oreu, gallai gofio y pregethau, ac adroddai ddarnaU helaeth o honynt yn y cyfarfodycld eglwysig; Yr oedd ein brawd i'w weled yn tyfu yn gyflym hyd, Y diwedd, ac yn cynyddu mewn gwybodaeth e111 Harglwydd lesu Grist. (3) Yr oedd yn meddu at grefydd bur, a dihatogedig:" credwn mai dyma far11 pob un a'i hadwaenai oreu, ei fod yn Israeliad yn wir, yn yr hwn nid oedd twyll." (4) Peth arall: un gwerthfawrocaf gan lesu Grist ei hun, "ffyddlondeb yr oedd yn ffyddlon ymhob modd- ion, )n yr wythnos, yn ogystal ac ar y Sabbath, ef y byddai bron yn methu cerdded gan ddiffyg anadu os na byddai rhywbeth cyfreithlawn yn ei luddias, byddai yn sicr o fod yn bresenol; credwn ei fod yn llawn deilyngu cyfarchiad bendigedig ejn Harglwyds lesu Grist: Da was, da a ffyddlawn, buost ffyd"* lawn ar ychydi" mi a'th osodaf ar lawer, dos t mewn i lawenydd dy Arglwydd." (5) .Dyna betO arall gwerthfawr ynddo yr oedd yn ffyddlon 1 w Gyfundeb ni byddai yn grwgnach fel y bydd arfel rhai yn erbyn Cyfarfod Misol a nhenderfyniadau 7 Gymdfithasfa yr oedd yn awyddus i gario allan .J penderfyniadau. Pan gydag ef y nos Wener diwedd* at y bu fyw, un o'r pethau diweddaf y sylwai yd- oedd, y Cyfarfod Misol sydd i fod yn Trelogan y mis nesaf; yr oedd yn awyddus am iddo fod yn deilwng a llwyddianus. Yr oedd y Cyfarfod MisoJ wedi y rhaniad yn edrych i fyny at y brawd anwy* hwn, fel un o'i arweinwyr. Yr oedd Mr. Wyruw hefyd yn hoff iawn o ganuyr ydoedd wrth el fodd yn canu credwn y byddai yn gwneyd niwed iddo ei hun wrth ganu. Mae heddyw gyda chot sydd yn canu can Moses a chan yr Oen." ( Byda* ed i'r Hwn sydd yn gallu pob peth godi llawer 0 gymeriadau tebyg i'r ymadawedig. Dydd lau. Mawrth iieg, hebryngwyd ei weddillion i dy ei nl* gartref yn y Waen, ger Wyddgrug; ac er fod Y gladdedigaeth yn cychwyn oddiwrth y ty am io of gloch y bore, daeth lliawa mawr ynghyda nifer dds. ar hyd y ffordd. Yn Treffynon yr oedd amryw 0 flaenoriaid, ac eraill, yn cyfarfod y pladdedigaetn, ac yn dilyn trwy y dre. Wedi cyrhaedd Wyddgrugi yr oedd tyrfa yn disgwyl y gladdedigaeth; ae ymysg y dyrfa gwelsom amryw o weinidogion, ac yn eU plith y Parchn. George Jones, Sychtyn, Thomas Tones, Coedllai, Isaac Charles Roberts, Gwerny* mynydd, Dr. Griffiths, Treffynon, ac Evan Davies, Cilcain, &c., &c. Gwelsom heiyd liaws o flaenor- iaid Mri. Thos. Parry, U.H., Wyddgrug, E. Wynne, Cilcain, T. Foulkes, Maesydre, T. J. Pownall. Gwynfa, Drvid Roberts, David Williams, Thomas Griffiths, a Richard Jones (yr hen flaenor), Seth Jones,-yr oil 0 Dreffynon, ac amryw eraill nad ad- waenom. Cymerwyd rhan yn y gwasanaeth wrtnJ ty gan yr Ysgrifenydd a'r Parch. Robert Jones, New market, ac yn yr eglwys a'r fynwent gan y Rheitn' or Mae cydymdeimlad yn fawr a'i anwyl briod, dau fab, a dwy ferch, yn eu galar dwys ar ei ol. Heddwch i'w lwch." Trelogan. EDWARD PIERCE,
Y DYCHRYN O HONO.
News
Cite
Share
Y DYCHRYN O HONO. Nis gall pobl fywiog, iachus, ddychymygu y fa ddychryn, y fath farwolaeth-mewn-bywyd, mew gwirionedd, ydyw Diffyg Treuliad. Siaradant y isel am dano, a dywedant' Y mae Mrs. non-S, Hon, druan, yn cael rhyw drafferth gyda'i chylla. Rhyw drafferth,' yn wir.' O'r holl arvhwyldera sydd yn achosi poen i ddynoliaeth, nid oes yr utl vn ac hosi mwy c. drueni na diffyg treuhad. Y yn dinystrio yn flynyddol fwy o fywydau na r darto edigaeth, y cangcr, a'r geri marwol, g>'da u, g^yhun Pan y mae y treuliad yn methu, y mae bywyd & yn cilio ymaith, yn mron yr un fath ag y mae agj» beiriant yn sefyll pan y mae y glo yn darfod. na ellwch dreulio eich ymborth—fel y mae y nwr_ yn llosgi y glo—y mae'n rhaid fod eich gwres, ga j( ac egai, yn darfod. Parhewch bethau fel hyn, bydd i'ch peiriant sefyll. b Y mae ymborth sydd yn gorwedd yn eich cylla « ei dreulio yn distyllio gwenwynau, y mae nwn y gyntaf, yn llygru y gwaed, ac yn cael ei gari S y gwaed wedi hyny trwy yr oil o'ch cyfansoddi Y mae y gwenwyn hwn yn llesteirio yr ymenydd ytl enynu y nerfau, y cyhyrau a'r cymalau, ac yn g yddu yr holl swyddogaethau natunol. Y & rhwymedd, cur mewn pen, methu cysgu, Poen gwynt yn y cylla ar ol bwyta.penysgafnder, atj^ ladau truenus eraill, .Y i" v 0sod Seigel's Syrup: yn gwella Diffyg Treuliad, trwy yr organau treuliadol mewn cywair, eu cryfha cynorth vyo i wneyd eu gwaith natunol. f icl £ Ysgrifenodd Mrs. Ellen Chennell, 30, Merr Square, Trinity Street, Southwark Llundain, aJ y 22 am o Hydref diweddaf, 1-ddweyd Tua 15 edd yn ol, yr oeddwn yn dioddef yn do-st odd Ddiffyg Txeuliad, gyda'r holl arwyddion jjdna us o'r anhwyder dychrynllyd hwnw. Aeth y am fisoedd, o ddrwg i waeth.' d Y mae yn myned yn waeth bob amser, os na. ydych yn cymeryd moddion i'w atal ac 1 w J Y mae Mrs. Chennell yn myned ymlaen 1 d_d 'Yna darller-ais rywbeth a'm harweimodd 1 prawf ar Mother Seigel's Syrup, a theimlaisj)^ gvmaint o esmwythad yn union ar °^ ei„gy^reUl- Yn bur fuan wed'yn cefais ymwared o Ddiffyg iad, ac nid ydyw wedi dychwelyd byth. i Y mae Mother Seieel's Syrup yn cael ei wneVd fyny o wreiddiau neillduol, rhjsgl a dail, svda >aj gadael effaith wellhaol hynod, fel tonig, ar y cy yr afu, a'r coluddion. Dyna paham y mae mor o wella diffyg treuliad. Darperir hefyd, ar ffurf Tablet fel 'Mother Seigel'9 Syrup Tablets.' Pris, 2S. gc.